İstatiksiksel Modelleme

Pamuk sapı hidrolizinde elde edilen ksilozun 20 farklı koşulda fermantasyonu sonucu ksilitol verimliliklerinin ve volumetrik ksilitol üretim hızlarının birbirinden farklı olduğu gözlenmiştir. Bundan dolayı elde edilen verilerin optimize edilmesi gerekmektedir. Bağımsız değişkenler ve deneysel veri aralığı Materyal ve Yöntem bölümünde Çizelge 3.1’de verilmiştir. Bağımlı değişkenler ksilitol verimi (Y1) ve volumetrik ksilitol üretim hızı (Y2) Çizelge 4.10’da verilmiştir. Kodlanmış değişkenlere göre kuadratik model eşitlik 2 ve 3’de gösterilmiştir. Bu eşitlikte Y1 ksilitol verimini, Y2 volumetrik ksilitol üretim hızını, ksiloz miktarı (X1), hücre miktarı (X2) ve oksijen miktarı (X3) fonksiyonu olarak verilmiştir.

Y1= 28,6 -6,7X1 +4,4X2 -3,3X3 –6,8X12–3,2X22 +1,6X32 +4,9X1X2 +2,3X1X3 +1,5X2X3

Eş.2

Y2=0,35 -0,007X1 +0.0003X2 +0.005X3 –0.01X12 –0.007X22 -0,006X32 –0.004X1X2

-0,001X1X3 -0,002X2X3 Eş.3

Pamuk saplarının asit hidrolizatının ksilitole fermantasyonu sonucu elde edilen ksilitol verimi ve volumetrik ksilitol üretim hızı değerleri ANOVA ile değerlendirilmiş ve sonuçlar Çizelge 4.11’de sunulmuştur. Pamuk sapları asit hidrolizatının fermantasyonu için elde edilen ksilitol verimi ve volumetrik ksilitol üretim hızı değerleri sonucu elde edilen regresyon katsayıları ve varyasyon katsayıları 0,86 ve 0,81 ile 26 ve 47 bulunmuştur.

Çizelge 4.8. Deneysel tasarım ve pamuk sapları asit hidrolizatından elde edilen ksilozun ksilitole fermantasyonu sonucu elde edilen değerler

Değişkenler Sonuçlar X1 X2 X3 Y1 (100xksilitol/ ksiloz tüketimi) Y2 (ksilitol/ zaman) 1 +1 +1 -1 20,69 0,002 2 - 0 0 22,84 0,006 3 0 0  47,05 0,002 4 0 0 0 37,26 0,023 5 _ 0 0 0,00 0,000 6 -1 +1 +1 25,96 0,032 7 0 0  23,03 0,030 8 +1 -1 -1 0,00 0,000 9 -1 -1 -1 32,00 0,009 10 +1 +1 +1 22,93 0,003 11 0 0 0 25,17 0,038 12 0 0 0 30,16 0,040 13 0 0 0 29,43 0,040 14 0 0 0 26,00 0,030 15 0  0 28,09 0,006 16 -1 +1 -1 24,35 0,030 17 +1 -1 +1 4,78 0,008 18 -1 -1 +1 18,87 0,023 19 0 - 0 14,95 0,019 20 0 0 0 23,00 0,040

Y1 (ksilitol verimi)= 100 x (Ksilitol/Ksiloz tüketimi); Y2 (volumetrik ksilitol üretimi gl- 1

Çizelge 4.9. Pamuk saplarının asit hidrolizatından elde edilen ksilozun ksilitole fermantasyonu sonucu elde edilen ksilitol verimi ve volumetrik ksilitol üretim hızı için ANOVA çizelgesi

Kaynak

Kareler toplamı Serbestlik derecesi Karelerin ortalaması F-değeri P-değeri Y1 Y2 Y1 Y2 Y1 Y2 Y1 Y2 Y1 Y2 Model 2129,22 0,0036 9 9 236,58 0,0004 6,70 4,84 0,0032 0,0108 Residual (Kalıntı) 352,91 0,0008 10 10 39,29 0,00008 Uyum eksikliği (Lack of fit) 255,00 0,0006 5 5 45,00 0,0001 1,76 2,23 0,2723 0,1991 Saf hata 127,95 0,0003 5 5 25,29 0,00005 Toplam 2482,17 0,0044 19 19 R2 0,86 0,81 Adj- R2 0,73 0,65 Yeterli kesinlik değerleri 9,6 6,4

Şekil 4.3 ve 4.4’te pamuk sapları hidrolizatının fermantasyonunda ksiloz ve maya hücresi konsantrasyonu ile volumetrik hava akış hızına bağımlı olarak ksilitol verimi ve volumetrik ksilitol üretim hızını saptamak için kullanılan cevap yüzey (response surface) grafiklerini göstermektedir.

