İkinci Alt Probleme İlişkin Tartışma ve Sonuçlar

Bu bölümde ikinci alt amaca ilişkin çalışmadan elde edilen bulgular anket formundaki soru sırası takip edilerek tartışılıp sonuçlar aşağıda verilmiştir

Bilim fuarlarının nasıl algılandığı yönündeki 1. soruya fen projelerine danışmanlık eden fen öğretmenlerin bilim fuarı ile “eğlenceli ortam”, “bilimsel çalışmalar”, “eğitici ortam”, “farklı projeler”, “bilim”, “deneysel ortam” ve “bilim adamları” kavramlarını ilişkilendirdikleri görülmektedir (Tablo 18).TÜBİTAK (2015b)’ye göre bilim fuarları; ortaokul ve lisede öğrenim görmekte olan öğrencilerin öğretim programları ve bireysel ilgileri doğrultusunda seçtikleri konuları inceleyerek hazırladıkları projelerle, bilimsel araştırma süreçlerini yaşayarak öğrendikleri, etkinliklerdir şeklinde tanımlanmaktadır. Bu noktadan hareketle örneklemi oluşturan öğretmenlerin bilim fuarları kavramını doğru bir şekilde algıladıkları söylenebilir.

Fen öğretmenlerinin bilim fuarına katılıp katılmadıkları yönündeki ikinci soru irdelendiğinde bilim fuarlarında fen projelerine danışmanlık eden fen öğretmenlerinin 80%’inin daha önce bilim fuarlarına katıldığı ayrıca bu öğretmenlerin 82,5%’sinin bilim fuarından önce seminer ve bilgilendirme aldığı görülmektedir (Tablo 19,20). Uzal ve Ersoy (2009) yaptıkları çalışmada öğretmenlerin fen ve teknoloji dersinden proje hazırlama konusunda hizmet içi eğitime ihtiyaç duyduğunu belirtmektedir. Çalışmadan elde edilen bulgu ile ilgili literatür örtüşmektedir. Dolayısıyla bilim fuarında fen projelerine danışmanlık eden öğretmenlerin proje hazırlama konusunda ve bilim fuarları hakkında etkili hizmetiçi kurs alması bilim fuarlarının niteliğini arttırabilir.

74

Bilim fuarlarında fen projelerine danışmanlık eden fen öğretmenlerine göre izleyicilerin dikkatini daha çok 95% ile fen projelerinin çektiği görülmektedir (Tablo 21).Öğretmenlerle yapılan informal mülakatta bu durumun sebebi olarak fen projelerinin uygulanabilir olması, somut olması, ilginç olması ve ortada ürün olması belirtilmektedir.

Bilim fuarlarında fen alanındaki projelere danışmanlık eden öğretmenlerin 57,5%’inin proje konularını kendilerinin belirlediği görülmektedir(Tablo 22). Bu durum TÜBİTAK (2015a) kılavuzu ile çelişmektedir. Kılavuza bakıldığında öğrenciler proje konusunu belirlerken ilgi duyduğu alanda seçmelidir ifadesi yer almaktadır. Öte yandan öğrencilerle yapılan anket bulguları da proje konularının öğretmenler tarafından belirlendiğini işaret etmektedir(Tablo 9). Bu noktadan hareketle fen projelerindeki konu seçimlerinde TÜBİTAK (2015a)’nın belirttiği kılavuz kitaba uyulmadığı, proje konularının öğretmenler tarafından belirlendiği sonucuna ulaşılabilir.

Bilim fuarlarında fen projelerine danışmanlık eden fen öğretmenlerinin 95%’inin proje hazırlama sürecinde öğrencilere yardım ettiği görülmektedir (Tablo23). Tortop (2013) yaptığı çalışmada öğrencilerin bireysel olarak proje hazırlayamadıklarını ve bu durumdan dolayı öğretmenlerinden destek aldıklarını belirtmektedir. Öte yandan çalışmada bilim fuarlarında fen projelerini danışmanlık eden öğretmenlerin yaptıkları yardımların ise rehberlik etmek, yönlendirmek, projeler konusunda bilgilendirmek olduğu görülmektedir. Unutulmamalıdır ki bunun için öğretmenlerin proje hazırlama konusunda temel bir altyapıya sahip olması gerekmektedir. Bu durum konuyla ilgili hizmet içi kursların önemini bir kez daha ortaya çıkarmaktadır. Literatüre bakıldığında fen öğretmenlerinin ya da proje danışmanlarının bilim şenliklerinde rol model, koç ve mesleki destekçi olmasının gerekliliğine ve önemine vurgu yapılmaktadır (Blenis, 2000; Van Eck, 2006) Çalışmadan elde edilen bulgular ile ilgili literatürün örtüştüğü görülmektedir.

Fen projelerine danışmanlık eden öğretmenlerin bilim fuarına öğrenci seçerken dikkat ettiği hususların başında 77,5% ile “öğrencilerin bireysel ilgileri ”, 47,5% ile “öğrencilerin kendini iyi ifade etmeleri”, 32,5% ile “öğrencilerin başarı durumları” , 12,5% ile de “çekingen davranış göstermeleri” olduğu

75

görülmektedir(Tablo 24). Bunderson (1996) gerçekleştirilen bilim yarışmalarında öğrencilerin gönüllülük esasına göre seçilmeleri gerektiği vurgulamaktadır. Çalışmadan elde edilen bulgular ile ilgili literatürün çeliştiği görülmektedir.

