Halkevi Polikliniğinin Açılması

Sosyal Yardım Şubesi tarafından fakir köylü hastaları tedavi etmek için 1933 yılında bir poliklinik açılmıştır. Köylünün polikliniğe nasıl başvuracağı konusunda köylüye bilgi de verilmiş, bu bilgilendirmelerin ardından tedavi için polikliniğine müracaat eden köylü ve fakir hasta sayısı artmıştır. Polikliniğe müracaat edenler arasından muhtaç bir durumda olanlara ilaçları parasız olarak verilmiştir (BCA, 490.01/905.535.1, Belge 11– 12). Bu ilgiye rağmen bu ilk dönem polikliniğinin ömrü uzun olmamış ve poliklinik kısa bir süre sonra kapanmıştır.

1937 yılı Ağustos ayı içerisinde Halkevi Sosyal Yardım Şubesi tarafından daha önce kapanan Halkevi Polikliniğinin yerine yenisi açılmak istenmiştir. Yeni polikliniği açabilmek için uzun süren çalışmalar yapılmış ve bu çalışmalar sırasında da iki sorunla karşılaşılmıştır. Bu sorunlardan biri maddi, diğeri ise polikliniğe doktor bulma sorunudur. Poliklinikteki gerekli araç gereçler, polikliniğin döşenmesi, çalışanların maaşı gibi sorunlar maddi sorunu oluşturur. Sosyal Yardım Şubesinin 1937 yılı içerisinde sadece 500 lira olan bütçe ile bu ihtiyaçları karşılaması imkânsızdır. Bu nedenle Halkevi bu sorunu gidermek için Kızılay ve Çocuk Esirgeme Kurumlarının da yardımlarını almıştır. Kızılay ve Çocuk Esirgeme Kurumu Halkevine yıllık 700 lira yardımda bulunarak poliklinik işine ortak olmuşlardır. Diğer bir yardımı da Ticaret Odası yaparak bu oda kendi dairesinin gelirinin bir kısmını Poliklinik işinde kullanmak için Halkevine bırakmıştır.

Polikliniğin doktor bulma sorununu çözmek için de İzmit’teki yardım sever, yurtsever doktorlar bulunmuş ve bu doktorların haftada bir iki saatlerini bu polikliniklere ayırmaları sağlanmıştır. Polikliniğin açılmasında, düzenlenmesinde İzmit’te çalışan Doktor Ali Rıza’nın çok faydaları olmuştur. Ancak polikliniğin açılmasından kısa bir

süre sonra Doktor Ali Rıza Bey’in tayini Ankara’ya çıkmış, bu nedenle polikliniği düzenleme görevi Doktor Muzaffer’e bırakılmıştır (TY, 13 Ocak 1938).

Polikliniğin açılışı 14.08.1937 Cuma günü Ticaret Odasının alt katında büyük bir kalabalığın önünde yapılmıştır. Açılışta önce Halkevi Sosyal Yardım Şubesi Başkanı Dr. Ali Rıza Olguntürk kısa bir konuşma yapmış ve arkasından konuşan Vali Hamit Oskay bu işi düşünen ve onu uygulayan Halkevi, Kızılay ve Çocuk Esirgeme ve Ticaret Odası kurumlarına teşekkürlerini sunmuştur. Vali, poliklinikte çalışacak merhametli doktorlar sayesinde bu polikliniğin uzun ömürlü olacağını ifade etmiş ve konuşmasının ardından da makasla kurdeleyi keserek polikliniği halkın yararına açmıştır.

Halkevi polikliniğinde çeşitli alanlarda uzman olan doktorlar görev almıştır. Poliklinik için haftalık bir mesai programı düzenlenmiştir (TY, 19 Ağustos 1937).

Halkevi Polikliniği için düzenlenen haftalık mesai programı aşağıdaki gibidir: Tablo 12: 1937 Yılında Halkevi Polikliniği İçin Düzenlenen Haftalık Mesai

Programı

Muayene Günleri Saatleri Doktorun Adı Bakılacak hastalıklar

Pazartesi 11–12 Dr. Nuri Necati Mütenevvi(Türlü- çeşitli) hastalıklar Pazartesi 13–14 Diş Doktoru Talat Diş hastalıkları

Pazartesi 15–16 Dr. Operatör Sami Mütenevvi hastalıklar Salı 14–15 Dr. Ahmet Mütenevvi hastalıklar Salı 15–16 Dr. Refik Kadın hastalıkları Salı 16–17 Dr. Operatör Nail Mütenevvi hastalıklar Çarşamba 10–11 Diş Dr. Kamil Diş hastalıkları Çarşamba 13–14 Diş Dr. Talat Diş hastalıkları Çarşamba 14–15 Dr. Cemal Mütenevvi hastalıklar Perşembe 11–12 Dr. Raci Dâhili hastalıklar Perşembe 14–15 Dr. Sadi Göz hastalıkları Perşembe 15–17 Dr. Refik Kadın hastalıkları Cuma 13–14 Diş Dr. Talat Diş hastalıkları Cuma 14–15 Dr. Muzaffer Mütenevvi hastalıklar Cuma 15–16.30 Dr. Salih Mütenevvi hastalıklar Cumartesi 14–15 Dr. Şevket Mütenevvi hastalıklar

