Ülke genelinde medyan yaş 30,1 iken Uşak ve çevre illerinde bu değer daha yüksektir.
Tablo 56’da yer alan ve TÜİK tarafından yapılan nüfus projeksiyonu 2023 yılında Uşak ve çevresinin sahip olacağı işgücünün niteliğine dair ipucu vermektedir. Buna göre, Uşak’ta ülke geneline göre daha yaşlı olan nüfus, 2023’te de bu yapısını koruyacaktır.
Ortalama yaşam süresinin uzaması ve genç nüfusun Bölge dışına göç etmesi gibi etkenlerle ortanca yaş yükselmektedir. İlin, çevre iller arasındaki en yaşlı nüfusa sahip olma durumunu 2023 yılında da koruyacağı öngörülmektedir.
2012 2023
Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın
Uşak 34,1 33,4 34,7 39,1 38,5 39,8
Afyonkarahisar 31,2 30,5 31,8 35,0 34,4 35,7
Denizli 33,2 32,8 33,7 38,0 37,7 38,3
Kütahya 34,1 33,2 35,0 37,3 36,6 38,1
Manisa 33,6 32,9 34,4 38,6 37,6 39,6
Türkiye 30,1 29,5 30,6 34,0 33,3 34,6
Kaynak: TÜİK, Nüfus Projeksiyonları 2013-2075
İlin son yıllarda verdiği göç içinde nitelikli nüfusun payı oldukça yüksektir. Grafik 7 ve Grafik 8’de görüleceği üzere, Uşak’ta hem lise ve üzeri eğitimlilerin, hem de yüksekokul ve üzeri eğitimlilerin göç eden nüfus içindeki payı ülke genelinden yüksektir. İlde 2009 - 2010 dönemi ile 2010 - 2011 dönemi arasında nitelikli nüfusun toplam göç içindeki payı artmıştır. 2011 - 2012 döneminde ise bu oranda azalma olmuştur. Bu verilerden görüleceği gibi ilin, önümüzdeki dönemlerde kalkınmada önemli bir yeri olan nitelikli işgücünü kaybetme riski söz konusudur.
Afyonkarahisar, Denizli ve Kütahya’da 2000 - 2012 yılları arasında kişi başına düşen banka şubesi sayıları artarken, Uşak ve Manisa’da azaldığı ve 2012 yılı itibarıyla yöre illerinde nüfus başına düşen banka şubesi sayılarının ülke genelinin gerisinde olduğu görülmektedir. 2012 yılındaki 10.158 banka şubesinin 37’si Uşak’ta iken 77’sinin Afyonkarahisar’da, 124’ünün Denizli’de, 55’inin Kütahya’da ve 143’ünün Manisa’da bulunduğu görülmektedir. Yöre illerinde yüz bin kişiye düşen banka şube sayısının Türkiye ortalamasının altında olması, bu illerde finansal altyapı yönünden eksikliklerin olduğunu ve finansal hizmetlerin yoğunlaşmadığını göstermektedir.
2000 2012
Uşak 11,8 10,8
Afyonkarahisar 8,9 10,9
Denizli 12,2 13,0
Kütahya 8,4 9,6
Manisa 11,0 10,6
Türkiye 11,5 13,4
Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye’de Bankacılık Sistemi İllere ve Bölgelere Göre Banka, Şube, Nüfus, Mevduat ve Kredilerin Dağılımı (2012)
58 59
UŞAK İLİ YEREL EKONOMİK GELİŞME PROGRAMI / 2015-2017
İl İstihdam
Afyonkarahisar 237 125 63 49 52,9 26,4 20,7
Denizli 360 216 93 51 60,1 25,9 14,1
Kütahya 195 102 52 41 52,4 26,5 21,1
Manisa 520 286 141 94 54,9 27,1 18,0
Türkiye 24.320 16.664 4.925 2.731 68,5 20,2 11,2
Kaynak: TÜİK, Nüfus ve Konut Araştırması (2011)
İldeki ticaret ve sanayi odaları ile ticaret borsaları, Merkez ilçe ile Karahallı ilçelerinde bulunmaktadır. Ülke genelindeki 182 ticaret ve sanayi odasının 2’si, 113 ticaret borsasının ise 1’i Uşak’ta bulunmaktadır.7 Söz konusu odalar Merkez’in yanı sıra Karahallı ilçesindedir. Ticaret ve sanayi odası bulunan 2 ilçede organize sanayi bölgesinin de bulunması oda bulunan ilçelerin genelde sanayisi gelişmiş ilçeler olduğunu göstermektedir. İldeki tek ticaret borsası ise 2 organize sanayi bölgesinin bulunduğu Merkez ilçededir.
