Genel Değerlendirmeyle Özel Güvenliğin Sorunlarına Çözüm Öneriler

Özel güvenlikle ilgili kapsamlı bir kanun düzenlemesi yapılmadığı sürece özel güvenlik kuruluĢlarının sayısı kontrolsüz bir Ģekilde ve hızla artacaktır. Bu durum verilen hizmetteki kalitenin düĢmesine neden olmaktadır. Mevcut durumda faaliyette bulunan özel güvenlik kuruluĢlarının çoğu 2495 sayılı kanun kapsamında kurulmuĢ oluĢumlardır. Bu nedenle özel güvenlik kuruluĢlarının uyması gereken standartlar biran önce oluĢturulmalı, kurumların standartlara uygunluğu denetlenmelidir.

Özel güvenlik görevlilerinin gördüğü eğitimin görevlerini etkin bir Ģekilde yerine getirmelerine olanak verecek Ģekilde ihtiyaç duydukları bilgi ve yetenekleri karĢılayacak seviyede olmaması nedeniyle temel eğitimin içeriğinin tekrar gözden geçirilmesi, verilecek derslerin konu ve sürelerinin tekrar değerlendirilmesi gerekmektedir. Polis akademisi; eğitim sürecine dahil edilebilir, eğitim kurumları koordinasyonunda görevliler eğitimden geçirilebilir, sektörde çatı bir oluĢum kurdurularak eğitim kapsamında zorlayıcı ve teĢvik edici kararlar alınabilir bu uygulamaların gerçekleĢtirilmesi halinde sektörün çok daha iyi noktalara gelebileceği değerlendirilmektedir.

121

Sektörde orta ve üst kademe yöneticilerin yetiĢtirildiği ayrı bir programa ihtiyaç vardır. Öte yandan sektörün yalnızca polis ve jandarma sektörü olmadığı bilinmeli ve bu alanda güvenlikle ilgili eğitim almıĢ diğer kiĢilere imkan verilmelidir.198

Özel güvenlik personelinin aldığı mesleki eğitim düzeyi, toplumsal olaylar karĢısında profesyonel anlamda müdahale edecek içerik ve bilgiden yoksundur. Bu sorunun ortadan kaldırılması için eğitim müfredatına ek ders takviyesi yapılarak mesleki eğitime ağırlık verilmesi gerekmektedir.

Türkiye‟de yatırım teĢvik sisteminde özel güvenlik sektörü için yatırımda bulunmak isteyenlere prim ve vergi muafiyeti gibi teĢvikler verilmelidir. Özellikle hayat Ģartlarının zor olduğu bölgeler için sektör iĢletmeleri ve personeline katkı verecek adımlar atılmalıdır.

Özel güvenlik görevlilerinin iĢ motivasyonunun artırılması yönünde çalıĢma yapılması hem özel güvenlik personelinin hem çalıĢtığı kurumun güvenliği açısından önemlidir. Özel güvenlik görevlilerine gerekli eğitim verildiğinde, iĢ motivasyonu artırıldığında ortaya müspet neticeler çıkacağı kesindir. Özel güvenlik görevlilerinin önemi ve topluma katkısı çok fazladır. Güvenlik Servisleri Organizasyon Birliği Derneği (GÜSOD) Ankara Bilkent Otel‟de 29 Mart 2017 tarihinde düzenledikleri organizasyonda baĢarı kategorisinde birçok özel güvenlik görevlisini onurlandırmıĢtır. BaĢarı ödülü alan Avni ERTAġ isimli güvenlik görevlisi çalıĢtığı sitede bir çocuğun evlerinin çatısında dolaĢtığını görmesiyle çocuğu takibe almıĢ, devamında çocuğun düĢmesiyle havada çocuğu yakalamıĢ ve hayatını kurtarmıĢtır. Bu örnekler her an yaĢanmakta ve özel güvenlik görevlilerinin üstlendikleri misyonu anlamak açısından önemli ve güzel geliĢmeler olarak karĢımıza çıkmaktadır.199

Her geçen gün geliĢen teknoloji dikkate alınırsa polisin özel güvenlik kuruluĢları ile teknoloji konusunda bilgi alıĢveriĢi içerisinde olması gerektiği görülecektir. Bugün tüm batı ülkelerinde özel güvenlik kuruluĢları polis ile iĢbirliği içerisindedir. Halkla bütünleĢmiĢ polis örgütünün baĢarı oranı daima daha yüksek olmaktadır.

