Giriş, Genel Bilgiler

Bu bölümde, ilk adımda tezin konusu ile yakın ilgisi bulunan, tamamlanmış veya halen devam etmekte olan çeşitli ulusal ve uluslararası projeler ile bu konuda yapılan test ve araştırma çalışmaları tespit edilerek ana hatlarıyla incelenmiştir.

İkinci adımda, özellikle yersel jeodezik, fotogrametrik, LIDAR ve İHA fotogrametrisi yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilen coğrafi veri toplama ve topografik harita üretimi projelerinde asgari iki ya da üç yöntemin uygulandığı ortak alanlar belirlenmeye çalışılmıştır.

Üçüncü ve son adımda, jeodezik, fotogrametrik, LIDAR ve İHA yöntemleriyle toplanan verilerin ve üretilen haritaların konum ve yükseklik doğruluklarını tespit etmek ve birbirleriyle karşılaştırmak amacıyla asgari iki veri toplama yönteminin kullanıldığı çalışma alanları seçilmiştir.

Bu konuda yapılan araştırma ve incelemelerden elde edilen sonuçlara göre son yıllarda ülkemizin iki farklı bölgesinde gerçekleştirilmiş olan dört ayrı projenin ve proje verilerinin tez çalışması için uygun olduğu, bu amaçla iki farklı çalışma alanı tesis edilerek bu alanlarda tez kapsamındaki tüm sayısal uygulamaların yapılabileceği tespit edilmiştir.

100

a. Birinci Uygulama Alanı: Balıkesir ili Bandırma ilçesi sınırları içinde kalan bir bölge olup seçilen çalışma konusuyla ilgili önceki yıllarda tamamlanan projeler şunlardır:

 “NABUCCO-Doğal Gaz Boru Hattı Projesi”: LIDAR + Fotogrametri projesidir, (2010).

 “Balıkesir-Bandırma Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Projesi”: İHA projesidir, (2015).

b. İkinci Uygulama Alanı: Tokat ili Zile ilçesi sınırları içinde kalan bir bölge olup seçilen çalışma konusuyla ilgili önceki yıllarda tamamlanan projeler şunlardır:

 “Amasya - Zile Devlet Yolu Projesi”: Yersel jeodezik bir veri toplama projesidir, (2012).

 “Hidro Elektrik Santrali (HES) Bağlantı Yolları Projesi”: İHA projesidir, (2012). Bu bölümde, Türkiye’de iki farklı bölgede 2010 ila 2015 yılları arasında gerçekleştirilmiş olan dört farklı proje verilerinden yararlanılarak yapılan muhtelif uygulamalardan detaylı olarak söz edilmiştir. Sayısal uygulamalardan elde edilen sonuçlara dayanarakbirinci uygulama alanında İHA, LIDAR ve fotogrametri yöntemleriyle, ikinci uygulama alanında ise İHA yöntemi ve yersel jeodezik yöntemle gerçekleştirilen veri toplama ve harita üretimi çalışmalarının doğruluk ve maliyetleri araştırılmış, konum ve yükseklik doğrulukları detaylı olarak incelenmiş ve elde edilen sonuçlar birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Yersel jeodezik yöntem diğer veri toplama yöntemlerinin konum ve yükseklik doğruluklarının araştırılması ve tespitinde başvurulan ana yöntem olması nedeniyleikinci uygulama alanına jeodezik veri toplama yöntemi de dâhil edilmiştir.

101 5.2. Çalışma Alanı, Proje Uygulama Alanı

Bu bölümde klasik yersel jeodezik, fotogrametrik, LIDAR ve İHA fotogrametrisi yöntemleri ile ilgili proje uygulama alanları detaylı biçimde tanıtılmıştır.