Şekil 4.3 A’da başlangıçtaki maya hücresi ağırlığı 1 g/l alındığında maksimum ksilitol verimi (%31) 10 g/l ksiloz konsantrasyonu ve 1,1 vvm’de bulunmuştur. Şekil 4.3 B’de volumetrik hava akış hızı 1 vvm alındığında ksilitol ve maya hücresi konsantrasyonunun ksilitol verimine etkisini göstermektedir. Buna göre maksimum

ksilitol verimi (%36) 9 g/l ksiloz konsantrasyonu ve 0,5 g/l maya hücresi konsantrasyonunda bulunmuştur. Şekil 4.3 C’de ksiloz konsantrasyonu 13 g/l alındığında ise maksimum ksilitol verimi (%34), 0,5 g/l maya hücresi konsantrasyonu ve 1,2 vvm’de bulunmuştur. Şekil 4.4 A’da maya hücresi konsantrasyonu 1 g/l alındığında maksimum volumetrik ksilitol üretim hızı (0,037 g/l-sa) 11 g/l ksiloz konsantrasyonu ve 1,2 vvm’de bulunmuştur. Şekil 4.4 B’de volumetrik hava akış hızı 1 vvm alındığında ksilitol ve maya hücresi konsantrasyonunun volumetrik ksilitol üretim hızına etkisini göstermektedir, buna göre maksimum volumetrik ksilitol üretim hızı (0,036 g/l-sa) 11 g/l ksiloz konsantrasyonu ve 1,1 g/l maya hücresi konsantrasyonunda bulunmuştur. Şekil 4.4 C’de ksiloz konsantrasyonu 13 g/l alındığında ise maksimum volumetrik ksilitol üretim hızı (0,036 g/l-sa), 1 g/l maya hücresi konsantrasyonu ve 1,2 vvm’de bulunmuştur.

A

B

C

Şekil 4.3. Pamuk sapları asit hidrolizatından elde edilen ksilozun C. tropicalis ile ksilitole fermantasyonu. A: Volumetrik hava akış hızı 1 vvm alındığında ksiloz ve maya hücresi konsantrasyonunun ksilitol verimine etkisi; B: Maya hücresi konsantrasyonu 1 g/l alındığında ksiloz ve volumetrik hava akış hızının ksilitol verimine etkisi; C: Ksiloz konsantrasyonu 13 g/l alındığında maya hücresi konsantrasyonu ve volumetrik hava akış hızının ksilitol verimine etkisi.

A

B

C

Şekil 4.4. Pamuk sapları asit hidrolizatından elde edilen ksilozun C. tropicalis ile ksilitole fermantasyonu. A: Volumetrik hava akış hızı 1 vvm alındığında ksiloz ve maya hücresi konsantrasyonunun volumetrik ksilitol üretim hızına etkisi; B: Maya hücresi konsantrasyonu 1 g/l alındığında ksiloz ve volumetrik hava akış hızının volumetrik ksilitol üretim hızına etkisi; C: Ksiloz konsantrasyonu 13 g/l alındığında maya hücresi konsantrasyonu ve volumetrik hava akış hızının volumetrik ksilitol üretim hızına etkisi.

4.7. Optimizasyon

Pamuk sapları hidrolizatlarının fermantasyon koşulları ksilitol verimi ve volumetrik ksilitol üretim hızının yüksek olması için optimize edilmiş ve optimizasyon için kullanılan program (Design Expert) tarafından optimum koşullar saptanmıştır. Ksilitol veriminin %20’den fazla, volumetrik ksilitol üretim hızının ise 0,02 g/l-sa’ten fazla olması için yapılan optimizasyon çalışmalarında bulunan sonuçlar Çizelge 4.12’de gösterilmektedir. Deneylerden ve istatistiksel sonuçlardan anlaşıldığı gibi pamuk sapları hidrolizatlarının ksilitol verimi ve volumetrik ksilitol üretim hızını yüksek tutabilmek için; ksiloz konsantrasyonu 7,79- 14,31 g/l arasına, maya hücresi konsantrasyonu 0,66- 1,44 g/l arasına ve oksijen miktarı ise 0,56-1,37 vvm arasına ayarlamak gerekmektedir.

