4.1.2.1 Görev 1B-1.1 - Türkiye Enerji Borsasındaki mevcut durumun değerlendirilmesi ve boşlukların belirlenmesi
Bu alt bölüm şu şekilde yapılandırılmıştır: “İşin sözleşmesel kapsamı” başlığı altında, Sözleşmeye ve başlangıç toplantıları sırasında toplanan bilgilere dayanarak, projedeki 1.B-1.1 no'lu Görevin kapsamı özetlenmiştir. “Metodoloji” bölümünde, Görev 1B-1.1'de uygulanacak metodoloji, cevaplayacağımız araştırma soruları ve gerçekleştireceğimiz analizler çerçevesinde sunulmaktadır. “Başlangıç aşamasındaki faaliyetlere dayalı ilk değerlendirme” kapsamında, başlangıçtaki toplantılar sırasında edinilen bilgilere ve bağımsız araştırmamıza dayanarak, Türkiye toptan satış piyasası tasarımının ön ve geçici bir analizinin sonuçları ortaya koyulmuştur.
Son olarak, “Çıktılar: zamanlama ve içerik” bölümünde çıktılar ve teslim zamanları hatırlatılmaktadır.
İşin Sözleşmesel Kapsamı
Bu bölümde, Sözleşmeye ve başlangıç toplantılarında toplanan bilgilere dayanarak, projedeki 1.B-1.1 no'lu Görevin kapsamı özetlenmektedir.
Görev 1.B-1.1, 1.B-2, 1.C ve 1.D, projenin 1 no'lu amacı (elektrik piyasasının desteklenmesi) kapsamındadır. Türkiye piyasasının mevcut tasarımının, AB düzenlemesi ile uyumluluğunun değerlendirilmesi proje amaçları kapsamındadır.
Görev 1.B-1.1, Borsa İstanbul yönetimindeki vadeli piyasaları ve EPİAŞ 'ın yürüttüğü gün öncesi ve gün içi piyasaları (bundan böyle “vadeli piyasalar” olarak anılacaktır) içeren Türkiye elektrik piyasasının tasarım ve performansına odaklanmaktadır. Daha sonra Görev 1B-1.1 kapsamında incelenen alanlara yer verilmektedir.
Piyasa tasarımı
Piyasa tasarımı ile ilgili olarak, sözleşme gereklilikleri doğrultusunda Görev 1.B-1.1'de, vadeli piyasaların aşağıdaki unsurları incelenecektir:
• Kurumsal yapı (organize piyasaların yönetiminde ve işleyişinde görev alan farklı kurumların rolü; piyasa katılımcılarının piyasaya erişim koşulları…)
• Piyasa tasarımı (ürün tanımı, açık artırma tasarımı, piyasa seanslarının zamanlaması, piyasa gücünü azaltma önlemleri, ikili sözleşmelerin bildirilmesi vb. dahil)
20
• Teminat gereklilikleri ve ödeme sistemi
• Enjeksiyon ve geri çekme zamanlamalarının belirlenmesi
• Finansal mutabakat sistemi
• Yukarıdaki unsurlara ilişkin süreçler Piyasa performansı
Piyasa performansı ile ilgili olarak, sözleşme gereklilikleri uyarınca, Görev 1.B-1.1 kapsamında aşağıdaki hususlar analiz edilecektir:
• İthalat / İhracat piyasasına katılım da dahil olmak üzere, Türkiye'deki üretim piyasasının yapısı
• Gün öncesi piyasasında, gün içi piyasasında ve BPM'de fiyat mekanizmaları ve fiyat oluşumu
• İkili sözleşmelere ve finansal OTC (tezgâh üstü) sözleşmelerine dayalı piyasalar da dahil olmak üzere tüm piyasalardaki mevcut şeffaflık ve izleme mekanizmaları
• Tüm ilgili piyasalardaki likidite
Değerlendirme, EPİAŞ 'ın tüm işlem ve fonksiyonlarını kapsayacaktır.
