Lidya krallığının, neredeyse tüm Küçük Asya‟yı fethetmesinin sonucu olarak doğunun siyasi durumunda da çeĢitli değiĢiklikler olmuĢtur. Bu değiĢikliklerden bir tanesinin sonucu da, Akhamenid Ġmparatorluğu‟nun egemenlik alanı altında olan bölgelerin Lidyalıların eline
geçmesidir. Syennesis14
, Akhamenid Ġmparatorluğu‟na direnmeyi göze alamadığından, Persleri destekleyip, bir nevi Kyros‟a itaat etmek zorunda kalmıĢtır. Bu desteğin sonucu olarak ta Anadolu‟da Lidya Krallığı‟nın yanında bağımsız bir Syennesis krallığı oluĢmuĢtur.
Xenophon‟a göre Lidya Krallığı‟nın yıkılmasından kısa bir süre sonra Kilikya kralı Akhamenid üstünlüğünü tamamen kabul etmiĢtir. Ancak bu bilgi pek mümkün görünmemektedir. Çünkü, yaklaĢık olarak ĠÖ 545‟te Karia ayaklanmasının bozgununda Kilikya, kendi isteğiyle Kyros‟un yanında yer almayı tercih etmiĢtir. Kilikya Kralı, Sardes‟in
fethinden sonra, vergi ödemeye baĢlanmasıyla Akhamenid üstünlüğünü kabul etmiĢtir15.
Esasında krallık, bu durum sonucunda tam anlamıyla olmasa da bağımsızlığını kaybetmiĢtir.
Sonuç olarak Kilikya Krallığı‟na özel bir durum ortaya çıkmıĢtır16. Krallık, Kyros‟un
ordusuna lojistik destek sağlayan bir pozisyona sahiptir. Xenophon, Kıbrıslıların, Paphlagonialıların ve Kilikyalıların vergi ödemeleri yaptığından bahseder. Böylece
Akhamenid ordusunun ihtiyaçları için kaynak elde edilmiĢ olurdu17. Kyros‟un krallığı
sırasında bölgede koruma amacıyla konuĢlandırılmıĢ Pers süvarileri vardı. Bu süvarilerinde ücretleri ve her türlü ihtiyaçları Syennesis tarafından sağlanıyordu. Bölge, Darius ve Kyros‟un egemenliği altında muhtemelen oldukça rahat ve çok iyi Ģartlara sahipti. (Bkz. Harita 3) Kıbrıslı prensler diğer müttefikleri Samos‟lu Polycrates ile Ġonialılara karĢı, Fenikeliler ise Mısır‟a karĢı etkili olmuĢlardır.
Herodotos‟a göre, Pers savaĢları sebebiyle Kilikyalılar 100 Trireme göndermiĢlerdi.
Belki onlara Fenikeliler veya Kıbrıslılar dahil edilmiĢti18. Buradan hareketle, Kilikyalıların bu
14
Syennesis‟ten ilk kez Herodotos bahseder. Daha sonraki Grek yazarlarında Kilikya kralı Syennesis karĢımıza çıkmaktadır. ĠÖ 500 civarında, Ionia isyanı zamanında, Syennesis krallığı olarak adlandırılmıĢtır. Syennesis Pixodarus‟un babası, Mousolos‟un oğludur. Oromedon‟un oğlu olan Syennesis ile bu Syennesis‟in aynı olup olmadığı konusu kesin olarak belli değildir. Herodotos, Oromedon oğlu Syennesis‟ten büyük Pers savaĢları sırasında bahseder. Syennesis‟in ölümünden sonra, muhtemelen onun yerini Halikarnassoslu Xeinagoras aldı. O zamandan 401 yılına kadar Kilikya kralı hakkında pek fazla bilgiye sahip değiliz. Bu tarihte Genç Kyros Kilikya krallığından ve kralından bahseder. Ayrıca, Syennesis adıyla Akhamenid imparatorluğunun oluĢmasından sonra çeĢitli vesilelerle klasik kaynaklarda karĢılaĢıyoruz. Farklı Syennesis‟ler bu kaynaklarda, 401‟e kadar Kilikya‟nın Basileus‟u veya Hyparchos‟u olarak adlandırıldı: Herodot. V. 118, VII. 98, IX. 107; Xenophon, Anabasis: 1. 1. 12- 27; Diodoros, XIV. 20; Ctesias, Persika: 563.
