İHRACATÇI SEKTÖRLER

Kaynak: TÜİK, 2012b verileri kullanılarak üretilmiştir.

Diyarbakır’da faaliyet gösteren ihracatçı sektörlerin 2008 ve 2012 yılları arasındaki değişimi ve ihracat performansları en büyük ihracata sahip olan ilk 12 sektör; açıklanmış rekabet üstünlüğü indeksi değeri, ihracat

payı ve büyüme durumlarına göre aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Buna göre dikey eksen rekabet üstünlüğünü, yatay eksen sektörün ihracatındaki yüzdelik artışı, balon büyüklükle-ri de sektörün ihracat payını göstermektedir.

Grafikte; Diyarbakır’da rekabetçi üstünlüğe sa-hip ve en çok ihracatı yapılan ürünler sırasıyla gıda ürünleri ve içecek, taşocakçılığı ve diğer madencilik, metalik olmayan diğer mineral ürünleri, başka yerde sınıflandırılmamış elekt-rikli makine ve cihazlar ile metal cevherleri olarak görülmekte ve yükselme eğilimi

göster-mektedir. Bunun yanında, sağ eksen doğrultu-sunda ilerleyen sırasıyla tarım ve hayvancılık, ana metal sanayi, kimyasal madde ve ürünler, tekstil, mobilya, elektrikli makine ve cihazlar, metal eşya sanayi sektörleri ihracatta rekabet gücü artan sektörler olarak görülmektedir.

Plastik ve kauçuk ürünleri ile motorlu kara Grafik Error! No text of specified style in document.-1: Diyarbakır İlinde Rekabetçi

Üstünlüğe sahip, Yükselen ve Gelişen İhracatçı Sektörler

Kaynak: TÜİK, 2012b verileri kullanılarak üretilmiştir.

Grafikte; Diyarbakır’da rekabetçi üstünlüğe sahip ve en çok ihracatı yapılan ürünler sırasıyla gıda ürünleri ve içecek, taşocakçılığı ve diğer madencilik, metalik olmayan diğer mineral ürünleri, başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli makine ve cihazlar ile metal cevherleri olarak görülmekte ve yükselme eğilimi göstermektedir. Bunun yanında, sağ eksen doğrultusunda ilerleyen sırasıyla tarım ve hayvancılık, ana metal sanayi, kimyasal madde ve ürünler, tekstil, mobilya, elektrikli makine ve cihazlar, metal eşya sanayi sektörleri ihracatta rekabet gücü artan sektörler olarak görülmektedir. Plastik ve kauçuk ürünleri ile motorlu kara taşıtları ve römorklar ihracatı rekabet gücü azalan sektörler olarak göze çarpmaktadır.

Gıda ürünleri ve içecek Taşocakçılığı ve diğer madencilik Metalik olmayan diğer mineral ürünler Bşk.yerde sınıf.elek. makina ve cihazlar Kimyasal madde ve ürünler Metal eşya sanayi (mak.- teçh. hariç) Plastik ve kauçuk ürünleri Ana metal sanayi

Bşk. yerde sınıf. makine ve teçhizat Kağıt ve kağıt ürünleri Ağaç ve mantar ürünleri Tekstil ürünleri Motorlu kara taşıtı ve römorklar Mobilya ve diğer ürünler

Tarım ve hayvancılık Giyim eşyası

Metal cevherleri

Kaynak: TÜİK, 2012b verileri kullanılarak üretilmiştir.

GRAFİK 3 -19: DİYARBAKIR İLİNDE REKABETÇİ ÜSTÜNLÜĞE SAHİP, YÜKSELEN VE GELİŞEN İHRACATÇI SEKTÖRLER

taşıtları ve römorklar ihracatı rekabet gücü azalan sektörler olarak göze çarpmaktadır.

Şanlıurfa’nın 2012 yılındaki ihracat rakamları ile yapılan açıklanmış rekabetçi üstünlükler

analizi kullanılarak ildeki ihracatçı sektörlerin performanslarını gösteren analiz tablosu Ek-2’de bulunmaktadır. Analiz sonucunda rekabetçi üstünlüğe sahip sektörler aşağıdaki gibi tespit edilmiştir:

Şanlıurfa’da faaliyet gösteren en büyük ihracata sahip olan ilk 15 sektörün 2008 ve 2012 yılları arasındaki ihracat performansları aşağıdaki grafikte ele alınmıştır.