Son olarak, toptan satış piyasasının performansını etkileyebilecek, Türkiye elektrik sektörünün organizasyonuna ve düzenlenmesine dair diğer özellikleri (örneğin franchise piyasasına sağlanan elektriğin ne şekilde temin edildiği, fiyatlandırıldığı ve yerel dağıtım şirketlerine nasıl sunulduğu) araştıracağız.
Görev 1.1-B.1 ve projenin diğer görevleri arasındaki bağlantılar
Bu bölümün geri kalan kısmında, Görev 1B-1.1 ile diğer tüm Görevler arasındaki ana bağlantılar vurgulanmaktadır.
o Görev 1B-1.1'de, piyasadaki bozulmaların muhtemel sebebi olarak görülen, güç piyasasının tasarımındaki kusurlar araştırılırken, Görev 1.A'da mevcut ve gelecekteki arz-talep dengesi ile üretim ve perakende sektörlerinin yapısı dahil olmak üzere, Türkiye elektrik piyasasının ekonomik temellerine odaklanılacaktır.
Böylelikle Görev 1.A kapsamında, Türkiye enerji piyasasının ekonomik temellerinin elektrik toptan satış piyasasını nasıl etkileyeceği değerlendirilecek ve Türkiye güç piyasasının ekonomik temellerinde meydana gelen değişmeleri yöneten mekanizma ve kurumlardaki bozulmaların (eğer varsa) kaynakları tanımlanacaktır. Bu iki görev kapsamında yapılan analizlerin sonuçları, Elektrik Piyasası Değerlendirme Raporunda, birbiriyle uyumlu şekilde sunulacaktır.
o Görev 1.B-1.2abc kapsamında, şeffaflık platformu, piyasa gözetimi ve pazar takibi ve uygun müşteri yönetimi gibi, piyasa tasarımının belirli alanları incelenecektir: Her alan için mevcut durumun bir değerlendirmesi yapılacak, durumun iyileştirilmesine önelik tavsiyeler geliştirilecek ve sunulan çözümlerin tasarımında / uygulanmasında destek sağlanacaktır. Görev 1B-1.2abc kapsamında bu konular ayrıntılı bir şekilde ele alınacağından, Görev 1B-1.1'de, yalnızca görevin spesifik amacına ulaşmak için gerekli olduğu ölçüde bunlara değinecektir. Örneğin, 1.B-1.2b no'lu Görevler kapsamında, piyasa izleme ve gözetimi bağlamında uygulanacak enerji pazarı çalışması için test ve göstergeler önerilirken Görev 1.B-1.1'de, eldeki bilgi ve verilere dayalı olarak, piyasa gücü
21
alıştırması üzerine geriye dönük bir değerlendirme yapacaktır (aşağıda verilen, önerilen metodolojiye bakınız).
o Görev 1.C'de, yardımcı hizmetin ve BPM'nin (Dengeleyici Güç Piyasasının) tasarımına ve performansına odaklanılmaktadır. Bu nedenle Görev 1B-1.1'de, bu konulara ancak görevin amacına ulaşmak için gerekli olduğu ölçüde değinilecektir. Görev 1B-1.1 kapsamındaki analiz çalışması, BPM'nin ve/veya yardımcı hizmet piyasalarının tasarımındaki kusurların vadeli piyasalarda yol açabileceği bozulmalarla sınırlı olacaktır; bu tür bozulmalar, örneğin, kıtlık durumunda uygulanan fiyatlandırma mekanizmasından ve/veya sistem operatörü tarafından kıtlık koşullarının piyasa katılımcıları tarafından öngörülebilir hale getirilmesi için alınan önlemlerden kaynaklı olabilir.
o Görev 1.D.1'de, hem yurtiçi hem de sınır ötesi bağlamda, yerel enerji fiyatları yoluyla iletim kapasitesi tahsisine odaklanmaktadır. Bu nedenle Görev 1B-1.1'de bu konulara, yalnızca görevin amacına ulaşmak için gerekli olduğu ölçüde değinilecektir.