5.2.1. LIDAR ve Fotogrametrik Uygulama Alanı ile İHA Uygulama Alanı (Birinci Uygulama Alanı)

Birinci uygulama alanı, Balıkesir ili Bandırma ilçesi sınırları içerisinde yer alan bir bölge olup bu alanda konum ve yükseklik doğruluklarının tespitinde iki projenin verileri kullanılmıştır;

a. Birinci uygulama alanının büyük bir kısmını içerisine alan, yaklaşık 735 km uzunluğunda, Ankara - Edirne arasındaki “NABUCCO-Doğal Gaz Boru Hattı Projesi” kapsamında 2010 yılında LIDAR vefotogrametrik yöntemler ile toplanan sayısal yükseklik verileri ve hava fotoğrafları kullanılarak üretilen coğrafi veriler, topografik vektör ve ortofoto haritalar, konum ve yükseklik doğrulukları bakımından incelenmiştir (Şekil 5.1).

b. Birinci uygulama alanının önemli bir kısmını içeren, Balıkesir-Bandırma bölgesinde bulunan yaklaşık 4.000 hektar büyüklüğündeki “Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Projesi” kapsamında 2015 yılında İHA sistemi ile alınan hava fotoğrafları kullanılarak üretimi gerçekleştirilen 1/1.000 ölçekli fotogrametrik vektör haritalar, konum ve yükseklik doğrulukları bakımından incelenmiştir (Şekil 5.1).

Birinci uygulama alanını kapsayan her iki projenin de genel görünümü, aşağıda Şekil 5.1 ve Şekil 5.2’de detaylı olarak gösterilmiştir.

102

Şekil 5.1: Nabucco Projesi (LIDAR+fotogrametri) ile İHA Proje Alanı (Birinci Uygulama Alanı) (Tez çalışması kapsamında yazar tarafından hazırlanmıştır.)

LIDAR + fotogrametri uygulaması İHA uygulama alanını doğu-batı istikametinde ve yaklaşık %50 oranında kapsamakta oluportaya çıkanbirinci uygulama alanının grafiği Şekil 5.2’de verilmiştir.

Şekil 5.2: Birinci Uygulama Alanı: LIDAR + Fotogrametri Proje Alanı (Kırmızı taralı) ile İHA Proje Alanının (Mavi taralı) grafik olarak gösterimi (Tez çalışması kapsamında yazar tarafından hazırlanmıştır.)

103

5.2.2. Jeodezik Harita Uygulama Alanı ile İHA Çalışma Alanı (İkinci Uygulama Alanı)

İkinci Uygulama Alanı, Tokat ili Zile ilçesi sınırları içerisinde yer alan bir bölge olup bu alanda konum ve yükseklik doğruluklarının tespitinde iki projenin verileri kullanılmıştır:

a. İkinci uygulama alanının büyük bir kısmını içerisine alan “Amasya – Zile Devlet Yolu Projesi” kapsamında ilgili devlet yolunun projelendirme çalışmasına altlık oluşturmak amacıyla 2012 yılında klasik yersel jeodezik yöntemle ve GPS-RTK tekniğiyle üretilmiş olan 1/1.000 ölçekli şeritvari haritaların konum ve yükseklik doğrulukları incelenmiştir.

b. İkinci uygulama alanının yine önemli bir kısmını kaplayan “Hidro Elektrik Santrali (HES) Projesi” kapsamında HES bağlantı yollarının burada sözü edilen devlet yolu projesine birleştirilmesi amaçlanmıştır. Bu nedenle ortak alanda hem jeodezik yöntemle üretilen haritalar hem de İHA yöntemiyle üretilen haritaları karşılaştırma olanağı doğmuştur. Jeodezik yöntemle üretilen harita ile İHA kullanılmak suretiyle fotogrametrik yöntemle üretilen haritanın, bilhassa yatay ve düşey doğruluklar (konum ve yükseklik doğrulukları) bakımından oldukça yararlı olacağı öngörüldüğündentezin konusuna dâhil edilmiştir. Her iki proje alanı ve ortak alan aşağıda Şekil 5.3’teki grafikte sunulmuştur.

Şekil 5.3: İkinci Uygulama Alanı: Jeodezik Harita Üretim Alanı (Yeşil) ile İHA Proje Alanı (Bordo) (Tez çalışması kapsamında yazar tarafından hazırlanmıştır.)

104