İş - Aile Yaşamı Dengesini Kurabilmede Etkili Olan Faktörler

Katılımcıların ev ve iş yaşamı dengesini nasıl kurabildiklerini belirlemek amacıyla kendilerine “Ev ve iş yaşamını uyumlu hale getirmek için neler yapıyorsunuz?” sorusu yöneltilmiştir. Bu soru haricinde diğer sorulara verilen yanıtlardan da elde edilen

63

bilgiler doğrultusunda katılımcı annelerin dengeyi sağlayabilmek için belli başlı destek mekanizmalarından faydalandıkları belirlenmiştir. Belirlenen bu faktörlere göre alt temalar; ev işlerinde yardımcıdan destek veya bakıcı desteği, aile yakınları ve eşten destek, zaman yönetimi ve iş yerine yakın ev tutmak olarak ortaya çıkmıştır.

3.2.3.1. Ev İşlerinde Yardımcı Desteği

Araştırmaya katılan annelerin bir kısmı ev işleri için evlerinde yardımcıdan destek aldıklarını ve çocukları için bakıcı desteğine başvurduklarını ifade etmişlerdir. Katılımcı A3 ve A12 ev işleri için yardımcılarının olduğu konusunda ortak görüş bildirmişlerdir. Bu doğrultuda A3 kodlu katılımcı; “Evde temizlik için yardıma gelen bir yardımcım

var. Ara sıra hatta ondan yemek yapmasını da istediğim oluyor.” diye belirtirken, A12

kodlu katılımcı ise; “Evde yardımcım da var. Ondan destek alıyorum. O şekilde bir

denge kurmaya çalışıyorum.” diye belirtmiştir.

Katılımcı A1 ev işleri için yardımcı personelden destek alma sebebini çocuğuna daha fazla vakit ayırabilmek olduğunu belirterek bunu; “Temizlik için düzenli birisi geliyor

mesela. Çünkü evde kaldığım süre içerisinde çocuğuma vakit ayırmak istiyorum. Temizlikle ilgilenmek istemiyorum, çocuk benim önceliğim.” şeklinde ifade etmiştir.

3.2.3.2. Aile Yakınları Desteği

Katılımcı annelerden (A1, A5, A6, A10, A13) birkaçı ev işleri ve çocuk bakımı konusunda kendi ailelerinden ve eşlerinden destek gördükleri, ev-iş yaşamı dengesini sosyal destek mekanizmaları sayesinde kurabildikleri konusunda ortak görüş bildirmişlerdir. A1 kodlu katılımcı; “Yemek konusunda eşim yardımcı oluyor.” diyerek ev işleri konusunda eşinden destek gördüğünü belirtmiştir. A6 kodlu katılımcı da benzer şekilde eşinden ev işleri konusunda eşinden yardım gördüğünü ifade etmiştir; “Eşim

mesela hafta sonu çocuklarla ilgileniyorsa ben o sırada ev işlerini yapıyorum.” A5

kodlu katılımcı da hem eşinden hem de ailesinden gördüğü yardımı; “Eşim destek

oluyor. Hayatımda hiç ütü yapmamışımdır mesela. Babaanne desteği vardı bizim için. En azından çocuklara bakıyordu.” şeklinde belirtmiştir. Katılımcı A10 da benzer

şekilde ailesinden gördüğü desteği; “Benim yakınlarım olduğu için onlardan rica

ediyordum eskiden yemek konusunda, çocuk bakımında.” diye ifade ederken katılımcı

64

3.2.3.3. Zaman Yönetimi

Araştırmaya katılan çalışan anneler ev ve iş yaşamı dengesini kurabilmek adına zamanı etkin kullanmaya çalıştıkları ve bu doğrultuda plan-program çerçevesinde işlerini gerçekleştirdikleri noktasında görüş birliği oluşturmuşlardır. Katılımcı A4; “Biraz daha

zamanı programlamaya çalışıyorum.” diyerek zamanı etkin kullanmaya çalıştığını ifade

etmiştir. A1 kodlu katılımcı; “Daha ağır işlerden ütüyü bazen geç saatlerde

yapıyorum.”, katılımcı A6; “Mesela akşam yemeğini biraz fazla yapıyorsunuz ertesi güne kalsın diye ya da hafta içi daha pratik şeyler yapıyorsunuz.”, katılımcı A10; “Önceden yapılabilecek şeyleri sigara böreği gibi şeyleri örneğin buzluğa atıyorum, sonrasında çıkarıp sofraya koyuyorum. Elim çabuktur ama benim. Önceden her şeyi planlıyorum kafamda sonrasında sıkıntı yaşamıyorum.”, katılımcı A14; “Temizliği hafta sonu yapıyorum veya hafta sonu dışarıda gezmek gibi bir planım varsa hafta içi ev işlerini halletmeye çalışıyorum.” şeklinde görüşlerini ifade ederek ev işlerini bir plan

doğrultusunda gerçekleştirdiklerini belirtmişlerdir. Katılımcı A3 ve A11’in çalışma hayatında yer almalarının kendilerini daha planlı olmaya ittiği ve ev iş yaşamı dengesinin kendiliğinden gerçekleştiği konusunda benzer fikirlere sahip olduğu ortaya çıkmıştır. A3 kodlu katılımcı bu durumu; “Aslında ev-iş hayatı kendiliğinden

dengelenen bir şey. Eğer üretken bir insansanız işte de üretkenliğinizi sürdürüyorsunuz. Bunu standart iş şeması gibi düşünün. Aslında bunları yapmadığınız zaman asıl daha yorgun, kalpazan hissedebiliyorsunuz.” şeklinde ifade ederken, A11 kodlu katılımcı; “Çalışmak daha planlı aslında. Yıllık izinlerde de anlıyorum bunu. Evdeyim nasılsa deyip günlerce işleri bitiremiyorsunuz. Ama çalışırken öyle değil. Benim yarınki programım belli şimdiden.” şeklinde görüşünü belirtmiştir.

3.2.3.4. İş Yerine Yakın Ev Tutma

Ev ve iş yaşamını dengeleyebilmek amacıyla katılımcı anneler evlerinin iş yerlerine yakın olmasını tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Bu doğrultuda katılımcı A7 ve A9 eşlerinin tayin usulü çalışmasından ötürü sürekli yer değişikliğinde bulundukları ve her yeni gittikleri şehirde evlerini iş yerlerine yakın olarak seçtikleri konusunda ortak görüş belirtmişlerdir. Katılımcı A7 bununla ilgili olarak; “Yeni bir yere tayinimiz çıktığı

zaman önceliğimiz ya eşimin ya da benim iş yerime yakın bir ev tutmak. Çünkü benim öğle arasında halletmem gereken işler oluyor. Öğle arası gidip çamaşır attığımı ya da yemek yaptığımı çok bilirim.” şeklinde görüşünü ifade ederken katılımcı A9 benzer

65

şekilde görüşünü; “Mesela ilk gittiğimiz şehirde ev ararken benim iş yerime yakın

olmasına bakıyoruz. İlk kriterimiz bu. Şu an benim kızım iş yerime çok yakın bir yerde okuyor.” şeklinde belirtmiştir.