Kadınların Doğum Sonrası Taburculuğa Hazır OluĢluk Düzeyi Belirleyicilerinin

HTHÖ- YDAF puanı ve taburculuğa algılanan hazıroluĢlukla iliĢkili olarak

incelenen bağımsız değiĢkenlerden kadınların ve eĢlerinin eğitimi, algılanan gelir durumu, kadının çalıĢma durumu, aile tipi, düĢük ve kürtaj öyküsü, gebeliği sırasında kontrole gitme durumu, kontrole gittiği yer, gebeliğinin planlı olması ve gebeliği süresince sorun yaĢama durumu, doğum Ģekli, bebeğine ve kendisine bakabileceğine inanma durumu, evde yardım edecek kiĢinin varlığı, kendisini yorgun ve uykusuz hissetmesi, kabızlık sorunu yaĢamasının (Çizelge 3.4.1-… 3.4.7) HTHÖ- YDAF puanı ve taburculuğa algılanan hazır oluĢluk durumu için önemli faktörler olmadığı bulunmuĢtur.

Deney ve kontrol grupları arasında farklı olduğu saptanan kadınların (Çizelge 3.3.1) kendini yorgun hissetmesi, ağrısının Ģiddeti yanında taburculuğa hazır oluĢluk için önemli olabileceği düĢünülen doğum Ģekli, eğitim alma durumu ile birlikte çoklu regresyon analizine sokulmuĢtur.

HTHÖ- YDAF puanının belirleyicilerinin “eğitim verme” durumu ile birlikte

incelendiği çoklu regresyon analizinde doğum öncesi dönemde gebeliğin üçüncü trimesterinde eğitim alma durumunun doğum sonrası taburculuğa hazır oluĢluk düzeyinde önemli bir belirleyici olduğu, “eğitim alma” durumunun annenin HTHÖ- YDAF puanını negatif yönde etkilediği ve eğitim almayan annelerin HTHÖ- YDAF puanlarının daha düĢük olduğu bulunmuĢtur. Çoklu regresyon analizinde incelenen diğer bağımsız değiĢkenlerin (doğum Ģekli, kendisini yorgun hissetme ve ağrı Ģiddeti) HTHÖ- YDAF puanında önemli belirleyiciler olmadığı bulunmuĢtur. Doğum öncesi

dönemde eğitim almanın HTHÖ- YDAF puanındaki değiĢimin % 13,9‟ unu açıkladığı belirlenmiĢtir. Çok değiĢkenli analizde eğitim almanın HTHÖ- YDAF puanında tek önemli belirleyici olması deneysel giriĢimin (eğitim verme) etkisini ortaya koyma yönünden destekleyici bir bulgudur. Bu bulgulara dayanarak doğum öncesi dönemde eğitim almayan annelerin doğum sonrası taburculuğa hazır olmama yönünden risk grubu olduğunu söyleyebiliriz.

