d iyetler arasındaki fark önem siz bulunm uştur. Bunun j’anında, 1. gıu p ta, k on trol diyetinde ve fasu lye eklenm iş diyette 2. gruba göre daha çok uçucu yağ asitleri atılım ı olm uştur. Aynı şekilde 1. grubun diyetinde uçucu yağ asid i m iktarı 2. grubunkinden yüksek bulunm uştur. Genel olarak fasulye ek len en diyetlerde uçucu yağ asidi m iktarı 2. grubunkinden yüksek bulun m uştur. Genel olarak fasulye eklenen diyetlerde uçucu yağ asitlerinin atım ı kontrol diyetininkind en yüksek bulunm uştur. Gaita p H ’sı gruplar arasında fark sız bulunm uştur. Gaita atım ı ve geçiş zam anı bakım ından bireysel ay rıcalıklar önem lidir. D iyet p osası ile gaita atım ı arasında her iki diyet dö n em inde önem li korelasyon bulunm uştur. K ontrol diyetinde, diyetle alman posa m iktarı ile gaita pH ve CO.j atım ı arasındaki korelasyon önem li bulu nurken, gaita ile uçucu yağ asidi atım ı arasındaki ilişki önem sizdir. Gaita atım ın ı arttırm ada diyete kurubaklagil eklenm esinin yararlı olacağı sonu cuna varılm ıştır.
30 — M enopoz Sonrası K adınlarda K em ik Y oğunluğunu E tkileyen Faktörler Y aşlandıkça kem ik kitlesinde azalm a, özellikle kadınlarda, önem li sağlık sorununu oluşturur. Bu araştırm ada yaşları 55 - 80 arası 324 kadında kem ik yoğunluğu ile kalsiyum ve D vitam ini alım ı ile diğer faktörler arasındaki ilişk iler in celenm iştir. D enekler 2 grupta toplanm ıştır. B irinci grubun yaşa dığı yörenin suyunun kalsiyum yoğunluğu yüksek olduğundan, günlük alım 1200 - 1500 m g arasındadır. Gruplar arasında ortalam a ağırlık, boy, yaş, deri kıvrım kalınlığı yönünden önem li fark bulunm am ıştır. Y üksek kalsiyum alan grupta günlük alım ortalam a 1329 ± 721 m g, düşük kalsiyum alan grupta 964 ± 640 m g bulunm uştur. K em ik yoğunluğu ile yaş, kas alanı, östrojen kullanım ı, thiazid kullanım ı, vitam in D ve kalsiyum alım ı arasındaki kore lasyon lar hesap lan m ıştır. Y aşın ilerlem esi kem ik yoğunluğunu azaltm ıştır. Kas alanının fazlalığı, östrojen kullanım ı (2 yıldan daha uzun süre), thiazid kullanım ı, vitam in D alim in in artm ası ile kem ik yoğunluğu arasında artı korelasyon b ulunm uştu r. K alsiyum alım ı tek başına kem ik yoğunluğu ile ilişk ili bulunm azken, kalsiyu m alım ı ile, D vitam ini alım ı arasındaki k ore lasyon ö n em li bulunm uştu r. K alsiyum alım ı günlük 800 m g ’ın ü stü n d e ve D vitam in i alım ı 400 IU ’den çok olduğunda, kem ik yoğunluğu ö n em li m ik tarda yü k sek tir. B una göre m enopoz sonrası dönem de kem ik yoğunluğunun azalm asın ı ön lem ek için kalsiyu m vc D vitam in i alım larını arttırm anın, ge rek irse horm on ya da thiazid k ullanm anın yararı üzerinde durulm uştur. 31 — M aln ü trisyon lu K istik FibrosizM H astalarda V ücut P rotein in D eğişim i
ve B unun P u lm on er H a sta lık la İlişk isi
K istik fib rosiz,tek rarlayan ve ilerleyen pu lm on er bozukluk, pankreas y etersizliğ in d en dolayı m alab sorp siyon , terle aşırı elek trolit kaybı ile belir len en k a lıtım sa l b ir h a sta lık tır. U ygun diyet ted avisi, h astanın öm rünün uza tılm a sın d a etk in d ir. B u ça lışm a d a , 2 grup k istik fib rosizli h asta, norm al k o n tr o lle r le vü cu t p ro tein i d e ğ işim i yön ü n d en k arşılaştırm alı olarak in celen m iştir. B irin ci grup, ç a lışm a an ın d a akut p u lm on er en fek siy o n u olan,
İL G İN Ç Y A Y IN ÖZETLERİ
171