Çizelge 4.10. Pamuk sapları hidrolizatının ksilitole fermantasyonunun optimizasyonu için kullanılan istatistik programı (Design Expert) tarafından önerilen optimum fermantasyon koşulları ve program tarafından tahnim edilen verim ve volumetrik ksilitol üretim hızı

Ksiloz (g/l) Hücre (g kuru ağırlık/l) Oksijen miktarı (volumetrik hava akış hızı-vvm) Ksilitol verimi (%) Ksilitol üretim hızı (g/l-sa) İstenilirlik 1 10,41 0,99 1,02 31,98 0,038 1 2 9,22 0,94 1 31,88 0,037 1 3 7,79 0,66 0,74 30,87 0,027 1 4 10,68 1,18 1,37 30,13 0,037 1 5 10,01 1,1 1,37 30,10 0,037 1 6 8,46 1,17 1,19 30,61 0,036 1 7 11,85 1,26 1,19 31,17 0,036 1 8 11,99 0,71 0,56 30,91 0,024 1 9 14,31 1,27 0,61 33,88 0,025 1 10 13,72 1,44 0,98 31,47 0,030 1

Pamuk saplarının asit hidrolizatı fermantasyonu için optimum koşul olarak seçilen 10,41 g/l ksiloz, 0,99 g/l maya hücresi konsantrasyonunda ve 1,02 vvm’de yapılan fermantasyon deneylerinde ksilitol verimi %36 ve volumetrik ksilitol üretim hızı ise 0,06 g/l-sa olarak bulunmuştur. Literatürde yapılan çalışmalarda ise Candida tropicalis kullanılarak yapılan fermantasyonlarda ksilitol verimi mısır lifi hidrolizatı için (30 g/l ksiloz, 1 g/l maya hücresi konsantrasyonunda) %43 (Rao ve ark., 2006), saf ksiloz çözeltisi için (100 g/l ksiloz, 1 g/l maya konsantrasyonunda, 1 vvm) %81 (Kim ve ark., 1999), ayçiçeği tohum kabuğu hidrolizatı için %11,3 (Saraçoğlu ve Çavuşoğlu, 1998) olduğu saptanmıştır. Pamuk sapı hidrolizatının yüksek glikoz içeriği nedeniyle ksilitol verimi diğer atıklara göre daha düşük kalmıştır.

Candida guilliermondii ile yapılan fermantasyonda ksilitol verimi buğday sapı hidrolizatı için (39,3 g/l ksiloz, 0,5 g/l maya hücresi konsantrasyonunda ve 0,4 vvm’de) %57, volumetrik ksilitol üretim hızı ise 0,88 g/l-sa (Canilha ve ark., 2006), kavak ağacı hidrolizatı için (50 g/l ksiloz, 1 vvm) ksilitol verimi %80 ve volumetrik üretim hızı ise 0,58 g/l-sa (Belloy ve ark., 2000), mısır lifi hidrolizatı için ise (6,5 g/l, 1 g/l maya hücresi konsantrasyonunda, ve 0,8 vvm’de) ile yapılan fermantasyonda üretilen ksilitol miktarı 0,65 g/l, volumetrik ksilitol üretim hızı ise 0,02 g/l-sa (Pfeifer ve ark., 1996) olarak bulunmuştur. Debaryomyces hansenii ile yapılan fermantasyonda pirinç sapı hidrolizatı (71 g/l ksiloz ve 4,1 vvm) ksilitol verimi %73 ve volumetrik ksilitol üretim hızı ise 0,70 g/l-sa (Faveri ve ark., 2004), okaliptus bitkisi hidrolizatı için (38,2 g/l ksiloz, başlangıç konsantrasyonu 33 g/l maya hücresi konsantrasyonunda) ksilitol konsantrasyonu 18,8 g/l, volumetrik ksilitol üretim hızı 0,57 g/l-sa ve ksilitol verimi ise %61 olarak bulunmuştur (Parajo ve ark., 1998b). Pamuk sapı hidrolizatında bulunan yüksek oranda glikoz kullanılan mayadan bağımsız olarak fermantasyonu yavaşlattığı sonucuna varılmıştır.

Optimum koşullarda (10,41 g/l ksiloz, 0,99 g/l maya hücresi konsantrasyonunda ve 1,02 vvm) yapılan deney sonucu bulunan ksilitol verimi %36 ve volumetrik ksilitol üretim hızı 0,06 g/l-sa program tarafından tahmin edilen verilerle de karşılaştırılmıştır. Program ksilitol verimini %32 ve volumetrik ksilitol üretim hızını ise 0,038 g/l-sa olarak tahmin

etmiştir. Deneysel verilerden elde edilen ksilitol verimi ve volumetrik ksilitol üretim hızı program tarafından tahmin edilen verilere göre yüksek bulunmuştur.

