Genel Ortaöğretim

Genel ortaöğretim kurumları kapsamında yer alan okul türleri şunlardır (Akçay, 2006: 115-116):

• Genel Liseler • Anadolu Liseleri • Fen Liseleri

• Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri • Anadolu Öğretmen Lisesi • Açıköğretim Lisesi • Sosyal Bilimler Lisesi • Spor Liseleri

Bu okulların özellikleri ile ilgili açıklamalar aşağıda verilmiştir (Akçay, 2006: 116-119):

a) Genel Liseler: Öğrencileri ortaöğretim düzeyinde asgari genel kültüre sahip, toplumun sorunlarını tanıyan, ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunan insanlar olarak yetiştiren ve yüksek öğretime öğrenci hazırlayan ilköğretim üzerine dört yıl süreli öğretim kurumlandır. "Orta Öğretimin Yeniden Yapılandırılması" kapsamında Talim ve Terbiye Kurulu'nun 07 Haziran 2005 tarih ve 184 sayılı kararı ile bu okulların öğretim süresi, 2005-2006 öğretim yılından itibaren 9. sınıftan başlamak üzere kademeli olarak 4 yıla çıkarılmıştır.

b) Anadolu Liseleri: Matematik ve fen ağırlıklı derslere ağırlık verilen, dört yıl lise öğrenimini içine alan, Ortaöğretim Kurumlan Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı'nda başarılı olan öğrencilerin kabul edildiği liselerdir. Öğrencilerin; ilgi,

yetenek ve başarılarına göre yüksek öğretim programlarına hazırlanmalarını, yabancı dili, dünyadaki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri izleyebilecek düzeyde öğrenmelerini sağlamak amacıyla kurulmuştur.

c) Fen Liseleri: Bazı derslerin öğretimini yabancı dil ile yapan, eğitim- öğretim süresi dört yıl olan, Ortaöğretim Kurumlan Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı'nda başarılı olan öğrencilerin kabul edildiği yatılı ve karma okullardır. Fen Liselerinin amaçları Fen Liseleri Yönetmeliğinde şöyle belirtilmiştir:

a) Zekâ düzeyleri ile fen ve matematik alanlarındaki yetenekleri yüksek olan öğrencileri, matematik ve fen bilimleri alanında yüksek öğrenime hazırlamak,

b) Matematik ve fen bilimleri alanlarında gereksinim duyulan üstün nitelikli bilim adamlarının yetiştirilmesine kaynaklık etmek,

c) Öğrencileri araştırmaya yöneltmek, bilimsel ve teknolojik gelişmeler ile yeni buluşlara ilgi duyanların çalışacakları ortamı ve koşulları hazırlamak,

d) Yeni teknolojileri kullanabilen, yeni bilgiler üretebilen ve projeler hazırlayabilen bireyler yetiştirmek,

e) Öğrencilerin bilimsel Araştırma yapmalarına, bilimsel ve teknolojik gelişmeleri izlemelerine yardımcı olacak şekilde Yabancı dilde iyi yetişmelerini sağlamaktır.

1964 yılında Ford Vakfı'nın desteğiyle ilk Fen Lisesi Ankara'da açılmıştır. Sınıf mevcutları 24 olarak belirlenmiştir. Yatılı okullar olmalarına rağmen öğrenci velilerinin istekleri doğrultusunda gündüzlü de okunabilir.

d) Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri: Öncelikle güzel sanatlarla ilgili yüksek öğretim kurumlarının bulunduğu yerlerde açılan, ilköğretim üzerine dört yıl lise öğrenim süresi olan yatılı, gündüzlü ve karma eğitim yapan okullardır. Bu okulların amacı, ilgili yönetmelikte şöyle ortaya konmuştur: Öğrencilerin,

a) Güzel sanatlar alanında ilgi ve yetenekleri doğrultusunda eğitim-öğretim görmelerini,

c) Yabancı dil öğrenmelerini,

d) Alanlarında araştırmacılığa yönelmelerini, yetenekleri doğrultusunda yorum ve uygulamalar yapabilen, yaratıcı ve üretken kişiler olarak yetişmelerini,

e) Millî ve milletlerarası, tarihi ve yeni sanat eserlerini tanımaları ve yorumlamalarını sağlamaktır.

İlk kez, 1989-1990 öğretim yılında İstanbul'da açılmıştır. Bu okullara yetenek sınavı ile öğrenci alınmaktadır.

Özel yetenek giriş sınavını kazanmış olan öğrenciler kabul edilir. Ayrıca başvuru için; ilköğretim diploma notunun en az 3.00 ve girecekleri alanla ilgili dersin 4, 5, 6, 7, 8. sınıflarına ait aritmetik not ortalamasının en az 4.00 olması şartı aranır. Bu okullarda resim ve müzik alanlarının her birinde, bir öğretim yılında alınacak öğrenci sayısı 24'ü geçemez.

e) Anadolu Öğretmen Liseleri: Öğretmenlik mesleğine aday yetiştiren, Ortaöğretim Kurumları Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı'nda başarılı olan öğrencilerin kabul edildiği, yabancı dil ve öğretmenlik mesleğiyle ilgili ders saatleri fazla olan ve dört yıl lise öğretiminden oluşan okullardır.

f) Açıköğretim Lisesi: İlköğretimden sonra örgün öğretime devam edebilme imkânını, ekonomik ya da diğer nedenlerle elde edememiş kişilere, hangi yaşta olursa olsun lise bitirme fırsatı veren okullardır.

g) Sosyal Bilimler Liseleri: Sosyal Bilimler Liseleri, Edebiyat ve Sosyal Bilimler alanlarında öğrencileri yüksek öğretime hazırlamak üzere hazırlık sınıfından sonra dört yıllık öğretim veren yatılı ve karma okullardır. Ancak öğrenciler, velilerinin istekleri, okul yönetiminin uygun görmesi hâlinde gündüzlü de öğrenim görebilirler.

Bu okulun amacı, Sosyal Bilimler Yönetmeliğinde şöyle ortaya konmaktadır:

a) Edebiyat ve Sosyal Bilimler alanlarında ihtiyaç duyulan üstün nitelikli bilim adamlarının yetiştirilmesine kaynaklık eder.

b) Edebiyat ve sosyal bilimler alanlarındaki ilgi ve yetenekleri üst düzeyde olan öğrencileri bu alanlarda yüksek öğretime hazırlar.

c) Öğrencilerin bilimsel, kültürel ve teknolojik gelişmeleri izleyebilecek düzeyde Türkçe ve yabancı dil öğrenmelerini sağlar.

d) Öğrencilerde geçmiş nesiller ile çağdaşları arasında ortak duyguların uyandırılmasını sağlar.

e) Türk sanat ve kültür birikimini anlayıp yorumlayabilen, yeni bilgi ve projeler üretebilen bireyler yetiştirir.

f) Toplumun ekonomik ve kültürel kalkınmasına bilinçli bir şekilde katkıda bulunur.

g) Öğrencileri edebiyat ve sosyal bilimler alanlarında araştırmaya yöneltecek ve gelişmelere ilgilerini uyandıracak ortam ve şartlan hazırlar.

İlk defa, 2003 yılında İstanbul'da açılmıştır. 2004-2005 öğretim yılında Ankara, Aydın ve Erzurum illerinde de açılarak sayıları 4'e ulaşmıştır. Okula her yıl alınacak öğrenci sayısı 96'yi, bir sınıftaki öğrenci sayısı ile 24'ü geçemez. Karma ve yatılı okullarımızdır. Ancak öğrenci velilerinin istekleri doğrultusunda gündüzlü de okunabilir. Bu okullarda öğretim süresi 1 yılı hazırlık olmak üzere 5 yıldır. Merkezi sınavla öğrenci almaktadır. Giriş sınavına 8. sınıfta öğrenim görmekte olan öğrencilerden 6. ve 7. sınıflarda Türkçe, Matematik ve Sosyal Bilgiler derslerinin her birinin yılsonu notu en az 3 ve bu derslerin yılsonu notlarının aritmetik ortalaması en az 4 olmalıdır.

Türkçe-Matematik ve Sosyal Bilimler olmak üzere iki alan bulunmaktadır. Türkçe-Matematik alanını seçen öğrenciler 11. sınıftan itibaren istemeleri halinde Uluslar Arası Bakalorya Programını takip edebileceklerdir.

h) Spor Liseleri: Bu ortaöğretim kurumları, öğrencilerin;

ƒ Beden eğitimi ve spor alanında temel bilgi ve beceri kazanmaları için ilgi ve yetenekleri doğrultusunda eğitim-öğretim görmelerini ve başarılı sporcular olarak yetiştirilmelerini,

ƒ Alanı ile ilgili dünyadaki gelişmeleri dikkate alarak Türk sporunu geliştirecek ve temsil edebilecek gençler olarak yetişmelerini,

ƒ İşbirliği içinde çalışma ve dayanışma alışkanlığı kazanarak takım ruhu ile hareket etmelerini,

ƒ Spor disiplini ve centilmenliğini özümsemiş, örnek bireyler olarak yetişmelerini,

ƒ Beden eğitimi ve sporla ilgili yüksek öğretim programlarına hazırlanmalarını,

ƒ Spor alanında araştırmaya yönelmelerini; bu alanda yetenekleri doğrul tuşunda uygulama yapabilecek kişiler olarak yetişmelerini sağlamak amacıyla açılmıştır.

Okula, ilköğretimi o yıl bitiren öğrenciler arasından yetenek sınavı ile öğrenci alınmaktadır. 2004-2005 öğretim yılında eğitim-öğretime başlamak üzere Erzurum, Malatya, Sivas ve Uşak illerinde açılmıştır.