KIR İSKAN BİRİMLERİ 1. SAHRA NAHİYESİ

Kayseri şehrinin kuzeydoğusunda bulunan ve büyük bir kısmı bugün merkez ilçeye bağlı olan ova köylerini kapsayan Sahra nahiyesinin 40 köyü 38 Mezrası 2 çiftliği bulunmaktaydı. İncelenen defterde mezraaların gelirleri köy hasılından ayrı olarak kaydedilmiştir. Bu nedenle bu çalışmada mezraaların hasılları da ayrı olarak ele alınmıştır. Çift, nim-çift veya bennak olarak yazılmış bazı şahısların isimlerinin yanında “be-cay-i pedereş”, ”be-cay-i pedereş maa biradereş”, “maa biradereş”, “maa şüreka” şeklinde kayıtlar görülmektedir. Bu kayıtlar bazı kişilerin babaları yerine veya babaları ve kardeşleriyle birlikte yada ortaklarıyla beraber aynı toprak parçasını tasarruf ettiklerini göstermektedir.

1584 tarihli tahrir defterinde Sahra nahiyesine tabi olan köyler şunlardır:

ANBAR VİRANI146: Bugün de mevcut olan ve Anbar adıyla bilinen köyde

32 bennak, 12 caba, 3 ekinlü, 20 nim, 15 çift olmak üzere 82 vergi nüfusu ile beraber 1 imam ve 1 müezzin bulunmaktaydı. Arpa, buğday, bostan köyde üretilen başlıca mahsullerden olup köyde arıcılık da yapılmaktaydı. 10 adet zemin bulunan köyden alınan vergi hasılı 4700 akçeydi. Malikane ise 2440 akçeydi.

YENİCE147: Diğer adı Seydi Salim olan köyde 2 nim, 5 çift, 3 Bennak, 8

Caba, 3 ekinlü olmak üzere 21 vergi nüfusu bulunmaktaydı. Ayrıca 1 imam bulunan köyde başlıca arpa, bostan, buğday üretilmekteydi. Arıcılıkla da uğraşılmakta olan köyde 1 adet değirmen bulunmaktaydı. Vergi hasılı 1500

146 TD 136, s. 41b.

akçe olan köyde malikane 890 akçeydi. Bugün bu isimde bir köy mevcut değildir.

YORGAN148: Bu köyde 7 bennak, 8 çift, 1 ekinlü, 14 caba, 2 nim olmak

üzere 32 vergi nüfusu bulunmakta olup bir de imam kaydolunmuştur. 8 adet zemin bulunmakta olan köyde üretilen ürünler arpa, buğday, bağ, bostan ve sebzeydi. Köyden alınan vergi hasılı 2500 akçe iken malikane 2862 akçeydi.

ALAGÖZ149: Bu köyde 10 vergi nüfusu bulunmakta olup bunlardan 2’si

bennak, 4 ‘ü caba, 1’i çift, 3 ‘ü ise nim-çift olarak kaydedilmişti. Çift ve nim-çift olanlar kardeşleri ile birlikte babalarının yerine kaydolunmuşlardı. Ayrıca köyde bir de imam bulunmaktaydı. 11 adet zemin bulunmakta olan köyde arpa, buğday, meyve, bağ, bostan üretilen ürünlerdendi. Arıcılık da yapılan köyde 1 adet değirmen bulunmaktaydı. Vergi hasılı 3500 akçe iken malikane 2265 akçeydi. Bugün de aynı ismi taşıyan köy merkez ilçeye bağlıdır.

CIRGALAN¹⁵⁰: Bu köyde 83 vergi nüfusu bulunmakta olup bunlar, 1 ekinlü,

5 çift, 33 bennak, 23 caba, 21 nim-çift olarak kaydedilmişti. Bunların içinde 2 nim ortaklarıyla birlikte, 1 nim kardeşleriyle birlikte, 5 nim kardeşleriyle birlikte babalarının yerine, 4 nim, 1 çift babasının yerine kaydolunmuşlardı. Ayrıca bir de imam bulunmakta olan köyün başlıca mahsulleri arpa, buğday, bağ, meyve, bostan idi. Arıcılık da yapılan köyde 1 tane bezir-hane bulunmaktaydı. Vergi hasılı 7288 akçe iken malikane 5282 akçeydi. Bugün de bu ismi taşıyan köy merkez ilçeye bağlıdır.