Optimum ksilitol üretimi çalışmaları ile ilgili literatürdeki diğer çalışmalarla karşılaştırıldığında; buğday ile gerçekleştirilen fermantasyon işleminde ksilitol verimi (%55) ve volumetrik ksilitol üretim hızı (0,4 g/l-sa) yöntem tarafından beklenen verilere göre (%45, 0,29 g/l-sa) daha yüksek bulunmuştur (Sabancı, 2012). Ayçiçeği ile gerçekleşen fermantasyon işleminde ksilitol verimi ve volumetrik ksilitol üretim hızı deneysel verileri (%55, 0,2 g/l-sa) yöntem tarafından beklenen verilere göre (%54, 0,17 g/l-sa) birbirlerine yakın bulunmuştur. Tütün ile gerçekleşen fermantasyon işleminde ise ksilitol verimi ve volumetrik ksilitol üretim hızı deneysel verileri (%59, 0,18 g/l-sa) yöntem tarafından beklenen verilere göre (%64, 0,15 g/l-sa) ksilitol verimi daha düşük, volumetrik ksilitol üretimi ise daha yüksek olduğu gözlenmiştir (Uysal, 2011). Pirinç sapı üzerindeki bir çalışmada ksilitol verimi ve volumetrik ksilitol üretim hızı deneysel verileri (%73, 0,70 g/l-sa) yöntem tarafından beklenen verilere göre (%71, 0,53 g/l-sa) daha yüksek bulunmuştur (Faveri ve ark., 2004). Pirinç kepeği ile yapılan denemede ise, ksilitol verimi volumetrik ksilitol üretim hızı deneysel verileri (%81, 0,74 g/l-sa) yöntem tarafından beklenen verilere göre (%77, 0,69 g/l-sa) daha yüksek bulunmuştur (Cortez ve Roberto, 2009). Şeker kamışı ile yapılan çalışmada, ksilitol verimi ve volumetrik ksilitol üretim hızı deneysel verileri (%70, 0,44 g/l-sa) yöntem tarafından beklenen verilere göre (%70, 0,42 g/l-sa) kıyaslandığında verim aynı, hız ise daha yüksek oranda bulunmuştur (Sarrouh ve Silva, 2010). Burdan da anlaşılacağı üzere gerçek veriler tahmini verilere yakın değerlerle sonuçlanmıştır.

Optimum koşullar altında fermentörde yapılan deneyde, fermantasyon ortamındaki ksiloz miktarındaki azalış, ksilitol miktarındaki artış, pH, DO ve hücre ağırlığındaki değişim Şekil 4.5’te sunulmuştur. Şekil 4.5 pamuk saplarının asit hidrolizatında fermantasyon ortamındaki çözünür oksijen miktarının düşmeye başlamasıyla birlikte (oksijen sınırlı ortam) ksilozun ksilitole fermantasyonu başlamaktadır. DO %0,5’in altına düşene kadar fermantasyon başlamamış; buda yaklaşık 48 saatlik bir gecikme süresine neden olmuştur.

Asetik asit ve glükozun fermantasyonu sonucu üretilen etanolun konsantrasyonu ise fermantasyon sürecinin ilerlemesi ile azalmıştır. Hidrolizatlarının fermantasyon süresi boyunca pH’da çok az bir miktar artış görülmüş ve bu durum maya hücrelerinin asetik asit kullanımına bağlı olarak fermantasyon esnasında pH değerinde artışa neden olmasıolarak yorumlanmıştır (Pfeifer ve ark., 1996).

Ş ekil 4.5 . P amuk s apı hi droliz atı nın opt im um koş ull arda ki fe rm ant asyonu. Ksilo z: 10,41 g/ l; ha va ; 1.02 vvm ; hücr e: 0,99 g/ l

Çizelge 4.11’de de görüldüğü gibi optimum fermantasyon koşullarında denenen farklı zaman aralıklarındaki toplam fenolik madde değişimlerine bakıldığında optimizasyon çalışmasında, 48. saatteki fenolik madde içeriği fazlayken, 96. saatte az bir düşüş görülmektedir. Antioksidan kapasite tayin yöntemlerinin sonuçlarına bakıldığında ise FRAP analizinde fermantasyon ortamındaki antioksidan kapasitelerinin zamanla önemli bir değişime uğramadığı; TEAC analizinde ise 48. saatteki antioksidan kapasitesinin yüksek olduğu ve zamanla azaldığı görülmüştür. Serbest ve bağlı ferulik asit miktarlarında da zamana bağlı olarak çok fazla bir değişim olmadığı tespit edilmiştir.