o Görev 1.D.2ab kapsamında, yenilenebilir enerji üretim kapasitesinin geliştirilmesini destekleyen mekanizmalara odaklanılmaktadır. Bu nedenle, Görev 1B-1.1'in kapsamı, mevcut teşvik programlarının toptan satış piyasasında neden olduğu olası bozulmaların değerlendirilmesiyle sınırlı kalacaktır.
o Son olarak, Görev 2'de, Türkiye gaz piyasası araştırılmaktadır. Görev, kıvılcım yayılımlarını hesaplamak için gerekli olan gaz fiyatları seviyesi konusunda Görev 1B-1.1'e girdi sağlayacaktır. Kıvılcım yayılması, piyasanın güç kullanımını belirlemekte kullanılan, spot elektrik piyasasında gazla çalışan üretim santrallerinin teklif verme davranışının değerlendirilmesi açısından önemli bir girdidir.
Metodoloji
Bu bölümde, kapsayacağımız konu başlıkları ve cevaplandıracağımız araştırma sorularını da içerecek şekilde, Görev 1B-1.1 kapsamında uygulanacak olan metodolojiyi sunmaktayız; ayrıca, verilerin mevcut olduğu ölçüde gerçekleştireceğimiz analizlerden de bahsetmekteyiz.
Türkiye enerji piyasası tasarımının değerlendirmesini aşağıdaki konular ve sorular etrafında yapılandırmayı önermekteyiz.
Yasal ve kurumsal çerçeve
Görev 1B-1.1 kapsamında, EPİAŞ'ın kurulmasını, gelişimini ve faaliyetlerini yöneten ve düzenleyen kurumsal çerçevenin aşağıdaki gibi olup olmadığını değerlendireceğiz:
o EPİAŞ ile TEİAŞ, ETKB ve EPDK dahil olmak üzere ilgili diğer kurumlar arasındaki sorumluluk dağılımı sağlam ve Müktesebat ile uyumludur. Tecrübelerimize dayanarak, sorumluluk dağılımı ile ilgili ortaya çıkabilecek meselelerden bazıları şunlar olabilir: piyasa kurallarındaki değişiklikler, iletim kapasitesi tahsisi;
enjeksiyon ve geri çekme zamanlarının belirlenmesi; gerçek zamanlı dengeleme ve yan hizmet alımı için piyasaların tasarımı; piyasa izlemesi ve piyasa gücünü azaltma
o EPİAŞ, yetkili enerji borsası olabilmek için Kapasite Tahsisi ve Tıkanıklık Yönetimi Direktifinde öngörülen şartları yerine getirmektedir.
22
o EPİAŞ, paydaşlardan ve özellikle de piyasa katılımcılarından yeterince bağımsızdır.
o EPİAŞ’ ın yasal hedefleri net bir şekilde belirlenmiş olup Müktesebat çerçevesinde oluşturulan tek Avrupa piyasasına ilişkin geniş kapsamlı amaç ile tam olarak uyumludur.
o EPİAŞ görevlerini yapabilmesini sağlayacak yeterli kaynaklara erişebilir.
o EPİAŞ’ın hükümete ve / veya düzenleyiciye karşı tamamen sorumlu olmasını sağlayan hükümler geçerlidir ve fiili olarak yürürlüğe koyulabilecek niteliktedir.
o Piyasa kuralı değişiklikleri, tüm paydaşların etkin bir şekilde dahil olduğu açık ve şeffaf bir danışma sürecinden geçmektedir.
o Türkiye'de rekabetçi enerji borsalarının, ya da daha genel olarak ticari kuruluşların kurulmasının önünde yasal veya idari engel bulunmamaktadır.
