İşçiye Ait Kişisel Verilerin Korunması

Son yıllarda teknoloji alanında yaşanan gelişmeler çerçevesinde bilgi işlem sistemlerinde adeta çağ atlatan dev adımların atılmasıyla kişilere ait birçok veri de elektronik ortamda kolaylıkla tutulabilir ve başkalarına aktarılabilir hatta başkaları tarafından bizim haberimiz olmadan çalınabilir hale gelmiştir. Özellikle veri aktarım hızında yaşanan baş döndürücü gelişmeler sonucunda işletmeler zamanla yarışacak seviyeye gelmişlerdir. Bu kapsamda küçükten başlayarak çok büyük organizasyonlara kadar birçok örgüt, çalışanları hakkında talep ettiği bilgileri klasik ortamda olduğu kadar bilgisayar ortamında da işlemektedir. Bunun sonucunda ortaya organizasyon çalışanları hakkında elde edilen verilerin korunması sorunu çıkmaktadır. Bu kapsamda da işçilerin organizasyondan verdikleri kişisel bilgilerinin

152 _{Ejder Yılmaz, Hukuk Sözlüğü, Akademi Matbaası, Ankara, 1985, s. 321.}

153 _{Türk Medeni Kanunu Madde 19. Yerleşim yeri; Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma} niyetiyle oturduğu yerdir. Bir kimsenin aynı zamanda birden çok yerleşim yeri olamaz. Bu kural ticarî ve sınaî kuruluşlar hakkında uygulanmaz. Yerleşim yerinin değiştirilmesi ve oturma yeri

154 _{M. Kemal Oğuzman ve Özer Seliçi, Kişiler Hukuku Dersleri, 3.B, Filiz Kitapevi, İstanbul, 1985,} s. 22.

korunmasını isteme hakkı vardır ve bu hak yasalarla korunmaktadır. Meydana gelecek aksi bir durumda çalışanlar, bilgi gücünü elinde bulunduran makamlara bağımlı kalacak, temel hak ve özgürlükler açısından büyük bir tehdit oluşacağı açıktır. Bu nedenle kişisel veriler, örgütlerde gizliliğin gerekli olduğu bir konudur ve bu verilerin korunması gerektiği aşikârdır.

Örgütlerin çalışanlardan elde ettiği kişisel verileri korumanın son yıllarda gündeme gelmesinin en önemli sebebi hem özel hem de kamu sektöründe bilgisayar ve elektronik veri iletme metotlarının artan bir şekilde kullanılması olmuştur. Bunun sonucu olarak da işçilerin kişisel verilerin işçi özlük dosyalarında saklanması kanunlarda da işverenlere hükmedilmiştir. Kişisel verilerin ileri düzeyde teknolojik imkânların kullanılması yolu ile toplanma, sınıflandırma, saklama işlemlerine tabi tutulması ve istenen biçimde sunulabilmesi imkânı, özel yaşamla ilgili kişisel verilerin hukuka aykırı şekilde kullanılması riskini arttırmış, ilgili kişinin rızasını almadan verilerin üçüncü kişilere açıklanmasını ve bulunduğu yerden bir başka yere aktarılmasını kolaylaştırmıştır. Gerçekten de bilişim teknolojisinin hızla gelişmesi, kişisel verilerin bilgisayar ortamında toplanmasını, işlenmesini, depolanmasını ve ulusal veya uluslararası transfer konusu yapılmasını kolaylaştırmış ve bu yolla toplanan veriler hem özel hem de kamu sektöründe yaygın bir kullanım alanı bulmuştur155.

Toplumlarda bilgi teknolojileri kullanımının giderek artması, bilgisayar sistemlerine uzaktan erişimin olağan hale gelmesi ve Internet’in yaygınlaşması, bilgi güvenliği konusunun önemini artırmıştır156. Bunun sonucunda ortaya işverenlerin işçilere ait kişisel verileri koruyamaması sorunu doğmaktadır. Kişisel veriler korunamadığı zaman ortaya çıkacak sorunlar şunlardır:

a. İşçi özlük dosyasında yer alan kişisel bilgilerin gizliliğinin kaybolması: Gizliliğin kaybolması, başkasına ait bilgi veya belgelerin

yetkili olmayan kişi ya da kurumların eline geçmesi, yasal olmayan

155 _{Cemil Kaya, İdare Hukukunda Bilgi Edinme Hakkı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, Mayıs 2005, s.} 88.