KUMARLU151: Bu köyde 2 çift, 23 bennak, 2 ekinlü, 25 caba, 16 nim olmak

üzere 68 vergi nüfusu bulunmaktaydı. Bunlar içinde 2 nim kardeşleriyle birlikte babalarının yarine, 4 nim ortaklarıyla birlikte, 1 nim kardeşleriyle

148 TD 136, s. 42a.

149 TD 136, s. 42b.

150 TD 136, s. 43a.

28

birlikte, 2 ekinlü babasının yerine kaydolunmuşlardı. Ayrıca bir de imam bulunmakta olan köyde 7 adet zemin kaydedilmişti. Köyde üretilen mahsuller içinde arpa, buğday, meyve, sebze, bostan ve bağ bulunmaktaydı. Arıcılık da yapılan köyde 1 adet bezir-hane bulunmakta olup vergi hasılı 6172 akçe iken, malikane 4459 akçeydi. Bugün de aynı ismi taşıyan köy merkez ilçeye bağlıdır.

HASAN ALP¹⁵²: Bu köyde 16 nim, 12 caba, 16 çift, 8 bennak, 1 belirsiz

olmak üzere 53 vergi nüfusu bulunmaktaydı. Bunlar içinde 6 nim babasının yerine, 1 çift ile 4 nim ise kardeşleri ile birlikte babasının yerine kaydolunmuşlardı. Ayrıca köyde bir de imam bulunmaktaydı. 12 adet zemin bulunan köyde üretilen mahsuller içinde arpa, buğday, meyve, bostan bulunmaktaydı. Arıcılık ile de uğraşılan köyde 1 adet bezir-hane bulunup, köyden alınan vergi hasılı 5300 akçedir. Malikaneden ise 4145 akçe vergi alınmaktaydı.

YABANݹ⁵³: Bu köyde 49 vergi nüfusu bulunmakta olup bunlar, 9 caba, 16

nim, 2 çift, 12 bennak şeklinde kaydolunmuştur. Ayrıca köyde 1 pir-i fani, 1 hatip, 1 müezzin bulunmaktaydı. 2 nim kardeşleriyle birlikte babasının yerine,

3 nim babasının yerine, 1 nim ortaklarıyla birlikte kaydolunmuştur. 8 adet zemin bulunmakta olan köyün başlıca mahsulleri arpa, buğday, meyve, bostan, sebze, bağ ve bahçedir. Arıcılık da yapılan köyden alınan vergi hasılı 6000 akçedir. Malikaneden ise 4066 akçe vergi alınmaktaydı.

AĞ İN154: Bu köyde 6 nim, 14 bennak, 4 caba, 1 çift, 1 belirsiz olmak üzere

26 vergi nüfusu bulunmaktaydı. Ayrıca 2 nim babasının yerine, 1 nim kardeşleriyle birlikte babasının yerine, 1 nim ortaklarıyla birlikte, 1 nim ortaklarıyla birlikte babasının yerine kaydedilmiştir. 6 adet zemin bulunmakta

152 TD 136, s. 44b.

153 TD 136, s. 45a.

olan köyde üretilen başlıca mahsuller arpa, buğday, bostan, meyve, sebzedir. Arıcılık da yapılmakta olan köyden alınan vergi hasılı 4240 akçe iken, malikane 3136 akçeydi.

AĞ İN¹⁵⁵: Bu köyde 1 çift, 12 bennak, 15 caba, 18 ekinlü olmak üzere 46

vergi nüfusu bulunmaktaydı. Ayrıca 2 ekinlü babasının yerine, 2 ekinlü ise ortaklarıyla birlikte kaydedilmiştir. Arpa, buğday, meyve köyde üretilen ürünlerden olup alınan vergi hasılı 1800 akçeydi.