Piyasa modeli
Görev 1B-1.1’ kapsamında, aşağıdaki hususların geçerli olup olmadığını değerlendireceğiz:
o Spot piyasa seanslarında işlem gören ürünler yeterli düzeyde likidite sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.
o Piyasa yapısı yeterli düzeyde bir likidite sağlamaktadır.
o Piyasa seanslarının zamanlaması, piyasa katılımcılarına konumlarını gerçek zamana göre ayarlamaları için yeterli fırsat sunmaktadır.
o Üreticiler, spot piyasada teklif vermek suretiyle, fiziksel olarak uygulanabilir üretim programlarını kolayca uygulayabilmektedir.
o Piyasayı dengeye getirecek fiyatlarla ilgili algoritmalar sağlam ve denetlenebilirdir.
o Sistemde kıtlık koşulları geçerli olduğunda kıtlık koşulları (VOLL, kayıp yük değeri) fiyatlandırması uygulanmaktadır.
o Piyasa katılımcılarına sunulan bilgiler tekliflerin yansıtılmasına olanak sağlamaktadır ve DAM (gün öncesi piyasası) fiyatlarının, kıtlık durumuna ilişkin beklentileri yansıtacak şekilde gerçek zamanlı olarak belirlenmesi imkânı sunmaktadır.
o Piyasaya tasarımının bazı unsurları, DAM kapsamında karşılıklı ticaret ve teklif verme arasındaki seçimi sekteye uğratmaktadır.
Piyasa modeli konusundaki değerlendirmemiz, aynı zamanda dengeden sorumlu taraflar için dengeleme kapsamının tanımlanmasını ve denge dışı fiyatların hesaplanma mekanizmasını, bu özelliklerin piyasalardaki teklif verme davranışını etkileyebileceği ölçüde kapsayacaktır.
İletim kapasitesi tahsisi
As part of Task 1B-1.1, we will assess
o If there are any barriers to participations in the spot market of the holders of cross-border PTR’s between Turkey and the neighboring systems.
o If persistent congestions between different areas of the Turkish network result in unwanted arbitrage possibilities between the traded markets (DAM and ID) and the BPM, in which congestions are addressed by TEIAS through redispatch Piyasadaki yenilenebilir ve dağıtılmış kaynakların entegrasyonu
23
Görev 1B-1.1 kapsamında, aşağıdaki hususları değerlendireceğiz:
o Türkiye ve komşu sistemler arasındaki sınır ötesi fiziksel iletim hakkı sahiplerinin, spot piyasaya katılmasının önünde herhangi bir engel olup olmadığı,
o Türkiye ağının farklı alanları arasındaki yerleşik tıkanıklıkların, tıkanıklıkların tekrar sevk yolu ile TEİAŞ tarafından ele alındığı ticari piyasalar (gün öncesi piyasası ve gün içi piyasası) ve BPM arasında istenmeyen arbitraj durumları ile sonuçlanmasının muhtemel olup olmadığı.
Piyasaya kabul ve güvence sistemi:
Görev 1B-1.1 kapasamında, şunları değerlendireceğiz:
o Piyasa katılımcılarının ticarete kabulüne ilişkin mevcut şartların, bir yandan piyasayı korurken diğer yandan likiditeyi en üst seviyeye çıkararak makul bir denge kurup kurmadığı
o Garanti sisteminin piyasa katılımcılarına gerekçesiz maliyet yükleyip yüklemediğini veya piyasa katılımcıları arasında haksız yere ayrımcılığa sebep olup olmadığını belirlemek amacıyla, EPİAŞ tarafından kabul edilen teminatların kapsamı ve garanti şartlarının belirlenmesi ve güncellenmesi süreci
Piyasaya kabul ve güvence sistemi:
Görev 1B-1.1 kapsamında, EPİAŞ tarafından uygulanan ödeme planlarının etkinliğini ve verimliliğini değerlendireceğiz.