Çizelge 4.11. Optimizasyon deneyinde belirli zaman aralıklarında alınan örneklerin antioksidan kapasitelerinintroloks eşdeğeri (TE) cinsinden; toplam fenolik madde miktarlarının gallik asit eşdeğeri (GAE); serbest ve bağlı ferulik asit içeriklerinin (µmol/l) cinsinden gösterimi

Zaman (saat) FRAP (mmol TE/l) TEAC (mmol TE/l) Toplam Fenolik (mg/l GAE) Serbest ferulik asit (µmol/l) Bağlı ferulik asit (µmol/l) 48. saat 0,29± 0,002 0,27 ± 0,03 4,24 ± 0,01 9,29 ± 0,56 1,11 ± 0,32 72. saat 0,27 ± 0,007 0,15± 0,02 4,16 ± 0,05 9,34 ± 0,56 1,78 ± 0,02 96.saat 0,24 ± 0,006 0,12 ± 0,005 3,91 ± 0,039 9,40 ± 0,35 1,75 ± 0,14

5. SONUÇ

Türkiye’de üretilen tarımsal atıklardan pamuk sapları yıllık 2,5 milyon tondan fazla atık bırakmaktadır. Bu atıkların kullanım alanı kısıtlı olması ve maddi olarak bir gelir sağlamaması sebebiyle genellikle ya tarlada çürümeye bırakılmakta ya da yakılmaktadır. Yakılan veya çürümeye bırakılan bu atıklar önemli çevre sorunlarına yol açmaktadır. Bu sebeple birçok araştırmacı tarafından ilgi gören bir konu haline gelmiştir. Bu çalışmada ülkemize ekonomik anlamda katkısı olmayan tarımsal atıkların değerlendirilmesi amacıyla çözüm önerileri sunmuştur.

Türkiye’de üretilen pamuk atıklarının katma değeri yüksek çeşitli bileşenlere dönüşümüyle çevresel problemlerin önüne geçilerek ülke ekonomisine katkı sağlanabilir. Bu çalışmada pamuk atıklarından ekonomik ve endüstriyel değeri olan ksilitol üretilebileceği, ayrıca fenolik madde içeriği bakımından antioksidan madde üretiminde kullanılabilirliliği gösterilmektedir.

Ksilitol üretimi ticari olarak kimyasal yöntemlerle üretilmektedir; ancak kimyasal yöntemlerin pahalı ve seçici olmaması sebebiyle yeni üretim yöntemleri arayışı içerisine girilmiştir. Kimyasal yönteme göre daha ucuz ve kolay olan biyoteknolojik yöntemle de ksilitol üretimi mümkündür. Bu çalışmada biyoteknolojik yöntemle pamuk saplarının asit ile hidrolizi sonucu elde edilen hidrolizatın, C.tropicallis ile fermantasyonu sonucu ksilitol üretiminin sağlanması amaçlanmıştır ve farklı konsantrasyonda ksiloz, farklı hücre ağırlıkları ve oksijen miktarlarının ksilitol üretimine etkisi olduğu görülmüştür. Denenen koşullarda (10,41 g/l ksiloz, 0,99 g/l maya hücresi konsantrasyonu ve 1,02 vvm) pamuk sapı hidrolizatından %36 verim ve 0,06 g/l-sa volumetrik ksilitol üretim hızı ile ksilitol üretimi yapılmıştır.

Pamuk saplarının asit ile hidrolizasyonuyla ligninde bulunan fenolik bileşiklerin asitte çözünen kısmı yan ürün olarak ortaya çıkmaktadır. Fenolik bileşiklerin gıda üzerindeki duyusal özellikleri iyileştirmesi ve antioksidan, antimikrobiyal gibi insan sağlığına olan olumlu etkileri nedeniyle birçok açıdan büyük ilgi görmektedir. Pamuk sapına uygulanan asit hidroliziyle de yan ürün olarak ortaya çıkan fenolik bileşiklerin

değerlendirilmesi de ekonomik açıdan katkı sağlayabilme potansiyeli bulunduğundan, bu durum pamuk sapını daha değerli hale getirmektedir.

Literatürde farklı tarımsal atıklardan ksilitol üretimi ve bu atıkların antioksidan içeriği ile ilgili çalışmalar mevcuttur, fakat pamuk sapı atıkları üzerine yeterli olarak çalışılmamıştır. Bu çalışma ile önemli bir ekonomik değeri olmayan pamuk sapları değerlendirilerek katma değeri yüksek bileşenlere dönüştürülmüştür. Çalışma ticarileştiğinde ise ksilitol temininde yurtdışına bağımlılık azalacak böylelikle de kırsal alanda kalkınma desteklenmiş olacaktır. Ayrıca bu atıklardan elde edilen fenolik bileşiklerin değerlendirilmesiyle de ülke ekonomisine katkı sağlanacaktır.

