Kanunun 9 uncu maddesine göre, talep halinde Kanunun 4 üncü madde hükmüne göre tahakkuk ettirilen borçlarını tamamen ödemeleri Ģartıyla sosyal güvenlik sözleĢmelerine göre bağlanan kısmi aylıklar, borçların ödendiği tarihi takip eden aybaĢından itibaren tam aylığa çevrilecektir.
Bu uygulamada borç miktarının tahakkukunda sözleĢme akdedilen ülkenin sigorta kurumlarınca gönderilmiĢ olan hizmet cetvelindeki tam aylığa yeterli olan gün sayıları esas alınacaktır. Ancak, istekleri halinde sigortalı veya hak sahipleri hizmet cetvelindeki gün
sayılarının tamamını da borçlanabileceklerdir. Bunun için, “Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesi” ile kısmi aylığı bağlayan Kurum ünitesine baĢvuracaklardır.
Kısmi aylığın tam aylığa dönüĢtürülmesi için talepte bulunanların borç tahakkuku, tebliği ve ödenmesine ait iĢlemler, Genelgenin ilgili bölümlerinde açıklanan esaslara göre sonuçlandırılacaktır.
Kısmi aylığın tam aylığa dönüĢtürülmesi için yurda kesin dönülmüĢ olması, yani yurtdıĢındaki çalıĢmanın sona ermesi, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneğinin alınmaması ile tahakkuk ettirilen borcun tamamının ödenmiĢ olması Ģartları aranacaktır.
Kısmi aylık; borcun ödendiği tarih kesin dönüĢ tarihinden önce ise kesin dönüĢ tarihini, borcun ödendiği tarih kesin dönüĢ tarihinden sonra ise borcun ödendiği tarihi takip eden aybaĢından itibaren tam aylığa yükseltilecektir.
Kısmi aylıkların tam aylığa dönüĢtürülmesi sırasında; sözleĢme aylığı isteğinde bulundukları tarihteki yaĢları, borçlanma karĢılığı kazandıkları gün sayıları ve Türkiye’deki diğer prim ödeme gün sayıları, borçlanma karĢılığı hesaplanan kazançları ile gerekli olması halinde Türkiye’deki diğer prim ödeme gün sayıları karĢılığında elde edilen kazançları ve kısmi aylığın baĢlangıç tarihindeki sigortalılık süresi esas alınacaktır.
Tam aylık bağlanması için gerekli Ģartların tespitinde, sözleĢme aylığı talebinde bulunulan tarihteki ilgili sosyal sigorta kanunlarına (506, 1479, 2925, 2926 ve 5510 sayılı kanunlar) ait hükümlerin öngördüğü prim ödeme gün sayısı veya hizmet yılı Ģartı aranacaktır. Kısmi aylık bağlanırken geçerli olan sigortalılık süresi ve yaĢ Ģartı, tam aylık bağlanabilmesi için de geçerli olacağından bu Ģartlar için ayrı bir tespit yapılmayacaktır.
Kısmi aylık talebinde bulundukları tarihte birden çok aylık bağlama Ģartını yerine getiren sigortalıların aylıklarının tam aylığa yükseltilmesinde aylığa yetecek borçlanma gün sayısı, yazılı talepte bulunmaları halinde en düĢük prim ödeme gün sayısı Ģartına göre belirlenebilecektir. Örneğin 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olup, 55 yaĢ, 15 yıllık sigortalılık ve 3600 gün prim ödeme Ģartı ile birlikte 55 yaĢ 5000 gün prim ödeme Ģartını yerine getirenler, yazılı talepte bulunmaları halinde akit ülkedeki sigortalılık sürelerini Kanuna göre borçlanarak Türkiye’deki gün sayılarını 3600 güne tamamlayabileceklerdir.
Borçlarını ödedikleri / yurda kesin dönüĢ yaptıkları / aylık isteğinde bulundukları / öldükleri tarihteki yeni gün sayıları ve aylık bağlama oranları (ABO1, ABO2, ABO3) da dikkate alınarak hesaplanan yeni aylıklar ödenecektir.