Taburculuğa algılanan hazır oluĢlukta hazır olmama yönünden risk faktörlerinin incelenmesine yönelik Logistik regresyon analizine göre annenin sezaryenle doğum yapması taburculuğa hazır olmama yönünden risk faktörü olduğu tespit edilmiĢtir (Çizelge 3.4.9) (OR: 4,177, CI: 1,138- 15,335) (p<0,05). Annenin sezaryenle doğum yapması kendini taburculuğa hazır olarak algılamamasını 4 kat artırmaktadır. Bu bulgu sezaryenle doğum yapan annelerin taburculuk planlamasının özel olarak yapılması gerektiğini düĢündürmektedir. Lojistik regresyon analizi “eğitim alma” durumunun taburculuğa algılanan hazır oluĢlukta önemli bir belirleyici olmadığını göstermektedir. Deney grubunda HTHÖ- YDAF puanı 149,9±24,1, kontrol grubunda da 128,7±31,8 olarak tespit edilmiĢtir. Ölçek geniĢ kapsamlı olarak hazırlanmıĢ ve anneyi taburculuğa hazıroluĢluk yönünden daha ayrıntılı olarak değerlendirebilmeyi sağlamaktadır. Oysa ölçekte yer alan ve ayrıca değerlendirilmesi gereken “Taburculuğa hazır mısınız?” sorusu tek bir baĢlıkla anneleri değerlendirmektedir. Bu nedenle ölçeğin annelerin taburculuğa hazıroluĢluğunu daha objektif, ancak “Taburculuğa hazır mısınız?” sorusunun daha sübjektif olarak değerlendirdiğini söyleyebiliriz. Bu durumun ölçek puanlarında istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olması, buna rağmen taburculuğa algılanan hazır oluĢluk durumunda farkın bulunmamasının sebebi olabileceği düĢünülebilir. Annelerin taburcu olmak isteme sebebi; hastane ortamının evdeki gibi rahat olmaması, annelerin hastanede uyuyamaması, odalarda baĢka kiĢilerin de bulunması, ziyaretçi sınırının olması, yemek düzeninin alıĢık olmadığı Ģekilde olması, hastanede sıkılması gibi hastane ile ilgili nedenlerden kaynaklanabilir. Bebeğin sürekli ağlaması, emmek istemesi ve annenin de ağrısının bulunması ise anne ve bebekle iliĢkili olarak anneyi rahatsız eden ve kısa süre içerisinde evinde olmak istemesinin nedenleri olarak düĢünülebilir.

5. SONUÇ VE ÖNERĠLER 5.1. Sonuçlar

AraĢtırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda Ģu sonuçlara ulaĢılmıĢtır;.

Kadınların yaĢ ortalamaları 26,5±5,3, kadınların çoğu (% 59,5) gelir düzeyini “orta” olarak algılamakta, çoğu (% 53,6) ilkokul mezunu ve çekirdek ailede (% 61,9) yaĢamaktadır.

Kadınların ilk adet yaĢları 13,0±2,2, gravida 2,0±1,1, parite 1,4±0,6‟ dır. Kadınların % 13,1‟ i düĢük, % 11,9‟ u kürtaj öyküsü bulunan kadınlardır.

Bu gebeliğinde kadınların % 95,2‟ si kontrole gitmiĢ, kontrole gitme sıklığı 1,6±0,4, kontrole gittiği yer daha çok (% 64,3) hastanedir. Gebeler Sağlık bakanlığı‟ nın önerdiği sıklıktan az (1,7±0,6) kontrollere gitmiĢtir

Bu gebeliği planlı olan kadınlar % 67,9 ve bu gebeliğinde sağlık sorunu yaĢamayan gebe sayısı ise % 83,3‟ dür. Kadınların yaklaĢık % 30,0‟ unun istemediği bir gebeliği yaĢadığı tespit edilmiĢtir.

Kadınların % 45,2‟ si sezaryen ile doğum yapmıĢ, bebeklerine (% 86,9), kendilerine (% 81,1) bakabileceklerine inandıklarını, çoğunun da evinde kendisine yardımcı olacak (% 79,8) bir yakınının var olduğunu belirttiği tespit edilmiĢtir.

Doğan bebeklerin çoğunun (% 67,9) kız olduğu, çoğunluğun idrar yapma (% 90,5), dıĢkılama (% 85,7), huzursuzluk (% 81,0) sorunlarını yaĢamadıkları, doğum ağırlıklarının ortalama 3264,3±569,5 olduğu tespit edilmiĢtir.

Tüm kadınların ağrısının olduğu, ağrıyı en çok karınlarında hissettikleri, bebeklerini çoğunun (% 96,4) emzirdiği, ilk 1,6 saat içinde emzirmeye baĢladığı,

annelerin % 84, 5‟ inin ek gıda vermediği, bebeklerin % 67,92 unun emme sorunu yaĢamadığı, annelerin % 48,8‟ inin memesinde sorun yaĢadığı, anne ve bebeklerin ortalama 2,7 günde ( 64,9 saat) taburcu edildikleri saptanmıĢtır.

