VPA ve CBZ ile tedavi grubunda karaciğer fonksiyon testlerinin zamana göre varyans analizi sonucunda GGT değiĢimleri anlamlı

bulunurken; AST, ALT, ALP, T.Bil ve albümin değerlerinde farklılık saptanmamıĢtır.

Tüm çalıĢma ve sonuçlara dayanarak antiepileptik ilaç seçiminde hastaların öyküleri ve fizik muayeneleri dikkatlice yapılarak, yan etkilerin azaltılması

amacı ile tekli ilaç tedavisine baĢlanması, karbamazepin ve valproik asit ile tedavi edilecek hastaların hemogram, karaciğer ve böbrek fonksiyon testlerinin tedavi öncesi ve tedavi sırasında takip edilmesi ve enzim indükleyici ilaç kullanan hastaların, hiperlipideminin aterosklerozda predispozan bir faktör olduğu göz önüne alınarak serum lipidlerinin kontrol edilmesi önerilir.

ÖZET

Amaç: Bu çalıĢmanın amacı; epilepsili çocuklarda mikrozomal enzim indüksiyonu yapan karbamazepin (CBZ) ile indüksiyon yapmayan valproik asidin (VPA) serum lipidlerine ve karaciğer fonksiyon testlerine etkisinin prospektif olarak araĢtırılmasıdır.

Materyal ve Metod: Bu çalıĢmada, Dicle Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Nöroloji Polikliniğinde izlenen toplam 128 hasta aldıkları antiepileptik cinsine ve antiepileptik alıĢ süresine göre gruplara ayrıldı. Bu çalıĢma hastaların bazı demografik özellikleri ve ilaçların potansiyel yan etkileri açısından sorgulanması sonrası, hastaların serum lipid ve karaciğer fonksiyon testlerinin karĢılaĢtırıldığı prospektif bir çalıĢmadır.

Bulgular: Hastaların %55,47’i VPA ile ,%44,53’i CBZ ile tedavi edilmiĢtir. Bu antiepileptik ilaçları alan hastalar ilaçları kısa süre (3 ay>) ve uzun süre (1 yıl<) kullananlar olmak üzere ikiye ayrıldı ve grupların karaciğer fonksiyon testleri ve serum lipid düzeyleri karĢılaĢtırıldı. Vakaların %57,8’i erkek ve %42,2’si kızdı. Olguların yaĢları 18 ay ile 15 yaĢ arasında değiĢmektedir. YaĢ ortalaması VPA ile tedavi edilen grupta 7,25 ± 3,13 yıl, CBZ ile tedavi edilen grupta ise 6,54 ± 3,77 yıldı. Olguların tümü dikkate alındığında ilk çekilen EEG’lerin %10,9’u normal tespit edilmiĢtir. Hastalar kullanılan ilaçların potansiyel yan etkileri açısından sorgulandığında; VPA ile tedavi edilen hastaların %4,2’sinde bulantı, %2,8’inde kusma, %9,86’sında iĢtahsızlık, %2,8’inde karın ağrısı ,%8,5’inde kilo değiĢiklikleri , %1,4’ünde ataksi , %1,4’ünde vertigo , %2,8’inde nistagmus ,% 2,8 ‘inde cilt döküntüleri, %7,04’ünde ajitasyon, %4,2’sinde tremor ve %2,8’inde burun kanaması öyküsü vardı. CBZ ile tedavi edilen hastaların %7’sinde bulantı, %7’sinde kusma, %7’sinde karın ağrısı, %7’sinde cilt döküntüleri, %5,3’ünde hafif karaciğer fonksiyon bozuklukları,%7’sinde iĢtahsızlık ,%5,3’ünde diare, %1,7’sinde diplopi ve %3,5’inde ataksi görülmüĢtür. VPA ile tedavi edilen hastaların kısa ve uzun süreli ilaç alan grupların lipit profili verileri karĢılaĢtırıldığında; VLDL değiĢimleri anlamlıdır. HDL-K, TK/ HDL-K, HDL –K, LDL-K,TG, T.kolesterol ve LDL- K/HDL-K değerlerinde farklılık saptanmadı. VPA ile tedavi grubunda karaciğer fonksiyon testleri karĢılaĢtırıldığında GGT değiĢimleri anlamlı bulunurken; AST, ALT, ALP, T.Bil ve albümin değerlerinde farklılık saptanmamıĢtır. CBZ ile tedavi

edilen kısa ve uzun süreli ilaç kullanan gruplarda lipit profillerinde VLDL farklılıkları anlamlıdır. Bu gruptaki TG, LDL-K/HDL-K, TK/ HDL-K, T.Kolesterol, HDL-K ve LDL-K değerleri arasında anlamlı fark saptanmadı. CBZ ile tedavi gruplarında karaciğer fonksiyon testlerinden GGT gruplar arasında anlamlı farklılık gösterirken, AST, ALT, albümin, T.bil ve ALP değerleri açısından farklılık saptanmamıĢtır.