156 _{Eşref Adalı, Bireysel Bilgilerin Korunması”,}

yollarla saklanması anlamına gelir157. İşletmelerde gizli tutulması gereken bilgilerin başkaları tarafından yasa dışı olarak ele geçirilmesi veya saklanması çalışanların haklı yararlarını ihlal edebilir. İşçinin kara listede yer alması, başkaları tarafından bilindiğinde işçinin haklı çıkarını zedeleyecek bir sağlık sorununun açığa çıkması, yaşadığı ailevi problemlerin ortaya çıkması işletme içinde örgüt kültürünü olumsuz etkiler ve işçinin çalışma performansını etkilemektedir.

b. İşçi özlük dosyasında yer alan kişisel verilerin başka amaçla kullanılması, verilerin değiştirilmesi veya kişisel verilerin kötü niyetle kullanılması: Kişiden elde edilen verilerin başka kuruluşlara verilip

amacı dışında kullanılması, organizasyonda çalışanlar üzerinde olumsuz hava oluşturur, çalışanları rahatsız eder. Örneğin organizasyonda çalışanların e-posta adreslerinin ve cep telefonu numaralarının satış işi yapan ya da bankacılık sektörü ile uğraşan bir organizasyona verilmesi, çalışanların devamlı olarak bu organizasyonlar tarafından aranmaya sebebiyet verecek ve bu işlem kişilerin rızası alınmadan yapıldığı için kişileri rahatsız edecektir. Aynı şekilde kişilerden elde edilen veriler işleme koyulduğu zaman değişikliğe uğrayabilir. Fakat bu değişiklik kişiden habersiz ve aleyhine olacak şekilde olursa ortaya kişinin haklı çıkarını zedeleyen, ortadan kaldıran durum meydana gelebilir. Örneğin işe alım aşamasında kişi hakkında istenen verilerde sabıkasız olduğu yerde sabıkalı olarak işlenmesi kişinin o işe alınmasına engel teşkil edebilir. Aynı zamanda kişilerden alınan veriler kötü niyetli olarak kullanılabilir ve kişi ve organizasyona zarar verilebilir.

Bu kapsamda işçiden alınan kişisel verilerin korunması; söz konusu bilgilerin toplanması, elde edilmesi, kaydedilmesi, düzenlenmesi, depolanması, uyarlanması, değiştirilmesi, değerlendirilmesi, kullanılması, açıklanması, aktarılması, ayrılması, birleştirilmesi, dondurulması, silinmesi veya yok edilmesi gibi işlemlerin belirlenen bir takım ilkeler doğrultusunda yerine getirilmesi ve gerekli bilgiye gerekli yetkiye sahip kişilerin belirli amaçlarla ulaşması, bu bilgileri kullanması ve bu bilgileri

paylaşmasında uyacağı temel sınırlılıkları düzenleyen usul ve esasların geliştirilmesi anlamını taşımaktadır. Bu koruma ayrıca kendisine ait bilgilerle ilgili olarak yasaların getirdiği koruma önlemlerinin ihlal edilmesi halinde bu ihlali yapan kurum veya kişiler aleyhine tazminat veya ceza davası da açmak hakkını da içermektedir158. Kişisel verilerin korunması özel hayatın gizliliği hakkı içerisinde koruma altına alınmışken, teknolojideki ve kişi hak ve özgürlüklerindeki gelişmeler paralelinde doğrudan doğruya uluslararası anlaşmalara da konu edilir hale gelmiştir. Ülkemizde

Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Tasarısı159 halinde yasalaşmayı bekleyen bir metin üzerinde çalışmalar sürdürülmektedir.

3.3.3.4. İşçi Özlük Dosyasında Yer Alan Kişisel Verilerin Korunmasına