15 Erzen, 1940: 97.
16 Erzen, 1940: 97; Desideri ve Jasink, 1990: 178. 17
Erzen, 1940: 97.
tarafından anlatıldığı gibi merkezi Tarsus olan bir Syennesis krallığı vardı20
. Xenophon bölgeyi iyi hatırlıyordu. O, Kilikya Kraliçesi Epyaxa ve Kral Syennesis ile görüĢmüĢtü.
Ayrıca Tarsus‟ta onların sarayını da görmüĢtü21
.
ĠÖ 5. yüzyılın ortasından 4. yüzyılın baĢına kadar muhtemelen Tarsus‟ta basılan gümüĢ sikkelerde kral görülmektedir. Kilikya kralı Pers kıyafetleri içinde betimlenmiĢtir.
Tüm tarihsel veriler bu olayları desteklemektedir22. Büyük kralın imparatorluğunun
tamamında bulunan, kalelerde yer alan ve doğrudan onun emri altında bulunan iĢgal kuvvetlerinin Kilikya‟daki varlığı üzerine Herodotos bilgiler verir. Onun andığı atlı birlikler Kilikya Kapıları‟ndaki gibi Kilikya‟daki kalelerde bulunan iĢgal kuvvetleri olarak değil,
aksine Kilikya‟daki nöbetçiler/karakollar Ģeklinde adlandırılır23. Xenophon‟dan öğrenildiği
üzere Genç Kyros geldiğinde Kilikyalılar geçitleri tutar24. Kilikya, önemli stratejik
konumundan dolayı bir operasyon üssü olarak kullanılırdı25. Örneğin Persler olasılıkla ĠÖ
498‟de ordusuyla birlikte Kilikya topraklarında toplanmıĢtı. Ve Fenike donanmasıyla birlikte Kıbrıs isyanını kontrol altına almak için Kilikya‟dan harekete geçtiler. Buradan hareketle Kilikyalılarda bu seferlere katılmıĢ olmalıdırlar.
ĠÖ 497‟deki Kıbrıs isyanından sonra Pers donanması Ionia‟ya doğru harekete geçti. Bu hareketten önce yine Kilikya‟ya gelmiĢlerdir. Orada toplandıktan sonra Lade SavaĢı‟nda
Yunanlılarla savaĢtılar26
. Daha sonraki yılarda ise Perslerin batıdaki seferleri kazanmasında Kilikya önemli bir rol oynadı. Yunanistan‟a karĢı seferleri planlayan Darius oğlunu yasal olarak görevlendirmiĢti.
Akhamenid ordusunun en büyük ve en önemli komutanlarından birisi olan Mardonius 492 baharında ordusuyla Kilikya‟ya doğru harekete geçti. Bu olay sonucunda Kilikya
19 Erzen, 1940: 102.
20 Erzen, 1940: 99; Desideri ve Jasink, 1990: 179. 21 Desideri ve Jasink, 1990: 179, 184.
22
Erzen, 1940: 99.
23 Erzen, 1940: 102.
24Kyros‟un ordusu Kilikya Kapıları‟ndan bölgeye girmeye çalıĢır, ancak Kilikya kralı Syennesis bu sırada
Kilikya Kapıları‟nı tutar. Ancak Kilikya‟nın baĢka tehditler altında olduğu haberini alan Syennesis geçidi bırakmıĢtır. Nihayetinde Kyros herhangi bir direniĢle karĢılaĢmadan bu geçitten bölgeye girer. Buradan geçerken de Kilikyalıların geçitleri tutarken kullandıkları çadırları görür. Xenophon, Anabasis: I, II, 21- 23.
25 Erzen, 1940: 102; Desideri ve Jasink, 1990: 20; Kilikya Pedias‟ın Akhaemenid dönemi deniz üsleri, limanlar
ve Akhamenid döneminde diğer bölgelerle olan deniz iliĢkileri konusunda ayrıntılı bilgi için bknz. Wallinga, 1991: 277- 281.
donanmanın merkezi haline geldi ve de Kilikya, Akhamenid ordusu ve donanmasının
toplanma yeri ve de baĢlangıç noktası oldu27
.
ĠÖ 490 yılının ardından Datis seferinde Darius, deniz ülkelerinin at taĢımacılığı yapmalarını ve daha sonra baharda Pers generali Datis‟in yeni orduyu toplamasını emretti. Artaphernes, baharda Kilikya kıyılarına donanmasıyla geldi. Kilikya‟da Alaia Vadisi‟nde büyük ordusuyla kamp kurdu. Bu olay Yunanistan‟a karĢı Datis seferinde Kilikya‟daki Akhamenid ordusu olgusunu doğrulamaktadır. Lade SavaĢı‟nda olduğu gibi, tüm donanmayla
yani 600 trireme, deniz nakliye gemileri ile birlikte geldi28. Bu gemiler Artaphernes
komutasında denize açıldı29
. Bu bir tesadüf müdür bilinmez ama Akhamenid ordusu iki kez
batıya karĢı seferlerde baĢlangıç noktası ve toplanma yeri olarak Kilikya‟yı seçmiĢtir30
. Kilikya‟nın mükemmel konumu, Anadolu‟nun güney doğu köĢesindeki Ġssus körfeziyle, Perslerin stratejisinde çok önemli ve büyük bir rol oynadı. Burası, donanma için uygun bir toplanma alanı olması sebebiyle, onların orada kalmasına müsaade ettiler ve Kilikyalılar iyi
bir ev sahipliği yaptılar31. Kilikya kıyılarındaki limanlar oldukça çekiciydi. Büyük
donanmalar bile limanların yapısı gereği küçük bireysel filolarla durdurulabilirdi. Yunanistan‟a karĢı, Xerxes‟in büyük seferinden önce Akhamenid Donanması‟nın Kilikya‟da toplandığını varsayabiliriz. Kilikyalılar, Akhamenid savaĢlarında çok önemli denizciler olarak
görülüyordu. Eskiden beri Kilikyalılar, gemicilik geleneğiyle ve denizle bağlantılıydılar32
. Akhamenid Ġmparatorluğu‟nun deniz güçlerinin merkezinde Fenike, Kıbrıs, Kilikya kara
kuvvetlerinde ise Ġran, Mezopotamya ve de Anadolu vardı33
.
ĠÖ 481‟de Kilikyalı Syennesis‟in oğlu Oromedon 100 savaĢ gemisiyle Akhamenidlere
komutanlık etmiĢtir34
. Akhamenid gemilerinin önemli bir bölümünü Kilikyalılar oluĢturmaktadır. Kilikyalılar sadece deneyimli ve yetenekli denizciler değil aynı zamanda cesur denizcilerdi. Onlar kralları Syennesis ile kahramanca savaĢıyorlardı. Herodotos‟a göre
tüm gemilerdeki ekipleri Med‟ler ve Pers‟ler oluĢturuyordu35. Artemision‟da denizcilikte
yetenekli Kilikya filosu kabul edildi ve bazı Kilikya gemileri Akhamenid donanmasının güvenliğini sağlama görevini üstlenmiĢti. Aeschylos Artemisia‟da Akhamenid
27 Erzen, 1940: 109; Desideri ve Jasink, 1990: 19. 28 Erzen, 1940: 109. 29 Desideri ve Jasink, 1990: 19. 30 Desideri ve Jasink 1990: 182. 31 Erzen, 1940: 109; Mellink, 1988: 227. 32 Erzen, 1940: 110. 33 Desideri ve Jasink, 1990: 185. 34
Erzen, 1940: 110; Herodot, VII, 98; Mellink, 1988: 227.
Ayrıca Aeschylos Syennesis‟in ölümünü de anlatır ve onun kahramanca cesaretini övmüĢtür.
Dolayısıyla, Syennesis hakkında güvenilir bilgiler Aeschylos‟tan gelir37
. Herodotos, Xerxes zamanında Sardes‟ten geri çekilmesinden sonra olanları anlatır. Masistes kardeĢi Persli Arytyantes‟e hakaret eder ve buna öfkelenen Arytyantes Masistes‟i öldürmeyi denemiĢtir. Ancak Praxilaos‟un oğlu Xeinagoras onu engelleyerek, Masistes‟in hayatını kurtarmıĢtır. Bu olay sonucunda büyük kral ödül olarak Kilikya‟yı Xeinagoras‟a vermiĢtir.
ĠÖ 449 yılında Kilikya hakkında yine bilgi ediniyoruz. Akhamenid savaĢları sırasında Atinalılar, ĠÖ 449 yılında bir yıllığına da olsa Kilikya‟yı iĢgal etmiĢler ve Soli‟yi bölgenin yönetim merkezi haline getirmiĢlerdir. Ancak bir yıl sonra yapılan Kilyos barıĢından sonra
burayı Perslere‟e terk etmiĢlerdir38. Eurymedon savaĢında taraflardan birinin Kilikyalılar olup
olmadığı konusunda net bir Ģey söyleyemiyoruz. Thukydides ve Callisthenes sadece Fenike gemilerinin savaĢa katıldığını anlatır. Ephorus ve Diodoros Fenikelilere ilaveten Akhamenid donanmasında Kıbrıs gemilerinin de olduğunu söyler. Kesin olmamakla birlikte, bu savaĢ için Akhamenid donanması ve ordusu Kilikya‟dan yola çıkmıĢ olmalıydı. Megabyzos‟un komutasında savaĢan Kilikyalıların ĠÖ 458 ve 456 yılları arasında Mısır ile bağlantılı oldukları olasıdır. ĠÖ 449 yılında, Artabazus komutasındaki Akhamenid donanması, Kilikya ve Fenike gemilerinden oluĢuyordu ve Kıbrıs seferinde Kimon‟la savaĢtılar. Salamis tepelerine geldiler ve Greklerle deniz savaĢı baĢladı. Persler tarafından yenilgiye
uğratıldılar39. Bu seferde Kimon öldü. SavaĢ sonucunda Pers Artabazos ve Megabyzos
Kıbrıs‟a tekrar hakim oldular. Bu sefer Kallias barıĢından önce Doğu Akdeniz‟de Greklerin
son harekatı olarak kalmıĢtır40. Diodoros, Megabyzos‟un Akhamenid ordusuna komuta
ettiğini ve 3 milyon Akhamenid askerinin Kilikya‟da toplandığını söylemiĢtir. Thukydides, deniz ve kara savaĢını anlatmıĢtır. Megabyzos ordusuyla Kıbrıs‟a Kilikya‟dan hareket etti. SavaĢtan sonra hayatta kalanlar, Kilikya‟ya geri döndüler. Genç Kyros‟un ĠÖ 401‟deki seferine kadar Kilikya hakkında antik yazarlar çok fazla bir Ģey söylemezler. Greklerin olması sebebiyle bu çağda Kilikya‟ya yabancılar geldi. Perslerden, önemli olmayan küçük
anlaĢmazlıklar dolayısıyla, sadece bu bağlamda sözü edilir41
.
36 O. Casabonne, hükümdarların Karia soylularıyla aile iliĢkileri olduğunu söyler. Bknz. Casabonne, 1999: 59. 37
Erzen, 1940: 111; Ünal ve Girginer, 2007: 212.
38 Ünal ve Girginer, 2007: 212. 39 Erzen, 1940: 113.
40
Desideri ve Jasink, 1990: 187.
Kyros babası Darius tarafından ĠÖ 408 yılında Anadolu‟ya gönderildi. Persler adına alınan vergiler nedeniyle çeĢitli bölgelerde rahatsızlıklar oluĢmaya baĢlamıĢtı. Kyros 405 yılında babasının ölüm döĢeğinde olması nedeniyle geri dönmek zorunda kaldı. Darius öldü ve Akhamenid krallığı Artaxerxes‟in eline geçti. Kyros, Sardes‟te satrapların baĢkomutanı
rütbesini aldı42
.
ĠÖ 401 yılından sonra Genç Kyros erkek kardeĢi büyük kral II. Artaxerxes‟e karĢı harekete geçmiĢti. Kyros yapılan hazırlıklar sonucunda ordusunu topladı. Misis kentinden Phyrigya‟ya yürüdü. Aynı anda Mısırlı Tamos ve Samios komutasındaki Sparta gemileriyle iĢbirliği sonucunda onun filosuna izin verdi. O, Phyrigia içine doğru ordusuyla yürüdü ve Kaystrupedion‟a ulaĢtı. Paralı askerler Kyros‟tan üç aylık ödemelerini talep ettiler. Kyros‟ta onlara ödeme yapma sözü vermiĢti. Kilikyalı muhafızların eĢlik ettiği Kilikya Kralı Syennesis‟in karısı Epyaxa ile anlaĢma yaptı. Aspendians‟ın onlara dört ay için ödeme
yapması sonucunda büyük bir miktar parayı olayda kazandırdıkları görüldü43
. Daha sonraki olaylar Tarsus‟ta gerçekleĢti. Kyros‟un seferlerinin baĢarısında Syennesis‟in yardımlarının katkıda bulunduğunu düĢünmekteyiz. Dahası Syennesis, ordunun ilerlemesine ve Kyros‟un
Kilikya kapılarından girmesine izin verdi44. Bu nedenle, Kyros‟un gizlice Kilikya kralına
destek vereceğine dair güvence verdiği ve de onunla gizli bir anlaĢma yaptığı düĢünülebilir. KarĢılığında ise Kilikya topraklarını iade etme sözü vermiĢti. Syennesis‟in, Kyros‟a karĢı Kilikya‟nın Toroslar üzerindeki geçitlerini iĢgal etmesi büyük kralı dikkatlice desteklemesiydi. Onun davranıĢları, belirsiz bir oyun izlenimi veriyordu. Kraliçe Epyaxa, kendi koruma muhafızlarıyla devam etmeye karar verdi. Epyaxa‟nın Kyros‟a ilgisinin olduğunu söylemekte mümkündür. Kraliçe arabulucu rolü oynayarak kocasına yardım istedi. Her durumda o, Kyros ile yürümeye devam etti. Kilikya kraliçesinin Phyrigia Tyrieon‟da Kyros‟a Grek ve barbarlardan oluĢan bir ordu sunmasıyla, Kyros bu hareketin ihtiĢamına hayran kaldı. Kyros, Phyrigia yakınındaki Ġconium‟a hareket etti. Ve Lycaonia‟dan 5 günlük yürüyüĢle Lycaonia-Kapadokya sınırına geldi. Eski ordusundan geriye kalanlar ve ticaret yolundan 4 günlük yürüyüĢle Kapadokya‟nın Tyana Ģehrine geldiler. Xenophon‟a göre
Thoana idi45.
42 Desideri ve Jasink, 1990: 188. 43 Erzen, 1940: 115.
44
Erzen, 1940: 116; Desideri ve Jasink, 1990: 189.
yürüdü. Kyros‟tan bir gün sonra, Kyros‟un meyve bahçesi olarak adlandırılan ovada kaldığını, böylece Syennesis‟in birlikleriyle bu geçitleri iĢgal ettiğini öğrendi. Xenophon‟a göre,
geçitlerin zorluğu sayesinde güç kullanmak mümkün değildi46
. Kilikya kapıları, tarafından bloke edilen bölge batılı akınlara karĢı adeta bir bariyer görevi görmekteydi. Kyros, aynı zamanda denizden saldırmadan bu kapıları zorlamanın imkansız olduğunu fark etti. Bu Ģekilde kral Syennesis, büyük krala bütün sadakatiyle bağlı olmasına rağmen Kyros‟un
güçlerine karĢı koyamadı47. Kyros, geçitlerin bırakılması için ovada bilerek bekledi. Kilikya
sahillerine donanmasını göndermesi sebebiyle ve askerlerin bir numarasıyla Epyaxa gönderilmiĢti. Kilikyalıların giriĢimleri sonucunda, Syennesis güçleri geçitleri terk etmesine yol açtı. Bu taktiğin baĢarı potansiyeli vardı. Ertesi gün Kyros‟a bir haberci geldi. Syennesis‟e dağlarda olanları bildirdi. Sonra, Menon ordusunun zaten Kilikya dağlarında olduğunu ve Ġonialı Tamos‟un Kilikya‟ya doğru gelmek üzere denize açıldığını öğrendi. Syennesis olasılıkla ilk olarak baĢkent Tarsus‟a hızlı bir Ģekilde hareket etti. Böylece Kyros‟u engellememiĢ ve de onun ordusu geçitlere ulaĢmıĢ oldu. Kyros oradan ovaya doğru indi ve uzun bir yürüyüĢten sonra (4 gün içinde) Tarsus‟un içinden geçti. Tarsus‟a vardığı zaman, Ġssus‟un arkasında kalan kıyı toplulukları Soli‟de yaĢarken onların kral Syennesis ile Tarsus‟ta yaĢayanlarla birlikte dağlardaki kalelere sığınmıĢ olduklarını öğrendi. Syennesis‟in karısı Epyaxa, 5 günde Tarsus‟a Menon‟la ulaĢtı. Kyros‟tan önce geçitler üzerine yürüdüğü sırada dağlarda iki yüz asker ölü olarak bulundu. Onların neden öldüğü kesin belli değildi. Belki Kilikyalılar tarafından soyulup öldürülmüĢ, belki ordunun arkasını kesmek için gönderilmiĢ ve tekrar yolu bulamadıkları için ölmüĢlerdi. Askerler öfkeliydi ve kraliyet kalesini ve de Ģehri yağmaladılar. Kyros, Syennesis‟in kendisine gelmesini istediği bir haber
gönderdi48. Kendisine kiĢisel güvenlik garantisi verildi ve karısı tarafından ikna edilmesine
kadar teslim olmadı. Tarsus‟ta, Kyros ve Syennesis arasında görüĢmeler vardı. Xenophon‟a göre, Syennesis ordusunu korumak için Kyros‟a büyük bir para ödedi. Kyros, kral için onur verici olduğu düĢünülen hediyeler verdi. Bu hediyeler: Altın kemerli bir at, bir altın kolye, bilezik, bir altın kılıç ve Pers festival kıyafeti. Ayrıca Syennesis‟e ülkesinin uzun süre yağmalanmayacağının ve eğer Kilikyalılar tesadüfen çekilirlerse çalıntı köleler için olanak
46 Erzen, 1940: 117.
47 Desideri ve Jasink, 1990: 190.
sağlayacakları sözünü verdi. Xenophon‟daki detaylara göre, Syennesis‟in ihaneti, Ctesias ve Diodorus‟un açıkça anlattığı bilgilerde açık bir Ģekilde kabul edilmedi. Ctesias ve Diodorus bu konuda detaylı bilgiler verir. Burada gördüğümüz gibi, Syennesis, savaĢın sonucunun nasıl olduğunun belirsiz olması sebebiyle konumu belirtilmiĢti. Parasıyla Kyros‟u destekledi ve onun oğlunun askeri birliklerinin, Kyros‟un askeri harekatına katılmasından dolayı, büyük kraldan özür diledi. Onun sadakatine inanan diğer oğullarıyla gizlice ona karĢı güç toplamıĢtı. Güçlü bir ordunun kendisine doğru ilerlediği haberi ve kendi askerlerinin ve büyük kralın
ordusu arasında bir bağlantı umudu vardı49. Ctesias‟a göre Kilikya kralı Syennesis hem Kyros
hem de Artaxerxes ile savaĢtı. Nerdeyse çocuklarının ikiye bölünmesi, bölgenin içindeki
duygusal karmaĢayı anlatmaktadır50. Kyros Tarsus‟ta 20 gün kaldı. Paralı askerler gibi, büyük
krala karĢı sefer hakkında onların reddettiğini öğrenmiĢti. Onlar, büyük kralın ordusundan korkması sebebiyle ve geniĢ mesafelerde yürüyüĢ nedeniyle, tehlikeli görevler için ödemeleri istediler. Ayrıca geri çekilme için bir lider istedi. Bu yüzden Kyros ve Kilikyalılar tarafından engellendi. Son olarak, Kyros fazla yürüyüĢ için onları ikna etti. O zamanda Kyros, onlara yüksek ödeme sözü verdi. Sonra Kyros, Saros nehri üzerinden, Tarsus‟tan ordusuyla hareket etti. Pyramos üzerinden Kilikya Bölgesi‟nin son Ģehri olan Ġssus ġehrine kadar gittiler. Tamos‟ta Kyros komutasındaki donanmasıyla birlikte Lacedaemonianlı Pythagoras komutasındaki Peleponnes gemileri bile geldi. Ġssus‟tan itibaren, Kyros Suriye-Kilikya kapılarına kadar bir günlük yürüme uzaklığında yürüdü. Xenophon‟un tanımlamalarına göre, iki kale vardı. Birisi Kilikya tarafındaydı ve Syennesis‟in korumalarının denetimindeydi. Diğer kale Suriye bölgesinde bulunmaktadır. Büyük kralın korumalarını Suriyeliler oluĢturuyordu. Kapılar yüksek sarp kayalıklar civarındaydı. Böylece onlar aracılığıyla güç kullanmak mümkün değildi. Kyros, Suriye satrapı Abrokomas‟ın, Suriye kapılarını iĢgal ettiğine inanıyordu. Bu nedenle, her iki tarafın düĢman saldırısıyla askerleri bölünmüĢtü ve orada kara birliklerine izin verdi. Fakat onun beklentilerine karĢı kapılar serbestti. Abrokomas‟ın bir ordusu vardı. Diodorus tarafından 300000 kiĢilik fantastik bir ordu olarak tanımlanmıĢtı. Büyük kral zamanında, Kyros Kilikya içinde ordusuyla kamp yaptığını
anladı51. Böylece, Kyros Myriandos‟a kadar serbestçe hareket etmeye devam etti. Onlar, 7
gün dinlendikten sonra, Euphrates‟i geçmek için Suriye Baylan‟a kadar yürüdüler. Kilikya‟da sonraki yıllarda meydana gelen olaylar hakkında hiçbir Ģey bilmiyoruz. Tarihçilerin genel
49 Erzen, 1940: 118. 50
Desideri ve Jasink, 1990: 192.
sonra gerçekleĢti. Kyros, Syennesis‟in liderliğinde rahatladı ve Kilikya‟nın durumunda değiĢiklik yapıldı ve haklı olarak Pers satraplığına dönüĢtürülmüĢtür. Daha sonra, Kilikyalı Syennesis sadece Pers Satraplığı olarak görünmektedir.
