Hz. Mûsâ ve Hz. Şuayb’ın Kızlarının Diyaloğu Örneği
Dr. Öğr. Üyesi Abdurrahim KAPLAN
İnsanlık için barış, huzur ve mutluluğun meydana gelmesini hedefleyen İslâm dini, kaynağını Kur’ân ve onun açıklaması niteliğindeki sünnetten almaktadır. Kur’ân’da, geleceği inşa edecek gençlere, onların eğitimine, ahlakına ve iffetine referans olacak ciddi mesajlar yer almaktadır. Hz. Muhammed’in sünnetinde ise bunun sosyal hayata yansıyan çarpıcı ifade ve davranış örnekleri bulunmaktadır. “Ey iman edenler!
Kendinizi ve ehlinizi/aile bireylerinizi yakıtı insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun”
(et-Tahrîm 66/6) mealindeki ayette, insanın kendisini ve aile fertlerini cehennem ateşinden korumasına işaret edilmektedir. Hz. Ali, bu ayetin aile fertlerinin eğitimine işaret ettiğine dair yorumlarda bulunmuştur. Kur’ân, fert ve topluma gerekli ahlakî değerleri takdim ederken çeşitli yöntemler kullanmaktadır. Bunu bazen korkutma ve teşvikle bazen de mesel veya kıssa ile sağlamaktadır. Nitekim Kur’ân kıssalarının temel hedefi insanları geçmişte yapılan yanlışlardan uzaklaştırmak, doğru davranış-ların devam ettirilmesini sağlamaktır. Kur’ân’da birçok kavim ve peygamberin kıssa-sından bahsedilmekle beraber israiloğulları ve Hz. Mûsâ ile ilgili konular ön plana çıkmaktadır. Medyen halkı, Hz. Şuayb ve kızları ile ilgili kısım da Hz. Mûsâ kıssasının bir bölümünü oluşturmaktadır.
Hz. Mûsâ kendisine Tevrat gönderilmiş peygamberdir. Kur’ân’ın 34 suresinde 136 yerde ismi geçen Hz. Mûsâ, Kur’ân’da kendisinden en çok bahsedilen peygamber olma vasfına da sahiptir. Bütün kıssalar gibi Hz. Mûsâ kıssası da iffet, uyarı, ibret, mücadele gibi özelliklere sahiptir. Hz. Mûsâ’nın doğumu, suya bırakılması, Mısırdan kaçması, firavun ve ordusuyla mücadelesi, kavmini hidayete ulaştırma çabası ve Medyen çevresinde geçen yılları gibi onlarca konu Kur’ân’da zikredilmektedir. Bu çalışmada Hz. Mûsâ’nın Medyen’e geçişi esnasında karşılaştığı Hz.Şuayb’ın kızlarıyla diyaloğu günümüz gençlerine rol model olacak niteliktedir. Hz. Mûsâ’nın hayvan-larını sulamak için kuyu başında bekleyen genç kızlara iffetli yaklaşımı ve kızların da Hz. Mûsâ’nın davranışlarından etkilenerek babalarına onu överek çobanlık için önermeleri konumuzu oluşturan temel husustur.
Anahtar Kelimeler: Kur’ân, Kıssa, İffet, Hz.Mûsa, Hz.Şuayb’ın Kızları.
31
Kur’an-ı Kerim’e Göre Hz. Musa ve Hz. Şuayb’ın Kızı Örneğiyle Evlilik Öncesi Gençlerde Bulunması Gereken Vasıflar
Dr. Nefise EFE, Diyanet İşleri Başkanlığı, TÜRKİYE
Aile, içinde bir toplum taşıyan çekirdek gibidir. Toplumun özü ve temeli olan aile kurumunu kurarken bizim için en büyük örnek, başta Peygamberimiz (sav) olmak üzere diğer peygamber hayatlarıdır. Hz. Şuayb da Kur’an-ı Kerim’de hem aile hem de sosyal hayatından bahsedilen bir peygamberdir.
