İç Mekânda Yapı Değerlendirme Sistemleri ve Sürdürülebilir Sertifika Sistemleri

Yeşil bina kavramının ortaya çıkmasıyla birlikte, yeşil bina sertifikalandırma sistemleri olgusu gelişmeye başlamıştır. Bu noktada yeşil bina üretimi açısından ne gibi standartlara ihtiyaç duyulduğu, hangi yolların izlenmesi gerektiği ve kullanılabilecek yöntemlerin neler olduğu kritik bir öneme sahiptir. Söz konusu sertifikasyon sistemleri ilk olarak gelişmiş ülkelerde ortaya çıkmış olup sonraki süreçlerde birçok ülke tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Aynı zamanda birçok ülke tarafından kendi ülkelerine ait sertifikasyonlar geliştirilmiştir. Bu ülkelerden bazıları ve geliştirmiş oldukları sertifikasyon sistemleri şu şekildedir(Selçuk,2010);

• Güney Kore: Greening Building System

• Brezilya: AQUA / LEED Brasil

• Kanada: LEED Canada / Green Globes

• Çin: GB Evaluation Standard for green building

• Almanya:DGNB

• Hong Kong:HKBEAM

• Hindistan: GRIHA (national greenrating) / LEED India

• İsrail:SI-5281

• Hollanda: BREEAM Netherland

• Yeni Zelanda: Green StarNZ

• Portekiz: LiderA

Bu çalışma kapsamında LEED sertifika sistemi incelenecek olup, 4.bölümde LEED sertifikasını almaya hak kazanmış olan Torun Tower ele alınacaktır.

4.4.1. LEED Bina Sertifikalandırma Sistemi

Amerikan Yeşil Binalar Konseyi USGBC tarafından geliştirmiş olan yeşil bina derecelendirme sistemlerinden biri de LEED’dir.Konseyin ilk toplantısı,1993 yılının Nisan ayında Amerikan Mimarlar Enstitüsü toplantı salonunda gerçekleştirilmiştir (www.erketasarim.com).

LEED, dünyada yaygın şekilde kullanılmakta olan uluslararası derecelendirme sistemi olarak ifade edilmektedir. Bu sistem bina ve kent ölçeğinde tasarım, inşaat ve işletmelerin sürdürülebilir olmasına yönelik kriterleri ortaya koymaktadır. Aynı zamanda LEED sistemi, geleneksel yapılara nazaran daha sağlıklı, çevreci ve tasarruflu binalar olarak da açıklanabilmektedir (www.erketasarim.com).

LEED Kategorileri

LEED kategorilerinin sınıflandırılması şu şekildedir (www.erketasarim.com);

Bütünleşik Süreç Yönetimi: Ön tasarım aşamasından itibaren sektörler arası

çalışmalar ile proje performansı ve maliyet analizi yapılmakta olup bir sonraki süreçte hedeflenmiş olan yeşil alan stratejileri uygulanmaktadır.

Saha Seçimi & Ulaşım: Alan seçimi, çevre kirliliğinin önlenmesine ve proje

sahasına ulaşmak için karbon emisyonlarının azaltılmasına dayanmaktadır.

Sürdürülebilir Araziler: Yer seçimi ve yönetimi proje sürdürülebilirliği için

oldukça kritik bir öneme sahiptir. Binalardan kaynaklanmakta olan mevcut kirliliğin önlenmesi, yaşam alanlarının planlanması, açık alanların oluşturulması yağmur suyunun yüzeyde birikmesinin önlenip ekosisteme dönüşümünün sağlanması, ışık kirliliğini azaltılması örnek olarak gösterilebilmektedir.

Su Verimliliği: İçme suyunun yoğun olarak kullanılmakta olduğu alanlardan bir

tanesi binalardır. Suyun hem iç hem de dış mekânlarda verimli şekilde kullanılması bu noktada büyük bir öneme sahiptir. Bina içi ve dışında daha su tüketiminin azaltılması, alternatif su kaynaklarını kullanılması ve su tüketiminin ölçülmesi kaydıyla verimli sistemlere yönelik stratejiler oluşturulmaktadır.

