Hâkim verdiği kararda taraflara yüklenilen ve verilen haklar hiçbir şüphe ve tereddüde olmayacak şekilde açık olmalıdır (HMUK 389). Yine tarafların bütün talepleri konusunda olumlu veya olumsuz bir karar vermelidir. Bu
1 Gençcan 949.
açıklamalardan anlaşılacağı üzere hâkim tarafların maddi ve manevi tazminat talepleri ilgili açık ve olumlu ya da olumsuz bir karar vermelidir.
Kural olarak mahkeme kararlarının yerine getirilmesi için kesinleşmeleri zorunlu değildir. Ancak yerine getirilmesini yasanın kesinleşme şartına tabi tuttuğu bazı istisnai kararlar vardır (HMUK 433/2).1 Bu kararlardan biri de aile hukukuna ilişkin ilamlardır. Boşanma davası aile hukukuna ilişkin olduğundan tarafların boşanmalarına ilişkin ilamın yerine getirilmesi kesinleşmesi gerekir.
Boşanma halinde talep edilen maddi ve manevi tazminat davaları hem aile hukukuna ilişkin oldukları hem de boşanma davasında talep edilen maddi ve manevi tazminat boşanmanın eki niteliğinde olduğundan bu tazminatların talep edilmesi için kesinleşmesi gerekir. M.K 174. maddesine dayanarak talep edilen maddi ve manevi tazminatın ancak tarafların boşanmaları halinde verilebilir. Boşanma kararı ile verilen maddi ve manevi tazminat boşanma hükmü kesinleşmeden icraya konulup tahsil edildikten sonra, boşanma hükmü temyiz incelemesinde bozulur ise taraflar hale evli oldukları halde boşanma nedeniyle maddi ve manevi tazminat almış olurlar. Bu da kanunun hem lafzına hem de ruhuna uygun değildir. Bu sebeple hâkimin hüküm kısmında boşanma hükmü kesinleştikten sonra maddi ve manevi tazminatın verildiğini belirtmesi gerekir.
Ancak boşanma davasında sonra 1 yıllık zamanaşımı süresinde açılan maddi ve manevi tazminat davalarında hükmün yerine getirilmesi için kararın kesinleşmesini beklemeye gerek yoktur. Çünkü burada yasanın aradığı koşul olan tarafların boşanmaları gerçekleşmiş olur ve bu davalar müstakil dava niteliğindedir.
1 HMUK 433/2 “….
Kişiler ve aile hukukuna, taşınmaz mala ve bununla ilgili aynî haklara ilişkin kararlar kesinleşmedikçe yerine getirilemez…”
SONUÇ
Evlilik birliği boşanma ile sona erdiğinde tarafların birçok konuda birbirinden talepleri olmaktadır. Bu taleplerden en önemlilerinden biri de maddi ve manevi tazminattır. Tarafların evlilik birliğinin sona ermesi parasal menfaatleri zedelendiği durumlarda maddi tazminat, boşanmaya sebep olan olaylar kişilik haklarına saldırı niteliğinde olup bu davranışlar sonucu manevi olarak zarar uğrayan taraf ise manevi tazminat isteyebilir.
Medeni Kanunumuz boşanma nedeniyle maddi ve manevi tazminat talepleri için B.K. hükümlerinden ayrı olarak hükümler koymuştur. Yukarıda açıkladığımız üzere bazı yazarlar medeni kanundaki düzenlemenin gereksiz olduğunu, İsviçre Hukukunda olduğu gibi bu konuda B.K. hükümlerinin yeterli olacağını savunmuşlardır.
743 sayılı Medeni Kanun eşin boşanma nedeniyle maddi tazminat talep edebilmesi için kusursuz olmasının aramıştır. Bu ise maddi tazminatın uygulama alanının oldukça daraltmıştır. Çünkü boşanma davalarında eşlerden birinin kusursuz olması ender rastlanan bir durumdur. 4721 sayılı Medeni Kanun maddi tazminat talep edebilmek için kusursuz olma koşulunu kaldırarak daha az kusurlu tarafın da maddi tazminat istetebileceğini kabul etmiştir. Böylece yasa koyucu haklı eleştirileri dikkate alarak maddi tazminat talebinin alanının genişlemesini sağlamıştır.
743 sayılı Medeni Kanun manevi tazminat talep edebilmek için eşin hem kusursuz olmasının hem de boşanmaya neden olayların kişilik haklarının ağır biçimde zarar görmesini aramıştır. Bu koşullar manevi tazminat taleplerini maddi tazminattan daha ağır koşullara bağlamıştır. 4721 sayılı Medeni Kanun isabetli olarak kusursuz olma koşulunu yasadan çıkarmış ve kişilik haklarının zarar görmesini yeterli kabul etmiştir.
K A Y N A K Ç A
Akipek Jale G./Akıntürk Turgut, Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, I.Cilt, 6.Bası, İstanbul, Beta, 2007.
Akıntürk Turgut, Aile Hukuku, 9. Bası, Cilt II, İstanbul, Beta Yayınları, 2004. Alangoya H. Yavuz, Medeni Usul Hukuk Esasları, 2. Bası, İstanbul, 2001.
Aras Bahattin, Boşanma Davalarında Yargılama Usulü ve Aile Mahkemeleri, Ankara, Adalet Yayınevi, 2007.
Bulut Harun, Aile Hukukunda Maddi ve Manevi Tazminat Davaları, İstanbul, Beta, 2007.
Camcı Ömer, Boşanma Tazminatı ve Yoksulluk Nafakası, İstanbul, 1998.
