Hükümet Programı

ANAP lideri ve 45. Hükümet’in Başbakanı Turgut Özal, Hükümet Programı’nı TBMM’de okumuş ve arkasından güvenoyu almıştır. 45. TBMM Hükümeti’nin programının hemen başında Özal, Hükümetlerini şu şekilde ifade ediyordu. “Hükümetimiz milliyetçi ve muhafazakâr, sosyal adaletçi, rekabete dayalı serbest piyasa ekonomisini esas alan bir hükümettir” (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:65).

Hükümet programında belirli konulara büyük önem ve ağırlık vermiş, gayretlerin ve kaynakların bu konular üzerine yoğunlaştırılacağı ifade edilmiştir. Bu meseleler

şunlardır: huzur ve güven, çiftçi, işçi, memur, esnaf ve emeklinin meydana getirdiği

orta direğin güçlendirilmesi, işsizlik konusu, konut, başta Doğu ve Güneydoğu olmak üzere kalkınmada öncelikli yörelerin geliştirilmesi ve bürokrasi meselesi. Bu meselelerin çözülmesi için de önce hukuki esasların ve idari yapının bunu sağlayacak hale getirilmesi gerektiği belirtilmiştir (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:65-84).

Toplumun iktisadi olarak gelişiminin sağlanması için de, sosyal dengenin iyileştirilmesi, fertlerin kabiliyet ve çalışmalarına göre gelişme arzularının teşvik edilmesi, gruplar arasındaki gelir dağılımı farklılıklarının pratik ölçüler içinde azaltılması, bölgeler arası

gelişmişlik farklılıklarının asgariye indirilmesi, fakirliğin kaldırılarak refahın yaygınlaştırılması gibi politikaların uygulanacağı hükümet programında yer almıştır (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:66).

Özal’ın Hükümet programında ekonomi en önemli meseledir. Ekonomik sistem olarak da rekabete dayalı serbest pazar ekonomisinin uygulanacağını ifade etmiştir. Devletin ekonomiye müdahale etmemesi gerektiğini, devletin asıl amacının düzenleyici, tanzim edici ve teşvik edici bir görev üstlenmesi gerektiğini belirtmiştir. Devlet sanayi ve ticarete girmemelidir. Devletin iktisadi kalkınmada doğrudan yürüteceği faaliyetler bütün millete hizmet veren, alt yapı mahiyetindeki işlerin yapılması olmalıdır. Enerji, sulama kara ve demiryolu, liman, yurt içi ve yurt dışı haberleşme; kara, hava, deniz ulaştırması gibi temel alt yapı yatırımları devletin asli görevleri arasında sayılmıştır (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:67).

Hükümet, sosyal ve iktisadi gelişmenin ahenkli, süratli, verimli olması kaynakların en iyi şekilde değerlendirilmesi için planlamayı programına almıştır. Hükümetin planlamadaki hedefi; kaynak ve tasarrufların artırılması ve en iyi şekilde kullanılması, sosyal ve iktisadi gelişmenin hızlandırılması, farklılıkların adil ve pratik ölçüler içinde giderilmesi, fakirliğin kaldırılması, işsizliğin yok edilmesi, refahın ahenkli ve dengeli olarak kitlelere yayılmasıdır (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:67).

Hükümet yerel yönetimler konusuna önem vermiş, mahalli seçimlerin bir an evvel yapılması ve mahalli idarelerin millet tarafından seçilmiş kimselerce yönetilmesi ile demokratik bir yönetimin oluşması hedeflenmiştir (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:68).

Hükümet programında belirli konulara büyük önem ve ağırlık vermiş, gayretlerin ve kaynakların bu konular üzerine yoğunlaştırılacağı ifade edilmiştir. Bu meseleler

şunlardır: huzur ve güven, çiftçi, işçi, memur, esnaf ve emeklinin meydana getirdiği

orta direğin güçlendirilmesi, işsizlik konusu, konut, başta Doğu ve Güneydoğu olmak üzere kalkınmada öncelikli yörelerin geliştirilmesi ve bürokrasi meselesi. Bu meselelerin çözülmesi için de önce hukuki esasların ve idari yapının bunu sağlayacak hale getirilmesi gerektiği belirtilmiştir (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:68).

Hükümet programına göre, iktisaden güçlü olmayan bir devlette huzur ve güven de olmaz. Son yirmi beş yıllık tecrübeler göstermiştir ki devlet otoritesinin zayıflaması,

ülke ekonomisinin kötüye gitmesi, sosyal dengesizliklerin artması huzur ve güvenin bozulmasında ana sebepleri teşkil etmiştir. Ülkede ekonomik istikrarın bozulduğu dönemlerde anarşik olaylarda büyük bir sıçrama ve gelişme görülmektedir. Demokratik rejimi, insan hak ve hürriyetlerini korumanın, sosyal dengesizlikleri gidermenin önde gelen şartı ülkenin iktisaden güçlü olmasıdır (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:70).

Özal memleketin sorunlarını ifade ederken özellikle üzerinde durduğu noktalardan biri enflasyon meselesidir. Aşırı enflasyonu kontrol altına alarak, dar gelirlinin belini büken pahalılığı önlemek için fiyat artışlarını yavaşlatmak, enflasyonu yüzde onların altına indirmek hedefler arasında gösterilmiştir (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:71).

