Hızlandırma ve hızlandırma maliyeti hesabı

Projelerde öngörülemeyen nedenlerle zaman veya maliyet aĢımları yaĢanabilir. Bu durumlarda projenin hızlandırılması gerekebilir. Projenin hızlandırılması, faaliyetlere daha fazla kaynak (iĢgücü, ekipman, malzeme vs.) tahsis edilerek yapılabilir. Projenin hızlandırılmasında kullanılan ek iĢgücü ve kaynaklar doğal olarak toplam proje maliye-tini de arttırmaktadır. Bu noktada bir projede yapılacak hızlandırma iĢleminde zaman ve maliyet arasındaki denge proje yöneticileri için önemli hale gelmektedir. AraĢtırmada mini ĠHA yapım süreci, normal zamanlar kullanıldığında 137,67 günde tamamlanmak-tadır. Ancak katılması planlanan yarıĢma tarihine kadar projenin tamamlanmayabileceği riskine karĢılık proje yöneticileri projeyi hızlandırmak istemektedir. Bu nedenle araĢ-tırmanın bu bölümünde ne kadarlık bir hızlandırmanın ne kadarlık maliyet getireceğinin tespit edilmesi amacıyla mini ĠHA yapım sürecine hızlandırma iĢlemi uygulanmıĢ ve hızlandırma maliyeti hesabı yapılmıĢtır.

Hızlandırma iĢleminde kullanılan iĢgücü ve tahmini iĢgücü maliyet bilgileri Tablo 4.5’de görülmektedir. Bu tabloda; mühendis “M”, teknisyen “T”, ĠHA pilotu “P” harfi ile gösterilmiĢtir. 3 mühendis, 2 teknisyen ve 1 mini ĠHA pilotundan oluĢan çalıĢma ekibi, günün tamamında değil belirli zamanlarında ĠHA yapım iĢinde çalıĢmaktadır. Bu

nedenle hesaplamalarda bir günlük iĢgücü maliyeti; mühendis için 40 $, teknisyen için 20 $, ĠHA pilotu için 30 $ olarak alınmıĢtır. Her bir faaliyetin iĢgücü maliyeti, ilgili faa-liyetin ortalama süresi ile günlük iĢgücü maliyeti çarpılarak hesaplanmıĢtır. “K” faaliye-ti örnek verilecek olursa; faaliyefaaliye-tin ortalama süresi 2,833 gün, günlük iĢgücü maliyefaaliye-ti olan 130 $ (2 mühendis, 1 teknisyen ve 1 ĠHA pilotunun günlük maliyeti 2x40 $ + 1x20$ + 1x30$ = 130 $) ile çarpılması sonucunda “K” faaliyetinin iĢgücü maliyeti 2,833x130 $ = 368 $ olarak hesaplanır. Benzer Ģekilde diğer faaliyetler için de hesapla-nan tahmini iĢgücü maliyetleri Tablo 4.5’de gösterilmektedir.

Tablo 4.5. Faaliyetlerde Kullanılan İşgücü ve Tahmini Maliyetleri

Faaliyet Adı Faaliyetin Ortalama

Süresi (gün) Faaliyette Kullanılan

ĠĢgücü Faaliyetin ĠĢgücü Maliyeti ($)

A 4,333 3M 520

Mini ĠHA yapım sürecindeki faaliyetlerin ortalama süreleri, normal iĢgücü mali-yetleri, hızlandırma yapılabilecek faaliyetler, hızlandırılabilecek süreler ve hızlandırılma maliyetleri Tablo 4.6’da görülmektedir. Hızlandırma iĢleminde üç tahmini süre (en iyimser, en yüksek olasılıklı, en kötümser) yerine faaliyetlerin ortalama süreler (x ) kul-lanılmıĢtır. 22 faaliyet içerisinden G, H, L, M, N, Q, R ve T faaliyetlerine sırasıyla mak-simum 5, 1, 5, 3, 2, 2, 3 ve 2 gün hızlandırma iĢlemi yapılabileceği belirlenmiĢtir. ĠĢgü-cü, tesis vb. kısıtları nedeniyle faaliyetlerin tamamına hızlandırma yapılamamaktadır.