ISIC

Kodu ISIC sektör adı Şanlıurfa İhracatı ($) Türkiye İhracatı ($) RCA

1 Tarım ve hayvancılık 23.647.963 5.167.291.594 6,35

15 Gıda ürünleri ve içecek 9.445.963 9.515.231.443 1,38

21 Kâğıt ve kâğıt ürünleri 1.738.654 1.646.956.568 1,46

25 Plastik ve kauçuk ürünleri 10.979.650 6.431.039.324 2,37

26 Metalik olmayan diğer mineral

ürünler 4.024.974 4.083.899.027 1,37

31 Başka yerde sınıflandırılmamış

elektrikli makine ve cihazlar 26.558.935 5.860.196.394 6,28 TABLO 3 -23: ŞANLIURFA İLİNDE REKABETÇİ ÜSTÜNLÜĞE SAHİP

İHRACATÇI SEKTÖRLER

Kaynak: TÜİK, 2012b verileri kullanılarak üretilmiştir.

Grafikte; Şanlıurfa’da rekabetçi üstünlüğe sahip sektörler sırasıyla elektrikli makine ve cihazlar, tarım ve hayvancılık, gıda ürünleri ve içecek sektörleri ile ihracat payları düşük olan kâğıt ve kâğıt ürünleri, plastik ve kauçuk ürünleri sektörleridir. Bunun yanında, sağ eksende görülen sırasıyla mobilya ürünleri, ağaç ve mantar ürünleri, başka yerde

sınıflan-dırılmamış makine ve teçhizat, motorlu kara taşıtları ve römorklar ihracatı rekabet gücü artan sektörler olarak görülmektedir. İhracat performansına göre durgunlaşan sektörler ana metal sanayi, metalik olmayan diğer mi-neral ürünleri, tekstil ürünleri sektörleri olarak görülmektedir.

Kaynak: TÜİK, 2012b verileri kullanılarak üretilmiştir.

GRAFİK 3 -20: ŞANLIURFA İLİNDE REKABETÇİ ÜSTÜNLÜĞE SAHİP, YÜKSELEN VE GELİŞEN İHRACATÇI SEKTÖRLER

Bu bölümde, bölge illerinden çıkan ihracat mallarının daha detaylı yapısının anlaşılması için TÜİK tarafından yayınlanan ISIC revize 3 sınıflamasına göre 4 dijitli sektörlerde ihracat verileri ele alınmıştır.

Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Analizi yöntemi ile RCA katsayısı 1’den büyük olan

sektörler ihracat üstünlüğü bulunan sektör-ler olarak kabul edilmiştir. 2012 yılı itibarıyla Diyarbakır’da ihracat yapan tüm sektörlerin performanslarını gösteren analiz tablosu Ek-2’de bulunmaktadır. Analiz sonucuna göre, Diyarbakır’da rekabetçi üstünlüğe sahip 24 adet sektör/ürün grubu aşağıdaki gibi tespit edilmiştir:

3.2.7 ISIC Revizyon 3 Sınıflaması 4 Kırılımlı Sektörlerde İhracat Analizi

ISIC

Kodu ISIC Sektör Adı Diyarbakır

İhracatı ($) Türkiye İhracatı ($) Payı RCA

200 Ormancılık ve tomrukçuluk 265.932 21.713.412 1,22% 9,4

500 Balıkçılık 573.404 190.335.478 0,30% 2,3

1030 Turba (turb) 27.300 1.931.652 1,41% 10,8

1320 Demir dışı metal cevherleri 7.953.450 1.313.516.257 0,61% 4,6 1410 Kum, kil ve taşocakçılığı 54.368.985 1.052.289.219 5,17% 39,6 1514 Bitkisel ve hayvansal sıvı ve katı

yağlar 10.955.838 1.185.682.847 0,92% 7,1

1520 Süt ürünleri 4.346.780 227.993.307 1,91% 14,6

1531 Öğütülmüş tahıl ürünleri 48.207.096 1.208.748.012 3,99% 30,6

1533 Hazır hayvan yemleri 1.053.150 112.529.608 0,94% 7,2

2010 Kereste ve parke 79.822 36.962.025 0,22% 1,7

2021 Tahta plaka; kontrplak, yonga levha,

sunta, diğer pano ve tahtalar 633.406 428.594.650 0,15% 1,1

2022 İnşaat kerestesi 970.342 126.348.728 0,77% 5,9

2101 Kağıt hamuru, kağıt ve mukavva 1.182.150 410.450.377 0,29% 2,2 2422 Boya, vernik vb. kaplayıcı maddeler

ile matbaa mürekkebi ve macun 4.294.841 556.686.744 0,77% 5,9 2691 Yapı malzemeleri dışındaki, ateşe

dayanıklı olmayan seramik eşya 1.328.081 287.022.826 0,46% 3,5 2695 Çimento ve alçı ile sertleştirilmiş

maddeler 361.723 132.213.811 0,27% 2,1

2696 Taş 20.890.939 944.574.609 2,21% 17,0

2699 Başka yerde sınıflandırılmamış

metalik olmayan mineraller 327.077 159.405.643 0,21% 1,6 TABLO 3 -24: DİYARBAKIR İLİNDE REKABETÇİ ÜSTÜNLÜĞE SAHİP