Günümüz toplumunda insanların haber alma özgürlüğü ve hakkı bulunmaktadır. Bunu sağlamanın yolu da haberi kamuoyuna iletmek ve bu yolla kamuoyunun gelişmelerden haberdar olmasını sağlamaktır. İnsanlara haber verme işlevini yerine getiren araçların sayısı özellikle teknolojinin gelişmesi ile yeni medya araçlarının doğmasından dolayı iyice artmıştır. İnternet ve bilgisayar teknolojisinin günümüz kadar gelişmediği dönemde insanlara haber verme görevini gazete, radyo ve televizyonlar yerine getirmekteydi. Daha dar alanda haber verme hizmetini yerine getiren bu iletişim araçlarının oluşturduğu medyaya geleneksel medya denilmektedir. Genel itibariyle geleneksel ve yeni medya birbirine kıyasla farklılıklar taşıdığı gibi, özelde de birer medya aracı olan internet, televizyon ve gazete kendi içinde de birtakım farklılıklar taşımaktadır (Yurdigül ve Zinderen, 2012: 81).
Ana akım medya olarak ta adlandırılan geleneksel medya araçları arasında daha çok tek taraflı iletişimi sağlayan televizyon, gazete, radyo gibi araçlar bulunmaktadır. Bu iletişim araçlarında yayını yapandan yayını dinleyen ya da izleyene doğru bir bilgi akışı söz konusudur. Teknolojinin gelişerek internetin yaygınlaşması ile birlikte ortaya çıkan yeni medya araçları ile bu tek yönlülük değişerek karşılıklı yani iki yönlü bir iletişimin yolu açılmıştır. Gerek kullanılan araçlar, gerekse de ortamların birbirinden farklı olması; onların aslında birbirlerine eklemlenen ve birbirlerini destekleyen yapılar olduğu ve isleyişleriyle sistemin güç/iktidar yapısına süreklilik kazandırdıkları gerçeğini değiştirmemektedir. (Turan, 2015: 9).
2.1.1. Geleneksel Medya araçları
Medyanın ana amacı, bilgi vermektir. Yaşanan gelişmelerin halkın bilgilendirilme hakkından dolayı kamuoyuna aktarılması medyanın işidir. Medya aracılığı ile yaşanan gelişmeler iletilebileceği gibi, bir fikir ya da düşünce de hedef edinilen kitleye iletilebilmektedir (Kılıç, 2014: 24).
Kitle iletişim araçları son yüzyılda kamuoyunun hayatına çok daha sık bir şekilde girmiştir. Özellikle radyo ve televizyonun gelişmesi, yayın yapan kanalların sayısının
arması geleneksel medya araçları olarak adlandırılan bu araçların toplum üzerindeki etkileyici gücü çok daha fazla hissedilir olmuştur. Geleneksel medya araçları bu iki ürün ile de sınırlı değildir. Plaklar, kasetler, tiyatro, sinema bunlardan bazılarıdır. Bu araçların en önemli özelliği topluma yayılmak istenen düşünceyi yayma kolaylığı olmasıdır. Tek elden çıkan bilgi geleneksel medya araçları ile çok fazla sayıda insana ulaşmak mümkün olmuştur. Kitle iletişim araçlarının insanların hayatına girişi Türkiye’de de dünyadakine benzer şekilde hızlı bir şekilde olmuştur. Geleneksel medya araçlarında teknolojinin de etkisi ile yaşanan hızlı gelişim bu araçların insanların hayatına nüfuz etmesini de hızlandırmıştır. Hızla değişen teknoloji, kitle iletişim araçlarını değiştirip geliştirirken hayatın her alanında etkili olmuş, demokrasinin ve siyasal katılımın vazgeçilmez bir unsuru olmuştur (Tekin, 2015: 25).
2.1.1.1. Yazılı Basın
Geleneksel medya araçlarından yazılı basın vasıtasıyla iletilmek istenilen haberler kamuoyuna fotoğraf ve yazı gibi unsurlar ile aktarılmaktadır. Yazılı basına özellikle yayınlanma sıklığı açısından bakarak ikiye ayırmak doğu olacaktır. Bunlardan birincisi günlük haberlerin olduğu daha sık, genellikle günlük olarak yayınlanan gazeteler, ikincisi ise, biraz daha geniş kapsamlı olarak hazırlanan yayınlanma sıklığı gazeteler gibi olmayan, günlük değil de haftalık, aylık gibi yayınlanan dergilerdir. Yazılı basın bir taraftan halkı bilgilendirmek, öbür taraftan halka iletilmek istenen mesajın doğrudan verilebildiği önemli bir medya aracıdır. Günlük haberlerin verildiği yazılı basın, siyasal iletişim için de kullanılmaktadır. Seçmenden oy toplama amacını güden siyasi aktörler yazılı basın aracılığı ile kendi düşünce ve fikirlerini kamuoyuna aktarabilmektedirler. Her gazetenin okuyucu kitlesi ekonomik, toplumsal ve demografik özelliklerden ötürü farklılık gösterebilmektedir. Yazılı medya araçlarını takip eden seçmenlerin bilinçli bir şekilde seçimlere katılma, oy verme veya adayların çalışmalarına katkıda bulunma olasılığının daha yüksek olduğu söylenebilmektedir (Tekin, 2015: 15).