Fen öğretmenlerinin proje hazırlama sürecinde dikkate aldıkları hususların başında 95% ile “öğrencilerin sunum sırasında dikkat etmesi gerekenler hakkında bilgilendirmek”, 90% ile “öğrencilerin ilgi alanına yönelik proje konuları seçmek” , 87,5% ile “yapılacak projenin gerçekleştirilebilirliğini ve uygunluğunu kontrol etmek” , 85% ile “öğrencilerin konuyu nasıl araştıracağı ile bilgilendirmek” , 72,5% ile “kullanılan malzemelerin kontrolünü sağlamak” olduğu görülmektedir(Tablo 25). Bilim fuarlarında fen projelerine danışmanlık eden fen öğretmenlerine göre bilim fuarlarının fen alanındaki projelerle katılan öğrencilere bireysel olarak sağladığı faydaların başında 92,5% ile “kendisine özgüven duymasını sağladığı”, 90% ile “yaratıcı düşünme yeteneği geliştirdiği” , 87,5% ile “projeyi sözlü ve yazılı sunum ile kendini ifade etme yeteneğini geliştirdiği” ,77,5% ile “araştırmacı özelliğini geliştirdiği” görülmektedir( Tablo 26). Bilim şenlikleri sayesinde öğrencilerin yaratıcılıklarının gelişeceği, kendi projelerini seçerek bağımsız araştırma yapma fırsatı bulabilecekleri ve bilime karşı ilgilerini artıracakları düşünülmektedir (Bunderson, 1996).

Bilim fuarlarında fen projelerine danışmanlık eden fen öğretmenlerine göre bilim fuarlarının fen alanındaki projelerle katılan öğrencilere ders olarak sağladığı faydaların başında 95% ile “fen dersini daha çok sevmesini sağladığı” , 92,5% ile “fen dersine karşı motivasyonunu arttırdığı” , 87,5% ile “fen dersine karşı başarısını artırdığı” , 82,5% ile “fen dersine karşı ilgiyi artırdığı” görülmektedir(Tablo 27). Yılmaz (2015) yaptığı çalışmada proje tabanlı öğrenmenin fen bilimleri dersinde akademik başarıyı artırdığı belirtmektedir. Bilim fuarlarına fen projeleriyle katılan öğrencilerin derslerde başarısının ve ilgisinin arttığı söylenebilir. Aynı zamanda bilim fuarları sayesinde fen öğretim programının duyuş boyutundaki tutum becerileri de öğrencilere kazandırıldığı söylenebilir.

Bilim fuarlarında fen projelerine danışmanlık eden fen öğretmenlerin %85’ine göre öğrencilerin fen alanında bilim fuarına aktif olarak katılmasının onlara

76

bilim insanı olma yönünde katkı sağladığını düşündüğü görülmektedir(Tablo 28). Young (2000) yaptığı çalışmada bilim şenliklerinin, öğrenciler için bilim adamlarının nasıl çalıştıklarını anlamaları için etkili bir öğrenme modeli oluşturduğunu vurgulamaktadır. Öğretmenlere göre öğrencilerin bilim fuarlarına fen projeleriyle katılmasının onlara bir bilim insanından beklenen becerilerden 87,5% ile “deney yapmayı”, 82,5% ile “tahminde bulunmayı”,77,5 % ile “gözlem yapmayı”, 70% ile “iletişim kurmayı”, 57,5% ile “çıkarım yapmayı” geliştirdiği görülmektedir(Tablo 29). Yine Bunderson (1996) Bilim şenlikleri sayesinde öğrencilerin yaratıcılıklarının gelişeceği, kendi projelerini seçerek bağımsız araştırma yapma fırsatı bulabilecekleri ve bilime karşı ilgilerini artıracaklarını söylemektedir. Çalışmadan elde edilen bulgular ile ilgili literatür örtüşmektedir. Bilim fuarlarının fen projeleriyle katılan öğrencilere bilim insanı olma yönünde katkı sağladığı söylenebilir. Ayrıca fen öğretim programında yer alan bilisel süreç becerilerini de öğrencilerin bilim fuarları sayesinde kazandığı da söylenebilir.

Bilim fuarlarında fen projelerine danışmanlık eden fen öğretmenlerinin 95,7%’sinin bilim fuarlarının amacına ulaştığını söylediği görülmektedir(Tablo 31). TÜBİTAK (2015b)’ye göre bilim fuarlarının amacı olarak; toplumun sağlıklı bir algılama ve değerlendirme yetisine sahip olabilmesi için bireylerin küçük yaşlardan itibaren veri toplama ve ilişkilendirme, neden ve sonuç bağı kurabilme, yöntem ve model kullanıp geliştirebilme gibi konularda yeterli eğitimi alması, bilgiye dayalı karar alabilmesi ve eleştirel bir bakış açısı geliştirebilmesi istenmektedir. Öğretmenlerle yapılan informal mülakatta bilim fuarları ile öğrencilerin bilime, derslere karşı ilgisinin arttığı belirlenmiştir.