KIZIK¹⁵⁶: Bu köyde 37 caba, 7 çift, 38 bennak, 29 nim olmak üzere 111 vergi

nüfusu bulunmaktaydı. Ayrıca bir de pir-i fani bulunmakta olup ,1 bennak ise şehirden gelmiştir. 6 nim kardeşleriyle birlikte babasının yerine, 3 nim ortaklarıyla birlikte babasının yerine, 8 nim babasının yerine kaydedilmiştir. 33 adet zemin bulunmakta olan köyde üretilen mahsuller içinde arpa, buğday, meyve, bağ, ceviz, bostan bulunmaktaydı. Arıcılıkla uğraşılan köyde 1 adet bezir-hane de bulunmaktaydı. Vergi hasılı 5040 akçeydi.

DADASUN¹⁵⁷: Bu köyde 36 Müslüman, 3 Gebran vergi nüfusu olmak üzere

40 vergi nüfusu bulunmaktaydı. Müslümanlardan 15 bennak, 9 nim, 3 çift, 9 caba, Gebranlardan ise 3 bennak kaydedilmiştir. Ayrıca Müslümanlardan bir de pir-i fani kaydedilmiştir. 3 nim kardeşleriyle birlikte babasının yerine, 1 nim babasının yerine,1 nim ortaklarıyla birlikte babasının yerine kaydedilmiştir. 17 adet zemin bulunmak olan köyün başlıca mahsulleri arpa, buğday, sebze, bostandır. Arıcılık da yapılmakta olan köyden alınan vergi hasılı 7500 akçe iken, malikane 6000 akçeydi. Bugün Akçatepe ismini taşıyan köy merkez ilçeye bağlıdır.158 155 TD 136, s. 45b. 156 TD 136, s. 46a. 157 TD 136, s. 47a. 158 İnbaşı, a.g.e., s. 83.

30

ARGUNCUK¹⁵⁹: Bu köyde 11 çift, 33 bennak, 40 caba, 32 nim olmak üzere

116 vergi nüfusu bulunmaktaydı. Ayrıca bir de imam bulunan köyde 25 adet zemin kaydedilmiştir. Köyde üretilen başlıca mahsuller arpa, buğday, bağ, bostandır. Arıcılık da yapılan köyde bezir-hane de bulunmaktaydı. Köyün vergi hasılı 8400 akçe iken malikane ise 5784 akçeydi. Bugünde aynı isimde bir yer mevcut olup Kayseri şehrinin merkez semtlerindendir.

HORSANA¹⁶⁰: Bu köyde 37 nim, 36 caba, 4 çift, 29 bennak olmak üzere 105

vergi nüfusu bulunmaktaydı. 6 nim babasının yerine, 4 nim, 1 çift kardeşleriyle birlikte babalarının yerine, 4 nim ortaklarıyla birlikte babalarının yerine kaydedilmiştir. 5 bennak, 1 caba olmak üzere 6 vergi nüfusu şehirden gelmiştir. 24 adet zemin bulunmakta olan köyde arpa, buğday, bostan, sebze, kendir üretimi yapılmakta olup köyde arıcılık da uğraşılmaktaydı. Ayrıca 1 adet bezir-hane bulunan köyden alınan vergi hasılı 8000 akçe iken malikane 5340 akçeydi.

SALUR¹⁶¹: Bu köyde 121 vergi nüfusu bulunmakta olup bunlar 1 ekinlü, 1çift,

38 caba, 22 bennak, 57 nim olarak kaydolunmuştu. 16 nim babasının yerine, 6 nim kardeşleriyle birlikte babalarının yerine kaydedilmiştir. 2 bennak, 6 caba olmak üzere 8 vergi nüfusu şehirden gelmiştir. Ayrıca 27 adet zemin bulunan köyün başlıca mahsulleri arpa, buğday, bostan, sebzedir. Arıcılık da yapılmakta olan köyün vergi hasılı 15973 akçe iken malikane 11676 akçeydi. Bugün de bu ismi taşıyan köy merkez ilçeye bağlıdır.

