Geleneksel Gıda Ürünlerinin Ticarileşme Süreci

“Geleneksel gıdalar; bir bölgede uzun yıllardan beri tüketilen, o toplumun mutfak kültürünün bir parçasını oluşturan, yüzyıllar içerisinde yaşam tecrübesiyle toplumların koşullarına, bireylerinin biyolojilerine ve fizyolojilerine en uygun olan beslenme tarzını ve biçimini oluşturan değerlerdir.”100

“Geleneksel ürün Avrupa Birliği (AB) mevzuatına göre (2082/92 nolu yönetmelik çerçevesinde) geleneksel hammaddeler kullanılarak üretilen veya geleneksel bir kompozisyonla karakterize edilen veya geleneksel bir üretim tipini yansıtan işleme yöntemiyle üretilen ürünlerden oluşmaktadır.”101

Dünyada yaşanan sosyal, kültürel ve ekonomik değişimlerin bireylerin gıda tercihlerinin geleneksel ürünlere doğru kaymasına sebep olduğu, toplumda doğal ve otantik ürünlere olan ilgiyi artırdığı görülmektedir.

“Son yıllarda gıda ürünlerinin hammaddesinin üretim aşamasında zararlı olduğu tespit edilen bir takım koruyucuların -kimyasalların- kullanımı, ayrıca çevreye olan duyarlılığın artması gibi faktörler insanların tükettikleri ürünleri sorgulamalarına ve bu durum geleneksel ürünlere olan taleplerinin artmasına yol açmıştır.”102

Teknolojinin gelişimi ile birlikte temel besin maddelerinin üretiminde kullanılan kimyasal ve katkı maddelerinin ortaya çıkardığı sosyal ve çevresel sorun ve maliyetler sonucu beslenme alışkanlıklarının da değiştirmesi ile birlikte geleneksel gıda ürünlerine karşı talepte bir artış görülmektedir.

Günümüzde artan sosyal medya kullanımının yaygınlaşması, geleneksel gıda talebindeki artış da bu gıdaların üretimini gündeme getirerek küçük girişimcilerin harekete geçmelerini sağlamıştır.

3.2.6. Geleneksel Gıda Ürünlerinin Sosyal Medya Üzerinden Pazarlanması “Özünde; kültür, tarih ve yaşam tarzını anlatan geleneksel gıdaların diğer modern gıdalardan daha özel bir öneme sahip olmasında; AB’nin bu gıdalarla ilgili politikalarının rolü çok büyük olmuştur. Bu durum, AB’nin giderek liberalleşen dünya ticaretinin ezici rekabetinden küçük üreticileri korumak ve özellikle genç nüfusu kırsal kesimde tutmak istemesi gerekçesi ile açıklanmaktadır.”103

Üretim yöntemleri ve kullanılan hammaddeler sonucu geleneksel bir özelliğe sahip olan geleneksel gıda ürünlerinin, yöntem ve hammadde açısından yörelere göre

100 _{Altuntaş Ve Gülçubuk, a.e.g., s. 74.}

101 _{Nurdan Kuşat, Bölgesel Kalkınmada Geleneksel Gıda Ürünlerinin Rolü ve Geleneksel Gıdalarda}

İnovasyon Belirleyicileri Üzerine Bir Çalışma: Afyon Örneği, Yönetim ve Ekonomi Yıl: 2012, Cilt:19, Sayı: 2, 261 -275, s. 263.

102 _{Kuşat, a.g.e., s. 264.}

farklılaştığı görülmektedir. Günümüzde üretimi sınırlı olan geleneksel ürünlerinin genellikle üretildiği yörelerde pazarlandığını görmekteyiz.