Yukarıdaki listeden de görmekteyiz ki, polikliniğin ilk açıldığı yıllarda uzman doktorlar poliklinikte görev almış ve bu doktorlar tarafından Polikliniğe başvuran fakir ve yoksul hastaların muayene ve tedavileri yapılmış, ayrıca gerekli görülen fakir hastaların ilaçları da parasız olarak verilmiştir. 1937 sonuna kadar poliklinikteki uzman doktorlar tarafından 504 hasta muayene edilmiştir (BCA, 490.01/988.827.1, Belge 143-180). Yani poliklinik Ağustos ayında açıldığına göre 4 ay içinde ciddi sayıda hastanın muayene edildiği dikkati çekmektedir. 1938 yılı ilk altı ayında da 1352 köylü ve şehirli hasta vatandaş parasız olarak muayene ve tedavi edilmiştir (BCA, 490.01/988.827.1). Yine 1938–1940 arası iki yıl içinde de poliklinikte 3128 hasta tedavi ve muayene edilmiştir (TY, 18 Haziran 1940).

1938 yılında klinikte görev alan dâhiliye, göz, kadın hastalıkları, diş doktorunun dışında kliniğe yeni olarak cerrah, kulak burun boğaz, bevliye, cildiye gibi konularda uzman olan doktorlar gelmiştir (TY, 14 Mart 1938). Bu kıymetli doktorlar Halkevlerinin amacını tam olarak anladıkları için emeklerinin karşılığı olarak hiç para almamıştır. Doktorlar için vicdanlarının rahat etmesi ve tedavi ettikleri binlerce hastanın minnet duyguları yeterli olmuştur (TY, 14 Mart 1938).

Gönüllü çalışan doktorların yanı sıra İzmit’te bulunmayan uzman doktorlar da para ile şehir dışından getirtilmiştir. 1937 yılında Kültür Bakanlığının da aracılığı ile İstanbul’dan çocuk doktoru getirilmiş ve hasta çocuklar muayene ettirilmiştir (BCA, 490.01/988.827.1 Belge 143- 180). 1938 yılında da şube kendi bütçesinden ayırdığı para ve Çocuk Esirgeme Kurumu ve Kızılay’dan aldığı maddi yardımlar ile İstanbul’dan çocuk hastalıkları doktoru getirtmiştir. Bu doktor haftada bir gün İzmit Halkevi Polikliniğinde çocuk hastaların muayene ve tedavisini yapmıştır (BCA, 490.01/988.827.1). Bu da gösteriyor ki İzmit’te çocuk doktoru olmasa bile Halkevinin çabası ile doktor getirilmiştir.

1938 yılında İzmit’te bulunan devlet ve belediyelerden maaş alan İzmitli doktorlar da Halkevi Polikliniğinde ücretsiz olarak çalışmayı kabul etmişlerdir (TY, 18 Ağustos 1938). Bu da gösteriyor ki her geçen gün poliklinikte çalışan doktor sayısı artmaktadır. Poliklinikte 1938 yılında her gün öğleden sonra uzman doktorlar tarafından 30–40 hasta bakılmış ve bu hastaların tedavileri yapılmıştır (TY, 14 Mart 1938).

1940 yılı içinde poliklinikteki revirde fakir halk ve köylü hastalar uzman doktorlar tarafından muayene edilmiş ve bu hastaların ilaçları Sağlık Müdürlüğü tarafından parasız olarak temin edilmiştir. Erzincan felaketzedelerine yapılan geniş yardımda da şube doktorlarının yardımları görülmüştür (TY, 18 Haziran 1940).

1940 yılında İzmit’teki askeri hastanenin uzman doktorları da belli günlerde kendi uzmanlık alanlarında fakir ve muhtaç hastaları Halkevi Polikliniğinde tedavi etmeyi kabul etmişlerdir (TY, 10 Aralık 1940). Bu doktorların isimleri ve uzmanlık alanları aşağıdaki listede verilmiştir.

Tablo 13: 1940 Yılında İzmit’teki Askeri Hastanenin Uzman Doktorlarının Halkevi Polikliniğinde Gönüllü Çalışacakları Günlerin Listesi

Süleyman Bey – Nahit bey Pazartesi Dâhiliye hastalıkları Nedim Akün Salı Dâhili hastalıklar Sırri Erkmen Çarşamba Harici hastalıklar Suphi Yalçın Perşembe Cilt hastalıkları Refik bey Cuma Kadın hastalıkları Kaynak: TY(10 Aralık 1940)

Halkevi Polikliniği 1942 yılı Nisan ayına kadar günde bir iki saat açık kalmış, ancak bu tarihten sonra poliklinik sabahtan akşama kadar açık tutulmaya başlamıştır. Birçok değerli doktor büyük bir feragat ve insanlık duygusu göstererek hiçbir menfaat ve ücret gözetmeden bu poliklinikte bakım yapmayı kabul etmiştir.

