Hikâyenin Sonu

Mesnevînin sonunda âşıklar dünyada kavuşamazlar. Mecnûn’un kendini kabul etmeyişine ve onun ilahî aşka eriştiğini gören Leylâ “Mademki dost yanında yerim yoktur, hayatımın da bir değeri kalmamıştır!” diyerek Allah’a canını alması için yalvarır. Dünyanın cefasının kendisini yaktığını belirten Leylâ, ölmedikçe huzur bulamayacağını söyler. O kadar içten dua eder ki duası hemen etkisini gösterir ve Leylâ ölüm döşeğine düşer. Ölüm döşeğinde annesine sırlarını açar. Annesine kendisini helak edenin sevda kılıcı olduğunu, aşk ıstırabından dolayı bu durumda olduğunu, Mecnûn’a kavuşamadığı için ölüm döşeğinde bulunduğunu belirtir. Mecnûn’un da durumunun farklı olmadığını söyler ve sevgilisine onun yolunda can verdiğini aşkın yolunda verdiği sözü tuttuğunu söylemesini nasihat eder. Onun da kendisini fazla bekletmemesini, yabancıların olmadığı yerde kavuşma isteğini belirtir ve canını verir.

Yâd eyledi yâr-ı mihr-bânın

Vasl ârzûsiyle verdi cânın (F 2900)

(Şefkatli sevgilisinin adını andı ve kavuşma arzusu ile canını verdi.)

Mecnûn, Zeyd’den Leylâ’nın ölüm haberini alınca feryat figan ederek düşüp bayılır. Kendine geldiğinde Zeyd’ e kötü sözler söyleyip çıkışır. Böyle büyük bir acılı haberi

getirerek kendisini de ölüm yoluna koyduğunu belirten Mecnûn, bari karşılığında bir sevap işle diyerek kendisini Leylâ’nın mezarına götürmesini ister. Leylâ’nın kabri üstüne gelen Mecnûn mezara kapanır feryat figan eder. Allah’a canını alması için niyazda bulunur. Allah da bu yakarışı kabul eder ve Mecnûn, Leylâ’nın mezarı başında “Leylâ” diyerek canını teslim eder.

Kabrini kucakladı nigârun

Cân sadkası erdi ol mezârun (F 2992)

(Sevgilinin toprağını kucakladı; canını o mezara kurban etti.) Leylâ dedi verdi cân-ı şîrîn

Ol âşık-ı bî-karâr ü miskîn (F 2993)

(Bu kararsız ve zavallı aşık, "Leylâa!" diyerek tatlı canını verdi.)

Mecnûn’un ölümü üzerine Zeyd de feryat ederek yakasını yırtar. Çığlıklarını gökyüzüne yükselterek ağlar. Halk da Leylâ’nın kabri üstünde can veren Mecnûn’u gördüklerinde ağlayarak Mecnûn’u defnetmeye karar verirler. Mecnûn’un zayıf ve hasta bedenini yıkayıp sevgilisinin mezarını açarak onu da aynı mezara koyarlar. Böylece vuslat gerçekleşmiş olur. Aradan engeller kalkar ve isteyen isteğine kavuşmuş olur. Mezar üzerine bir taş dikerler ve bu macera bütün dünyada duyulur. Kabirleri bir ziyaretgâh haline geldi. Zeyd ise o şehitliğin civarında yer tutup bağlılık örneği gösterir. Hizmetlerine devam eder. Bir gece sabaha karşı mezarın başında uykuya dalan Zeyd, rüyasına bir bahçe içinde iki ay parçası görür. Rıdvan cenneti içinde elem ve kederden uzak neşe içinde Leylâ ile Mecnûn’u gören Zeyd bu gerçeği halka anlatır ve halkın inancı daha da artarak kabri ziyaret etmek bir âdet haline gelir.