İlde kişi başına düşen bütçe geliri hızla artmaktadır. Ülke genelinde 2008’de 2.963 TL olan fert başı tahakkuk edilen bütçe geliri 2012 yılında %63,8’lik artışla 4.852 TL’ye kadar yükselmiştir. Söz konusu değer Uşak’da 2008’de 694 TL iken beş yılda %67,9’luk artışla 1.338 TL’ye kadar çıkmıştır. İldeki kişi başına düşen bütçe gelirindeki artışın ülke genelindekine ve çevredeki tüm illere göre daha yüksek olması olumlu bir gelişmedir.
Düzey 2008 2012 Değişim (2008-2012) (%)
Uşak 694 1.338 92,9
Afyonkarahisar 653 1.096 67,9
Denizli 1.286 2.241 74,3
Kütahya 794 1.484 86,8
Manisa 999 1.762 76,4
Türkiye 2.963 4.852 63,8
Kaynak: Gelir İdaresi Başkanlığı, Vergi İstatistikleri (2013); TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi
7 TOBB İstatistikleri UŞAK
www.zafer.org.tr
9. İNSAN VE TOPLUM
Ülke genelinde medyan yaş 30,1 iken Uşak ve çevre illerinde bu değer daha yüksektir. Tablo 56‟da yer alan ve TÜİK tarafından yapılan nüfus projeksiyonu 2023 yılında Uşak ve çevresinin sahip olacağı işgücünün niteliğine dair ipucu vermektedir. Buna göre, Uşak‟ta ülke geneline göre daha yaşlı olan nüfus, 2023‟te de bu yapısını koruyacaktır.
Ortalama yaşam süresinin uzaması ve genç nüfusun Bölge dışına göç etmesi gibi etkenlerle ortanca yaş yükselmektedir. İlin, çevre iller arasındaki en yaşlı nüfusa sahip olma durumunu 2023 yılında da koruyacağı öngörülmektedir.
Tablo 56 - İllere ve Cinsiyete Göre Medyan Yaş
2012 2023
Kaynak: TÜİK, Nüfus Projeksiyonları 2013-2075
İlin son yıllarda verdiği göç içinde nitelikli nüfusun payı oldukça yüksektir. Grafik 7 ve Grafik 8‟de görüleceği üzere, Uşak‟ta hem lise ve üzeri eğitimlilerin, hem de yüksekokul ve üzeri eğitimlilerin göç eden nüfus içindeki payı ülke genelinden yüksektir. İlde 2009 - 2010 dönemi ile 2010 - 2011 dönemi arasında nitelikli nüfusun toplam göç içindeki payı artmıştır.
2011 - 2012 döneminde ise bu oranda azalma olmuştur. Bu verilerden görüleceği gibi ilin, önümüzdeki dönemlerde kalkınmada önemli bir yeri olan nitelikli işgücünü kaybetme riski söz konusudur.
Grafik 7 - Lise ve Üzeri Eğitimlilerin Göç Edenler İçindeki Payları
Kaynak: TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Kaynak: TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi
UŞAK www.zafer.org.tr
Grafik 8 - Yüksekokul ve Üzeri Eğitimlilerin Göç Edenler İçindeki Payları
Kaynak: TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi
İlde ücretsiz aile işçileri ile kendi hesabına çalışanların payı yüksektir. Tablo 57‟deki verilere göre Uşak‟ta ücretsiz aile işçisi olarak çalışan 29 bin kişi tüm çalışanların %21,8‟ini oluşturmaktadır. Söz konusu değer ülke genelinde %11,2 iken, çevre illerden Afyonkarahisar‟da %20,7; Denizli‟de %14,1; Kütahya‟da %21,1; Manisa‟da ise %18‟dir.