Tablo 4.6. Hızlandırılabilecek Süreler ve Maliyetleri

Faaliyet

Önceki bölümlerde de anlatıldığı üzere hızlandırma iĢlemi sadece kritik yol üze-rindeki faaliyet sürelerinde yapılmaktadır. Kritik olup olmadığına bakılmaksızın hızlan-dırılabilecek bütün faaliyetler hızlandırılırsa bu Ģekilde yapılan bir hızlandırma iĢlemi gereksiz maliyet artıĢına neden olacaktır. Bu nedenle de hızlandırma yapılabilecek faa-liyetler arasında yer alan ancak kritik yol üzerinde bulunmayan G ve H faafaa-liyetlerine (kritik faaliyete dönüĢmediği sürece) hızlandırma iĢlemi yapılmayacak, hızlandırma iĢlemi sadece kritik yol üzerinde bulunan faaliyetlere yapılacaktır.

Hızlandırma iĢlemi yapılabilecek olan faaliyetler Tablo 4.7’de gösterilmiĢtir. Bu-na göre, kritik yol üzerinde buluBu-nan 1, 3, 4, 5, 7 ve 8. sıradaki L, M, N, Q, R ve T faali-yetleri hızlandırılabilecek faaliyetler olarak belirlenmiĢtir. Bu faaliyetlere sırasıyla 5, 3, 2, 2, 3 ve 2 gün hızlandırma iĢlemi yapılacaktır. Tabloda 5 gün hızlandırılabilecek olan 2. sıradaki G faaliyeti ile 1 gün hızlandırabilecek olan 6. sıradaki H faaliyeti, kritik yol üzerinde olmadığından ve hızlandırma iĢlemi esnasında kritik faaliyete dönüĢmediğin-den, her iki faaliyete de hızlandırma iĢlemi uygulanmamıĢtır. Hızlandırma iĢlemi birim hızlandırma maliyeti en düĢükten en yükseğe doğru (minimum maliyet koĢulu çerçeve-sinde) sırasıyla R, Q, N, M, L ve T olacak Ģekilde yapılacaktır. Buradan hareketle landırma iĢlemine minimum maliyet koĢulu çerçevesinde 60 $ ile en düĢük birim hız-landırma maliyetine sahip olan R faaliyeti ile baĢlanmıĢtır.

Tablo 4.7. Hızlandırma İşlemi Yapılabilecek Faaliyetlerin Hızlandırma Sıralaması

Hızlandırma

Hızlandırma iĢlemi için Tablo 4.7’deki faaliyetler, faaliyetlerin öncelik iliĢkileri, faaliyetlerin ortalama süreleri (Normal Time), faaliyetlerin hızlandırma sonucundaki süreleri (Crash Time), normal maliyet (Normal Cost) ve hızlandırılmıĢ maliyeti (Crash Cost) verileri EK-5’de gösterildiği gibi WINQSB programında girilmiĢ ve hızlandırma iĢlemi sırasıyla R, Q, N, M, L ve T faaliyetleri için yapılmıĢtır. Burada hızlandırma ma-liyetini gösteren Crash cost; normal maliyete hızlandırma mama-liyetinin eklenmesiyle programa girilir. Örneğin “L” faaliyetinin normal süresi 30 gün, normal maliyeti 3600