KARAÖYÜK162: Bu köyde 1 çift, 10 caba, 15 nim, 26 bennak olmak üzere

52 vergi nüfusu bulunmaktaydı. Ayrıca bir de imam bulunan köyde 5 adet zemin kayıtlıydı. Başlıca üretilen mahsuller arpa, buğday, bağ, bostan, sebzeydi. Arıcılık da yapılan köyde değirmen bulunmakta olup köyden alınan

159 TD 136, s. 47b.

160 TD 136, s. 48b.

161 TD 136, s. 49a.

vergi hasılı 8000 akçedir. Malikane ise 6445 akçedir. Bugünkü ismi Karahüyük olan köy merkez ilçeye bağlıdır.¹⁶³

GELEVRİ/ GELURİ164: Bu köyde 13 nim, 10 bennak, 30 caba, 1 ekinlü, 1 çift

olmak üzere 55 vergi nüfusu bulunmaktaydı. Ayrıca 10 hidmet-i güherçile kaydedilmiştir. 1 nim ortaklarıyla birlikte babalarının yerine, 2 çift kardeşleriyle birlikte babalarının yerine, 1 nim ortaklarıyla birlikte, 3 nim babasının yerine kaydedilmiştir. Başlıca mahsuller arpa, buğday, bağ, bostan, kendir, sebze olan köyde arıcılık da yapılmakta olup bir de bezir-hane bulunmaktaydı. Vergi hasılı 2985 akçe iken malikane ise 1660 akçeydi. Bugün bu isimde bir yer bulunmamaktadır.

MANCUSUN¹⁶⁵: Bu köyde 228 Gebran, 4 Müslüman vergi nüfusu olmak

üzere 232 vergi nüfusu bulunmaktaydı. 2 nim, 1 çift, 1 bennak Müslüman, 42 caba, 126 bennak, 45 nim , 14 çift gebran vergi nüfusu olarak kaydedilmişti. Ayrıca gebranlar içinde bir de a’ma bulunmaktaydı. Gebranlara ait olan 6 nim, 73 caba bennak olmak üzere 79 adet zemin kaydedilmişti. Ayrıca gebran neferlerden 10 nim kardeşleriyle birlikte babalarının yerine, 1 nim ortaklarıyla birlikte, 18 nim, 1 çift, babalarının yerine, 1 nim ortaklarıyla birlikte babalarının yerine kaydedilmişti. Köyde üretilen başlıca mahsuller arpa, buğday, meyve, bağ, bostan, cevizdir. Ayrıca arıcılıkla da uğraşılan köyde bezir-hane bulunmakta olup vergi hasılı 22000 akçeydi. Malikane ise 14980 akçeydi. Bugün de aynı ismi taşıyan köy merkez ilçeye bağlı bir bucaktır.

GÖKÇE HİSARI¹⁶⁶: Bu köyde, 28 nim, 25 caba, 4 ekinlü, 23 bennak, 1 çift

olmak üzere 81 vergi nüfusu bulunmaktaydı. Ayrıca köyde 1 imam, 2 pir-i fani kaydedilmişti.1 ekinlü, 5 nim babasının yerine, 1 çift, 4 nim kardeşleriyle

163 İnbaşı, a.g.e., s. 84.

164 TD 136, s. 50b.

165 TD 136, s. 51a.

32

birlikte babalarının yerine, 3 nim ortaklarıyla birlikte kaydedilmiştir. 23 adet zemin bulunmakta olan köyde arpa, buğday, meyve, bağ, ceviz üretimi yapılmakta olup köyde değirmen ve bezir-hane de bulunmaktaydı. Vergi hasılı 8300 akçe iken malikane ise 6510 akçeydi.Bugün aynı isimde bir köy bulunmamaktadır.