KAYNAKLAR

Adosinda, M., Martins, M.,. Ferreira, Isabel, C., 2001. Biodegradation of bioaccessible textile azo dyes by Phanerochaete chrysosporium. Journalof Biotechnology 89, 91 98.

Affleck, R.P., 2000. Recovery of xylitol from fermentation of model hemicellulose hydrolyzates using membrane technology. MSc thesis, Faculty of the Virginia

Polytechnic Institute and State University, Blacksburg, VA.

Aguirre-Zero, O., D.T. Zero, ve H.M. Proskin., 1993. Effect of chewing xylitol chewing gum on salivary flow rate and the acidogenic potential of dental plaque. Caries Research 27, 55-59.

Akkaş, S., 2011. Süper kritik akışkan ekstraksiyonu (Bitirme Ödevi). Selçuk Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü, Konya.

Akmaz, S., “Selülozun Enzimli Hidroliz Yolu ile Glükoza Dönüstürülmesi ve Tepkime Kinetiginin İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Ocak-2001.

Akpınar, O., 2003. Production of ethanol from cellulosic materials (Sözlü sunum). Sürdürülebilir Kalkınma İçin Biyoteknoloji Çalıştayı, Ekim 21-24, Ege Üniversitesi Bilim-Teknoloji ve Araştırma Merkezi (EBİLTEM) ve TUBİTAK, İzmir.

Akpınar, O., Günay, K., Yılmaz, Y., Levent, O., and Bostanci, S. (2010). Enzymatic processing and antioxidant activity of agricultural waste autohydroysis liquors. Bioresources, 5 (2), 699-711.

Akpınar, O., Levent, O., Bostanci, S., Bakir, U., Yilmaz, Y. (2011a). The optimization of dilute acid hydrolysis of cotton stalk in xylose production. Applied Biochemistry and Biotechnology, 163 (2), 313-325.

Akpınar, O., Levent, O., Sabancı, S., Uysal, R.S., Sapcı, B. (2011b). Optimization and comparision of dilute acid pretreatment of selected agricultural residues for recovery of xylose. Bioresources,6 (4), 4103-4116.

Akpınar, O., Sabancı, S., Levent, O., Sayaslan, A., 2012. Evaluation of antioxidant activity of dilute acid hydrolysate of wheat straw during xylose production. Industrial crops and products, volume:40, 39-44.

Alma, M.H., 1999. Ligninin materyallerde değerlendirilmesi. ÇEV-KOR, 8 (32), 28-29. Aminoff, C., Vanninen, E. ve Doty, T.E. 1978. The occurrence, manufacture and

properties of xylitol, p. 1-9. In Counsell, J. N. (ed.), Xylitol. Applied Science Publishers, London.

Anonim, 2011. www.sutso.org.tr/phaberler.php?id=106&goster=PAMUK&20 SAPLARINDAN%20YONGA%20LEVHA%20İMALATI, 2011.

Apel, A. ve Rössler, G., 1959., Preparation of stable polyol solutions and the resulting product. U.S. Patent 2, 917-390

Aras, Ö., 2006. Üzüm ve üzüm ürünlerinin toplam karbonhidrat, protein, mineral madde ve fenolik bilesik içeriklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.

Arlorio, M., Coı¨sson, J.D., Travaglia F., Varsaldi, F., Miglio, G., Lombardi, G. ve Martelli, A., 2005. Antioxidant and biological activity of phenolic pigments from Theobroma cacao hulls extracted with supercritical CO2. Food Research International, 38, 1009–1014.

Artık, N., Velioğlu, S. ve Kavalcı, B., 1993. Şeker alkollerden ksilitol; özellikleri, üretimi ve gıdalarda kullanımı. Gıda, 18 (2), 101-103.

Bahçegül, E., 2011. Tarımsal atıkların çevre dostu plastiklere dönüşümü. Bilim ve Teknik, 521.

Bar, A., 1991. Xylitol, p. 349-379. In Nabors, L. O. ve Gelardi, R. C. (ed.), Alternative sweetener, 2nd. edn. Marcel Dekker, N. Y., Basel, Hong-Kong.

Barberousse, H., Kamoun, A., Chaabouni, M., Giet, J. M., Roiseux, O., Paquot, M., Deroannea C., Bleckera, C. 2009. Optimization of enzymatic extraction of ferulic acid from wheat bran, using response surface methodology, and characterization of the resulting fractions. J Sci Food Agric, 89, 1634–164. Bässler, K.H. ve Heesen, D., 1963. Formation of liver and muscle glycogen from

xylitol, sorbitol and glucose in healthy and alloxan-diabetic rats. Klin. Wschr., 41, 595.