2. grup kronik pu lm on er h astalığı olan k istik fibrosizli h asta, 3. grup norm al k o n tro l bireylerdir. Protein sentezi 15 N glisinin kullanım ı yön tem i, protein y ık ım ı da azo t den gesi çalışm asıyla ölçülm üştür. 1. grubun p rotein sentezi 2. grup v e k on trol grubuna göre önem li şek ild e düşük b ulunm uştu r. Pro te in y ık ım ı 2. grup ve kontrol grubunda 1. gruba göre artm ıştır. K istik fib- ro siz i olm ayan en fek siyon lu h afif m alnütrisyonlu çocuklarda genelde protein se n te z i artm ak ta, ağır m alnütrisyonlu, en feksiyonu olanlarda p rotein yıkım ı a rtm ak tad ır. B u ça lışm a k istik fib rosizli h astaların protein enerji dengele rin i k o ru yab ilm eleri için beslen m elerin e özen gösterilm esi gerektiğini v u r gu lam ak tad ır.32 — K e n d i S eçtik leri D iyetleri Alan Y etişkin lerde K ro m Alımı, E m ilim i ve
A tım ı
K rom , karbonhidrat ,lip it ve nükleik a sit m etab olizm asın d a etkinlik g ö sterir. Y etersizliğ in d e glikoz k ullanım ınd a ve d olaşım sistem in d e bozuk lu k o ld u ğ u b ild irilm iştir. 10 y etişk in erkek ve 22 y etişk in kadının 7 gün süre ile tü k e ttik le r i krom ile, bunun em ilen ve atılan m iktarları ölçülm üştür. K rom a lım ı gü n lü k o rtalam a erkek için 33 ± 3 m eg, kadın için 25 ± 1 m eg, 100 k k a lo ri en erji için 15 m eg olarak b ulunm uştu r. Bu m iktarlar önerilen 50 m eg d eğerd en d ü şüktü r, K rom em ilim i, alım la ters yönden ilişk ili bu lu n m u ştu r . Alım 10 m eg olduğunda, em ilim oranı % 7, 40 rncg’a çıktığında, e m ilim % 0.5 b u lu n m u ştu r. İdrarla krom atım ı, alım dan b ağım sız ve dura ğan d ır. O rtalam a gü nlük atım 0.19 ± 0.01 m eg bulunm uştu r. K rom alım ı, d iy etin , p o ta sy u m .enerji, yağ, d oym uş yağ, sodyum , o leik asit, fosfor, vita m in B 0, b ak ır, kül, p rotein , top lam karbonhidrat d eğerleriyle ön em li kore la sy o n g ö sterm iştir .
33 — G ebelik S ıra sın d a Ç inko ve B a la r B irik im i; E k M ineral V erm eden D iy etin Y eterliliği
B u ça lışm a d a , geb e kadınlara kendi d iyetleriyle aldıklarına ek olarak ç in k o v e b a k ır v erilerek bu m in eralleri k ullanım durum ları in celen m iştir. Ç a lışm a , ik in ci tr im ester d ön em in d e 7’şer günlük 2 denge ça lışm a sıy la ger ç e k le ştir ilm iştir . D en ek ler 2 gruba ayrılm ıştır. 1. grup kendi diyetleri ile b ir in c i h a fta 8.9 ± 3.2 m g, dörd ü n cü h a fta 6.6 ± 2.6 m g çin k o ve b irin ci ve d ö r d ü n cü h a fta 1.0 ± 0 . 4 4 m g b ak ır alm ışlardır. İkinci gruba ek lem e yapı larak h er ik i d ö n em d e 22.3 ± 3.7 m g çin k o ve 2.68 ± 0.58 m g bakır alım la n s a ğ la n m ıştır . 1. gru b u n (ek alm ayan) çin k o b irik im i birinci h aftad a 1.9 ± 3.4 m g , d ö rd ü n cü h a fta d a 0.3 ± 2.7 mg; b akır birik im i ise birinci h aftad a — 0.03 ± 0.71, d ö rd ü n cü h aftad a — 0.01 ± 0.36 m g olm u ştu r. 2. grubun (ek v er ile n ) ç in k o b irik im i b irin ci h aftad a 2.3 ± 7.6 m g, dördüncü haftada 4.7 ± 6.8 m g; b a k ır b irik im i b irin ci h aftad a 0.88 ± 1.6 m g, dördüncü h afta d a 0.87 ± 0.89 m g o lm u ştu r. M inerallerin seru m değerleri farklı b u lu n m a m ıştır . S er u m ç in k o 6 5 -7 0 m cg/100 mİ, b akır (232-228 m cg/100 mİ). Dört h a fta s ü r e sin c e k a d ın la r o rta la m a 1.54 ± 0.89 kg ağırlık kazanm ışlar, hep si n o r m a l d o ğ u m (o rta la m a b eb ek ağırlığı 3299.65 ± 408.87 g) yapm ışlardır.