Ceylan Ebru, Türk ve İsviçre Hukukunda Boşanmanın Hukuki Sonuçları, İstanbul, Galatasaray Üniversitesi Yayınları, 2006.
Doğan D. Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, 11. Baskı, İz Yayıncılık.
Dural Mustafa/Öğüz Tufan/Gümüş Mustafa Alper, Türk Özel Hukuku-Aile Hukuku, Cilt III, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2005.
Eren Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6. Bası, İstanbul, Beta, 1998. Ergün Zafer, Boşanma Davaları, Ankara, Adil Yayınevi, 2001.
Feyzioğlu N. Feyzi, Aile Hukuku, 3. Bası, İstanbul, 1986.
Gençcan Ömer Uğur, Boşanma Tazminat ve Nafaka Hukuku, Ankara, Yetkin Yayınevi, 2008.
Gökcan Hasan Tahsin, Haksız Fiil Hukuku ve Maddi-Manevi Tazminat Davaları, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2008.
Hatemi Hüseyin, Aile Hukuku-Evlilik Hukuku, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2005, Nihat İnal, Nişanlanma Evlenme Mal Rejimi Boşanma Velayet Nafaka Ve Eşya Davaları, Ankara, Kartal Yayınevi, 2003.
Nafiz Kaçak, Boşanma Nafaka Mal rejimleri Velayet, Ankara, Kartal Yayınevi, 2003. ( Mal Rejimleri )
Kaçak Nafiz, Boşanma Davalarında Maddi Ve Manevi Tazminat İle Yoksulluk Nafakası, Ankara, Seçkin, 2006.
Karahasan Mustafa Reşit, Tazminat Hukuku, Manevi Tazminat 6. Bası, İstanbul, Beta, 2001.
Kıcalıoğlu Mustafa, Boşanma Halinde Maddi ve Manevi Tazminat, Ankara Barosu Dergisi, Sayı:2001/1, 73-85.
Kıcalıoğlu Mustafa, 4721 sayılı Yeni Türk Medeni Kanunu’na Göre Boşanma Halinde Maddi ve Manevi Tazminat, Ankara Barosu Dergisi, Sayı: 2002/2, 39-53. (ABD)
Kılıçoğlu Ahmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 9. Bası, Ankara, Turhan Yayınevi, 2007.
Kılıçoğlu Ahmet, Medeni Kanunumuzun Aile, Miras, Eşya Hukukuna Getirdiği Yenilikler, Ankara, Turhan Yayınevi, 2003. (Yenilikler)
Kuru Baki/Arslan Ramazan/Yılmaz Ejder, Medeni Usul Hukuku, 17.Bası Ankara, Yetkin Yayınları, 2006.
Köprülü Bülent / Kaneti Selim, Aile Hukuku, İstanbul, 1989.
Oğuz Cemal, Medeni Kanun Madde 174/1 İle 175 Arasındaki Farklar, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Haziran-Aralık 2000, C:IV, S:1-2, 23-37. Oğuzman M. Kemal/Öz M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 5. Bası, İstanbul, Filiz Kitapevi, 2006.
Oftinger Karl, Schwrisches Haftplichtrecht, Bd. I, Allg. Teil, 4.A. Zürich 1975, Bd. II/I, Besonderer Teil, 2. A. Zürich 1960, Bd. II/2, 3.A, Zürich 1972, 128-129 ( al. y. Eren ).
Öztan Bilge, Medeni Hukuk’un Temel Kavramları, Ankara, Turhan Kitabevi, 2002.
Öztan Bilge, Aile Hukuku, Ankara, Turhan Kitapevi, 2004.
Özuğur Ali İhsan, Boşanma, ayrılık ve Evlenmenin İptali Davaları, 2. Bası Ankara, Turhan Kitabevi, 2006
Pekcanıtez Hakan/Atalay Oğuz/Özekes Muhammet, Medeni Usul Hukuk, 3. Bası, Ankara, Yetkin, 2004.
Reisoğlu Safa, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 14. Bası, İstanbul, Beta, 2000. Ruhi Ahmet Cemal, Boşanma İle İlgili Yabancı Mahkeme Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi, Ankara, Seçkin Yayınevi, 2003.
Şener Esat, Uygulamada ve Teoride Her Yönü İle Boşanma, Ankara, Seçkin Yayınevi, 1997.
Şimşek Mustafa, Aile Mahkemelerinin Görevine Giren Davalar ve Yargılama Usulü, Ankara, Adalet Yayınevi, 2007.
Tekinay Selahattin Suphi/Akman Sermet/Burcuoğlu Haluk/Altop Atilla, Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler 7. Bası, İstanbul, Filiz Kitapevi, 1993.
Tekinay Selehattin Sulhi, Türk Aile Hukuku Genel Hükümler, 7. Bası, İstanbul, 1990.
Tutumlu M. Akif, Evliliğin Butlanı Boşanma, Ayrılık Sebepleri ve Boşanmanın Hukuki Sonuçları, Ankara, Adalet Yayınevi, 2002.
Üstündağ Saim, Medeni Yargılama Hukuku, Cilt I-II, 7. Bası, İstanbul, 2000. Yılmaz Ejder, Hukuk Sözlüğü,5. Bası, Ankara, Yetkin Yayınları, 1996.
Yılmaz Zekeriya, Hukuk Davalarında Yargılama Harç ve Giderleri İle Vekalet Ücreti, Ankara, Seçkin, 2006.
Zevkliler Aydın/Acarbey Beşir/Gökyayla Emre, Zevkliler Medeni Hukuk, 6. Bası, Ankara, Seçkin Yayınevi, 1999.