$’dır. Birim hızlandırma maliyeti 140 $, 5 günlük (30 gün- 25 gün) hızlandırma maliyeti ise 700 $’dır. Hızlandırma maliyeti (Crash Cost) 3600 $ +700 $ =4.300 $, hızlandırılmıĢ süresi ise 25 gün olarak programa girilmiĢtir. Diğer faaliyetlerin hızlandırma süreleri ve hızlandırma maliyetleri benzer Ģekilde programa girilmiĢtir. Önceki bölümlerde anlatıl-dığı Ģekilde, PERT’de hızlandırma iĢlemi uygulanırken Ģebekenin olasılıklı yapısı de-terministlik bir yapıya dönüĢmekte, hızlandırma iĢleminde üç tahmini süre (en iyimser, en yüksek olasılıklı, en kötümser) yerine bu sürelerin ortalaması olan tek bir süre [Faa-liyetlerin ortalama süreleri (Normal Time)] kullanılmaktadır.

Hızlandırma iĢlemi sonucunda EK-6’da gösterilen veriler elde edilmiĢtir. Buna göre hızlandırma iĢlemi kritik yol üzerindeki maliyeti minimize eden R, Q, N, M, L ve T faaliyetlerine sırasıyla uygulanmıĢtır. Normal tamamlama süresi 137,67 gün ve nor-mal tamamlanma süresindeki nor-maliyeti 20.320 $ olan yapım iĢinin kritik yol üzerinde yer alan hızlandırılabilecek tüm faaliyetlerine hızlandırma iĢlemi yapıldıktan sonra projenin tamamlanma süresi 17 gün erkene çekilerek projenin yeni tamamlanma süresi 120,67 gün olmuĢtur. Ancak 17 gün hızlandırma sonucunda 1.960 $ maliyet artıĢı ile projenin hızlandırılmıĢ maliyeti toplamda 22.280 $’a yükselmiĢtir.

Yapım iĢinin 17 gün (137,67 günden 120,67 güne kısaltılması) hızlandırılması so-nucunda oluĢan yeni faaliyet süreleri ve ek maliyetler EK-7’de verilmiĢtir. Burada ön-ceki tablolardan farklı olarak hızlandırma sonucunda oluĢan faaliyetlerin yeni süreleri (Suggested Time) ile ek maliyetlilerini gösteren (Additional Cost) sütunlar bulunmakta-dır. Her iki sütundaki değerlerin Tablo 4.5’de verilen hızlandırabilecek süreler ve mali-yetler ile örtüĢtüğü görülmektedir. Hızlandırılabilecek tüm sürelerin hızlandırılması ile 1.960 $ ek maliyet oluĢtuğu tabloda da görülmektedir.

Hızlandırma iĢlemi sonucunda A-L-M-N-O-P-Q-R-S-T-V faaliyetlerinden oluĢan kritik yol değiĢmemiĢtir.

Hızlandırma iĢlemi maliyet artıĢını da beraberinde getireceğinden, hızlandırma iĢ-leminin, hangi faaliyet hızlandırıldığında yeni proje maliyetinin ne olacağı Tablo 4.8’de gösterilmiĢtir.

Tablo 4.8. Hızlandırma Sonrasındaki Yeni Proje Süreleri ve Maliyetleri

Burada proje yöneticisi bütçe durumuna göre hızlandırma seçeneklerini kullanabi-lir. Örneğin proje süresinin 5 gün kısaltılmak istenmesi durumunda R ve Q faaliyetleri-nin hızlandırılması yeterli olacak ve bu hızlandırma iĢlemi R faaliyeti için 180 $ ve Q faaliyeti için 180 $ olmak üzere toplamda 360 $ ek maliyet artıĢına neden olacak ve yeni proje maliyeti 20.320 $ + 360 $ = 20.680 $ olacaktır. Ya da hızlandırma için ek olarak 1.000 $ bütçe olması durumunda toplam hızlandırma maliyeti 940 $ olan R, Q, N ve M faaliyetlerine sırasıyla hızlandırma iĢlemi yapılabilecek ve proje süresi 10 gün kısalarak proje 137,67 gün yerine 127,67 günde tamamlanabilecektir.