Kilikya tarihinin Satraplık Dönemi hakkında çok az bilgi vardır. ĠÖ 4. yüzyılın ilk yılları hakkında inandırıcı bilgi elde edilemez. Bu son olayda Pers satrapının isminin speküle edildiğini görmekteyiz. Daha sonraki sikkeler tarafından satrap isimleri önerilmektedir. Bu öneriler, Kilikya devletinin Akhamenid satraplığına dönüĢtürülmesinin sonucuydu. ĠÖ 398 yılında, ilk kez Kipros‟u görüyoruz. Ve Kilikya‟da ordusu ve Akhamenid donanması Sparta‟ya karĢı savaĢ için yoğunlaĢtı. Bu savaĢta Conon tarafından Perslerin 10 savaĢ
gemisine komutanlık ettiler52
.
ĠÖ 396‟da 10 gemi Akhamenidlerin 90 gemisine katıldı. Conon komutanlığında
Rodos 80 gemiyle katılmıĢtı53. Bu zamanda Conon bütün Akhamenid donanmasına komuta
ediyordu. Bu yıllardan Mazaeus dönemine kadar, edebi olarak Akhamenid satraplığı hakkında
veya Kilikya satraplığı hakkında çok fazla bilgi yoktur54
.
ĠÖ 386 zamanındaki tarihsel olaylar çok azdır. Kilikya sikkeleri, Kilikyalı satraplar olarak Tiribazos, Pharnabazos ve Datames, hakkında bilgi verir. Antalcidas barıĢından sonra, Tiribazos ve Orontes, Abrokomas gibi Tithraustes ve Pharnabazos da Mısır‟da büyük krala karĢı isyan etmiĢtir. Kıbrıslı Eugoras‟a karĢı yapılan hareketler büyük krala karĢıda yapıldı. Genel olarak atanan Tiribazos askerlerin ücretini ödedi. Aynı zamanda Tiribazos tüm Akhamenid donanmasının lideriydi. Orontes kara ordusunun Eugoras gibi Kilikya kıyıları, Kilikya kıyı kentleri ve Fenike kıyılarına doğru yayılan güçlerin ve barıĢın tanımlanmasıydı. Perslerin hala tehdit olarak görülmesi sebebiyle büyük kral için harcamalar yapıldı. SavaĢ hazırlıklarının tamamlanmasından sonra Ġonialı Orontes ve Tiribazos, Kilikya‟ya ĠÖ 382‟de
Kıbrıs‟tan gelmiĢlerdir55. Eugoras, gıda maddesi taĢıyan nakliye gemilerinin Akhamenid
saldırılarına uğramasına izin verdi. Böylece adaya tahılın ulaĢmasını engelliyorlardı. Sonuç olarak, kıtlık baĢladı ve Persler arasında bir isyan patlak verdi. Ġsyan generaller tarafından bastırıldı. Ancak donanmanın tümünün Kilikya‟ya dönmesiyle, önemli bir miktarda tahılı Kıbrıs‟a taĢıdı. Böylece artık bir gıda bolluğu vardı. Kition deniz savaĢında Eugoras‟ın
52 Erzen, 1940: 120. 53 Desideri ve Jasink, 1990: 193. 54 Erzen, 1940: 120. 55 Erzen, 1940: 121; Tuplin, 1996: 10.
donanmasını yenmeyi baĢardı. Diodorus‟a göre Tiribazos deniz savaĢından sonra, büyük kralın bu zaferinin anlatılmasıyla Kilikya‟ya gitmiĢ olmalıydı. Büyük kralın devam eden savaĢta malzeme isteği vardı. Eugoras gibi, Salamis‟te Persler tarafından tuzağa düĢürüldü.