Vadeli piyasalar ve türev piyasaları
Görev 1B-1.1 kapsamında, aylık, üç aylık ve yıllık teslimatlara ilişkin nakit bazlı vadeli işlemlerin gerçekleştirildiği, Borsa İstanbul çatısı altındaki Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasını (VİOP), değerlendireceğiz. Bu piyasadaki ürünleri, alım satım kurallarını ve teminat gerekliliklerini Avrupa'daki en gelişmiş vadeli piyasalardaki, özellikle Avrupa Enerji Borsasındaki (EEX) gerekliliklerle karşılaştıracağız ve iyileştirilmesi için yapılabilecek değişiklikleri belirleyeceğiz.
Piyasa performansı (fiyat oluşturma mekanizması, güç piyasasının işleyişi…) Görev 1B-1.1 kapsamında şu hususları değerlendireceğiz:
o Aşağıdaki hususları değerlendirmek üzere Türkiye toptan satış piyasasındaki arz-talep dengesi:
o Piyasa kapasitesinin aşırı mı yoksa yetersiz mi olduğu
o Bazı üreticiler tarafından elde edilen gelirleri piyasa takas fiyatlarından ayıran planların etkilerini dikkate alarak, maliyete dayalı fiyat-süre eğrisi (yenilenebilir tazminat sistemi, kömüre ilişkin sübvansiyon programları ve Yap-İşlet, Yap-İşlet-Devret ve İşletme Haklarının Devri sözleşmeleri gibi).
o Eksen hesaplamalarına dayalı olarak ana üreticinin piyasa gücü
o Gerçek kıtlık durumlarının yeterince yüksek fiyatlar ile sonuçlanıp sonuçlanmadığı ve eğer sonuçlanmadıysa bunun nedeni
o Ana üreticinin, değişken maliyetin altında teklif verildiğine dair herhangi bir kanıt
Başlangıç aşaması faaliyetlerine dayalı ilk değerlendirme
24
Bu bölümde, başlangıç toplantıları sırasında edinilen bilgilere ve bağımsız araştırmamıza dayanarak, Türkiye toptan satış piyasası tasarımının ön ve geçici analizinin sonuçlarını ortaya koymaktayız.
İlk bulgularımız şu şekilde toparlanabilir:
o Türkiye'deki vadeli piyasa tasarımı büyük ölçüde etkili, verimli ve AB hedef modeli ile uyumludur.
o Mevcut düzenlemelerde ele alınan bazı faktörler, Türkiye elektrik toptan satış piyasasının alternatif düzenlemelere göre izlenmesi ve gözetimi çok acil bir konu olarak görülmemektedir (uygulanabilir olmasına rağmen). Bu faktörler aşağıda verilmiştir:
o Franchise tüketicilere verilen enerji ile ilgili olanlar olmak üzere, ikili sözleşmeler yoluyla gerçekleştirilen elektrik işlemlerinin payının büyük olması
o Portföy tabanlı olarak kendiliğinden dengeye gelme özelliği
o Kıtlık durumunda piyasa performansını belirleyen düzenlemeler daha fazla inceleme gerektirmektedir. Bunlardan başlıcaları şunlardır:
o Kıtlık durumunda gün öncesi piyasa üzerinden fiyatlandırma kuralı
o Gün öncesi piyasa sonrasında kıtlık meydana geldiğinde uygulanan fiyatlandırma kuralı
o Maksimum teklif fiyatları ve tavan fiyatlar (muhtemelen, ana üretici tarafından gün öncesi piyasaya sunulan sanal tekliflerle)
o TEİAŞ’ ın, gün öncesi piyasada arz kıtlığı olması halinde yük atma planı yapma olasılığı.
o Aşağıdaki amaçlara yönelik olarak, açık kapasite ücretlendirme mekanizmalarının uygulanması:
o Yatırımcılar ve elektrik tüketicileri arasında, hükümetin planlama rolüyle uyumlu bir şekilde risk tahsisi
o Üretim filosunun boyutuna ve içeriğine göre hükümet amaçlarına ulaşılmasının maliyetinin en az indirilmesi için “rekabetin piyasa için” en üst seviyeye çıkartılması.