Günümüzde yaşanan hızlı teknolojik gelişmelerin yol açtığı küreselleşme olgusu tüketicilerin sosyal medya araçlarını kullanmaları ve yaşam standartlarındaki artış doğrultusunda değişen tercih ve isteklerinde de önemli bir değişim yaşanmasına neden olduğu görülür. Global piyasalardaki rekabetçi yapı, üretim birimi ölçeklerinin tüketici talepleri doğrultusunda gelişmesi, gıda ürünlerinin tasarım tekniklerindeki hızlı gelişmeler ve bilgi ekonomisine hızlı geçiş her alanda olduğu gibi gıda ürünlerinin pazarlanması alanında da önemli değişimler meydana getirmektedir.104

Geleneksel pazarlama yöntem ve stratejilerinin kitlesel piyasa yönelimli ve ürün/fiyat odaklı çalışmalardan dolayı gıda pazarlamasının problemlerini çözemediği, rekabet ortamında geleneksel yaklaşımlarla çalışan gıda işletmelerinin etkinliklerini kaybettiği ve belli bir zaman sürecinde işletmelerin piyasadan çekilmek zorunda kaldıkları ifade edilmektedir.105 _{Bu nedenle gıda sektöründe geleneksel pazarlama} anlayışının yerini günümüz ihtiyaçlarına cevap verecek stratejilerle donatılmış olan bütünsel pazarlama anlayışına bıraktığı görülmektedir.

Gıda sektöründe pazarlama karmasındaki ürün (product), fiyat (price), dağıtım kanalı (distribution channel)/yer (place) ve promosyon (promotion) faktörlerinin yerini; müşterilerin anlaşılması (consumer solution), müşteri değeri (consumer cost), elverişlilik ya da uygunluk (convenience) ve müşteri iletişimi (consumer communication) faktörleri almaktadır.106 _{Bu durumda özellikle geleneksel gıda} ürünlerinin pazarlamasının geleceği aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.

Tablo-8 Pazarlamanın Geleceği107

Pazarlama Disiplinleri

Günümüz Pazarlama Anlayış Geleceğin Pazarlama Anlayışı

Ürün yönetimi 4P (ürün, fiyat, dağıtım, tanıtım) Birlikte yaratım Müşteri yönetimi STP (dilimleme, hedefleme ve

konumlandırma )

Topluluklar oluşturmak

Marka yönetimi Marka yaratma Karakter yaratmak

104 _{Yavuz Topcu vd., Yeni Ekonomide Gıda Pazarlamasının Değişen Rolü, Atatürk Üniversitesi. Ziraat}

Fak. Dergisi, 2007, 38 (2), 207-214, s.207.

105 _{Topcu vd.,a.g.e., s. 207.}

106 _{Topcu vd.,a.g.e., s. 207.}

Sosyal ağların gelişmesi tüketicilerin tercihlerini yalnızca ihtiyaçlarını karşılayan ürün ve hizmetlerden yana kullanmadıklarını, aynı zamanda kendilerine bir anlam sunan ve psikolojik tatmin yaşatan ürün ve hizmetlerden yana kullandıkları görülmektedir. Değere dayalı iş modeli, yeni pazarlamanın en etkili uygulamasıdır. Psiko-manevi faydanın tüketiciler için temel bir ihtiyaç olması ve pazarlamacıların da en büyük farkı bu alanda yaratabileceği söylenebilir.

Sosyal medyanın gelişimi ve kullanımının yaygınlaşması küreselleşmeyle birlikte rekabetin artmasına neden olmuştur. Günümüz geleneksel gıda ürünleri piyasasında rekabetin farkında olan tüketicilerin, fiyat ve kaliteye karşı duyarlılıklarını arttırdıkları ve daha kompleks taleplerde bulunmaya başladıklarını görmekteyiz. Güç artık tüketicilere geçmiş, mal ve hizmet üretimi onların istek ve tercihlerine göre oluşturulmaya başlanmıştır.

“Kotler yeni pazarlama anlayışı ile değerleri bütünleştiren ilkeleri 10 madde olarak açıklamıştır.

 Müşterilerinizi sevin, rakiplerinize saygı gösterin.  Değişime duyarlı, dönüşüme hazır olun.

 İsminize sahip çıkın, kim olduğunuz konusunda açık olun.  Müşteriler farklı farklıdır.

 Önce sizden en çok yarar sağlayacak olanlara gidin.  Her zaman adil bir fiyatla iyi bir paket sunun.

 Her zaman ulaşılabilir olun, iyi haberleri yayın.  Müşterileri kazanın, elinizde tutun ve büyütün.  Yaptığınız iş ne olursa olsun bir hizmet işidir.

 Kalite, maliyet ve teslimat açısından iş sürecinizi sürekli iyileştirin.

 Geçerli enformasyonu toplayın ama nihai kararı alırken aklınızı kullanın.”108

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM