Ülkemizde eğitim alanında kaygı üzerine çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların ortak noktası örneklemini öğrencilerin oluşturmasıdır. Bunlardan bazıları şöyle sıralanabilir:
Türkiye’de yabancı dil ve kaygı üzerine yapılan araştırmalardan ikisi Kılıç (2007a, 2007b) tarafından hazırlanmıştır. Kılıç’ın (2007a) ilk çalışması Gaziantep yabancı dil dinleme kaygısı üzerine hazırladığı yüksek lisans tezidir. İkinci (2007b) çalışması ise yabancı dil öğrenimi ve kaygı üzerinedir. Yabancı dil ve temel becerilerin kaygı ile ilişkisi teorik zeminde ele alınmıştır.
Gürsu (2011), Horwitz ve arkadaşları (1986) tarafından Foreign Language Classroom Anxiety Scale (FLCAS) adıyla alana kazandırılan ‘Sınıf İçi Kaygı Ölçeği’ni Türkçeye uyarlamış ve Yıldız Teknik Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Hazırlık Bölümünde öğrenim gören 384 öğrenciye uygulayarak bir yüksek lisans tezi hazırlamıştır.
Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin konuşma kaygılarını üzerine Melanlıoğlu ve Demir (2013) tarafından bir araştırma yapılmıştır. Türkçe öğrenen yabancılar için konuşma kaygısı ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması başlıklı makalenin örneklemini Gazi Üniversitesi bünyesinde faaliyet gösteren Tömer’deki öğrenciler oluşturmaktadır. Çalışma konuşma kaygısının kişisel özelliklere dayanmadığı, bu durumun yabancı dil konuşma becerisi ile ilgili olduğu sonucuna ulaşmıştır.
Aydın (1999) tarafından yabancı dil öğretiminde kaygı nedenlerinin konuşma ve yazma bağlamında incelendiği bir doktora tezi hazırlanmıştır. Öner ve Gedikoğlu
(2007) lise hazırlık sınıfı öğrencileri örnekleminde yabancı dil kaygısının İngilizce öğrenmeye etkisini incelemiştir.
Açık (2008) Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretilirken karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri başlıklı bildirisinde geniş bir perspektiften yabancı dil eğitimiyle ilgili hususları ele almıştır.
Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (2013) alana yönelik pek çok bilimsel çalışmayı bünyesinde barındırmaktadır. Şengül (2014) Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi üzerine müstakil bir kitap hazırlamıştır. Gün vd (2014) tarafından Türkçe öğretim merkezlerinde görev yapan öğretim elemanları gözüyle Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarını değerlendiren bir çalışma yapılmıştır. Ayrıca Erdem vd (2015a) tarafından Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan yöntem seçimi ve alternatif yöntemler üzerine bir inceleme yapmıştır. Erdem vd (2015b) Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında yazılmış bilimsel makalelerde geçen anahtar sözcüklere ilişkin bir içerik analizi başlıklı çalışmasında alan üzerinde yapılan bilimsel çalışmaların ağırlık merkezini oluşturan temaları tespit etmiştir.
Yaşar vd (2017) Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesi sürecinde Tömerler ve akademik başarı ilgisini ele almıştır. Yoğurtçu ve Yoğurtçu (2013) yabancı dil olarak Türkçenin öğreniminde kaygının akademik başarıya etkisi hakkında bir çalışma yapmıştır. Karatay ve Kartallıoğlu (2016) Türkçenin yabancı dil olarak öğrenilmesi dil becerileri edinimi ile arasındaki ilişkiyi konu alan bir çalışma yapmıştır. Erdem vd (2015c) Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan okuma metinleri ile Avrupa ortak başvuru metni ve işlevsel metin özelliklerini irdelemiştir.
Yabancı dil ve kaygı üzerine iki çalışma yapan Tunçel (2014a) ilk çalışmasında Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin kaygı durumunu ve bu kaygının yabancı dil başarısına etkisini ele almıştır. Diğer çalışmasında ise (2014b) dil öğretiminde kaygı içerikli çalışmaları incelemiştir. İşcan (2016) ise Ürdün örnekleminde yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yabancı dil kaygısının Türkçe öğrenenler üzerindeki etkisine değinmiştir. Alkaya ve Şengül (2016) YTÖ alanında lisansüstü öğrenim gören
Halat (2015) Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin dinleme becerisine yönelik kaygı düzeylerinin incelenmesi başlıklı bir yüksek lisans tezi hazırlamıştır. Polatcan (2016) Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin yazma kaygılarını incelediği bir çalışma yapmıştır. Sallabaş (2012) Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin konuşma kaygıları üzerine bir araştırma yapmıştır. Şengül (2017) ise Yabancı dil olarak Türkçe eğitimi alanında dil partnerliği ve konuşma kaygısını ele alan bir çalışma yapmıştır. Aynı bağlamda Melanlıoğlu ve Demir (2013) Türkçe öğrenen yabancılar için konuşma kaygısı ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik durumunu yordayan bir çalışma yapmıştır. Aytan ve Tunçel (2015) Yabancı dil olarak Türkçe yazma kaygısı ölçeğinin geliştirilmesine yönelik bir çalışma yapmıştır.
