ITIL

ITIL (Information Technology Infrastructure Library), bilgi teknolojileri altyapı kütüphanesidir. İlk defa 1989 da İngiltere de yayımlandı. Amacı İngiliz kamu kurumlarının BT yapılarını düzenlemektir. 1991 de sertifikalı ITIL yöneticileri sınavları başlatarak, BT yöneticileri uyumluluk sürecinde aranan nitelikler arasında yer aldı. 1994 de bütün modülleri tamamlandı. Bu gün version 3 bulunmakta olup, yeni sürümü BS15000 ve ISO/IEC 20000‟ e daha uygun yapıdadırlar. ITIL‟ ın iş Bt uyumlandırma açısından sağladığı faydayı iş ve BT açısından servis odaklı yapısıyla BT ve iş arasındaki uyumluluğa desteği kaçınılmazdır. Şekil 3.10‟ de ayrıntılı bir şekilde akış gösterilmektedir.

Şekil 3.10 : Genel ITIL Perspektifi

BT servislerinin tesliminde; iş birimlerine doğru destek verilmesi ve istenilen seviyede servislerin sunulmasının sağlanmasını içermektedir. BT servislerini desteklemek; iş fonksiyonlarını destekleyen uygun servislerin sunulmasını ve müşteriye tesliminin sağlanmasıdır. Bu iki kapsamda ele alınan süreçler: Yardım masası, olay, problem yönetimi, yapılandırma (configuration), değişiklik, teslimat, kapasite, erişilebilirlik, finansal, hizmet seviye, ve BT servis sürekliliği yönetimi şeklindedir.

Diğer taraftan ITIL, COBIT gibi ana çerçeveleri destekleyen dünya çapında kurumlar sponsorlar yer almaktadır. Bunlardan bir taneside itSMF forumlarıdır.Birçok ülkede ITSM forumları (itSMF) (33 <) kurulmuştur ve Türkiye‟ de de bir Türk danışmanlık firmasının öncülüğünde İstanbul‟ da itSMF Türkiye çalışmalarına 2010 yılında çalışmalara aktif bir şekilde başlayacaktır.

3.8.2.1 ITIL ile beraber BT ve iş önceliklerini uyumlandırma

BT alt yapısını iş amaçları ve öncelikleri doğrultusunda kullanarak, BT‟ nin iş değerini artırmayı hedefleyen bir trendin olması hiç kuşkusuz en önemli konudur. Çünkü, uygulamaların, servislerin % 90 „a yakını BT destekli olup, iş değerlerini BT varlıklarını kullanarak sağlamaktadırlar.Değişimlerin hızla artması, karmaşıklığın çoğalması, geleceğin belirsizliği ve bunlara bağlı riskin artması, servislerin ve kurumun BT ile uyumluluğunun sürekliliğin sağlanmasını zorlaştırmaktadır. Hacket 2002 araştırmasında iş servis yönetimi sistemlerinin kurulması toplamda BT projeleri içerisindeki gelişimler düşünülünce kişi başına % 17‟ ye yakın kazancı sağladığı gözlemlenmiştir. Bu noktada kurumun kazanması için bu uyumluluğun ITIL gibi çerçeveleri kullanarak sürekli olması sağlanmalıdır.

Aşağıdaki Şekil 3.11 iş amaçlarının BT içersinde yer alan bütün noktalarda nasıl entegre olması gerektiğini gösteren ITIL uygulama yönetiminden uyarlanmış bir şekildir. Anahtar iş yönelendiricileri (drivers) iş fonksiyonlarıyla ilişkilendirilirek uyumluluk iş amaçları doğrultusunda sağlanmaya çalışılmaktadır. Diğer taraftan, BT servislerinin her biri için müşteri ve BT arasında servis seviye anlaşmaları (SLAs) imzalanarak hizmetlerin belli bir kalite ve müşteri odaklı olarak devamlılığı sağlanmaktadır. İş birimleriyle olan hizmet seviye anlaşmalarıyla müşteriye istediği kalite sunulmaya çalışılırken, BT‟ de kendi içinde operasyonel anlamda istenilen daha çok teknik standartlarda olması sağlanmaktadır. Buda BT‟ nin kendi içinde kalite ve isterleri doğrultusunda servis kalitesinden ödün vermeden iş sürekliliğini sağlaması açısından büyük bir öneme sahiptir.

Daha alt bölümlere indiğimizde; iş birimlerinde var olan veya olması gereken iş süreçleriyle BT süreçleri arasındaki eşleştirme yaparak, iş birimlerine hizmet etmeyen maaliyetten başka bir faydası olmayan süreçleri azaltmak ve bu sayede uyumlandırmanın faydaları arasında yer alan maliyetleri minumum seviyede olmasını sağlanmış olur. Beceri ihtiyaçlarına gelindiğinde, çoğu kurumda önemi çok iyi bilindiği halde bir türlü değerlendirmek için kültürel olarak cesaret gösteremeyen ve yöneticilerinde onaylarıyla insan ve beceri gibi faktörler değerlendirmeye alınmaz. Ama bu noktada değerlendirmeye alınmaması en büyük hatadır. ITIL çerçevesinde bu noktada beceri ihtiyaçlarıyla BT çalışanları arasında bir eşleştirilme yapılmasına değinilmektedir. Bu nokta, yapılması gerekenler arasında BT ve iş birimleriyle aynı dili konuşma becerisine sahip olan çalışanlara sahip olmak uyumlandırmanın sağlanmasında büyük katkısı olacaktır. Benzer şekillerde veri, uygulama, alt yapı bileşenleride BT ve iş platformu bazında ilişkiledirilerek yönetilmesi sağlanmalıdır.

3.8.3 Val IT

BT Yönetişim Enstitüsü (ITGI) tarafından oluşturulan ValIT (Value IT-Değer BT) çerçevesi BT yatırımlarından elde edilen değerin iyileştirilmesi, izlenmesi, ölçümlenmesi amacıyla oluşturulmuş bir çerçevedir. COBIT çerçevesi, İş odaklılık en temel ana amaçları arasında yer alır. Kurumun amaçlarını yerine getirmek için gerekli olan bilgileri sağlamak, kurum ihtiyaçlarına gore, BT alt yapısı ve süreçlerini yapılandırmak ve iş amaçlarına hizmet eden servisler sunmak ve yönetebilmeye yardımcı olur. ValIT çerçevesi ise, BT yatırımlarının gerçekten iş değerinin ölçümlenmesi, yönetilmesi bu yollada iş-BT uyumlandırmasına büyük bir katkı sağlamaktadır. Yapılan araştırmaların büyük bir çoğunluğu değer yaratmanın ne kadar önemli olduğunu göstermiştir. Çizelge 3.1‟ de ValIT‟ nin gerekliliğiyle ilgili yapılan araştırmalar hakkında bilgiler yer almaktadır.

Çizelge 3.1 : ValIT‟ nin Gerekliliği Araştırma Analizleri Araştırmayı Yapan Şirketler Değerlendirmeler

Gartner, Inc. Gartner 2002‟ de yapmış olduğu

ankette BT harcamalarının % 20‟ si boşa giden harcamalar olarak görülmüş olup, buda yıllık $600 milyarlık bir değer olduğu saptanmıştır.

IBM 2004 yılında IBM‟ in Furtune 1000

CIO ile yaptığı ankette, CIO‟ ların % 40‟ I BT‟ ye yapılan yatırımların geri dönüşünün olmadığına inanıyor. Standish Grup 2006‟ da Standish Grup‟ un yapmış

olduğu araştırmada, BT projelerinin %35‟ ı başarılı bir şekilde katma değer sağlayarak oluşturulduğu saptanmıştır.

Val IT çerçevesi BT den kaynaklı bu kayıpların önüne geçmek için aşağıda yer alan şekilde de anlatıldığı gibi, doğru işler yapıyormuyuz ve işleri doğru yapıyormuyuz sorularını değerlendirerek bu kayıpların daha kontrollü bir şekilde yönetilmesine, azaltılması katkı sağlar. BT‟ de uyumluluk açısından bunu önemli olmasının nedeni, ValIT ana akışı şekil 3.12‟ de görüldüğü üzere öncelikle doğru işi yapıyormuyuza karar veriyoruz, daha sonrasında bu doğru işi gerçekten aldığımız aksiyonlarla doğru etkin ve verimli bir şekilde yapılıp yapılmadığının kararıdır.

Şekil 3.12 : Ana ValIT Akışı 1

Bu noktada gerçekten yapılan işlerden fayda sağlanıp sağlanmadığı konusunda bir çok faktör yer alır. Bu faktörler aşağıdaki şekil 3.13‟ te yer alan akışta da görüldüğü gibi örgütsel, endüstriyel ve çevresel etkilerdir.

Şekil 3.13 : Ana ValIT Akışı 2

Örgütsel Etkiler ve Endüstriyel

Etkiler

BT İş Değeri