İtalya’da 2002 yılı Eylül ayında, kamu hesaplarındaki açığın büyümesini engellemek adına bir dizi önlemler almak amacıyla, Başbakan Silvio Berlusconi başkanlığında acil olarak toplanan Bakanlar Kurulu, vergi affı, verilen ödeneğinin üstüne çıkan bakanlık ve bölge konseylerinin harcamalarına kısıtlama getirilmesini içeren bir kararnameyi kabul etmiştir. Ekonomik büyümenin düşük düzeyde kalmasından dolayı, harekete geçen hükümet 2003 yılına ilişkin kararlar almaya başlamıştır. İtalya’da 1997-2001 yılları arasını kapsayan, vergi kaçakçılığına ilişkin 800.000 davanın devam ettiği açıklanırken, getirilecek vergi affıyla 2003 yılında 8.000.000.000,00- Euro’luk hazineye gelir elde edilmesinin planlandığı ifade edilmiştir.87
2009 yılında İtalyan parlamentosu, İtalyan mükelleflerin daha önceden beyan edilmemiş yabancı varlıklarını beyan ederek bunların değerleri üzerinden % 5 indirimli oranla vergi ödemelerine izin veren bir uygulamayı yürürlüğe koymuştu.
85 Güneş Helvacı, “60 Milyar Euro Tutarında Vergi Geliri Kaybı Bulunduğu Açıklandı”, www.vergidegundem.com, Şubat, 2012, http://www.vergidegundem.com/tr_TR/publicationPaper?ca tegoryName=Vergide&publicationNumber=2&publicationYear=2012&publicationId=517482, (03.06.2012).
86Helvacı,http://www.vergidegundem.com/tr_TR/publicationPaper?categoryName=Vergide&publicati onNumber=2&publicationYear=2012&publicationId=517482, (03.06.2012).
87 NTV MSNBC Ekonomi, “İtalya Harcamaları Frenliyor” www.ntvmsnbc.com, 5 Eylül 2002, http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/173984.asp#BODY, (04.06.2012).
OECD’nin gri listesinde yer alan ülkelerde varlık bulunduran mükelleflerin ise aftan yararlanabilmek için söz konusu tüm varlıkları İtalya’ya geri getirmesi gerekmekteydi. İsviçre Nisan 2009 tarihinde OECD’nin gri listesinde yer almasına rağmen daha sonra bu listeden çıkarıldığı için mükellefler İsviçre’de bulunan varlıklarını İtalya’ya getirmeden de aftan yararlanabilmektedirler. Başta vergi affının 15 Aralık 2009 tarihinde sona erdirilmesi planlanırken, İtalyan hükümeti, 17 Aralık 2009 tarihinde yaptığı açıklamayla affı Nisan 2010 tarihine kadar uzatmıştır.88
Bu yıl Nisan ayında, finans dünyasının da yakın ilgi gösterdiği bir konu İtalya’nın vergi barışıyla İsviçre’den 80.000.000.000,00- Euro koparmasıydı. Bu paranın önemli bir kısmı fon halinde ve İtalyanların yurtdışında 500.000.000.000,00- Euro civarında parası olduğu tahmin ediliyor. Gelen para bunun sadece % 15-20’si ediyor. Milli gelirin ise % 5’i kadar. İtalya’da 2002-2003 vergi barışında 78.000.000.000,00- Euro civarında para ortaya çıkmıştı. 2009 yılındaki vergi barışında ise 100.000.000.000,00- Euro civarında para bildirildi. Aslında bu süreç 15 Aralık’ta bitecekti ama olumlu sonuç alınınca süre 2010 Nisan ayına uzatıldı. İtalya’da bildirimde bulunan ve parasını getirenlere % 5 oranında bir vergi uygulanıyor. Böylece Hazine’ye 4.000.000.000,00- Euro kazandırılabileceği düşünülüyor. Öte yandan gelen paranın ekonomiyi ayağa kaldıracağı beklentisi var, ancak bu doğrulanmış değil. Çünkü paranın beyanına ve ülkeye girişine rağmen; ülkede % 5 vergi ödeyerek tekrar İsviçre’ye dönebiliyor.89 İtalyan hükümeti 9 Haziran 2010 tarihinde yapmış olduğu açıklamada İtalyan mükelleflerin vergi affı çerçevesinde 104.500.000.000,00- Euro tutarında yabancı yatırımı beyan edip, 5.600.000.000,00- Euro tutarında vergi ödediklerini belirtmiştir. 2009 yılında yürürlüğe koyulan af ile birlikte İtalyan mükelleflerin yabancı varlıklarını beyan edip, bu varlıklar üzerinden %5 düşük oranda kurumlar vergisi ödemesini mümkün kılınmıştı. 15 Aralık 2009 tarihinde sona ermesi beklenen affın,
88 Elif Aydın ve Serkan Meral, “Devam Etmekte Olan Vergi Affı Ülkeye 85 Milyar Euro Kazandırdı”, www.vergidegundem.com, Nisan, 2010, http://www.vergidegundem.com/tr_TR/publicationPaper?ca tegoryName=Vergide&publicationNumber=4&publicationYear=2010&publicationId=666661475, (04.06.2012).