Üniversite sınavına hazırlanan öğrencilerin sınav kaygısı (Alyaprak, 2006; Şahin vd., 2006; Özbaş vd. 2013), Lise son sınıf öğrencilerinin sınav kaygısı (Kaçan Softa vd., 2015), Lise son sınıf öğrencilerinin kaygı düzeyleri (Ceylan vd., 2003; Günay vd., 2008), lise öğrencilerinde kaygı (Gençdoğan, 2006), ortaokul son sınıf öğrencilerinin sınav kaygısı (Başarır, 1990; Kayapınar, 2006), ortaöğretim öğrencilerinin kaygı düzeyi (Ök, 1990).
Öğrencilerin kaygı ile mücadele becerileri (Bilge ve Pektaş, 2004), İlköğretim öğrencilerinde cinsiyete göre kaygı (Genç, 2013), anne-baba tutumlarının öğrencilerin kaygı düzeylerine etkisi (Kısa, 1996; Gökçedağ, 2001) gibi araştırma ve tespit çalışmaları yapılmıştır. Çalışmaların doğrudan veya dolaylı olarak bize gösterdiği tablo öğrenme sürecinde farklı sebeplere dayanan kaygı durumu ortaya çıkmakta ve çoğunlukla öğrenciler bu durumdan olumsuz etkilendiği gerçeğidir.
Sınav kaygısı dışında öğrencilerin başarmakta güçlük çektiği matematik dersi ile ilgili de kaygı çalışmaları yapılmıştır. Üldaş (2005) öğretmen ve öğretmen adaylarında matematik kaygısıyla ilgili bir yüksek lisans tezi hazırlamıştır (Ayrıca bkz. Erol 1989; Dede ve Dursun, 2008; Bekdemir 2009).
Bir sınavda başarılı olmaya yönelik zorlayıcı etki öğrencide oluşturduğu depresyon ve umutsuzluk kaygı düzeyini büyük ölçüde artırmaktadır (Tümkaya, Aybek ve Çelik,
dair belirsizliklerin kaygının ana omurgasını oluşturduğu görülmektedir (Doğan ve Çoban, 2009).
Cabı ve Yalçınalp’in (2009) diğer bir çalışmasına göre de öğretmen adayları öğrenci ile iletişim, iş, sosyal çevre ve ekonomi olmak üzere çeşitli kaygı duymaktadırlar. Fuller (1969), bu kaygıları ben-merkezli, görev-merkezli, öğrenci-merkezli olmak üzere üç başlık altında toplamıştır.
Fuller (1969), Fuller ve Bown (1975) ve Katz’ın (1972) kaygı ile ilgili çalışmalarda öğretmenlik mesleğine yönelik kaygı, ben merkezli, görev merkezli ve öğrenci merkezli olmak üzere üç başlık altında toplanmaktadır (akt. Saban, Korkmaz, Akbaşlı, 2004). Buna göre ben merkezli kaygının odak noktasında bireyin kendisi bulunmaktadır. Birey kendini görevini başarıyla sürdürüp sürdüremeyeceğinden kaynaklanan duygusal bir baskı sarmalında hisseder ve mesleğiyle ilgili olarak sürekli kendini sorgular. Görev merkezli kaygının odağında ise, bireyin üstlendiği görev vardır. Bu kaygıyı taşıyan öğretici daha iyi öğretebilme amacıyla sürekli olarak bir arayış içine girer, yöntem ve teknikler araştırır. Öğrenci merkezli kaygının ise odağında öğrenciler vardır. Öğrenci merkezli kaygı taşıyan öğretmen adayı, öğrencilerinin sosyal, duygusal ve zihinsel durumlarına göre çözüm üretme ve onların öğrenme süreçlerine katkıda bulunma çabası sergiler.
Öğretmen adaylarının mesleki kaygılarına yönelik araştırmasında Cabı ve Yalçınalp, ekonomik/sosyal merkezli kaygı, meslektaş ve veli merkezli kaygı, kişisel gelişim merkezli kaygı, atanma merkezli kaygı, uyum merkezli kaygı, okul yönetimi merkezli kaygı gibi çeşitli kaygı odaklarına dikkat çekmiştir (Cabı ve Yalçınalp, 2013: 85-96).
Genel olarak kaygı, ders kaygısı, meslek kaygısı, yabancı dil kaygısı vb. konularda yapılan pek çok araştırmadan söz edilebilir. Burada kısaca değinmekle beraber araştırmacılara kolaylık sağlaması amacıyla kaynakçada daha fazla örnek verilmiştir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ
3.1. Araştırmanın Modeli
Bu araştırma tarama modeliyle gerçekleştirilmiş olup veri toplama aracı olarak iki bölümden oluşan anket formu kullanılmıştır. Anket formunun ilk bölümünde öğrencilerin yaş, cinsiyet ve hazırlık sınıfı okuyup okumadığına dair kişisel bilgi formu yer almaktadır. İkinci bölümde ise beşli derecelendirmeyi kapsayan 33 madde bulunmaktadır.