Deney ve kontrol grupları sosyo- demografik, doğurganlık, bu gebelik, doğum sonrasına yönelik özellikler, bebeklerin özellikleri, emzirme durumları ile iliĢkili özellikler yönünden benzerdir.

Deney ve kontrol grubunda annelerin çoğunluğunun karın ağrısı ve kabızlık sorunu yaĢadığı, kendini yorgun ve uykusuz hissettiği bulunmuĢtur.

Bebeklerin çoğunluğunun idrar yapma, dıĢkılama ve huzursuzluk sorunu yaĢadığı saptanmıĢtır.

Hastaneden taburculuğa hazır oluĢluk puanlarının deney grubunda (149,9±24,1) kontrol grubuna (128,7±31,8) göre daha yüksek olduğu, deney grubuna verilen eğitimin annelerin taburculuğa hazır oluĢluk düzeyini artırmada etkili bir giriĢim olduğu bulunmuĢtur.

Çoklu regresyon analizi annelerin taburculuğa hazır oluĢluk düzeylerinde tek önemli belirleyicinin doğum öncesi dönemde eğitim almak olduğunu göstermiĢtir.

Lojistik regresyon analizine göre annelerin doğum sonrası taburculuğa hazır hissetmemesi yönünden tek önemli risk faktörünün sezaryenle doğum yapmak olduğu (4 kat) bulunmuĢtur.

5.2. Öneriler

AraĢtırmadan elde edilen sonuçlara göre;

Annelerin ve ailelerinin normal doğum yapma yönünde bilinçlendirilmesi ve desteklenmesi,

Sezaryen ile doğum yapan annelerin taburculuk zamanı ve taburculukla ilgili eğitiminin özel olarak planlanması,

Doğum sonrası hastanede ve taburcu olduktan sonra evde annelerin karın ağrısı, kabızlık, uykusuzluk ve yorgunluk yönünden özellikle değerlendirilmesi ve desteklenmesi, bakımını üstlenecek aile bireylerinin de bu konuda bilgilendirilmesi, doğum sonrası kliniklerinin annenin dinlenme ve konforunu sağlayacak Ģekilde düzenlenmesi,

Doğum sonrasında evde var olan aile desteğinin güçlendirilmesine yönelik olarak ailenin doğum sonu anne ve bebek bakımı yönünden özellikle bilgilendirilmesi,

Bebeklerin idrar yapma, dıĢkılama sorunu ve huzursuzluk yönünden sağlık personeli tarafından özellikle değerlendirilmesi ve annenin bu konularda bilgilendirilmesi ve desteklenmesi,

Hastaneye gebe izlemi için baĢvuran anne adaylarına doğum öncesi üçüncü trimestırda doğum ve doğum sonrasına yönelik eğitim verilmesi,

Farklı gebe gruplarında ve gebeliğin son trimesterinde verilen eğitimin en az iki kez olacak Ģekilde tekrarlanacağı çalıĢmalar yapılması önerilmiĢtir.

6. ÖZET T.C.

SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ

Gebeliğin Üçüncü Trimestrında Gebelere Verilen Eğitimin Doğum Sonu Taburculuğa Hazır OluĢluk Düzeyi’ne Etkisi