Ayrıca ülke genelinde %20,2 olan ve genelde esnafları içeren işveren veya kendi hesabına çalışanların payının da Uşak‟ta %27 gibi yüksek bir seviyede olması dikkat çekmektedir.
Tablo 57 - İşteki Durumuna Göre Çalışanlar
İl İstihdam
Kaynak: TÜİK, Nüfus ve Konut Araştırması (2011)
İldeki ticaret ve sanayi odaları ile ticaret borsaları, Merkez ilçe ile Karahallı ilçelerinde bulunmaktadır. Ülke genelindeki 182 ticaret ve sanayi odasının 2‟si, 113 ticaret borsasının ise 1‟i Uşak‟ta bulunmaktadır.7 Söz konusu odalar Merkez‟in yanı sıra Karahallı ilçesindedir. Ticaret ve sanayi odası bulunan 2 ilçede organize sanayi bölgesinin de bulunması oda bulunan ilçelerin genelde sanayisi gelişmiş ilçeler olduğunu göstermektedir. İldeki tek ticaret borsası ise 2 organize sanayi bölgesinin bulunduğu Merkez ilçededir.
7 TOBB İstatistikleri
Kaynak: TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi
İlde ücretsiz aile işçileri ile kendi hesabına çalışanların payı yüksektir. Tablo 57’deki verilere göre Uşak’ta ücretsiz aile işçisi olarak çalışan 29 bin kişi tüm çalışanların
%21,8’ini oluşturmaktadır. Söz konusu değer ülke genelinde %11,2 iken, çevre illerden Afyonkarahisar’da %20,7; Denizli’de %14,1; Kütahya’da %21,1; Manisa’da ise %18’dir.
Ayrıca ülke genelinde %20,2 olan ve genelde esnafları içeren işveren veya kendi hesabına çalışanların payının da Uşak’ta %27 gibi yüksek bir seviyede olması dikkat çekmektedir.
60 61
UŞAK İLİ YEREL EKONOMİK GELİŞME PROGRAMI / 2015-2017
2002 2007 2011
Uşak 88,5 91,1 91,5
Afyonkarahisar 86,3 90,1 90,0
Denizli 85,9 90,5 91,1
Kütahya 89,0 92,1 91,2
Manisa 87,4 90,9 91,6
Türkiye 79,1 84,2 83,2
Kaynak: TÜİK Bölgesel İstatistikler, Seçim İstatistikleri
İlde yeni kurulan vakıf sayıları çevre illere göre fazladır. 1980-2013 yılları arasında Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne göre ülke genelinde 4.774 yeni vakıf kurulmuştur. Söz konusu vakıfların 15’i (binde 3’ü) Uşak’ta kurulmuştur. Aynı yıllar arasında çevre illerden Afyonkarahisar’da 36 (binde 8), Denizli’de 52 (binde 11), Kütahya’da 41 (binde 9), Manisa’da 43 (binde 9) vakıf kurulmuştur. Bu durum, Uşak’ta vakıflaşmanın geliştirilmesi ihtiyacını ortaya koymaktadır. İldeki 15 yeni vakfın 10’u Merkez ilçede kurulurken diğer ilçelerde sadece birer vakıf kurulması vakıflaşmanın ilçelerde yaygınlaşmadığının göstergesidir.
İlde dernekleşme yüksek seviyededir. Dernekler Genel Müdürlüğü verilerine göre;
100.835 faal derneğin 593’ü Uşak’ta bulunurken, çevre illerden Afyonkarahisar’da 1.189, Denizli’de 1.385, Kütahya’da 1.113, Manisa’da ise 1.461 dernek vardır. Çevredeki derneklerin Denizli ve Manisa illerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Tablo 62’de sunulan on bin kişiye düşen dernek sayıları incelendiğinde ise; Uşak’ın 17,1 ile Kütahya’nın ardından yakın çevresine göre en yüksek değere sahip il olduğu dikkat çekmektedir.