1 Mayıs 1942 tarihinden itibaren Halkevi polikliniğinde uygulanan çalışma programı aşağıdaki şekildedir.

Çarşamba, Perşembe, Cuma günleri 10:00 – 12:00 arası ve Pazartesi, Salı, Çarşamba, Perşembe, Cuma günleri 13:00 – 14:00 arası belediye doktoru Natik Yenen poliklinikte çalışma ve hastalara bakma görevini üzerine almıştır.

Pazartesi günleri saat 16:00 – 17:00 arası kadın hastalıkları uzmanı Dr. Kazım Arısan, Salı günleri 13:00 – 15:00 arası kadın hastalıkları uzmanı Dr. Hasan Ömer Erim,

Perşembe günleri 11:00 – 12:00 arası çocuk hastalıkları uzmanı Dr. Nasfiye Sayın, Perşembe günleri saat 16:00 – 17:00 arası kulak-boğaz hastalıkları uzmanı Dr. Mustafa Pınar,

Cuma günleri saat 16:00 - 17:00 arası kadın hastalıkları uzmanı Dr. Zahide Giray hasta vatandaşların hiç para almadan bakım ve tedavisini yapmışlardır.

Poliklinik özellikle 1942 yılında yeni bir hız, yeni bir enerji ile çalışmış ve fakir, yardıma muhtaç hastaların yurtsever doktorların ilgisi, tedavisi ile dertlerine deva bulmuştur (TY, 2 Mayıs 1942). Sosyal Yardım Şubesinin başlıca görevi hastaları tedavi etmenin dışında bu polikliniğin aletlerinin arttırılması ve poliklinik teşkilatının tamamlanması olmuştur (TY, 2 Mayıs 1942).

Sosyal Yardım Şubesine bağlı olan doktorlar sadece poliklinikte hastalara bakmamış, okullara, köylere, hasta bakım evlerine gidilerek de sağlık taramaları yapılmıştır. 1934 yılında Sosyal Yardım Şubesi doktorları 1487 okul öğrencisi üzerinde sağlık taraması yapmış ve 768 çocukta hastalık bulmuştur. Ayrıca çocukların dişleri de kontrol edilerek fakir olan çocuklar ücretsiz olarak tedavi edilmiştir (TY, 9 Temmuz 1934). Şube daha sonraki yıllarda da uzman doktorlar ile okullardaki çocukların sağlık bakımlarını düzenli bir şekilde yapmıştır (BCA, 490.01/988.827.1, Belge 242). Yani ülkenin geleceği olan çocukların sağlıkları ihmal edilmemiş, çocukların toplu halde bulunduğu okul ortamlarında sağlık taramaları yapılmıştır.

Sosyal Yardım Şubesi 1935 yılında da köyde ve şehirde bulunan fakir hastaları belli gün ve saatlerde poliklinik dışında hasta bakım evlerinde parasız tedavi ederek bu hastaların ilaçlarını da temin etmiştir (BCA, 490.01/988.827.1, Belge 242).

Şube tarafından köylerdeki hastalarda ihmal edilmemiş, şubeye üye olan doktorlar Köycülük şubesinin gezilerine katılmıştır. 1936 yılında yapılan bu gezilerde çok sayıda köylü hasta muayene edilmiş ve bu hastaların ilaçları da parasız olarak temin edilmiştir. Ayrıca geziye katılan doktor tarafından da köylülere sağlıkla ilgili konuşmalar yapılmış ve köylünün temel sağlığını koruması hakkında basit bilgilerde verilmiştir. Doktorlar köyde açıkta bulunan hastalık yayan abdesthanelerin kaldırılmasını istediği gibi bu gezilerde köy suları da mikrop açısından kontrol edilmiştir. Köyde bu gezilerde daha uzun bir tedavi sürecine ihtiyacı olduğu anlaşılan hastalar İzmit’e getirilmiştir. Köylü ve

şehirli hastalardan da 225’inin Özel İdare Hastanesi polikliniğinde tedavileri yapılıp ilaçları temin edilmiştir. Durumu daha ağır olan 37 hastanın da İstanbul’a sevk edilmesine de yardımcı olunmuştur (BCA, 490.01/988.827.1, Belge 217-227).

Sosyal Yardım Şubesi doktorları yaptıkları konuşmaların dışında yazdıkları makalelerle de halkı aydınlatmıştır. Halkevi Sosyal Yardım Şubesi doktorlarından Celal Pırıldar 1936 yılında her hafta düzenli olarak Türk Yolu Gazetesinde sağlıkla ilgili makale yayınlamış, bu suretle İzmit halkı ve köylülerini bilgilendirmiştir (BCA, 490.01/988.827.1, Belge 217-227).