1.23.2. Varka ve Gülşâh

Hikâyenin sonunda Varka ve Gülşâh, Melik Muhsin tarafından evlendirilmek istenir. Aradan altı ay kadar bir vakit geçtiğinde Varka ülkesine dönmek isteyince Gülşâh kırk gün

daha kalmasını ister. Kırk gün sonra Varka tekrar gitmek isteyince Gülşâh kendini saraydan atar. Melik Muhsin Varka’ya Gülşâh ile onu nikâhlama teklifinde bulunsa da Varka gitmek için ısrar eder ve oradan ayrılır. Yolda Gülşâh olmadan yaşamanın bir anlamının olmadığını düşünerek Allah’a canını alması için dua eder ve duası kabul olup vefat eder. Orada yardımcısı kul ve oradan geçenler tarafından defnedilir. Haberi öğrenen Gülşâh da oraya gelerek mezarın başında belinden çıkardığı hançer ile kendisini öldürür. Gülşâh’ı da Varka’nın mezarını açıp yanına birbirine sarılmış bir vaziyette defnederler.

Mezarın bulunduğu yer kısa zamanda büyük bir yerleşim haline gelir. Mezar ziyaretgâh haline gelir. Hz. Peygamber bir gün bir savaş dönüşü oradan geçerken durumdan haberdar edilir. Hz. Peygamber âşıklar için dua eder ve oradakilerden âşıklar için kendi ömürlerinden bağışlamalarını ister. Bunun üzerine Hz. Ömer, Hz. Ebu Bekir, Hz. Osman ve Hz Ali bu teklif doğrultusunda ömürlerinden bağışta bulunurlar. Allah, Cabrail vasıtasıyla Hz. Peygambere ömür bağışlayanların ömürlerini geri verdiğini ve âşıklara da kırk yıl ömür bağışlandığını bildirir. Bunun üzerine iki âşık dirilirler. Hz. Peygamber nikâhlarını kıyar ve kırk yıl daha birlikte ömür geçirirler. Böylece vuslata bu dünyada erişilmiş olur.

Varkaya Gülşâhı virüp Mustafâ

Kâbin itdi ol resûl-i bâ-safâ (YM 1721)

(Mustafa, Gülşâh’ı Varka’ya verdi, o safalı Hz. Peygamber onların nikâhını kıydı.)

1.23.3. Kerem ile Aslı

Kerem ile Aslı’da hikâyenin sonunda iki aşığın kavuşamaması söz konusudur. Sevgilisine kavuşamayıp yanarak can veren Kerem’in küllerini saçlarıyla süpüren Aslı’nın da saçlarının alev alıp yanmasıyla iki âşık aynı kaderi paylaşır. İki aşığın külleri bir sandığa koyulup aynı mezara konulur. Mezarları ziyaretgâh haline gelir.

İki mesnevînin sonunda da âşıkların kutsallaştırılması olayı vardır. Türbelerinin ziyaretgâh haline dönmesi, hatta Varka ve Gülşâh’ta Hz. Peygamber’in olaya dahil edilmesi bunu göstermektedir. Hz Peygamber’in olaya dâhil oluşuna kadar iki mesnevînin

sonu oldukça benzerlik gösterir. Leylâ ve Mecnûn’da aşk acısına dayanamayıp ilk vefat eden Leylâ’dır. Varka ve Gülşâh’ta ise ilk vefat eden Varka’dır. Sevgililerin vefat haberini alan Mecnûn ve Gülşâh ise ikisi de sevgililerinin mezarı başında vefat eder. Her ikisi de sevgilileriyle aynı mezara konulurlar. Bu yönden oldukça benzerlik göstermektedirler.

Varka ve Gülşâh’da vefat eden âşıklar Peygamber mucizesi ile dirilirken Leylâ ve Mecnûn’da ise âşıklar söz ile diriltilirler. Hikâyeleri insanlar arasında yayılarak toplum içinde Leylâ ile Mecnûn büyük birer aşk kahramanları olarak yaşamaya devam ederler.

Kerem ile Aslı’da da hikâyenin sonunda iki aşığın kavuşamaması söz konusudur. Sevgilisine kavuşamayıp yanarak can veren Kerem’in küllerini saçlarıyla süpüren Aslı’nın da saçlarının alev alıp yanmasıyla ikisinin de bedenleri kül haline gelir. İki aşığın külleri bir sandığa koyulup Leylâ ile Mecnûn ve Varka ile Gülşâh gibi aynı mezara konulur. Mezarları bu âşıklarınkine benzerlik göstererek ziyaretgâh haline gelir.

1.24. Hikâyelerin Bitiş Bölümü