Çıktılar: zamanlama ve içerik
Bu bölümde, görevler kapsamında teslim edilecek çıktılara ve zamanlamalarına değineceğiz.
Elektrik borsası değerlendirme raporu (EEMAR)
EEMAR, 2. bölümde sunulan konuları kapsayacaktır. EEMR'da her bir konu aşağıdakileri içerecek şekilde ele alınacaktır:
o Mevcut durumun ortaya koyulması
o Mevcut durumun aşağıdakilere dayanarak değerlendirilmesi:
o AB'nin ilgili mevzuatı o AB'deki en iyi uygulamalar o Türkiye piyasasına özel durumlar
o Türkiye toptan elektrik piyasasının iyileştirilmesine yönelik düzeltici önlemlerle ilgili tavsiyeler
EEMAR raporunda, Türkiye'deki piyasa tasarımının, Avrupa'daki piyasa modeline uyumluluğunu tartışmak ve Türkiye'deki piyasa tasarımının iyileştirilmesine yönelik tavsiyelerimizi
25
gerekçelendirmek amacıyla, mümkün olan tüm durumlarla ilgili alternatif yaklaşımlar ve piyasa tasarımları ortaya koymak için seçili Avrupa piyasalarında elde edilen deneyimlere atıfta bulunacağız. Farklı Avrupa ülkelerinde uygulanan ticaret düzenlemeleri ve piyasa tasarımları ile ilgili olarak yapılandırılmış bir araştırma yapılması konusu Sözleşme kapsamının dışındadır;
ancak, faydalanıcıların bu konudaki sorularını uzmanlarımızın bilgisi dahilinde cevaplamaktan ve yararlanıcıları ilgili bilgi kaynaklarına yönlendirmekten memnuniyet duyacağız.
Son olarak, Türkiye piyasasının ve piyasa tasarımının değerlendirilmesine odaklanan Görev 1B-1.1 için Sözleşme gerekliliklerini yerine getirmenin yanı sıra, EEMAR'daki Teknik Bilgi kutucuklarında EPİAŞ'ın belirttiği özel konulara değineceğiz. Özellikle, aşağıdaki konulara ilişkin değerlendirme ve tavsiyelerimizin dayandığı ekonomik gerekçeleri sunacağız:
o Kıtlık fiyatlandırması
o Kapasite kullanım programları o Denge dışı fiyatlandırma
o Portföy bazlı fiyatlandırma ve üretici bazlı fiyatlandırma o Denge dışı ücretler
o Kendiliğinden dengeleme ve merkezi olarak yapılan dengeleme o Talep tarafının toplayıcılar aracılığıyla katılımı
Diğer konular, uzmanlarımızın mevcut bilgileri el verdiği ölçüde ve muhtemelen faydalanıcıları ilgili bilgi kaynaklarına yönlendirerek ele alınacaktır.
EEMAR'ın içeriğine ilişkin belirsizliğin asıl kaynağı, piyasa performansını değerlendirebilmek için gerekli verilerin mevcudiyeti konusudur (bkz. “Metodoloji” ve eklerindeki veri talebi). Anılan verilerin zamanında elimize ulaşmaması halinde (aşağıdaki zaman çizelgesine bakınız), başlangıç toplantısı sırasında EPİAŞ personeli ile mutabık kalındığı üzere, kavramsal çerçeveyi sunup, bahsi geçen değerlendirmenin dayandırılacağı ve EPİAŞ’ın kendi kendine analiz yapmasına olanak sunacak analizlerin detaylı tanımlarını sunacağız.
Elektrik borsası tavsiye ve yol haritası raporu (EEMRR)
EEMRR, 2. bölümde sunulan konuları kapsayacaktır. EEMAR'da yapılan değerlendirmeler ışığında, EEMRR'de aşağıdakilere yer verilecektir:
o Türkiye vadeli piyasası için önerilen iyileştirmelerin detaylı açıklaması o Önerilen tedbirlerin mevcut süreçler üzerindeki beklenen etkilerinin analizi o Her türden paydaş ve kurumun katılımını ortaya koyan, uygulamaya yönelik bir
yol haritası
o Uygulama için gerekli kaynakların ve eğer varsa, ilgili gerekliliklerle EPİAŞ'ın mevcut kaynakları arasındaki boşlukların değerlendirilmesi
Şeffaflık, Piyasa Gözetimi ve Uygun Müşteri Yönetim sistemlerine ve prosedürlerine ilişkin tavsiyeler, proje kapsamındaki ilgili görev çerçevesinde geliştirilecektir.
Çalıştay 2 raporu
Çalıştay 2 hakkındaki raporda, eğitim materyaline kısa bir genel bakışa, çalıştay sırasında yapılan tartışmaların bir özetine ve EEMAR ve EEMRR'de yapılması planlanan değişikliklere yer verilecektir.
Aşağıdaki tabloda, Görev 1B-1.1 kapsamındaki kilometre taşlarının zamanlaması gösterilmektedir.
26 Şekil 4 - Görev 1B – 1.1 Başlangıç Görevinde kararlaştırılan kilometre taşları
Şekil 5 - Görev 1B – 1.1 Başlangıç Görevinde kararlaştırılan kilometre taşları (dvm.) Yukarıdaki kilometre taşları, aşağıda Gantt şeması üzerinde gösterilmektedir.
Şekil 6 - Görev 1B-1.1 Zaman Çizelgesi
4.1.2.2 Görev 1B-1.2 – İş Faaliyetleri üzerine –Eğitim ve uygulama desteği Görev 1B-1.2, üç farklı faaliyete ayrılmıştır:
a) Şeffaflık Platformu Desteği
b) Piyasa Gözetimi ve Piyasa İzleme Desteği c) Uygun Müşteri Yönetim Sistemi
27
Bu görevle ilgili iki çıktıda (Şeffaflık, Piyasa Gözetimi ve Uygun Müşteri Yönetimi Değerlendirme Raporu (TMSECAR) ve Şeffaflık, Piyasa Gözetimi ve Uygun Müşteri Yönetimi Tavsiye Raporu (TMSECRR)) üç ayrı faaliyetin sonuçlarının derleneceği hususuna dikkat çekmek isteriz. Bu nedenle, zaman çizelgeleri (her ne kadar birbiriyle koordinasyon içinde hazırlanmış olsalar da) bağımsız olacak ve iki farklı çıktı altında birleşecektir.
4.1.2.2.1 Görev 1B-1.2a – Şeffaflık Platformu Desteği
İşin Sözleşmesel Kapsamı
İş Tanımına göre, Görev 1B-1.2a'nın çalışma kapsamı aşağıdaki 3 faaliyet adımından oluşmaktadır:
Değerlendirme:
• Şeffaflık Platformunun, prosedürlerin ve yayınlanan verilerin değerlendirilmesi
• Düzenleyici alanın değerlendirilmesi, ilgili paydaşların görev ve sorumlulukları, mevcut uygulamalar ve konular
• Şeffaflık ve raporlama uygulamalarının ve ilgili veri tabanlarının / altyapıların mevcut durum analizi
• Veri raporlama ve acil piyasa mesajlaşma sistemine ilişkin tasarım ilkelerinin analizi Tavsiyeler:
• İlgili AB düzenlemeleri (REMIT, Şeffaflık Tüzüğü, vb.) ve AB uygulamaları ile uyumlu olarak elektrik ve gaza ilişkin şeffaflık koşullarını dikkate alarak, elektrik ve gaza yönelik mevcut şeffaflık platformunun yasal ve teknik açıdan iyileştirilebileceği noktaların belirlenmesi.