Hükümet sanayileşme politikasındaki hedefini modern ve gelişmiş ülkelerin sanayileşme seviyesine erişmek olarak belirlemiştir. Bunun için de, uzun yıllardan beri devam eden ithal ikamesi anlayışının terk edilerek, ihracata dönük ve dünya sanayi ve ticaretine entegre olabilecek bir sanayileşme politikasına geçilmesinin gerekli olduğu ifade edilmiştir (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:74).

Sanayileşmenin verimli ve süratli bir şekilde gerçekleştirilmesi maksadıyla alınacak tedbirler şu şekilde sıralanmıştır: Yatırımlar ve ihracat teşvik edilecektir. Sanayi tesislerinin düşük maliyette ve düzenli olması için organize sanayi bölgelerine önem verilecektir. Teknoloji ve mühendislik bilgisinin memlekete kolay akışı sağlanacaktır. Sanayide, devlet tekelleri dahil, bütün tekellerin kaldırılması sağlanacaktır. Yabancı sermaye yatırımlarının teşviki için karşılıklı menfaatleri dengeleyen, güven verici ve istikrarlı bir ortamın tesisine ağırlık verilecektir (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:75).

45. TBMM Hükümeti’nin programında yer verilen önemli konulardan biri de devletin sırtında birer yük kabul edilen KĐT’lerdir. KĐT’lerin zaman içerisinde millete devredilmesi gerektiği üzerinde durulmuştur. Mevcut durumda ise KĐT’lerde belli düzenlemelerin yapılması gerektiği vurgulanmıştır (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:75).

Eğitim ve öğretim devletin başlıca görevleri arasındadır. Eğitim ve öğretimde fırsat eşitliğinin sağlanmasını amaç edinen Hükümet, devletin koyacağı kaideler içerisinde fertlerin ve özel kuruluşların da eğitim ve öğretim hizmetleri yapabilmelerine olanak sağlanacağını belirtmiştir. Yükseköğretim kuruluşlarımızda müspet ilimler, sosyal ve manevi ilimler ile birlikte teorik ve uygulamalı araştırma ve geliştirme faaliyetlerine

önem verilmesini; bu kuruluşlarımızın sınai, iktisadi, sosyal ve diğer konularda pratik araştırma ve geliştirmeye yönelmelerini teşvik için gerekli tedbirlerin alınacağı öngörülmüştür (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:78).

Sağlık hizmetlerinden bütün vatandaşlarımızın en iyi şekilde faydalanmasını sağlamak temel hedefler arasında gösterilmiştir. Bu maksatla: Sağlık hizmetlerinin vasıflı, güvenilir, kolay erişilebilir, formaliteden uzak ve ülke sathında dengeli bir şekilde yaygınlaştırılması sağlanacaktır. Doktor ve sağlık personelinin yurdun her köşesinde bulunabilmesi, hizmeti isteksiz hale getiren zorlama yerine, teşvik edici politikaların uygulanacağı hedeflenmiştir. Sosyal güvenlikle ilgili sağlık, hayat, yaşlılık gibi sigorta sistemlerinin geliştirilmesi için sigorta primlerine vergi muafiyeti getirilecektir. Bütün vatandaşların sağlık sigortasına kavuşturulması, herkesin istediği hastaneden faydalanması için yasal düzenlemelerin yapılacağı belirtilmiştir. Devletin yapacağı hizmet ve faaliyetlere ilaveten, özel sağlık müesseselerinin kurulması da teşvik edilecektir (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:81).

Özal Hükümeti’nin hedeflerinden bir diğeri de kamudaki bürokrasiyi azaltmaktır. Bunun için kamu hizmetlerinin aşırı formaliteler ve teferruat keşmekeşinden kurtarılması zorunludur. Bu amaçla, bürokratik işlemlerin en fazla ve gereksiz olduğu alanlardan başlamak üzere, konular tasnif edilecek, işlemleri asgariye indirecek bütün tedbirler alınacak; kanun, tüzük, kararname, yönetmelik ve tebliğlerde gerekli değişiklikler yapılacaktır. Böylece devlet hizmetlerinin müessiriyeti artacağı gibi, vatandaşlarımız rahatlayacak, ekonomik gelişmeye katkı sağlanacaktır (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:84).

Dış Politika ile alakalı hedefler ise şu şekildedir: Batı dünyasıyla mevcut bağlarımız ile Ortadoğu ve Đslam alemiyle sürdürdüğümüz yakın ilişkileri dış politikamızın birbirlerini tamamlayan unsurları olarak kabul etmekteyiz. Bir yandan Batı ile Ortadoğu arasında tabii bir köprü teşkil eden coğrafi mevkii, öte yandan müşterek bir tarih ve kültür mirası, Türkiye’nin Đslam alemine büyük önem göstermesini gerektirmektedir. Bu itibarla, bütün Arap ve Đslam ülkeleriyle mütekabiliyet esasına dayanan iyi ilişkiler geliştirmek ve verimli bir işbirliğini daha da artırmak hususunda özel bir gayret sarf edilecektir (TBMM Tutanak Dergisi, 1983:84).

45. TBMM Hükümeti’nin programı oldukça ayrıntılı bir program olarak dikkati çekmektedir. Turgut Özal tarafından mecliste okunan program daha çok ekonomi ağırlıklı bir programdır.

2.7. XVII. TBMM Milletvekillerinin Yapısal Analizi