“Rükuye BURUCU” HemĢirelik Anabilim Dalı

YÜKSEK LĠSANS TEZĠ/KONYA–2009

Ülkemizde beĢ gebeden biri doğum öncesi bakım almamakta, doğumların % 83‟ü bir sağlık kuruluĢunda yapılmakta ve % 17‟si ise kendi kendine ya da ara ebesi yardımıyla gerçekleĢmektedir. Türkiye „de ana ölüm hızı (AÖH) 1996 yılında 53 ilde yapılan çalıĢmaya göre yüz bin canlı doğumda 49.2‟ dir ve ölüm sebeplerinde toksemi, kanama ve enfeksiyonlar ilk üç sırayı almaktadır. Ülkemizde bebek ölüm hızı (BÖH) % 0,29 „dur. Anne ölümlerinin, kaliteli bir doğum öncesi bakım, sağlıklı koĢullarda doğum ve loğusalık döneminde düzenli bir bakım ile önlenebileceği belirtilmektedir. Anne ölümlerinin % 61,62 sının önlenebilir nedenlerle olduğu, ölümlerin % 54, 1‟ inin postpartum dönemde ve % 20,9‟ unun ilk 24 saatte meydana geldiği bilinmektedir. Ülkemizde de dünyada da anne ve bebekleri doğum sonrası erken taburcu edilmekte, doğum sonrası yeterli bakım, takip ve eğitimden de yararlanamamaktadırlar. Doğum sonrası yeterince alınamayan eğitimin güçlendirilmesi ve gebelerin daha erken dönemlerde farkındalığı oluĢturularak doğum sonrası bebeği ve kendi özbakımı konusunda yeterli olabilmelerinin sağlanmaya çalıĢılması gerekmektedir.

ÇalıĢmanın amacı; gebeliğin üçüncü trimestrında gebelere verilen planlı eğitimin doğum sonrası taburculuğa hazır oluĢluk düzeyine etkisini incelemektir. Son test kontrol gruplu deneysel bir çalıĢmadır. AraĢtırmanın çalıĢma grubunun oluĢturulmasında Konya Eğitim ve AraĢtırma Hastanesi‟ne baĢvuran üçüncü trimestırdaki gebelerden seçilen 84 anne adayı deney ve kontrol gruplarına rastgele atanmıĢtır, Deney grubuna doğum ve doğum sonrasına yönelik eğitim verilmiĢ, kontrol grubuna eğitim verilmemiĢ ancak hastanenin rutin hizmetlerinden yararlanmıĢlardır. Her gebeden doğum öncesi, doğum sonrası anket formları ve Hastane Taburculuğuna Hazır oluĢluk Ölçeği - Yeni Doğum YapmıĢ Anne Formu (HTHÖ- YDAF) kullanılarak veriler toplanmıĢtır. Ġstatistiksel analizlerde Ki kare, Student T testi,Man Whitney U, One Way Anova yanında çoklu regresyon ve lojistik regresyon analizleri kullanılmıĢtır. Elde edilen bulgulara göre gebelerin sosyo- demografik, doğurganlık ve bu gebeliklerine iliĢkin özellikleri benzerlik göstermektedir. Annelerde yaĢanan en yaygın sorunlar karın ağrısı, kabızlık, uykusuzluk ve yorgunluk iken bebeklerde yaĢanan en yaygın sorunlar idrar yapma ve dıĢkılama sorunu ve huzursuzluktur. Deney grubunda yer alan gebelerin HTHÖ- YDAF puanları kontrol grubuna göre daha olumludur ve çok değiĢkenli analiz de HTHÖ- YDAF puanının tek önemli belirleyicisinin doğum öncesinde “eğitim alma” olduğunu göstermiĢtir. Doğum sonu taburculuğa algılanan hazır oluĢlukta en önemli risk faktörünün sezaryen ile doğum yapmak olduğu bulunmuĢtur. Gebeliğin üçüncü trimestrında gebelere verilen planlı eğitimin doğum sonrası taburculuğa hazır oluĢluğu arttırmada etkili bir giriĢim olduğu ve sezaryen ile doğum yapmamanın taburculuğa hazır hissetmemede önemli bir risk faktörü olduğu sonucuna varılmıĢtır. Bulgulara dayanarak annelerin doğum sonu taburculuğa hazır oluĢluğunu geliĢtirmede gebelik izlemlerinde son trimestırda anne adaylarına doğum ve doğum sonrasına yönelik eğitim verilmesi ve bunun yanında sezaryenle doğum yapan annelerin taburculuğunun özel olarak planlanması önerilmiĢtir.

Anahtar Sözcük: Gebe izlemi, Gebe eğitimi, Doğum sonrası dönem, Taburculuğa Hazır oluĢluk

7. SUMMARY

T.R.