YALINIZ ÖKÜZ¹⁶⁷: Bu köyde 5 ekinlü, 10 bennak, 3 caba olmak üzere 18

vergi nüfusu bulunmaktaydı. Ayrıca köyde bir de imam kaydedilmiştir. Köyün başlıca mahsulleri arpa, buğday, bağ olup köyde arıcılık da yapılmaktaydı. Vergi hasılı 1000 akçe iken malikane ise 610 akçeydi.

ÇUKUR KUYU¹⁶⁸: Bu köyde 2 ekinlü, 7 nim, 14 bennak, 6 caba, 1 çift olmak

üzere 30 vergi nüfusu bulunmaktaydı. Ayrıca 1 nim babasının yerine, 1 nim ortaklarıyla birlikte kaydedilmiştir. Köyün başlıca mahsulleri arpa, buğday, bostandır. Vergi hasılı 3000 akçe iken malikane ise 1270 akçeydi.

ERKİLAT ¹⁶⁹: Bu köyde merkezde 72 Müslüman vergi nüfusu, Gebran olan

Kaya Taş mahallesinde 112 vergi nüfusu, Eşem? mahallesinde 88

Müslüman vergi nüfusu olmak üzere 272 vergi nüfusu bulunmaktaydı.

Erkilat köyünde 12 caba, 4 ekinlü, 40 bennak, 7 çift, 9 nim olmak üzere 72

vergi nüfusu kayıtlı iken, Gebran olan Kaya Taş mahallesinde ise 61 bennak,

12 nim, 3 ekinlü, 7 çift, 29 caba olmak üzere 112 vergi nüfusu kayıtlıydı.

Eşem mahallesinde ise 10 ekinlü, 8 nim, 23 caba, 47 bennak olmak üzere

88 vergi nüfusu bulunmaktaydı. Ayrıca bu köyde 52 zemin bulunmaktaydı. Köyde üretilen başlıca mahsuller arpa, buğday, meyve, bağ, cevizdir. Arıcılık ve hayvancılık da yapılan bu köyde 3 adet bezir-hane kaydedilmiştir. Köyden alınan vergi hasılı 12782 akçe iken malikane ise 8310 akçeydi. Bugün Erkilet ismini taşıyan köy merkez ilçeye bağlı bir bucaktır.

167 TD 136, s. 53b.

168 TD 136, s. 53b.

MEŞHED İNݹ⁷⁰: Bu köyde merkezde 60 vergi nüfusu, Hızır Halife?

mahallesinde 41 vergi nüfusu, Bali Subaşı mahallesinde 40 vergi nüfusu

olmak üzere 141 vergi nüfusu bulunmaktaydı. Merkezde 7 nim, 22 caba, 28 bennak, 1 ekinlü, 2 çift olmak üzere 60 vergi nüfusu bulunmakta olup ayrıca bu köyde 10 zemin kaydedilmiştir. Hızır Halife mahallesinde ise 18 bennak,

19 caba, 4 nim olmak üzere 41 vergi nüfusu bulunmakta olup ayrıca 18 adet zemin kaydedilmiştir. Bali Subaşı mahallesinde ise 9 nim, 2 ekinlü, 17

bennak, 12 caba olmak üzere 40 vergi nüfusu kaydedilmiş olup ayrıca 36 adet zemin bulunmaktaydı. Bu köyde üretilen başlıca mahsuller arpa, buğday, bostan, bağdır. Arıcılık ve hayvancılık da yapılan köyde 3 adet değirmen, 2 adet bezir-hane kaydedilmiştir. Vergi hasılı 9000 akçe iken malikane ise 5600 akçeydi. Bugün bu isimde bir köye rastlanmamıştır.

ÖYÜK171: Bu köy mezraa iken Evlad-ı Yahyalu cemaatinin yerleşmesi ile

köye dönüşmüştür. 13 ekinlü, 23 caba, 18 bennak, 1 çift olmak üzere 55 vergi nüfusu kayıtlıdır. Ayrıca 1 adet zemin kayıtlı olup köyün başlıca mahsulleri arpa ve buğday idi. Hayvancılık da yapılan köyden alınan vergi hasılı ve malikane 3000 akçeydi.

