184
Bu Bölümde Neler Öğreneceğiz?
1. Bu bölümde Kur’an-ı Kerim’i mehâric-i hurûf ve tecvid kurallarına uygun olarak okuyabilmek amacıyla önce Yâsîn Sûresinin 1. sayfası (1-12. ayetler) tahkik usulüyle ezberden, akabinde ise Ahkâf Sûresi 29-35. ve Muhammed Sûresi 1-11.
ayetler hadr usulüyle yüzünden tilavet edilecektir.
2. Tecvid ilmi bağlamında “Secde Ayetleri” kuralı üzerinde durulacaktır. Kur’an kültürü kapsamında “Ahkâm” kavramı etraflıca inceleme konusu yapılacaktır.
Okuma parçasında ise “Kur’ân-ı Kerim’in Hatim Edilmesi” konusuyla ilgili bilgi verilecektir.
185
Bölüm Hakkında İlgi Oluşturan Sorular
1. Hanefi mezhebine göre Kur’an-ı Kerim’de kaç tane secde ayeti vardır?
2. Hanefi mezhebinde bu günkü sıralamaya göre Kur’an-ı Kerim’deki ilk secde ayeti hangi sûrede yer almaktadır?
3. Hanefi mezhebinde bu günkü sıralamaya göre Kur’an-ı Kerim’deki son secde ayeti hangi sûrede yer almaktadır?
186
Bölümde Hedeflenen Kazanımlar ve Kazanım Yöntemleri
Konu Kazanım Kazanımın nasıl elde edileceği
veya geliştirileceği tecvid usullerine riayet ederek güzel Kur’an okuma kabiliyeti elde eder.
2. Yâsîn Sûresinin 1. sayfasını (1-12. ayetler) tahkik usulüne göre ezberden tilavet edebilmeyi öğrenir.
3. Ahkâf Sûresi 29-35. ve Muhammed Sûresi 1-11. ayetleri hadr usulüne göre yüzünden okuyabilme kabiliyeti edinir.
4. Secde Ayetleri uygulamaları hakkında bilgi edinir.
5. Kur’an kültürü kapsamında ahkâm konusuyla ilgili en az iki ayet ezberler.
6. “Kur’ân-ı Kerim’in Hatim Edilmesi” konusuyla ilgili bilgi edinir.
Kur’an-ı Kerim’den seçilen bazı ayet ve sûrelerin ezberlenmesi ve bazı sûrelerin yüzünden okunması, tecvid ilmiyle ilgili bilgilerin örneklerle anlatımı, okunma usul ve kaidelerinin teorik anlamda daha iyi anlaşılmasını kolaylaştıracaktır.
187
Anahtar Kavramlar
Secde ayetleri
Hakeme
Elhukmü bi’ş-şeyi
Ahkâm
Hâkim
Tehâkeme - tehâküm
Hukkâm
Hıfz ve ezberleme
Ta’lim ve Tashîh-i Hurûf
Kıraat-ı Seb’a
Kıraat-ı Aşere
Kıraatte Takrib
188
Giriş
Kur’an-ı Kerim’i tecvid üzere güzel okuyabilme ve bu alanda bilgi ve beceri elde edebilme sadece metin okuma yoluyla kazanılamaz. Bu hedefe ulaşmak için fem-i muhsin tabir edilen Kur’an’ı güzel okuyan bir hocadan yüz yüze eğitim almak gereklidir. Tecvid bilgisi teorik olarak tek başına öğrenilebilirken, bunu uygulama alanına aktarmak ancak bir üstadın huzurunda gerçekleştirilebilir. Bu şekildeki sürdürülen eğitim esnasında talebe bir taraftan doğru okumanın yollarını öğrenirken bir taraftan da yanlışlarını düzeltme imkanı bulur. Bu, Allah Rasulü’nün (sav) sahabeye Kur’an-ı Kerim’i okumayı öğretirken takip ettiği yegane metottur. Kur’an-ı Kerim’i güzel okuyabilme melekesine ulaşabilmek iki üç tekrarla elde edilebilecek bir kazanım değildir. Onlarca hatta yüzlerce kez tekrar yaparak bu melekenin elde edilmesi hedeflenir.