SELCUK UNIVERSITY

THE INSTITUTE OF HEALTH SCIENCES

Effect of Education Administered to Pregnants in Third Trimester on Level of Readiness for Postpartum Discharge

“Rükuye BURUCU” The Department of Nursing

THESIS OF MASTER / KONYA-2009

One out of five pregnants in our country doesn‟t receive any prenatal care 83 % of all deliveries are performed in a health care center, and 17 % are carried out by themselves and non professional midwives. according to a study performed in 53 provincies in 1996, maternal death rate in Turkey is 49.2 in 100.000 live births, and toxemia, haemorrhage and infections are three leading ones among death causes. Baby death rate is 0.17 percent in our country. It is reported that maternal deaths can be prevent thanks to quality prenatal care, delivery in healthy conditions and regular care for the mothers during the postpartum period. It is known that 61,6 % of maternal deaths stem from preventable causes, 54,1% occur in postpartum period, and 20,9 % take place in the first 24-h period. Babies and mothers are discharged earlier after the delivery in our country and the world alike, and they can unsatisfactorily benefit from the care, follow-up and education given postpartumly. It is essential for mothers to be educated to provide satisfactory care for themselves and their babies by forming awareness in prenatal period and strengtening the education not provided satisfactorily in postpartum period.

The objective of the study is to investigate the effect of planned education administered to the pregnant women in the third trimester on the level of readiness for postpartum discharge.This is an experimental study with post-test control groups among the pregnants in the third trimester and applying to Konya Education and Research Hospital, 84 were assigned into study and control groups randomly. Those in the study group were educated, but the ones from the control group were involved only in hospital routines without being educated. All data were collected with the questionnarie forms and Readiness for Hospital Discharge Scale–New Mother Form (RHD-NMF) in prenatal and postpartum periods from the mothers, X2,studen t test, Mann Whitney U, One way Anova, multiple regression and logistic regression analysis were used for statistical analyses. According to the findings, socio- demographic, fertility and this pregnancy characteristics of mothers exhibited similarities. While the most witnessed problems in mothers were abdominal pain, constipation, insomnia and fatigue, the most common ones in babies were urination and defecation problems, and restlessness. RHD-NMF scores of the pregnants in the study group were more positive than those in the control group, and multiple regression analysis also show that “being educated” in prenatal period is the only determinant of RHD- NMF score.The most significant factor in the perceived readiness for hospital discharge was having caesarean section. It was concluded that education given to the pregnants during the third trimester is an effective intervention to increase the readiness for the postpartum discharge, and performing a delivery with caesarean section is an important risk factor in feeling unready for the postpartum discharge. Based on these findings, it has been suggested that education about delivery and postpartum period should be given to the mothers during the follow-ups in the third trimester to develop the readiness for postpartum discharge, and the discharge of the mothers having caesarean section delivery should be planned personally.

8. KAYNAKLAR

Akdolun Baklaya N. Postpartum dönemde annelerin bakım gereksinilmesi ve ebe-hemĢirenin rolü, Cumhuriyet Üniversitesi HemĢirelik Yüksek Okulu Dergisi, 2002; 6:2, 42-49

Akdolun N. Gebelikte Belirlenen Risk Faktörlerinin Anne ve Bebek sağlığı Açısından Ortaya Çıkardığı Sorunlar, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doğum ve Kadın Sağlığı HemĢireliği AD, Ankara, 2001

Akdolun Baklaya N, Vural G ve Eroğlu K,. Annelerin postpartum dönemde yaĢadıkları sorunlar, 5. uluslar arası üreme sağlığı ve aile planlaması kongresi, poster bildiri, 19-22 Nisan, Ankara, 2007, 371

Akgül A , Tıbbi AraĢtırmalarda istatistiksel Analiz Teknikleri, “SPSS Uygulamaları”, üçüncü baskı, Emek Ofset, 2005, Ankara, S; 382- 395.