2.1.1.2. Televizyon
Geleneksel medya araçlarından olan televizyon, hem görsel ve hem de işitsel olarak kamuoyuna hitap etmeyi sağlamaktadır. Özellikle televizyondan yayın yapan kanalların sayısının artmış olması ile izleyici kitlesi kendine uygun olan kanalı ve programı izleme imkânı bulabilmektedir. Televizyonun izleyici kitlesi değişik gelir
21
guruplarında, eğitim seviyelerinde veya farklı cinsiyetlerde olabilmektedir. Haber, eğitim, eğlence içerikli programların yapıldığı televizyonda siyasi içerikli programlar da yapılmakta ve bu programlar ile hedef kitlesi olarak görülen seçmene aktarılmak istenen mesaj verilebilmektedir. Televizyon siyasal hayata önemli yenilikler de getirmiştir. Öncelikli olarak televizyonla birlikte, liderlerin davranışları değişmek zorunda kalmış ve seçmenleri televizyon aracılığıyla etkilemek isteyen liderler iyi bir aile babası izlenimi vermeye, geçmişteki karizmatik liderlik havalarından sıyrılmaya çalışmışlardır. Televizyonun kitle iletişim aracı olarak kendine özgü bir takım özellikleri vardır. Bu özelliklerin başında görsel bir iletişim aracı olması gelmektedir. 1970’lerden itibaren kitle iletişim araçları içerisinde güçlü bir propaganda ve siyasal toplumsallaşma aracı olarak karşımıza çıkan televizyon; Haber verme, eğitim, eğlendirme, mal ve hizmetlerin tanıtımı, inandırma ve harekete geçirme, gibi özelliklerinden dolayı çok güçlü bir kitle iletişim aracıdır (Tekin, 2015: 17). Özellikle teknolojinin gelişmesiyle televizyon artık çok etkin bir medya aracı haline gelmiştir. Uydu yayınlarının başlaması ile dünyanın bir yerinde yapılan televizyon yayını dünyanın başka bir yerindeki televizyon izleyicisine ulaşabilmektedir. Bu denli geniş kitlelere ulaşması açısından televizyon radyo ve gazete gibi geleneksel medya araçlarını geride bırakmıştır ve en etkili medya araçlarından biri haline gelmiştir (Baltacı ve Eke, 2012: 117).
2.1.1.3. Radyo
Radyonun daya geniş kitlelere ulaşarak yaygınlaşması 1. Dünya Savaşından daha sonraki döneme rastlamaktadır. Görseli olmayan, sadece işitsel olarak insanlara ulaşabilen radyo ile halk, dünyada olup bitenleri kolayca öğrenebilir hale gelmiştir (Tekin, 2015: 16). Siyasal seçim kampanya sürecinde siyasal halkla ilişkiler aracı olarak kendine özgü özellikleri nedeniyle radyo diğer alternatif kitle iletişim araçlarına rağmen hala önemini kaybetmiş değildir. Özellikle metropol şehirlerde trafikte bulunan sürücü sayısı ve trafikte kalma süresi itibariyle bu hedef kitlelere ulaşmak için etkili bir iletişim aracıdır (Avcı, 2014: 187). Radyo reklamları basılı olmadığından dolayı bu reklamlarda dil daha kestirme yoldan kullanılabilir Radyoda ses efektinin kullanımı önemlidir. Radyoda ses çok iyi bir biçimde kullanılarak izleyicinin ilgisi çekmektedir. Radyoda dinleyicinin kolayca iletişim sürecine katılması sağlanabilir ve radyo yayınlarını dinleyicilerin görmemektedir. - Eğer rakip adayı destekleyen seçmenlerin çılgına çevrilmesi isteniyorsa, radyo aracılığıyla doğrudan o seçmene seslenilebilmektedir.
Radyo elektronik bir insan duyusudur. Radyo basılı ve görsel medyanın başaramayacağı ölçüde duyguları harekete geçirebilir (Tekin, 2015: 16).