Sonuç: Bu çalıĢma VPA ve CBZ tedavisi sırasında serum VLDL seviyelerinde azalma ve GGT seviyelerinde artma olduğunu göstermiĢtir. Fakat antiepileptik tedavi sırasında ateroskleroza zemin hazırlayabilecek serum lipid seviyelerinde artıĢ olduğunu gösteren birçok çalıĢma vardır. antiepileptik tedavisi alan çocuklarda ateroskleroz riskini değerlendirebilmek için uzun süreli prospektif çalıĢmalara ihtiyaç vardır.

ABSTRACT

Objective: Aim this study; to determine the effects of carbamazepine (causes liver microsomal enzyme induction) and valproic acid (does not causes liver microsomal enzyme induction ) on the serum lipids and liver function tests in children with epilepsy, prospectively.

Materials and Methods: Ġn this study, 128 patients whose followed at Dicle University Pediatric Health and Disease, Neurology department divided groups according to kind and period of antiepileptic drugs. This study; after to interrogate patients for some demographic specialities and potential side effects of drugs, is compared serum lipids and liver functions of patients, prospectively.

Results: %55,47 of patients was treated with VPA and %44,53 of patients was treated with CBZ. The patients whose take this antiepileptic drugs divided according to periods drug for a short time (3 month>) and long time(1 year<) and compared serul lipids and liver functions.%57,8 of cases were male and %42,2 of cases were female. Age of cases changed 18 month to 15 years. Mean of age in VPA group was 7,25 ± 3,13 and in CBZ group was 6,54 ± 3,77 years.%10,9 of the first EEG were normal. When patients was interrogated according to potantial side effects of drugs;%4,2 of VPA group had nausea, %2,8 vomiting, %9,86 anorexia, %2,8 abdominal pain, %8,5 put on or lack weight, %1,4 ataxia, %1,4 vertigo, %2,8 nystagmus, %2,8 cutaneous refuses, %7,04 agitation, %4,2 tremor and %2,8 epistaxis.%7 of CBZ group had nausea, %7 vomiting, %7 abdominal pain, % 7 cutaneous refuses, %5,3 mild liver functions failure, %7 anorexia, %5,3 diarrhea, %1,7 diplopia and %3,5 ataxia. When serum lipid levels of the patients treated with VPA groups was compared, VLDL differed significantly. There was no significant difference serum HDL-C, TC/ HDL-C, HDL –C, LDL-C,TG, T. cholesterol ve LDL-C/HDL-C levels. The patients treated with VPA had significantly different levels of GGT. Non significant difference was determined with respect to AST, ALT, albumin, T.bil ve ALP. When serum lipid levels of the patients treated with CBZ groups was compared, VLDL differed significantly. There was no significant difference serum HDL-C, TC/ HDL-C, HDL –C, LDL-C,TG, T. cholesterol ve LDL-C/HDL-C levels. The patients treated with CBZ had significantly different

levels of GGT. Non significant difference was determined with respect to AST, ALT, albumin, T.bil ve ALP.

Conclusion: This study shows that blood level of VLDL and GGT were changed during VPA and CBZ treatment. But there are many studies to show increased serum lipid profile which coud lead to atherosclerosis during antiepileptic treatment.Long term prospective studies are required to evaluate the risk of atherosclerosis caused by alteration in serum lipid levels in children receiving therapy with antiepileptic drugs.

KAYNAKLAR

1) Behrman RE, Kliegman RM, Jenson HB, Nelson Pediatri, Akçay T, 1. baskı, Nobel matbaacılık, Nobel Tıp Kitapevleri,2008

2) Aicardi J, Guerrini R, Arzimanoglou A, Aicardi’nin Çocuklarda Epilepsi, Dervent A. ,EĢkazan E., 1. Baskı, Ġstanbul, Ġstanbul Medikal Yayıncılık , 2007, 354- 378.

3) Havel RJ, Kane JR. Ġntroduction: Structure and metabolism of plasma