Akın A, Demirel S. Toplumsal cinsiyet kavramı ve sağlığa etkileri, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2003 Özel Eki;25 (4):73–81

Akın B, Ege E, Koçoğlu D, Demirören N, Yılmaz S . Quality of life and related factors in women, aged 15- 49 in the 12 month postpartum period in Turkey, J. Obstet. Gynaecd. Res. 2009;35(1), 86- 93

Akın B, ġahingeri M. Hastane taburculuğuna hazıroluĢluk ölçeği- yeni doğum yapmıĢ anne formu (HTHÖ- YDAF)‟ nun Türkçe uyarlamasının geçerlilik ve güvenirliği, Atatürk Üniversitesi HemĢirelik Yüksek Okulu Dergisi, 2010, 13(1), (yayınlanmak üzere Kabul edildi)

Albers L. Health problems after childbirth, J. Midwifery&Women‟s health, 2000; 45(1), 55-57.

Altuntuğ K. Doğum sonu dönemde anneler ile ebe ve hemĢirelerin eğitim öncelikleri, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü HemĢirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 2002, Konya

Arıöz A. Premenstrüel Sendrom Sorunu Olan Üniversite Öğrencilerinde PMS Semptomlarının Kontrolü ve yaĢam kalitesinin Artırılmasında Eğitimin Etkinliği, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü HemĢirelik ABD Yüksek Lisans tezi, 2009, Konya

Arslan F. Primipar annelere gebelikte ve doğum sonu bebek bakımı konusunda verilen danıĢmanlık ve eğitim hizmetinin yaĢam kalitesi üzerine etkisinin belirlenmesi, Gülhane Askeri Tıp akademisi HemĢirelik Yüksek Okulu HemĢirelik Ana Bilim Dalı Doktora Tezi: 2001, Ankara

Artıran Ġğde FA, Sezaryen Sonrası Normal Vajinal Doğum, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü., Ankara, Sted Dergisi 2004; 13(4), 137

Aslantekin F, GöktaĢ B, Yazıcı G. Perinatal bakım memnuniyetini etkileyen faktörler. 5. Uluslar Arası Üreme Sağlığı ve Aile Planması Kongre Kitabı: 155-159, 2007, Ankara

Atıcı Ġ. Doğum sonu erken taburculukta lohusalara verilecek sağlık eğitimi ve evde bakımın postpartum komplikasyonlar ve anksiyete düzeyine etkisi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı HemĢireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 2000, Erzurum

Aydan BR, Öztürk J, Maral I. 1997-2000 Arasında Ankara‟daki hastanelerde gerçekleĢen anne ölümleri,Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri, 2002;22:142147

Braveman P, Egerter S, Pearl M, Marchi K and Miller C. Early discharge of newborns and mothers: a critical review of a literatüre, Pediatrics, 1995; 96, 716-726.

BeĢtepe G, Ellidokuz H, temel A, Atılgan A. Aile Planlaması Konusunda Özellikler: Afyon‟ dan bir kesit. Sted Dergisi, 2003;12(5),180.

Brooten D, Youngblut J M, Brown L, Finkler S A, Neff D F, Madigan E . A Randomized trial of nurse specialist home car efor women whit high- risk pregnancies: outcomes and costs, The American Jurnal of Manaced Care, , 2001; 7(8), 793.

Büyükkayacı Duman N, Postpartum taburuculuk sonrası evde bakım, TAF Prev Med Bull 2009; 8(1):73- 82

Büyükkoca M, Algılanan Sosyal destek Ġle Postpartum Depresyıon arasındaki ĠliĢkinin Ġncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2001, Ġzmir

CoĢkun G. Doğum sonu bakımın anneler tarafından değerlendirilmesi, Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ebelik Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans tezi, 2003, Mersin

CoĢkun A. Gebelik ve üreme sağlığı danıĢmanlığı, Uluslar arası Aile Planlaması ve Üreme sağlığı Kongresi Kongre Kitabı, S: 114-115, 2007, Ankara

Engindeniz N, Edinburg Doğum sonrası depresyon Ölçeğinin Türkçe Formu için Geçerlik ve Güvenirlik ÇalıĢması. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tez, 1996, Ġzmir