Bässler, K.H., 1978. Biochemistry of xylitol, Xylitol, Ed: In Counsell, J. N. Applied Science Publishers, London, 35-41.

Baysal, T., Yıldız, H., 2003. Bitkisel Fenoliklerin Kullanım Olanakları Ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Gıda Mühendisliği Dergisi. 7(14), 29-35.

Beaugerie, L., Flourie, B., Marteau Ph., Pellier P., Franchisseur C. ve Rambaud J.C., 1990. Digestion and absorption in human intestine of three sugar alcohols. Gastroenterology 99, 717– 723.

Beg, Q.K., Kapoor, M., Mahajan, L. ve Hoondal, G.S., 2001. Microbial xylanases and their industrial applications: a review. Applied Microbiology Biotechnology, 56:326–338.

Belloy, L.P., Nolleau, V. ve J.M. Navarro, J.M., 2000. Xylitol production from aspenwood hemicellulose hydrolysate by Candida guilliermondii. Biotechnology Letters, 22, 3, 239-243.

Benzie, I. F. F. ve Strain, J. J., 1996. The ferric reducing ability of plasma (FRAP) as a measure of “antioxidant power”: The FRAP assay. Analytical Biochemistry, 239, 70–76.

Beutler, H.O., 1984. Xylitol. In Methods of enzymatic analysis, ed. Hans Ulrich Bergmeyer, 3rd edn, vol 6, pp 484-490. Weinheim: Verlag Chemie.

Boztepe, E., 2009. Yenilenebilir enerji kaynağı olarak tarımsal atıklar. http://www.dektmk.org.tr/pdf/enerji_kongresi_11/49.pdf(03.04.2012).

Buranov, A.U., G. Mazza, 2009. Extraction and purification of ferulic acid from flax shives, wheat and corn bran. Food Chemistry, 115 (2009) 1542–1548.

Burdurlu, S.,2003. Gıdalarda diyet lifinin önemi. Gıda mühendisliği dergisi, 15, 18-25. Canettieri, E.V., Moraes Rocho, G.J., Carvalho, Jr, K.A., Almeida e Silva, J.B., 2007.

Optimization of acid hydrolysis from the hemicellulosic fraction of Eucalyptus grandis residue using response surface methodology. Bioresource Technology, 98, 422-428.

Canilha, L., Carvalho, W. ve Silva, J.B.A., 2006. Xylitol bioproduction from wheat straw:hemicelllulose hydrolysis and hydrolyzate fermentation. Journal of the Science of Food and Agriculture, 86, 1371-1376.

Castro, F.B., 1994. The use of steam treatment to upgrade lignocellulosic materials for animal feed. Doctor of Philosophy in the University of Aberdeen.

Chrestini, C., Sermanni, G.G., Argyropoulos, D.S., 1998. Structural Modifications Induced During Biodegradation of Wheat Lignin by Lentinula Edodes. Bioorganic & Medicinal Chemistry. 6: 957-973.

Chung, I.M., Ahn, J.K. ve Yun, S.J., 2001. Identification of allelopathic compounds from rice (oryza sativa l.) straw and their biological activity. Faculty of

Biological Resources Sciences and Institute of Agricultural Science and Technology, Chonbuk National University, Chonju, South Korea, 561-756. Conde, E.,Cara, C., Moure, A., Ruiz, E., Castro, E. ve Domínguez, H., 2009.

Antioxidant activity of the phenolic compounds released by hydrothermal treatments of olive tree pruning. Food Chemistry, 114 (2009) 806–812.

Conde, E., Moure, A., Dominguez, H., Parajo, J.C., 2011. Production of antioxidants by non-ısothermal autohydrolysis of lignocellulosic wastes. Food Science and Technology, 44 (2011) 436-442.

Cortez, D.V. ve Roberto, I.C., 2009. Improved xylitol production in media containing phenolic aldehydes: application of response surfacemethodology for optimization and modeling of bioprocess. J Chem Technol Biotechnol, 85, 33– 38.

Das, H., Singh, S.K., 2004. Useful byproducts from cellulosic wastes of agriculture and food industry-A critical appraisal. Critical Reviews in Food Science and Nutrition 44: 77-89.

de Silva, S.S. ve Afschar, A.S., 1994. Microbial production of xylitol from D-xylose using Candida tropicalis. Bioprocess Eng., 11, 129-134.

Demirbaş, A., 2008. Products from lignocellulosic materials via degradation processes. Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization, and Environmental Effects, 30:1, 27-37.

Ding, X. ve Xia, L., 2006. Effect of aeration rate on production of xylitol from conrcop hemicellulose hydrolysate, Applied Biochemistry and Biotechnology, 133, 263- 270.