89 Hurşit Güneş, “Gerçekleri Görmeden Yaşamak”, Milliyet Gazetesi, 01.05.2012, http://ekonomi.milliyet.com.tr/gercekleri-gormeden-
Nisan 2010’a kadar uzatılmasının 9.200.000.000,00- Euro ek beyanda bulunulmasını sağladığı belirtilmiştir.90
Ancak İtalya’daki tüm bu vergi affı uygulamalarında gösterilen çabaya rağmen, İtalya Ulusal İstatistik Enstitüsü (ISTAT) Başkanı Giovannini, 1981 yılında 54.000.000.000,00- Euro tutarında vergi kaçakçılığının yapıldığını bugün ise vergi kaçakçılığı değerinin 275.000.000.000,00- Euro’ya yükseldiğini, 1981’den bu yana üç vergi affı ile üç vergi affı kalkanının uygulamaya alınmasına rağmen vergi kaçakçılığının dört kat arttığını vurgulayarak tüm vergi aflarına rağmen sermayenin bilahare yeniden yurt dışına kaçırıldığını ve hatta 2011 yılı Eylül ayında 13 ton altının da İsviçre’ye gönderildiğini belirtmiştir.91
Öte yandan “Medya raporlarına göre, İsviçre’nin 3 büyük servet yönetim bankası, vergi mükelleflerinin, offshore varlıklarını beyan ederek, bir kereye mahsus bir ceza ödemelerine olanak veren İtalyan vergi affı uygulaması yüzünden 18.000.000.000,00- İsviçre Frangı (yaklaşık 17.700.000.000,00-USD) zarara uğramış olabilir. Morgan Stanley, İsviçre bankalarının toplamda beyan edilen İtalyan varlıklarının yaklaşık % 65’ini oluşturduğunu, bu oranın özellikle affın süresinin uzamasının ve İsviçre’nin gri listeden kaldırılmasının ardından arttığını tahmin etmektedir.92
Ayrıca, İsviçre OECD’nin gri listesinde kaldığı sürece, genel aftan yararlanmak isteyen İtalyan vergi mükelleflerinin İsviçre bankalarındaki varlıklarını İtalya’ya nakletmeleri zorunlu hale getirilmişti. Ancak, 25 Eylül 2009’da İsviçre’nin gri listeden çıkarılması bu zorunluluğu ortadan kaldırmıştır. Bloomberg.com’un raporuna göre son 18 ayda toplam 182.900.000.000,00- İsviçre frangı (yaklaşık 180.000.000.000,00-USD) kaybeden bir banka için bankanın ceosu Oswald Gruebel
90 Elif Aydın ve Serkan Meral, “Aftan Elde Edilen Gelir”, www.vergidegundem.com, Eylül, 2010, http://www.vergidegundem.com/tr_TR/publicationPaper?categoryName=Vergide&publicationNumb er=9&publicationYear=2010&publicationId=666661608, (04.06.2012).
91 T.C.Roma Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği, “İtalyan Ekonomi Basını Haber Özetleri”,
www.musavirlikler.gov.tr, 10.16 Aralık 2011, http://www.musavirlikler.gov.tr/upload/I/IST/10%201 6%20122011.doc, (02.06.2012).
92 Elif Aydın ve Serkan Meral, “İsviçre Bankalarının İtalya’nın Genel Vergi Affına Bakışı”, www.vergidegundem.com, Mart, 2010, http://www.vergidegundem.com/tr_TR/publicationPaper?cat egoryName=Vergide&publicationNumber=3&publicationYear=2010&publicationId=666661202, (04.06.2012).
vergi affı gibi uygulamaların kaçınılmaz olduğunu, ancak müşterilere bankalarını terk etmeleri için bir sebep vermemeleri gerektiğini belirtmiştir.”93