Ders kitabımızın “Bu Bölümde Neler Öğreneceğiz?” başlığında bölümün bazı önemli konularına temas edilmiş ve bölümle ilgili üç önemli hususa “Bölüm Hakkında İlgi Oluşturan Sorular”la açıklık getirilmiştir. “Bölümde Hedeflenen Kazanımlar ve Kazanım Yöntemleri” ve
“Anahtar Kavramlar” listesiyle zenginleştirilen konu, “Uygulamalar” başlığı altında tecvid tahlilleriyle pratik hale getirilmiş, daha sonra ise “Uygulama Soruları”, “Bu Bölümde Ne Öğrendik Özeti”, on sorunun yer aldığı “Bölüm Soruları” ve “Cevaplar” başlığı ile nihayete erdirilmiştir.
189
8. 1. Kur’an-ı Kerim Okumaya Hazırlık 8. 1. 1. Ezber: Yâsîn Sûresi 1. Sayfa
Bu derste, Kur’an-ı Kerim’in 36. sırasındaki Yâsîn Sûresinin 1. sayfasında yer alan 1-12.
ayetler, tahkik usulüne göre ezberlenecektir. Sözlü sınavı esnasında, talep edilmesi halinde öğrenci ezberini hadr usulüne göre de verebilmelidir. Ezber çalışması yapılırken bu sûreler deftere yazılacak ve sözlü sınavında her yaprağına öğrenci adının da tükenmez kalemle yazılı olduğu bu yazılı metinler, öğrenci tarafından hocaya ibraz edilecektir. Ders hocası ezber dinlemesini bu yazılı metinler üzerinde yapacak ve gerekli durumlarda öğrencinin hatalarını bu metinler üzerinde işaretleyecektir.
Yâsîn Sûresi, Mekke döneminde inmiştir. 83 ayettir. Sûre, adını ilk ayeti oluşturan “Yâ-Sîn”
harflerinden almıştır. Sûrede başlıca insanın ahlâkî sorumlulukları, vahiy, Hz. Peygamber’i yalanlayan Kureyş kabilesi, Antakya halkına gönderilen peygamberler, Allah’ın birliğini ve kudretini gösteren deliller, öldükten sonra dirilme, hesap ve ceza konu edilmektedir.
Bismillâhirrahmânirrahîm.
1. Yâ Sîn. 1 2, 3, 4. (Ey Muhammed!) Hikmet dolu Kur’an’a andolsun ki, sen elbette dosdoğru bir yol üzere (peygamber) gönderilenlerdensin.
5, 6. Kur’an, ataları uyarılmamış, bu yüzden de gaflet içinde olan bir kavmi uyarman için mutlak güç sahibi, çok merhametli Allah tarafından indirilmiştir.
7. Andolsun, onların çoğu üzerine o söz (azap) hak olmuştur. Artık onlar iman etmezler.
8. Onların boyunlarına demir halkalar geçirdik, o halkalar çenelerine dayanmıştır. Bu sebeple kafaları yukarıya kalkık durumdadır.
9. Biz, onların önlerine bir set, arkalarına da bir set çekip gözlerini perdeledik. Artık görmezler.
10. Onları uyarsan da, uyarmasan da onlar için birdir, inanmazlar.
190 11. Sen ancak Zikr’e (Kur’an’a) uyanı ve görmediği hâlde Rahmân’dan korkan kimseyi uyarırsın. İşte onu bir bağışlanma ve güzel bir mükâfatla müjdele.
12. Şüphesiz biz, ölüleri mutlaka diriltiriz. Onların yaptıklarını ve bıraktıkları eserlerini yazarız. Biz, her şeyi apaçık bir kitapta (Levh-i Mahfuz’da) bir bir kaydetmişizdir.
8. 1. 2. Yüzünden Okuma: Ahkâf Sûresi 29-35. ve Muhammed Sûresi 1-11.
Ayetler
Bu derste, Mekke’de nazil olan ve 35 ayetten müteşekkil Kur’an-ı Kerim’in 46. sırasındaki Ahkâf Sûresinin son 29-35. ayetleri; yine Medine’de nazil olan ve 38 ayetten müteşekkil Kur’ân-ı Kerim’in 47. sırasındaki Muhammed Sûresinin ilk 1-11. ayetleri tahkik/tedvir/hadr usullerinden birine göre yüzünden okunacaktır.