Eroğlu K, Koç G. Anne sütü ve emzirme, , 5. Uluslar Arası Üreme Sağlığı ve Aile Planması Kongre Kitabı:155-159, 2007, Ankara

Erbil N, Karadoğan D, Zaman Ö, Ekmekci G ve Divrik N. Postpartum dönemde doğum Ģekline göre annelerin gereksinimlerininm belirlenmesi, 5. Uluslar arası Üreme sağlığı ve aile Planlaması Kongresi, Poster Bildiri, 19- 22 Nisan, Ankara, 2007, 334

Goulet C, Gevery H, Lemay M, Gauthier RJ, Lepage L, Fraser W, Polomeno V. A randomized clinical trial of care for women with preterm labour: home management versus hospital management, Canadian Medical Association , 2001; Apr 3, 167(7)

GölbaĢı Z. Postpartum dönemde erken taburculuk, evde bakım hizmetleri ve hemĢirelik, Cumhuriyet Üniversitesi HemĢirelik Yüksek Okulu Dergisi 2003;(2):15–21

Guo- ging M T, Xi- kuan C, Er- Sheng Gaoz . Analysis of antenatal care and its related factors among married chinese women, Reproduction & Contraception, 2004;15(1):55-60

Gül R. Ülkemizde doğum öncesi bakım parametreleri, 5. Uluslar arası Üreme Sağlığı ve Aile Planması Kongre Kitabı, S:108-109, 2007, Ankara

Güven HZ, Sezaryen Olgularında Antibiotik Proflaksisinin Preoperatif veya Kord klempinden Sonra Uygulanmasının Enfeksiyöz Morbidite açısından karĢılaĢtırılması, T.C. Sağlık bakanlığı bakırköy Doğumevi ve Çocuk hastalıkları Eğitim ve AraĢtırma Hastanesi Uzmanlık Tezi, 2007, Ġstanbul Güvenli Annelik Katılımcı Kitabı. T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel

Müdürlüğü, BuluĢ Tasarım Ve Matbaacılık, 2005, Ankara

Gözüm S, Kılıç D, Health problems related to early discharge of Turkısh women, midwifery, 2005;21,371-378

Ġnandı T, Elçi ÖÇ, Öztürk A., Risk factors For Depression Ġn Postnatal First Year, Ġn Estern Turkey, Ġnternational Journal Of epidemiyology. 2002; 31: 1201- 1207

Jeanne M, Madden, Ph.D, Stephen B, Soumeral, Sc.D., Tracy A, Lıeu M.D., M.P.H., Kenneth D. Mandl, M.D., M.P.H., fang zhang, M.S.c. and Dennis Ross-Degnan, S.c.D. Effects of a law againts early postpartum discharge on newborn follow up, adverse events, and hmo expenditures, New England J Med, 2002; 347(25).

Jensen MD, Bobak IM. Maternity and gynecologic- care. 5. Ed. St.Louis, 1993, The Mosby Company Jirojwong S, Rossi D, Walker S, Ritchie B, what were the outcomes of home follow up visits after postpartum hospital discharge?, Australian journal of Advanced Nursing, 2005;23(1), 22-30

Johnson D, Jin Y, Truman C, Early Discharge of Alberta Mothers Postdelivery and The Relationship to Potencially Preventable Newborn Readmissions, Canadian Journal of Public health, 2002;93(4):276- 280

Karaçam Z. Gebelerin doğum öncesi bakıma iliĢki uygulamaları, Türk HemĢireler Dergisi, 1991, S:14- 22.

Kayser Konakcı S, Kalaycı B. Sezaryen ile doğumlar artıyor, .Sted Dergisi, 2002; 11(8), 286 Kırca Ü. Üreme Sağlığı Ve Birince Basamak, Sted Dergisi, 2001; 10: 463

Kızılkaya N Annenelerin erken lohusalık dönemlerindeki ilgilerinin belirlenmesi, Perinatoloji Dergisi,