40.1. Bir gözden geçirme çalışmasının sonucu olan raporların asgari olarak aşağıdaki hususlarda açıklama içermesi gerekir:
(a) gözden geçirme görevi için uygulanabilir oldukları ölçüde UDS 101 İşin Kapsamı Md.
20.3.’de belirtilen unsurlar dahil gözden geçirme kapsamı,
(b) gözden geçirilen rapor ve değerlemenin dayandığı girdiler ve varsayımlar,
(c) gözden geçirilen işle ilgili destekleyici sebeplerle birlikte gözden geçirenin ulaştığı sonuçlar,
(d) raporun tarihi (gözden geçirme tarihinden farklı olabilir).
40.2. Yukarıda yer verilen şartlardan bazılarına raporda açıkça veya diğer belgelere (sözleşme mektupları, işin kapsamı belgeleri, iç politika ve prosedürler vb.) atıf yapılmak suretiyle yer verilebilir,
UDS 104 Değer Esasları
İçindekiler Maddeler
Giriş 10
Değer Esasları 20
UDS Tanımlı Değer Esası – Pazar Değeri 30
UDS Tanımlı Değer Esası – Pazar Kirası 40
UDS Tanımlı Değer Esası – Makul Değer 50
UDS Tanımlı Değer Esası – Yatırım Değeri/Bedeli 60
UDS Tanımlı Değer Esası – Sinerji Değeri 70
UDS Tanımlı Değer Esası – Tasfiye Değeri 80
Diğer Değer Esasları – Gerçeğe Uygun Değer (Uluslararası Finansal Raporlama Standartları) 90 Diğer Değer Esasları – Gerçeğe Uygun Pazar Değeri (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü -
OECD) 100
Diğer Değer Esasları – Gerçeğe Uygun Pazar Değeri (ABD Devlet Gelirleri Dairesi) 110 Diğer Değer Esasları – Diğer Mevzuatta Gerçeğe Uygun Değer (Yasal) 120
Varsayılan Kullanım 130
Varsayılan Kullanım – En Verimli ve En iyi Kullanım 140
Varsayılan Kullanım– Cari/Mevcut Kullanım 150
Varsayılan Kullanım – Düzenli Tasfiye 160
Varsayılan Kullanım – Zorunlu Satış 170
Kişi ya da Kuruma Özgü Etkenler 180
Sinerjiler 190
Varsayımlar ve Özel Varsayımlar 200
İşlem Maliyetleri 210
Bu zorunlu standarda uyum, değerlemeyi gerçekleştirenin uygun değer esasını (veya esaslarını) seçmesini ve bu standardın bir parçası olsun (UDS tanımlı değer esasları için) veya olmasın (UDS tanımlı olmayan değer esasları için) söz konusu esasla ilgili uygulanabilir olan tüm şartları uygulamasını gerektirir.
10. Giriş
10.1. Değer esasları (bazen değer standartları olarak nitelendirilir) raporlanan değerin dayandığı temel dayanakları tanımlamaktadır. Değer esası(ları)nın değerleme görevinin şartlarına ve amacına uygun olması, değerlemeyi gerçekleştirenin yöntem, girdi ve varsayım seçimi ile nihai değer görüşüne etki edebildiği veya yön verebildiği için büyük önem arz etmektedir.
10.2. Değerlemeyi gerçekleştirenin, yasa ve yönetmelikler, özel sözleşmeler veya başka belgeler ile tanımlanan değer esaslarının kullanması gerekebilir. Bu esaslar, amacına uygun bir şekilde yorumlanmalı ve uygulanmalıdır.
10.3. Değerlemelerde kullanılan farklı birçok değer esası bulunmakla birlikte, bunların çoğu belirli ortak unsurları barındırmaktadır: varsayılan bir işlem, varsayılan bir işlem tarihi ve işlemin varsayılan tarafları.
10.4. Varsayılan işlem ilgili değer esasına bağlı olarak bir dizi şekil alabilir:
(a) varsayımsal bir işlem, (b) gerçek bir işlem,
(c) bir satın alma (veya giriş) işlemi, (d) bir satış (veya çıkış) işlemi, ve/veya
(e) belirli özelliklere sahip özel veya varsayımsal bir pazardaki işlem.