Ebringerová, A., Hromadkova, Z. ve Heinze, T., 2005. Hemicellulose. Adv Polym Sci., 186, 1-67.

Emodi, A., 1978. Xylitol: Its properties and food applications. Food Technol. 32, 20-32. Esteghlalian, A.G., Hashimoto, J.J., Fenske, M., ve Penner, H., 1997. Modeling and

optimization of the dilute-sulfuric-acid pretreatment of corn stover, poplar and switchgrass. Bioresource Technology, 59, 129–136.

Fadel, H., El-Sawy, A. ve El-Ghorab, A., (1999). Effect Of Extraction Techiques On The Chemical Compasition And Antioksıdant Activitiy Of Eucalyptus Camaldulensıs Var. Brevirostrıs Leaf Oil. Zeitschrift Fuer Lebensmittel Untersuchung Und-Forschung 208 , 212-216.

Faveri, D.D., Torre, P., Perego, P. ve Converti, A., 2004. Statistical investigation on the effects of starting xylose concentration and oxygen mass flowrate on xylitol production from rice straw hydrolyzate by response surface methodology. Journal of Food Engineering, 65, 383–389.

Fengel, D. ve Wegener, G., 1984. Chemical composition and analysis of wood. In Wood:Chemistry, Ultrastructure, Reactions. Walter de Gruyter, Berlin, 26–65. Fengel, D., Wegener G., 1989. Wood: chemistry, ultrastructure, reactions, Walter de

Gruyter: Berlin.

Fernandez-Bolanos, J., Felizon, B., Brenes, M., Guillen, R., & Heredia, A. (1998). Hydroxytyrosol and tyrosol as the main compounds in the phenolic fraction of steam-exploded olive stones. Journal of the American Oil Chemists’ Society, 75, 1643–1649.

Forester, M., 1988. US Pat. 4762719.

Förster, H., 1974. Comparative metabolism of xylitol, sorbitol and fructose. Academic Press,

Fry, S.C., 1982. Phenolic components of the primary cell wall. Biochemistry journal, 203, 493-504

Garipoğlu, A.V., 2004. Lignoselülozik artıkların ruminant beslemede kullanılma

imkanlarının artırılmasında fungusların rolü.

http://4uzbk.sdu.edu.tr/4UZBK/POSTER/HBP/4UZBKP_050.pdf

Garrote, G., Cruz, J.M., Moure, A., Dominguez, H., Parajo, J.C., 2004. Antioxidant activity of byproducts from the hydrolytic processing of selected lignocellulosic materials. Trends in Food Science Technology 15, 191-200.

Gençer, A., 1998. Pamuk saplarından (Gossypium hirsitum L.) liflevha üretimi olanaklarının arastırılması. Yüksek Lisans Tezi, ZKÜ, Bartın.

Girio, F.M., Fonseca, C., Carvalheiro, F., Duarte, L.C., Marques, S. ve Bogel-£ukasik, R., 2010. Hemicelluloses for fuel ethanol: A review. Biores. Technol., 101: 4775-4800.

Gökpınar, Ş., Koray, T., Akçiçek, E., Göksan, T. ve Durmaz, Y., 2006. Algal Antioksidanlar. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 23 - Ek (1/1): 85-89

Guiraud,P., Steimanl.Ait-Laydi, M., 1998. Degradation of phenolic and chloroaromatic compounds by Coprinus spp. Chemosphere, 2775-2789

Hamelinck, C.N., Van Hooijdonk, G. ve Faaij, A.P.C., 2005. Ethanol from lignocellulosic biomass: techno-economic performance in short-, middle- and long-term. Biomass Bioenergy 28 384-410.

Hassinger, W., Sauer, G., Cordes, U., Kraise, U., Beyer, J. ve Baessler, K., 1981. Diabetologia, 21, 37-39.

Hasyierah, N.M.S., Zulkali, M.M.D., Arbain, D., Syarhabil, M.A., Syahidah, K.K.İ., 2011. Optimization of Alkaline Hydrolysis of Paddy Straw for Ferulic Acid Extraction Industrial Crops and Pruducts, 34 (2011) 1635-1640.

Hasyierah, N.M.S., Zulkali, M.M.D., Ku Syahidah, K.I., 2008. Ferulic acid from lignocellulosic biomass, review. Proceedings of MUCET 2008, Malaysian Universities Conferences on Engineering and Technology March 8-10, 2008, Putra Brasmana, Perlis, Malaysia.

Howard, R.L., Abotsi, A., Jansen, E.L. ve Howard, S., 2003. Lignocellulose biotechnology: issues of bioconversion and enzyme production. African Journal