Manisa dışındaki çevre illerin tümünde on bin kişiye düşen dernek sayısının ülke genelinin üzerinde olması, yörenin dernekleşmede başarılı olduğunu göstermektedir.
On Bin Kişiye Düşen
Kaynak: Dernekler Genel Müdürlüğü, İllere Göre Faal Dernek Sayıları Listesi ve TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları
İlde 2022 sayılı Sosyal Yardım Yasası (Muhtaç, Yaşlı ve Engelli Aylığı)’ndan faydalanan kişilerin tüm nüfusa oranı ülke genelinin üzerindedir. Tablo 59’da görüleceği üzere 2011 yılında Türkiye’de %1,79 olan bu oran Uşak’ta %2,03 iken Afyonkarahisar’da %1,99;
Denizli’de %1,60; Kütahya’da %1,77; Manisa’da ise %2,11’dir. Bu oranın yüksek olması İlde sosyal yardıma muhtaç kişilerin fazla olduğu manasına gelmektedir.
Nüfus 2022 sayılı Yasadan Faydalanan
Sayısı/Nüfus (%)
2022 sayılı Yasadan Faydalanan
Sayısı
Uşak 339.731 2,03 6.883
Afyonkarahisar 698.626 1,99 13.966
Denizli 942.278 1,60 15.115
Kütahya 564.264 1,77 9.985
Manisa 1.340.074 2,11 28.242
Türkiye 74.724.269 1,79 1.337.989
Kaynak: SGK İstatistik Yıllıkları (2011)
İl genelinde seçime katılma oranı oldukça yüksektir. Tablo 60’a göre Uşak’ta seçime katılanların oranı %91,5’tir. Ülke genelinde %83,2 olan oranın Uşak çevresindeki illerde de yüksek olduğu görülmektedir. Bu durum, toplumsal karar alma süreçlerine katılmaya Uşak ve çevresinin ülke geneline göre daha meyilli olduğunu göstermektedir. İldeki seçime katılım oranı, çevre illerden sadece Manisa’nın gerisinde kalmıştır.
Seçime Katılım Oranı (%)
Uşak 91,5
Kaynak: TÜİK, Bölgesel İstatistikler, Seçim İstatistikleri
İlde karar alma süreçlerine katılım oranı artma eğilimindedir. Tablo 61’de 2002, 2007 ve 2011 seçimlerinde ülke genelinde ve Uşak çevresindeki illerdeki katılım oranları verilmektedir. Buna göre; Uşak’ta seçime katılım oranı ülke geneline paralel şekilde 2007’de artmış ve 2011’deki genel düşüş eğilimine rağmen artışını sürdürmüştür.
Ayrıca ilde üç seçimde de katılım oranı ülke genelinin üzerindeki seviyesini korumuştur.
62 63
UŞAK İLİ YEREL EKONOMİK GELİŞME PROGRAMI / 2015-2017
Kaynak: Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (2013)
Uşak ilinde rüzgâr enerjisi santrali bulunmamaktadır. Çevre illerden 364,45 MW’lık üretimi ile Manisa ili en fazla rüzgâr enerjisinden yararlanan ildir. Afyonkarahisar ilinde ise 50 MW’lık kurulu rüzgâr enerjisi gücü bulunmaktadır. Denizli ve Kütahya’da faaliyete geçmiş rüzgâr enerjisi kurulu gücü bulunmamaktadır. Ekonomik bir rüzgâr enerjisi santrali yatırımı için santral kurulması planlanan yerde yıllık ortalama rüzgâr hızının 7 m/s veya üzerinde ve kapasite faktörünün de %35 veya üzerinde olması gerekmektedir.
Uşak, Denizli ve Kütahya’daki rüzgâr enerji potansiyeli yatırım yapmaya uygun değildir.
Uşak’ta kurulabilecek potansiyel rüzgâr enerjisi 9,28 MW, Kütahya’da 190,16 MW, Denizli’de ise 238,56 MW’tır. Ayrıca rüzgâr enerjisi kurulu illerdeki potansiyeller ise Afyonkarahisar’da 860,24 MW, Manisa’da 5.320,32 MW’tır.
Kaynak: Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (2013)
10. ENERJİ
Uşak kişi başına elektrik tüketiminde yakın çevresindeki illerle karşılaştırıldığında ilk sırayı almaktadır. İlde kişi başı 3.053 KWh elektrik tüketimi yapılmaktadır. Uşak’tan sonra yakın çevre iller arasında kişi başına en fazla elektrik tüketen 2. il Denizli’dir.
Uşak’ın yakın çevre illeri arasında yüksek kişi başına elektrik tüketiminin olması, kentsel yerleşiminin yüksek olması, nüfusunun çevre illere göre az olması ve sanayisinde yüksek miktarda enerji tüketen sektörlerin yer almasıdır.
Kişi başına toplam elektrik tüketimi (KWh)
Uşak 3.053
Afyonkarahisar 1.824
Denizli 3.020
Kütahya 2.382
Manisa 2.560
Kaynak: TÜİK, Bölgesel İstatistikler, Enerji İstatistikleri (2012)
Uşak, yakın çevresindeki illerle karşılaştırıldığında kişi başına sanayi elektriği tüketiminde ilk sırayı almaktadır. İli sırasıyla Denizli ve Kütahya takip etmektedir.
Afyonkarahisar ise çevre iller arasında kişi başına en düşük sanayi elektriği tüketimine sahiptir. Uşak’ın ilk sırada yer alması, sanayisinde yüksek miktarda elektrik kullanımı ve buna karşın nüfusun komşu illere göre az olmasından kaynaklanmaktadır.
Kişi başına sanayi elektrik tüketimi (KWh)
Uşak 1.958
Afyonkarahisar 724
Denizli 1.778
Kütahya 1.423
Manisa 1.294
Kaynak: TÜİK, Bölgesel İstatistikler, Enerji İstatistikleri (2012)
Uşak’ta Sönmez Elektrik ve Yeni Uşak Enerji Elektrik Santralleri ile toplamda 89,19 MW’lık hidrolik enerji kurulu gücüne sahiptir. Afyonkarahisar’da 3 MW kurulu güce sahip METAK HES bulunmaktadır. Kütahya’da 4,48 MW’lık, Manisa’da 69 MW’lık ve Denizli’de ise 139,29 MW’lık toplam hidroelektrik kurulu güç bulunmaktadır.
64 65
UŞAK İLİ YEREL EKONOMİK GELİŞME PROGRAMI / 2015-2017
Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü Uşak jeotermal kaynaklar açısından zengin olmasına rağmen henüz kurulu jeotermal
santrali bulunmamaktadır. Afyonkarahisar Merkez ve Sandıklı ilçelerinde jeotermal ısıtma yapılmaktadır. Uşak’ın çevresindeki illerden Kütahya jeotermal kaynaklar açısından oldukça zengindir. Kütahya’da Simav - Eynal - Çitgöl - Naşa, Gediz - Abide, Muratdağı, Yoncalı, Emet - Yeniceköy - Dereli - Göbel, Ilıca (Harlek), Hisarcık ve Şaphane olmak üzere 8 adet jeotermal enerji merkezi vardır.
Isıtma Yapılan
Bölge Isıtılan Eşdeğer
Konut Sayısı İşletmeye
Alınış Yılı Jeotermal Akışkan Sıcaklığı (OC)
Balıkesir - Gönen 3400 1987 80
Kütahya - Simav 5000 1991 137
Kırşehir 1900 1994 57
Ankara - Kızılcahamam 2500 1995 70
İzmir - Balçova 15000 1996 137
Afyon 4600 1996 95
Nevşehir - Kozaklı 1300-3500 1996 90
İzmir - Narlıdere 1500 1998 125
Afyon Sandıklı 6000-12000 1998 75
Ağrı - Diyadin 570-2000 1999 70
Manisa Salihli 5000-24000 2002 94
Denizli - Sarayköy 1900-5000 2002 95
Balıkesir - Edremit 4600-7500 2003 60
Balıkesir - Bigadiç 1950-3000 2005 96
Yozgat - Sarıkaya 600-2000 2007 60
Yozgat - Sorgun 1500 2008 80
Yozgat - Yerköy 500-3000 2008 65
İzmir - Bergama 7850-10000 2009 60
Kaynak: Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi, Enerji Raporu, 2011Kaynak: Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi, Enerji Raporu, 2011
TR33 Bölgesi’nde ülkedeki önemli jeotermal kaynaklar bulunmaktadır. Harita 15’ten de anlaşılacağı gibi Uşak, Afyonkarahisar, Manisa, Denizli ve Kütahya’da önemli jeotermal alanlar ve sıcak su kaynakları bulunmaktadır.