Enerji & Atmosfer: Minimum enerji performansı, yenilenebilir enerji, karbon

azaltımı, gelişmiş enerji ölçümü, ileri test ile devreye alma gibi konuları içermektedir.

Malzeme & Kaynaklar: Hem inşaat hem de işletme aşamalarında binalar oldukça

fazla miktarda malzeme ve kaynak kullanarak yoğun miktarlarda atık üretmektedirler. Söz konusu kategori sürdürülebilir bir şekilde büyüyen, toplanan, üretilen ve taşınan ürün ve malzemelerin seçimine teşvik etmektedir. Atık miktarının azaltılmasının yanı sıra, geri dönüşüme ve yeniden kullanıma da teşvik ederek ürünün kaynağındaki atıkları azaltmaya odaklanmaktadır (Selçuk, 2010).

İç Mekân Çevre Kalitesi: İç mekânın hava kalitesini yükselterek, hastalık riskini

minimize etmek ve aydınlatma açısından konforun sağlanması olarak açıklanmaktadır.

Tasarımda İnovasyon

Bölgesel Öncelik: Bölgesel öncelik kapsamında, USGBC tarafından belirtilmiş

olan yaklaşık 20 kredi başlığı içinden projenin bulunduğu yer gözetilerek alınması mümkün olan krediler saptanmaktadır.

LEED sertifika seviyeleri

LEED sertifikası, binaların enerji ve su tasarrufu sağlayarak sağlıklı bir yapıya sahip olduklarını ifade etmektedir. Sertifikanın alınabilmesi için, bir binanın öncelikle minimum gereksinimleri ve bağlayıcı koşulları karşılaması gerekmektedir. Bu doğrultuda ise puanlama yöntemine başvurulmaktadır.

Minimum 40 puan bir Yalın sertifika için uygun bulunmaktadır. LEED tanımlı krediler sağlandıkça puanlar yükselmekte ve sertifika seviyesi yükselmektedir. 110 maksimum puan olmakla birlikte LEED 4 düzeyde derecelendirilmektedir (www.erketasarim.com). Bunlar;

• 40 ila 49 puan arasında LEED Sertifika, • 50 ila 59 puan arasında olan LEED Gümüş, • 60 ila 69 puan arasında olan LEED Altın, • 80 ve üstü ise LEED Platin’dir.

Bina Türlerine Göre LEED Bina Sertifikasyon Sistemi

USGBC tarafından geliştirilmiş olan LEED, bina sahiplerine ve operatörlerine yeşil bina uygulamalarını, ölçülebilir tasarım, inşaat, bakım ve yenileme çözümlerini tanımlamak için bir çerçeve sunmaktadır. Aşağıda belirli bina tiplerine göre LEED derecelendirme sistemlerinin sınıflandırılması yer almaktadır (www.usgbc.org).

• LEED BD+C: Yeni Yapım ve BüyükYenilenme • LEED BD+C: Çekirdek ve Kabuk Gelişimi • LEED BD+C:Okullar

• LEED BD+C:Hastaneler • LEED BD+C: Veri Merkezleri • LEED BD+C:Konutlar

• LEED BD+C: Orta yükseklikte konutlar • LEED ID+C: Alış-veriş merkezleri • LEED ID+C:Oteller

• LEED O+M: Mevcut okullar

• LEED O+M: Mevcut alış-veriş merkezi • LEED O+M: Mevcut oteller

• LEED O+M: Mevcut dağıtım merkezleri • LEED O+M: Mevcut konutlar

• LEED forCities: Yeşil şehir sertifikası

• LEED forCommunities: Yeşil mahalle sertifikası

Çalışmanın 5. Bölümde yukarıda belirtilmekte olan sertifikasyon sistemlerinden, LEED BD+C: Çekirdek ve Kabuk Gelişimini almaya hak kazanmış olan Torun Tower’ın yapısı ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır.

5. SÜRDÜRÜLEBİLİR İÇ MEKÂN TASARIM KRİTERLERİ