5510 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin üçüncü fıkrası ise ―Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı ve 27/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı kanunlara göre ödenmekte olan sosyal yardım zammı ile telafi edici ödeme tutarları, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte ödenen tutarlar esas alınarak, ilgililerin gelir ve aylıklarına ilave edilerek ödenir. Sosyal yardım zammının ilavesinde tamamı dağıtılacak Ģekilde, hak sahiplerinin gelir ve aylıklarındaki hisseleri esas alınır‖ hükmünü içermektedir. Bu çerçevede, kısmi aylıkları 2008 yılı Ekim ayı baĢından sonraki bir tarihte tam aylığa dönüĢtürüleceklerin, tam aylığın baĢlangıç tarihi itibari ile hesaplanan aylıklarına ayrıca sosyal yardım zammı
miktarının tamamı (4,69 Türk Lirası) dikkate alınarak 2008 yılı Ekim ayı baĢından tam aylığın baĢlangıç tarihine kadar aylıklara uygulanan artıĢ oranları kadar artırılmak suretiyle bulunan miktar da ilave edilecektir.
Kanunun 25/4/2003 tarihinden önceki hükümlerine göre yurtdıĢındaki sigortalılık sürelerini 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında borçlandıktan sonra anılan fıkranın (b) veya (c) bendi kapsamındaki sigortalılık statüsünün öngördüğü mevzuat ya da 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıklar mevzuatına göre sözleĢme aylığı bağlananların, borçlanılan sürelerle 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında tam aylık bağlanabiliyor ise 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında tam aylık bağlanacak sözleĢme aylıkları, tam aylığın baĢlangıç tarihinden itibaren kesilecektir.
Kısmi aylık bağlandıktan sonra baĢka bir sigortalılık statüsünde çalıĢanlardan yurtdıĢı borçlanması yaparak aylıklarını tam aylığa yükseltmek isteyenlerin bu talebe iliĢkin iĢlemleri, kısmi aylık bağlanan sigortalılık statüsüne göre neticelendirilecektir.
Türkiye-Almanya Sosyal Güvenlik SözleĢmesine göre 1/7/2010 tarihi öncesi ve sonrası ayrımı yapılmadan gerek merkezde, gerekse sosyal güvenlik il müdürlüklerinde / sosyal güvenlik merkezlerinde bağlanan kısmi aylığın 1/7/2010 tarihinden sonra yapılacak olan borçlanma taleplerine göre tam aylığa yükseltilmesine ait iĢlemler, sosyal güvenlik il müdürlüklerinde / sosyal güvenlik merkezlerinde yürütülecektir.
SözleĢmeli ülke sigorta kurumunca kısmi aylık bağlanmıĢ olmakla birlikte Kurumumuzca kısmi aylık bağlanmasına iliĢkin iĢlemleri devam ederken Kanuna göre yurtdıĢında geçen süreleri borçlanma talebinde bulunan sigortalıların kısmi aylık bağlanmasına iliĢkin iĢlemlerinin sonuçlandırılması beklenmeden borçlanma ve buna bağlı olarak aylık bağlama iĢlemleri sonuçlandırılacaktır.
Dördüncü Bölüm
ORTAK VE DĠĞER ĠġLEMLER 1. Aylıkların baĢlangıcı
Kanuna göre yurtdıĢında geçen süreleri borçlananlara bağlanacak malullük ve yaĢlılık aylıklarının baĢlangıcı, ilgili sigortalılık statüsünün öngördüğü esaslara göre belirlenecektir.
Bu bağlamda, yurtiçi sigortalılıklarına bağlı olarak yaĢlılık aylığına hak kazananların iĢten ayrılma tarihi, tahsis talep tarihinden sonraki bir tarih olsa bile, her iki tarihin aynı takvim ayı içinde olması koĢulu ile yaĢlılık aylığının, bu tarihleri izleyen ay baĢından geçerli olmak üzere baĢlatılmasına iliĢkin uygulama, yurtdıĢı borçlanması ile 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında öngörülen Ģartlarla yaĢlılık aylığına hak kazananlar için de geçerli olacaktır.
Buna göre, yurtdıĢında çalıĢtıkları iĢten ayrıldıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneklerinin sona erdiği ay içinde yaĢlılık aylığı talebinde bulunan sigortalıların tahsis taleplerinin de, iĢten ayrıldıkları, ikamete dayalı bir sosyal sigorta yada sosyal yardım ödeneklerinin sona erdiği tarihten önce yapılmıĢ olsa bile, baĢvuruları reddedilmeyerek, tahsis talep tarihini takip eden aybaĢından itibaren yaĢlılık aylıkları bağlanacaktır.