SÜSÜN?172: Bu köyde 1 nim, 4 caba, 1 ekinlü, 1 bennak olmak üzere 7

vergi nüfusu bulunmaktaydı. Ayrıca köyde bir de hidmet-i güherçile kaydedilmiştir. Arpa ve buğday köyde üretilen mahsullerdendir. Hayvancılık da yapılan köyde vergi hasılı 1000 akçeydi.

ESUDUN173: Bu köyde 3 nim, 8 caba, 16 bennak olmak üzere 27 Müslüman

vergi nüfusu, 11 nim, 10 caba, 4 çift, 26 bennak olmak üzere 51 gebran vergi nüfusu toplam 83 vergi nüfusu bulunmaktaydı. 11 adet zemin kayıtlı olan köyde ayrıca bir imam, 4 hidmet-i güherçile kaydedilmişti. Gebranlar içinde

170 TD 136, s. 55b.

171 TD 136, s. 57a.

172 TD 136, s. 57a.

34

5 nim babasının yerine,1 nim kardeşleriyle birlikte babalarının yerine kayıtlıydı. Ayrıca 15 adet zemin bulunmaktaydı. Köyün başlıca mahsulleri arpa, buğday, bağ, sebze, meyve, bostan ve cevizdir. Hayvancılık ve arıcılık da yapılan köyde 1 adet değirmen ve 2 adet bezir-hane bulunmaktaydı. Vergi hasılı 5500 akçe iken malikane ise 4000 akçeydi.

KAYRI¹⁷⁴: Bu köyde 1 bennak, 1 nim olmak üzere 2 vergi nüfusu

bulunmaktaydı. Ayrıca 5 nim, 3 caba bennak olmak üzere 8 adet zemin kaydedilmişti. Arpa ve buğday yetiştirilen köyde arıcılık da yapılmaktaydı. Vergi hasılı 1222 akçe iken malikane ise 440 akçeydi.

ALACALAR¹⁷⁵: Diğer adı Yalınız Öküz olan bu köy mezraa iken Hızır Hacılu

cemaatinin yerleşmesi ile köye dönüşmüştür. Köyde 19 ekinlü, 22 bennak, 1 çift, 6 caba olmak üzere 48 vergi nüfusu bulunmaktaydı. Arpa, buğday, bağ, meyve üretimi yapılan köyde arıcılık ile de uğraşılmaktaydı. Vergi hasılı 3000 akçe iken malikane ise 1330 akçeydi.

TEVATUN KÖYܹ⁷⁶: Bu köyde 4 Müslüman, 95 gebran vergi nüfusu olmak

üzere 99 vergi nüfusu bulunmaktaydı. Müslümanlar 1 nim, 2 caba, 1 bennak olarak kaydedilmişti. Gebranlar merkezde 10 nim, 28 caba, 15 bennak, 1 çift, 1 belirsiz olarak kaydedilmişi. Ayrıca Geçit mahallesi de bu karyede

bulunmaktaydı. Geçit mahallesinde 2 nim, 13 bennak, 24 caba olmak üzere 39 vergi nüfusu bulunmakta olup 18 adet zemin kaydedilmiştir. Köyde üretilen başlıca mahsuller arpa, buğday, bağ, meyve ve cevizdir. Hayvancılık ve arıcılığında yapıldığı köyde 1 adet bezir-hane bulunmaktaydı. Vergi hasılı 8500 akçe iken malikane ise 6590 akçeydi.

174 TD 136, s. 58a.

175 TD 136, s. 58b.

KİLYAT¹⁷⁷: Bu köyde 10 nim, 7 caba, 4 çift, 13 bennak olmak üzere 34 vergi

nüfusu bulunmaktaydı. 1 adet zemin bulunmakta olan köyde arpa, buğday, bostan, sebze üretimi yapılmakta olup köyde hayvancılık ve arıcılıkla da uğraşılmaktaydı. Vergi hasılı 3000 akçe iken malikane ise 2000 akçeydi.

GERMÜR¹⁷⁸: Bu köyde merkezde 2 Müslüman, 44 gebran vergi nüfusu, Tuti