Eşlerin ve yavruların göz aydınlığı olduğu bir yuva, muhkem bir kale gibidir. Nişan-lılık ise evliliğin ve aile kurmanın ön aşamasıdır. Aile kurmaya bilinçli bir şekilde hazırlanma mertebesidir. Evlilik öncesi ailelerin ve gençlerin birbirlerini tanıyıp huzurlu bir yuva kurmaya, sağlıklı nesiller yetiştirmeye adım atmasıdır. Eşlerin birbiriyle sükûn bulması, aralarında meveddet ve rahmetin oluşması da birbirlerini iyi tanımalarına bağlıdır.
Evliliğin ön hazırlık safhasında dikkat etmemiz gereken konuları, dünya ve ahiret rehberimiz olan Kur’an-ı Kerim’de buluyoruz. Kasas Sûresi 22-28. ayetler arasında Hz. Musa ile eşinin evlilik öncesi hayatını anlatan kıssa, bize rehberlik etmektedir.
Biz bu kıssada, Hz. Musa ile Hz. Şuayb’ın kızının birleşen hayat çizgisini görüyoruz.
Hz. Musa, sadece annesinin helal sütünü emen aynı zamanda Hz. Asiye’nin saray adabıyla yetişmiş bir gençtir. Mısır’da Firavun’un sarayında inanç problemlerini görmüş ve yanlışlıkla bir adamı öldürdükten sonra daha emin bir yer olarak düşün-düğü Medyen diyarına kaçmış, can güvenliğini garantiye almıştır.
Hz. Musa, bu merhalelerden sonra bir üst sınıfa geçerek eğitimini bir peygam-ber gözetiminde devam ettirmiş, gerekli ahlakî olgunluğa erişmiştir. Onun eşi de peygamber ahlakıyla büyüyen iki genç kızdan biridir. Evlenmek isteyen her iki gençte farklı meziyetler olsa da edebin hem erkeğin hem de kızın taşıması gereken vasıf olduğunu bu kıssa bize işaret etmektedir. Çünkü Hz. Musa’nın yardıma ihtiyacı olan kızlara destek olması; Hz. Şuayb’ın kızlarının erkek işi olan çobanlığı yapması hep iffet çerçevesinde gerçekleşmiştir. Yine bu kıssa, hem aile kurmaya aday olan gençlerin hem de onların kişiliklerinin temelini atan büyüklerinin özelliklerini de yansıtmaktadır.
Biz de bu çalışmamızda yuva kurmadan önce, maddi beklentilerden daha çok ve öncelikli olarak, eşlerin ve onları yetiştiren ailelerin, taşıması gereken vasıfları işle-meyi uygun gördük.
Anahtar Kelimeler: Tefsir, Hz. Musa, Aile, Evlilik, Genç.
32
Genç Peygamber Hz. Yahyâ’nın Kur’an’da Zikredilen Vasıfları
Arş. Gör. Ahmet SAĞLAM, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, TÜRKİYE
Kur’an, pek çok kıssa ihtiva etmekle birlikte peygamberlerin hayatlarına dair çarpıcı ifadeler sunar. Peygamber kıssalarındaki zorluklarla mücadele, inananlara güç verir-ken onların tutum ve davranışları üsve/örnek olarak nitelenmiştir. Kur’an’da anılan peygamberlerden birisi Sâbiîlik ve Hıristiyanlıkta da peygamber olarak kabul edilen Hz. Yahyâ (a.s.)’dır. Tarihi kaynaklarda Hz. Yahyâ’nın 40 yaşından önce vefat ettiği bilgisi ve Kur’an’da kendisine erken yaşta hikmet verildiğinin bildirilmesi, onun genç bir peygamber olduğunu göstermektedir. Kur’an’da hayatıyla ilgili bilgiler sınırlı olsa da dinî-ahlâkî tutum ve davranışlarına dair bilgiler, kişiliğiyle ilgili yeterli ipuçla-rını vermektedir. Ayetlerden onun, “hikmet sâhibi olmak”, “nefsine hâkim olmak”,
“anne-babaya itaat etmek” ve “zorba olmamak” gibi pek çok vasıflara sahip olduğu anlaşılmaktadır.
Çalışmamızda, Kur’an’da Hz. Yahyâ için kullanılan ifadelerin gençler için yol göste-rici olacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda genç peygamberin dini-ahlaki tutum ve davranışlarına dair ayetlerin değerlendirilmesi hedeflenmektedir.
Anahtar kelimeler: Hz. Yahyâ, Genç, Hikmet, Ahlak, Ayetler.
33