Özel güvenlik hizmetlerinin birçok olumlu yönü vardır. Olumlu yönlerin baĢında, alınan hizmetin kalitesi ve maliyet hesabı gelmektedir. Güvenlik hizmeti alan müĢteri, kriterlerini ortaya koyup bu kriterlere göre hizmet isteyebilmektedir.

198 _{Hıdır Akpınar, “Geleceğin Üniversiteli Güvenlikçileri”, Private Security, Kasım 2009, Sayı 28, s.32-}

33.

199

ghttp://gusod.com.tr/gusod-haberleri/ozel-guvenligin-yildizlari-belli-oldu.html (EriĢim Tarihi:

122

Ġhtiyacı olduğunda ek güvenlik hizmeti talep edebilmekte veya ihtiyaç fazlası olan güvenlik hizmetinden vazgeçebilmektedir.

ÖG görevlerinde hizmet edecek personelin görev ifa edeceği alandaki risklere göre eğitimlerden geçirilmesi hizmet verimliliğini arttıracaktır. Örnek olarak; konut, hastane, adliye, iĢyeri, Ģahıs güvenliği, yakın koruma ve benzeri gibi branĢlar olabilmektedir.

Türkiye mevcut kanunları; Avrupa ülkelerinden ve sektör ihtiyaçları göz önünde bulundurularak hazırlanmıĢtır. Ancak ülkenin toplum yapısı ve Türk hukuk sistemine uyumu göz ardı edilmiĢ, bunun sonucu olarak uygulamada yetki karmaĢası ortaya çıkmıĢtır. Bunun çözümü olarak Türkiye‟ye uygun mevcut uygulamalar izlenerek ihtiyaçlar analiz edilmeli, akıl ve bilimin öncülüğünde modern, uygulamalı ders içerikli eğitim odaklı çalıĢmaların yapılması sağlanmalıdır.

Eğitim hizmetinde bulunan kurumlarda eğitim sürecinden geçen görevlilerin yaptığı hata ve bilinçsiz davranıĢlar zaman zaman kamuoyuna yansımaktadır. Kamuoyuna yansıyan bu hatalarla sektörün imajı zedelemektedir. Bu gibi olumsuzlukların yaĢanmaması açısından özel güvenliğin eğitilerek profesyonelleĢmesinin sağlanması gerekmektedir. 5188 sayılı kanuna göre özel güvenlik görevlisi eğitimi, özel sektörce yapılmaktadır. Özel güvenlik görevlisinin eğitimini tamamen üniversiteler tarafından verilmesi sektörün geliĢimini sağlayacaktır. Üniversitelerde güvenlik alanında eğitim veren bölümlerin arttırılması ve kalifiyeli personelin yetiĢtirilmesi gerekmektedir. Hatta polis akademisine bağlı özel güvenlik MYO‟da açılabileceği veya mevcut Polis Meslek Eğitim Merkezleri bünyesinde bir özel güvenlik bölümleri oluĢturulabileceği düĢünülmektedir.

Metropollerde hayat Ģartlarının zor olduğu, düĢük ücret sebebiyle büyükĢehirlerde görev almak isteyen özel güvenlik personelinin sayısında azalma olması ve bu yüzden büyük Ģehirlerde çalıĢtırılacak elemanların bulunamaması, Türkiye‟de uygulanan düĢük fiyat politikalarıyla belirlenen personel ücretleri hizmetin kalitesini düĢürmektedir.

Güvenlik faaliyetleri disiplinli ve hiyerarĢik bir çalıĢma gerektirmektedir. Bu tür kuruluĢların özel disiplin kurulları ve kurallarının olmamasının olumsuz sonuçları olacaktır. Bu sebeple özel güvenlik görevlilerinin görev, çalıĢma usul ve Ģekillerinin, özel güvenlik görevlilerinin disiplin cezası gerektirecek eylem, iĢlem, tutum ve davranıĢlarını belirleyecek bir disiplin tüzüğünün hazırlanması elzemdir.

Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına ĠliĢkin Yönetmeliğin 11. maddesini teĢkil eden mütekabiliyet esasının uygulanmasında

123

sorunların olduğu tespit edilmiĢtir. Türkiye‟de özel güvenlik sektörüne hızla yabancı sermaye ve Ģirketlerin girdiği görülmektedir. Gün geçtikçe yabancı sermayeli firmalar özel güvenlik kuruluĢlarını satın alarak Türkiye‟de büyümeye devam etmektedirler. Bu konuda yerli özel güvenlik kuruluĢları yurtdıĢında faaliyet sürdürmekte zorlanmaktadır. ÇalıĢmamız esnasında yurt dıĢında faaliyet gösteren yerli bir firma tespit edilememiĢtir. Yönetmeliğin 11. maddesi mutlak suretle takip edilmelidir.200 Hangi ülke bize bu sektörde hangi hakları tanıyorsa, Türkiye de aynı hakları tanımalı ve mütekabiliyet esasına göre karĢılığını almalıdır. Türkiye‟de faaliyet gösteren büyük yabancı firmaların faaliyetlerine gerekirse son verilerek bu alanda yerli sermayeye alan açılmalıdır.

Özel güvenlik personelinin eğitim seviyesinin yeterli olmadığı ve temel eğitim müfredatında yeterli eğitim faaliyetlerinin bulunmamasından ötürü sahada görevlilerin olaylara müdahalede ve halkla iliĢkilerde yetersiz kaldığı anlaĢılmıĢtır. Bu kapsamda öncelikle özel güvenlik personellerinin sürekli halkla iç içe olmaları, çalıĢtıkları iĢ yerlerinde ve devlet dairelerinde vitrin görevi görmeleri, ayrıca görev yaptıkları Ģirketler hakkında ilk izlenim konusunda en etkili yerde görev ifa etmeleri nedeniyle bu görevlilerin eğitimlerinin yeterli düzeyde olması gerekmektedir. Öncelikle bu görevlilere özgüven kazandırıcı, kendi hak ve yetkilerini öğrenmeleri sağlanmalı, bununla beraber olaylara müdahale yöntemlerinde profesyonel Ģekilde hareket edebilmeleri açısından yakın savunma ve kalabalık yönetimi, halkla iliĢkiler ve iletiĢim konularında eğitimler verilmeli, ayrıca ek takviye kurslar ve eğitim sertifikalarıyla bu eğitimler profesyonel kurumlarca yapılmalıdır.

AteĢli silahlar konusunda eğitim yetersizlikleri vardır. Silah eğitiminin beĢ yılda bir yenilenmesi yetersiz bir uygulamadır. Polis gibi özel kolluk görevlilerinin de genel kolluğun gözetiminde yılda iki defa atıĢ eğitiminden geçirilmesi ve hazırlıklı olması sağlanmalıdır.

Yabancı ülkelerde olduğu gibi özel güvenlik kuruluĢlarının ortak bir platformda toplandığı özel bir komisyon kurulmalı, Ģirketler bu suretle birbirlerinden haberdar olmalıdır. Türkiye‟de en büyük sorunların baĢında organizasyon eksikliği gelmektedir. Avrupa‟da olduğu gibi denetleyici ve koordinasyonu sağlayıcı bir kurumun olmaması sektörün ana sorunlarındandır. Esasen organizasyon eksikliğinin ana sebebi budur. Organize olunamaması, meslek etiğinin oluĢturulamamasının önündeki en büyük engel Avrupa‟daki CoESS ve UNI- Europa gibi bir kurumların Türkiye‟de kurulmamıĢ olmasıdır. Avrupa‟da bu kurum özel güvenlik kuruluĢlarını ve çalıĢanları kayıt altına almakta, denetimlerde bulunmakta, iç iĢleyiĢi sağlamakta,

200

124

personeli ve yöneticileri ulusal, hatta uluslararası geçerliliği bulunan eğitimlerden geçirerek sertifikalandırmaktadır. Eğitimin belirli yıllarda değil sürekli olarak uygulanması yönünde politikalar geliĢtirmektedir. En büyük baĢarılarından bir tanesi özel güvenlik etiği oluĢturması ve Ģirketler arasında standartlar oluĢturmayı baĢarmasıdır.

Türkiye‟de özel güvenlikten sorumlu, düzenleyici alt kuralları belirleyecek, bu konuda yasama organına sektörün ihtiyaçlarını belirleyici önerilerde bulunacak, etik kuralları belirleyecek ve bunları takip edecek, Ģirketler, eğitim kurumları, yöneticiler ve güvenlik görevlileri hakkında görüĢ ve önerilerde bulunacak merkezi bir kurumun kurulması Ģarttır. Bu kurum oluĢtuktan sonra özellikle denetim ve kayıt altına alma ile özel güvenlik etiğinin oluĢturulması eğitim konularında sürekli eğitim ilkesi içerisinde faaliyetlerde bulunması sektörün dünyaya açılması açısından etkinliğini artıracaktır. AB ülkelerinde olduğu gibi Türkiye‟de özel güvenlik Ģirketlerinin tamamının ortak bir platformda toplandığı özel bir komisyon kurulmalı, Ģirketler bu suretle birbirlerinden haberdar olmalıdır.

Türkiye‟de böyle bir kurumun ilgili yasalarda ön görülmemiĢ olması büyük bir eksikliktir. Bu eksikliğin ana sebebi sektörün bu kadar büyüyeceğinin ön görülememiĢ olmasıdır. Zira sektör her geçen gün geliĢmektedir. Sektörün sürekli güncellenmeye, zamanın ihtiyaçları ölçüsünde faaliyetlere ihtiyacı vardır. Dünyadaki geliĢmeleri bu kurum takip etmeli ve ihtiyaçlar belirlenerek sektörde uygulamaya geçilmelidir. OluĢturulacak bir konsensüsle bu yönde ilgili derneklerin ve üniversitelerin de desteğiyle bu kurumun oluĢturulması gerekmektedir.

Söz konusu sorunlara çözüm önerileri ile ilgili Türkiye‟de çalıĢmaların devam etmekte olduğu bu alanda birçok organizasyon yapıldığı görülmektedir. Özel Güvenlik Daire BaĢkanlığı koordinesinde 11-15 Aralık 2017 tarihleri arasında Antalya ilinde Özel Güvenlik Hizmetlerini GeliĢtirme ÇalıĢtayı Programı‟na; sektör temsilcileri, sendika temsilcileri, ÇalıĢma Bakanlığı temsilcisi, Kocaeli Üniversitesi Koruma ve Güvenlik Bölümü öğretim üyesi, Özel Güvenlik Denetleme BaĢkanlığı ve Özel Güvenli Daire BaĢkanlığı personellerinin katılımıyla geniĢ çaplı bir çalıĢtay gerçekleĢtirilmiĢtir.

ÇalıĢtay programı incelendiğinde; genel olarak yeni yayımlanan ve özel güvenlik Ģirketlerine kısıtlayıcı hükümler getiren 680 sayılı KHK ile yapılan değiĢiklikler göze çarpmaktadır. Bu değiĢiklikler; eğitim ve sınav hizmetleri ile kiĢi koruma konusunda yaĢanılan sıkıntılar, Ģirketlerle ilgili sorunlar, kıyafet yönetmeliği

125

hususunda sorunlar, denetimlerde yaĢanılan sıkıntılar, sektör sorunları gibi birçok alanda ilgililerin sunumlarıyla çalıĢma yapıldığı görülmüĢtür.201

Söz konusu çalıĢma programında genel ve düzenleyici bir kurumun ihtiyacından bahsedilmemiĢ, Avrupa ve dünya uygulamaları hakkında çalıĢmalar yer almamıĢ, bu yönde düzenleme ihtiyacı hissedilmemiĢtir. Oysa çalıĢtay programında Dünya örnekleri ile sektörün vizyonu ve denetimi ile ilgili olarak düzenleyici bir kurumun alt yapısının oluĢturulması tartıĢılabilirdi. Bu konuya değinilmemiĢ olması üzücü olsa da bu tür geniĢ kapsamlı toplantı ve organizasyonların yararlı olduğu değerlendirilmekte, yılda iki kere olacak Ģekilde sayısının artırılmasının sektörün geliĢimi üzerinde etkili olacağı ve bunun sonucunda sektörün çok daha iyi yerlere geleceği değerlendirilmektedir.

Sektörle ilgili denetleyici kurumlara ve eğitim faaliyetlerine ağırlık verilmesi özlük haklarında yasal düzenlemelerin yapılması oldukça önemlidir. Ayrıca personele meslek bilinci gibi eğitimlerin verilmesi, genel düzenleyici kanuni düzenlemelerin sadece Ģirketler ve yöneticilerle ilgili olduğu, halen özel güvenlik görevlilerinin iç hiyerarĢisini tam olarak belirleyen bir disiplin tüzüğünün olmadığı ve acilen bu konuda bir düzenlemeye gidilmesi gerektiği düĢünülmektedir.

ÇalıĢmada ifade edilen problemler ve uygulamaların gözler önüne serilmesiyle, özel güvenlik sektöründe faaliyette bulunan kuruluĢların ve bu konularla yakından ilgili kuruluĢların dikkati çekilmek istenmiĢtir. Sektörde kurum ve kuruluĢlarda eksiklerin olduğu, eğitim ve mevzuat yönünden sıkıntıların bulunduğu ve bu yönde geliĢim göstermeleri gerektiği anlaĢılmıĢtır.

3.10. Özel Güvenlik TeĢkilatının Mensupları ve Hizmet Satın Alanlarla Yapılan