• AB mevzuatı ile uyumlu olarak, elektrik ve gaz piyasasının şeffaflığı ile ilgili düzenleyici konseptleri kapsayacak taslak bir mevzuat oluşturulmasına yönelik tavsiye ve girdilerin hazırlanması (Şeffaflık verileri vb. konusunda AB mevzuatı ile uyumlu olacak şekilde tavsiyelerin belirlenmesi).
• Veri raporlama ve acil piyasa mesajlaşma sistemi için tasarım ilkelerinin karakterizasyonu
İş Başı Eğitimler:
• Şeffaflık platformu ve ilgili faaliyetler hakkında, EPİAŞ tesislerinde 10 gün boyunca uygulamalı eğitim ve destek sağlanması.
• İş başı eğitim ve desteğin genel amacı, tavsiyelerin hayata geçirilmesinin nasıl mümkün olacağı ve ilgili teknik tartışmalara olanak sağlamaktır. Tavsiyelerden ve/veya eğitimlerden ve/veya ilgili tartışmalardan (düzenleyici, organizasyonel, altyapısal vb.) kaynaklanan her türlü çözümün geliştirilmesi ve uygulanması EPİAŞ'ın sorumluluğunda olacaktır.
Ayrıca, İş Tanımına göre, Görev 1B-1.2a'nın çalışma kapsamı, aşağıdaki çıktıların hazırlanmasını ve sunulmasını içerir:
• Şeffaflık Platformu Değerlendirme Raporu
• Şeffaflık Platformu Tavsiyeler ve Eğitim Raporu Başlangıç Fazı Faaliyetleri
28
Proje Başlangıç Fazında, Danışman aşağıdaki toplantıları gerçekleştirmiştir:
• 18 Eylül 2018’de Proje Başlangıç Toplantısı
• 18 Eylül 2018’de Dünya Bankası Ekibi ile Toplantı
• 19 Eylül 2018’de EPDK Ekibi ile toplantı
• 21 Eylül 2018’de EPİAŞ ile toplantı
• 01 Ekim 2018’de EPİAŞ ile toplantı
• 05 Ekim 2018 'de EPİAŞ ile video konferans Proje Başlangıç Fazında, Danışman şunları incelemiştir:
• 14 Mart 2013 tarihli Elektrik Piyasası Kanunu
• 14.04.2009 tarihli Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği
• 30 Mayıs 2018 tarihli Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği
• Gün Öncesi Piyasası Genel Usul ve Esasları
• 13 Mayıs 2016 tarihli Organize Toptan Elektrik Piyasasında Şeffaflığa İlişkin Raporlama İlkeleri
• EPİAŞ Şeffaflık Platformu
• BOTAŞ EBT
• EPİAŞ Yıllık Raporları
• 714/2009 Sayılı AB Tüzüğü (Elektrikte sınır ötesi paylaşımlar için şebekeye erişim koşulları hakkında tüzük )
• 715/2009 Sayılı AB Tüzüğü (Doğalgaz iletim şebekelerine erişim şartları hakkında tüzük)
• 1227/2011 Sayılı AB Yönetmeliği (Enerji Toptan Satış Piyasalarında Dürüstlük ve Şeffaflık Hakkında Yönetmelik - REMIT)
• 1348/2013 Sayılı AB Yönetmeliği (REMIT Uygulama Yönetmeliği)
• 543/2013 Sayılı AB Yönetmeliği (Elektrik piyasalarında verilerin sunulması ve yayınlanması hakkında yönetmelik)
• İngiltere Refah Fonu tarafından nihai alıcılara fonlanan REMIT projesinin çıktıları - Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK) faydalanıcısı.
• Önceki danışmanlık projelerinin (ör. Gaz Ticaret Platformu için Tasarım ve Uygulama Planı Oluşturulmasına Yönelik Danışmanlık Hizmetleri- EUIPA12 / CS-03) ilgili raporları
• Önceki danışmanlık projelerinin (ör. Gaz Ticaret Platformu için Tasarım ve Uygulama Planı Oluşturulmasına Yönelik Danışmanlık Hizmetleri- EUIPA12 / CS-03) ilgili raporları