II Charles Dönemi

1658 yılında Cromwell‟in ölmesiyle ne yapılması gerektiği konusunda hizipleşmeler oldu ve parlamento Stuart monarşisinin yeniden kurulması düşüncesini destekledi. Nisan 1660‟da yeni seçimler yapıldı ve Lordlar Kamarası bir sözleşme ile bir araya geldi. “Parlamento Charles‟ı dönmesi için davet etti ve 25 Mayıs‟ta Charles Dover‟e vardı. Çoğu insan yıllar süren karışıklıktan bıkmıştı ve Charles, 1660 yılında Fransa‟dan II. Charles olarak geri döndü. Cromwell‟in cesedi Westminster Abbey‟den çıkarılıp avam bir çukura kondu ve dokuz kral katili öldürüldü104_.”

Monarşinin yanı sıra, Lordlar Kamarası, piskoposlar hiyerarşisiyle Anglikan Kilisesi ve mahkemeler yeniden kuruldu. Dini muhalefet bastırıldı ve İngiltere Kilisesi‟nde komünyona katılmayı reddedenler, oy kullanamaz, devlet memuru olamaz, üniversiteye gidemez ve vaizlik yapamaz oldular. Charles, doğal olarak dönmesini sağlayan parlamento ile iyi ilişkiler içindeydi; düzenli olarak toplanmasını kabul ederek parlamentoyu toplama hakkını yeniden ele geçirdi. Ülkeyi bir grup parlamento üyesi danışmanla yönetiyordu. Adlarının ilk harflerinden dolayı “Cabal” olarak adlandırılan bu grup, daha sonra bakanlar kurulu adını alacak bir başdanışmanlar grubu oluşturdu105

. 1660 Tazminat ve Genel Af Yasası ile sadece Krala ve Kiliseye ait araziler otomatik olarak geri alındı, kral taraftarlarının ve diğer muhaliflerin arazilerine el koyuldu ve/veya özel görüşmelere veya mahkemelere bırakıldı. Charles yönetiminin ilk yılları, sadece Londra‟da 70.000 kişinin ölümüne neden olan 1665‟te ülkeyi vuran korkunç veba ve 1666‟da diğer pek çok bina ile birlikte St Paul binasını da yok eden Londra‟daki “Büyük Yangın”a şahit oldu. Bir diğer felaket 1665‟teki ( İngiliz ve Flemenk ticari ve sömürgeci rekabetten doğan) ikinci Hollanda Savaşı idi. Savaş başlamadan Hollanda yerleşkesi New Armsterdam zapt edilip New York adını almasına rağmen, 1666‟da Fransa ve Danimarka Hollanda ile ittifak kurdu. 1667‟de Thames‟deki Hollanda saldırısını körükleyen kötü yönetim savaşın peşini bırakmadı. Barış görüşmeleri o yılın sonunda başladı. 1667‟de Charles, sürgün günlerinden beri danışmanı olan Lorlar Kamarası Başkanı Clarendon‟ı görevinden aldı. (Clarendon‟ın kızı Anne Charles‟ın erkek kardeşi James‟in ilk karısıydı ve Kraliçe Mary ve Anne‟in de annesiydi.) Hollanda savaşı ve zor dini çözümün günah keçisi olan Clarendon Avam

104_{http://www.royal.gov.uk/HistoryoftheMonarchy/KingsandQueensoftheUnitedKingdom/TheStuarts/Char}

lesII.aspx

105

Kamarasında „Saray‟ın çıkarlarını inşa etmede başarısız addedildi. Bu olaylar neticesinde bakanlar kurulu olarak görev yapan ve baş harflerinden oluşan CABAL (Clifford, Ashley, Buckingham, Arlington ve Lauderdale)adı takılan kabine tipi yapı oluştu.

Parlamento, vergileri onaylama hakkına karşılık, Charles‟a krallığı yönetebilecek kadar gelir sağlamayı gayri resmi olarak kabul etti, ama bu geliri vermedi; Charles da aradaki farkı karşılaştırmak için Avrupa‟nın en zengin ülkesi Fransa‟dan yardım istedi. Charles XIV. Louis ile gizli bir antlaşma yaparak Hollandalılara karşı Fransa‟yı destekleme ve İngiltere‟yi yavaş yavaş Katolikliğe geri döndürme sözü verdi ve karşılığında her yıl çok büyük miktarda destek almaya başladı. Anlaşma çok uzun süre gizli kalmadı ve İngiltere‟yi Katoliklik karşıtı bir isteri kapladı. Bu isteri Charles‟ın yasal vârisi olmaması ve bu yüzden de o öldükten sonra tahtın koyu bir Katolik olan kardeşi James‟e geçeceği gerçeği nedeniyle daha da arttı. Parlamento tahtın bir katolike geçmesini engelleyecek bir tasarı hazırladı, ama bu tasarı hiçbir zaman yasalaşmadı. Charles‟ın Katolik olduğunu ve İngiltere‟nin Hollanda‟ya karşı Fransa‟nın yanında yer alacağını ilan eden gizli Dover Anlaşması (1670) bu isterinin pek de haksız olmadığının ispatıydı. Bunu karşılığında Charles, Fransa kralından mali yardım alacaktı. (Bu mali yardım, Charles‟ın Parlamento‟da manevra yapmasına fırsat verdi, ama Louis tarafından anlaşmanın kamuya açıklanması ihtimalini göz ardı etmişti106

.

Charles ayrıcalıklı güçlerini kullanarak Hoşgörü Beyannamesini çıkarttı. Katoliklere ve Anglikan Kilisesine bağlı olmayanlara karşı tüm cezaları askıya aldı. Parlamento‟daki Anglikan muhalefet nedeniyle Charles 1673‟te Beyannameyi geri çekmek zorunda kaldı.1677‟de Charles, biraz da ağabeyinin Modenalı Katolik Mary ile ikinci evliliğinden sonra dengeyi korumak ve Protestanların gözündeki güvenini tekrar inşa etmek için yeğeni Mary‟yi Orange‟lı William ile evlendirdi. Bu evlilik Charles‟ın Braganzalı Catherine ile evliliğininden meşru varis olmayacağı açığa çıktıktan sonra daha çok önem kazandı (Charles‟ın bir takım metresleri ve gayrimeşru çocukları olmasına rağmen) ve Katolik kardeşi James‟in konumu açıkça geleceğin Katolik kralı olarak yükseldi. Charles‟ın hükümdarlığı boyunca, politik alanda dini tolerans hâkimdi. 1662 Teklik Yasası Common Prayer Kitabının kullanılmasını empoze etti ve ruhban

106_{http://www.royal.gov.uk/HistoryoftheMonarchy/KingsandQueensoftheUnitedKingdom/TheStuarts/Char}

62

sınıfının Anglikan doktrinine tabi olmasında ısrarcı oldu( ruhban sınıfından yaklaşık 1000 kişi hayatını kaybetti107

.

1679 yılında, Parlamento, Habeas-Corpus-Act‟ı (haksız tutuklanmayı yasaklayan yasa) yayınladı. Yargıçlar buna dayanarak, tutuklunun bulunduğu hapishane müdürüne gönderilen izhar müzekkeresi yazıyorlardı. Tutuklu bu müzekkere sayesinde, tutuklanmasının yasallığını gözden geçirmesi için, yirmi dört saat içinde yargıç önünde çıkartılmasını isteye biliyordu; ama gerçekte, ancak zenginler yararlanabiliyordu bu haktan, çünkü yargıç tutukluyu serbest bırakmak için genellikle büyük paralar istiyordu108. Günümüzde bir çok ceza hukuk sisteminin en önemli unsurlarından biri olan bu yasa, idarenin yargıyı siyasallaştırması ve keyfi tutuklamalara karşı yasa teminatı sağlamak maksadını taşımaktadır.

1685 yılında Charles‟ın ölümü, İngiltere için yeni bir veraset sorununa yol açacaktı. Reformasyon sürecinin etkisiyle şekillenmeye devam eden veraset sorunları, aslında parlamenter düzenin yerleşmesinde ve Taç‟ın etkinliğinin daralarak sembolik bir hale doğru evrilmesinde en önemli dinamik olarak görülebilecek kadar önemliydi.