10.5. Varsayılan işlem tarihi değerlemeyi gerçekleştirenin değerlemede dikkate alacağı bilgiyi ve veriyi etkiler. Değer esaslarının çoğu ölçüm/değerleme tarihinde katılımcılar tarafından makul bir değerlendirmeyle anlaşılmayan veya anlaşılamayan bilgilerin veya pazar duyarlılığının dikkate alınmasını yasaklar.
10.6. Değer esaslarının çoğu bir işlemin taraflarına ilişkin varsayımları yansıtır ve tarafların tanımına belli bir ölçüde yer verir. Söz konusu taraflar aşağıdakiler gibi bir veya daha fazla gerçek veya varsayılan özellik taşır:
(a) varsayımsal,
(b) bilinen veya belirli taraflar,
(c) belirli/tanımlanmış bir potansiyel taraflar grubunun üyeleri,
(d) tarafların varsayılan tarihte (örneğin, mecburiyet) özel koşullara veya motivasyonlara maruz kalıp kalmadıkları, ve/veya
(e) varsayılan bir bilgi seviyesi.
20. Değer Esasları
20.1. UDS’de, aşağıdaki UDS tanımlı değer esaslarının yanı sıra, ülkelerin bireysel hukuk mevzuatında tanımlanmış veya uluslararası sözleşmelerle kabul edilip benimsenmiş UDS tanımlı olmayan değer esaslarının dar kapsamlı bir listesine de yer verilmektedir:
(a) UDS tanımlı değer esasları:
1. Pazar Değeri (Bölüm 30), 2. Pazar Kirası (Bölüm 40), 3. Makul Değer (Bölüm 50),
4. Yatırım Değeri/Bedeli (Bölüm 60), 5. Sinerji Değeri (Bölüm 70), ve 6. Tasfiye Değeri (Bölüm 80).
(b) Diğer değer esasları (dar kapsamlı):
1. Gerçeğe Uygun Değer (Uluslararası Finansal Raporlama Standartları) (Bölüm 90), 2. Gerçeğe Uygun Pazar Değeri (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü - OECD)
(Bölüm 100),
3. Gerçeğe Uygun Pazar Değeri (ABD Devlet Gelirleri Dairesi) (Bölüm 110), ve 4. Gerçeğe Uygun Değer (Yasal) (Bölüm 120),
a. Ticaret Şirketlerine İlişkin Model Kanun (the Model Business Corporation Act), ve
b. Kanada içtihat hukuku (Manning v Harris Steel Group Inc.)
20.2. Değerlemeyi gerçekleştirenin değerleme görevinin koşullarına ve amacına göre uygun değer esas(lar)ını seçmesi gerekir. Değerlemeyi gerçekleştirenin değer esas(lar)ı seçiminin müşteriden ve/veya temsilcilerinden alınan talimatlar veya girdiler dikkate alınarak yapılması gerekli görülmektedir. Ancak, değerlemeyi gerçekleştirene sunulan talimatlardan veya girdilerden bağımsız olarak, değerlemeyi gerçekleştirenin değerlemenin amacına uygun olmayan bir değerleme esas(lar)ını kullanmaması gerekli görülmektedir (örneğin, UDS tanımlı bir değer esasının Uluslararası Finansal Raporlama Standartları uyarınca finansal raporlama amacıyla kullanılması talimatı verilmişse, değerlemeyi gerçekleştirenin UDS’ye uyum adına UDS’de tanımlanmamış veya bahsedilmemiş bir değer esasını kullanması gerekebilir).
20.3. UDS 101 İşin Kapsamı Standardı uyarınca değer esasının amaca uygun olması; kullanılan değer esası tanımlarının her birinin kaynağına referans verilmesi veya esasın kendisinin açıklanması gerekir.
20.4. Değerlemeyi gerçekleştirenler kullanılan tüm değer esaslarına ilişkin düzenlemeleri, içtihadı ve açıklayıcı diğer kılavuzların anlaşılmasından sorumludur.
20.5. Bu standardın 90 ilâ 120. bölümlerinde yer verilen değer esasları UDSK haricindeki kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanmış olup, uygun tanımın kullanılmasının sağlanmasındaki sorumluluk değerlemeyi gerçekleştirene aittir.