66 67
UŞAK İLİ YEREL EKONOMİK GELİŞME PROGRAMI / 2015-2017
Kaynak: KGM, Tesisler ve Bakım Dairesi, 2023 Yılı Bölünmüş Yol Hedefi
11. ULAŞIM
Kara taşımacılığı 2023 hedeflerinde büyük merkezler otoyollarla bağlanırken, nüfusu nispeten küçük merkezlerin bu otoyollara bölünmüş yollarla entegre edilmesi hedeflenmektedir. Harita 16 ve Harita 17’de sunulan Türkiye uzun vadeli karayolları hedefleri ile Harita 18’deki ulusal demiryolları hedefleri incelendiğinde, ülke genelinde mevcut durumda birbirine bağlı İstanbul ve Ankara gibi merkezlere; batıda Antalya, Bursa, Denizli, Eskişehir ve İzmir; doğuda ise Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa gibi çevresine göre büyük merkezler eklenecektir.
İller arası etkileşimin artması bakımından önemli sayılabilecek Uşak - Denizli ve Uşak - Kütahya güzergâhlarında bölünmüş yol yapım çalışmaları devam etmektedir.
68 69
UŞAK İLİ YEREL EKONOMİK GELİŞME PROGRAMI / 2015-2017
Kaynak: Ulaşan ve Erişen Türkiye (2012)
Kaynak: Türkiye Ulaşım ve İletişim Stratejisi (Hedef 2023)
70 71
UŞAK İLİ YEREL EKONOMİK GELİŞME PROGRAMI / 2015-2017
Uşak’ta bin kişiye düşen otomobil sayısı Türkiye ortalamasından düşüktür. Grafik 9’a göre; Düzey-2 bölgelerinde kişi başına düşen gayri safi katma değer ile bin kişiye düşen otomobil sayısı arasında pozitif yönlü ve güçlü bir ilişki bulunmaktadır. Bu durum;
ekonomik gelişmişliği yüksek bölgelerdeki otomobil sahipliği oranının da fazla olduğunu göstermektedir. TÜİK Bölgesel İstatistiklerine (Ulaştırma bölümü) göre 2012 yılında ülke genelindeki 8.648.875 otomobilin 46.499’u (%0,5’i) Uşak’ta bulunmaktadır. Ülke genelinde bin kişiye düşen otomobil sayısı 145 iken; Uşak’ta ise 136’dır. Bin kişiye düşen otomobil sayısı Uşak’ın yakın çevresindeki illerden Afyonkarahisar’da 89, Denizli’de 143, Kütahya’da 139 ve Manisa’da 113’tür.
UŞAK www.zafer.org.tr
Uşak’ta bin kişiye düşen otomobil sayısı Türkiye ortalamasından düşüktür. Grafik 9’a göre; Düzey-2 bölgelerinde kişi başına düşen gayri safi katma değer ile bin kişiye düşen otomobil sayısı arasında pozitif yönlü ve güçlü bir ilişki bulunmaktadır. Bu durum; ekonomik gelişmişliği yüksek bölgelerdeki otomobil sahipliği oranının da fazla olduğunu göstermektedir.
TÜİK Bölgesel İstatistiklerine (Ulaştırma bölümü) göre 2012 yılında ülke genelindeki 8.648.875 otomobilin 46.499’u (%0,5’i) Uşak’ta bulunmaktadır. Ülke genelinde bin kişiye düşen otomobil sayısı 145 iken; Uşak’ta ise 136’dır. Bin kişiye düşen otomobil sayısı Uşak’ın yakın çevresindeki illerden Afyonkarahisar’da 89, Denizli’de 143, Kütahya’da 139 ve Manisa’da 113’tür.
Grafik 9 - Düzey - 2 Bölgelerinde Kişi Başına Düşen Gayri Safi Katma Değer ve Bin Kişiye Düşen Otomobil Sayıları (2008)
Kaynak: TÜİK, Bölgesel Hesaplar; TÜİK, Bölgesel İstatistikler, Ulaştırma
Kilometreye düşen otomobil sayısı Uşak’ta çevre illerdekine göre orta düzeydedir.
TÜİK Bölgesel İstatistiklerine (Ulaştırma bölümü) göre 2012 yılında ülke genelinde bir kilometre devlet ve il yoluna düşen otomobil sayısı 137 iken, Uşak’ta 99’dur. Söz konusu değerin yüksek olması ildeki trafik yoğunluğunu ve şehir içinde metro, tramvay; şehirler arasında ise tren vb. alternatiflere ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir. Söz konusu değerin Afyonkarahisar’da 60, Denizli’de 164, Kütahya’da 83 ve Manisa’da 138 olduğu düşünüldüğünde Uşak’ın bu tür bir ihtiyacının çevresindeki illere yakın düzeyde olduğu söylenebilir.
Kara taşımacılığı sektörünün Uşak istihdamındaki payı ülke genelinde bu sektörde
çalışanların (611.112) %0,5’i kadardır. Tablo 66’da sunulan SGK İstatistik Yıllıklarına göre Uşak’ta 2012 yılında 2.928 olan ve demiryollarını da içeren Kara Taşımacılığı ve Boru Hattı Taşımacılığı sektöründeki çalışan sayısı Afyonkarahisar’da 5.683, Denizli’de 13.307, Kütahya’da 5.116 ve Manisa’da 7.279’dur. Verilerden de görüldüğü üzere Uşak’ta kara taşımacılığı sektöründe çalışanların sayısı çevre illere göre düşüktür.
Kaynak: TÜİK, Bölgesel Hesaplar; TÜİK, Bölgesel İstatistikler, Ulaştırma
Kilometreye düşen otomobil sayısı Uşak’ta çevre illerdekine göre orta düzeydedir.
TÜİK Bölgesel İstatistiklerine (Ulaştırma bölümü) göre 2012 yılında ülke genelinde bir kilometre devlet ve il yoluna düşen otomobil sayısı 137 iken, Uşak’ta 99’dur. Söz konusu değerin yüksek olması ildeki trafik yoğunluğunu ve şehir içinde metro, tramvay; şehirler arasında ise tren vb. alternatiflere ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir. Söz konusu değerin Afyonkarahisar’da 60, Denizli’de 164, Kütahya’da 83 ve Manisa’da 138 olduğu düşünüldüğünde Uşak’ın bu tür bir ihtiyacının çevresindeki illere yakın düzeyde olduğu söylenebilir.
Kara taşımacılığı sektörünün Uşak istihdamındaki payı ülke genelinde bu sektörde çalışanların (611.112) %0,5’i kadardır. Tablo 66’da sunulan SGK İstatistik Yıllıklarına göre Uşak’ta 2012 yılında 2.928 olan ve demiryollarını da içeren Kara Taşımacılığı ve Boru Hattı Taşımacılığı sektöründeki çalışan sayısı Afyonkarahisar’da 5.683, Denizli’de 13.307, Kütahya’da 5.116 ve Manisa’da 7.279’dur. Verilerden de görüldüğü üzere Uşak’ta kara taşımacılığı sektöründe çalışanların sayısı çevre illere göre düşüktür.
2012
Kaynak: SGK, İstatistik Yıllıkları (2012)
Uşak’taki taşımacılık için depolama (lojistik) ve destekleyici faaliyetlerin istihdamı aynı sektörde Türkiye genelindeki istihdamın (210.538) %0,2’sidir. Tablo 67’deki SGK İstatistik Yıllıkları verilerine göre; Uşak’ta Taşımacılık için depolama ve destekleyici faaliyetler sektöründe 2012 yılında 437 kişi çalışmaktayken, bu sayı çevre illerden Afyonkarahisar’da 1.534, Denizli’de 1.256, Kütahya’da 2.336 ve Manisa’da 1.879’dur.
Tablo 67’den de görüleceği gibi Uşak’ta bu sektörde çalışan sayısı çevre illerden düşüktür.
2012
Kaynak: SGK, İstatistik Yıllıkları (2012)
Bölgedeki ana karayolu ulaşım aksları Kütahya - Afyonkarahisar, Manisa / İzmir - Balıkesir ve Afyonkarahisar - Uşak - Manisa / İzmir şeklindedir ve Afyonkarahisar ile Manisa çevresinde yoğunluk bulunmaktayken geri kalan hatlardaki düşük kullanım dikkat çekmektedir. Uşak, Afyonkarahisar ve İzmir / Manisa güzergâhındaki yerleşim yerleri ile yoğun ulaştırma ilişkisi içerisindedir. Harita 19’da bazı şehirlerarası yollar için en kısa mesafede bulunan hatlardan Uşak-Banaz, Uşak - Sivaslı ve Uşak - Kula arasında yoğun bir trafik akışı görülmektedir.
72 73
UŞAK İLİ YEREL EKONOMİK GELİŞME PROGRAMI / 2015-2017
Kaynak: Karayolları Genel Müdürlüğü (2012)
İldeki demiryolu ağları ile karayolu ağlarında yoğun olarak kullanılan hatlar benzerlik göstermektedir. Harita 20’deki demiryolu ağlarına göre; ilin demiryolu ağları Uşak - Manisa / İzmir ve Uşak - Afyonkarahisar hatlarından oluşmaktadır. Söz konusu hatlar ile karayollarının yoğun olarak kullanıldığı hatların büyük benzerlik içerisinde olması bu hatlarda yapılacak iyileştirmelerin Uşak ve çevre illere büyük oranda katkı yapacağını göstermektedir. Bitmesi beklenen otoyol projeleri ve hızlı tren hatlarının da bu güzergâhta olması bu durumu kanıtlar niteliktedir.
Kaynak: TCDD (2012)
Uşak’ın ilçeler bazında trafiğine bakıldığında en yüksek trafik hacmi, anayollar üzerinde bulunan Sivaslı ve Banaz hariç tutulduğunda, Ulubey’de görülmektedir.
Uşak Merkez’den Banaz ve Sivaslı güzergâhlarına giden yollar illeri birbirine bağlayan anayollar olduğundan sık kullanılmaktadır. Ayrıca Uşak’ın Merkez dışındaki ilçeleri arasında bulunan il yolları yoğun olarak kullanılmamaktadır, diğer bir deyişle İl içerisindeki trafik yoğunluğu Merkez ilçeden diğer ilçelere doğru daha fazladır. Sivaslı ve Banaz’a ek olarak Uşak - Ulubey istikameti de yoğun olarak kullanılmaktadır.
Kaynak: KGM (2012)
74 75
UŞAK İLİ YEREL EKONOMİK GELİŞME PROGRAMI / 2015-2017
Son beş yıllık sürede Uşak Havaalanı’ndan yapılan toplam uçuşlar yıldan yıla artış gösterirken yolcu potansiyelinde düşüş gözlenmektedir. İl, 2012 yılının Kasım ayında faaliyete sunulan Zafer Bölgesel Havalimanı’ndan da hizmet alabilecek mesafede olmasına rağmen Uşak Havaalanı’ndan gerçekleştirilen uçuş sayısı yıldan yıla artış göstermiştir. Ancak 2008 yılı Şubat ayı sonu itibarıyla Uşak Havaalanı’ndan 5.096 yolcu
Son beş yıllık sürede Uşak Havaalanı’ndan yapılan toplam uçuşlar yıldan yıla artış gösterirken yolcu potansiyelinde düşüş gözlenmektedir. İl, 2012 yılının Kasım ayında faaliyete sunulan Zafer Bölgesel Havalimanı’ndan da hizmet alabilecek mesafede olmasına rağmen Uşak Havaalanı’ndan gerçekleştirilen uçuş sayısı yıldan yıla artış göstermiştir. Ancak 2008 yılı Şubat ayı sonu itibarıyla Uşak Havaalanı’ndan 5.096 yolcu