3. BÖLÜM YERLİ VE YABANCI YAPIM KORKU FİLMİ
3.5.3. Odak G rup Görüşmesi Yöntemi
Odak grup görüşmeleri, günümüz eylem araştırmalarında sıklıkla kullanılan bir görüşme yöntemi olmuştur. Sosyal bilimlerde genellikle birebir görüşmeler ve anketler kullanılsa da odak grup görüşmeleri en sistematik veri toplama yöntemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun sebebi ise araştırma yapılan konular hakkında detaylı ve sistematik veri toplanabilmesinden dolayıdır (Kitzinger, 1995: 302).
Kruger ise (1994) odak grup görüşmesini, ‘‘bireylerin düşüncelerini serbestçe
söyleyebileceği bir ortamda dikkatlice planlanmış bir tartışma olarak tanımlamaktadır’’.
Odak grup (Focus Group) görüşmeleri, belirlenmiş yöntemlerle ve bu yöntemlerin mantığına uygun kişilerin seçilmesiyle yapılmaktadır. Seçilen kişilerin söylemleri toplumsal bağlamda dikkat edilmesi gereken nitel bir veri toplama tekniğidir. Bu yüzden örneklem seçimi amaçlı örneklem seçimi yöntemiyle yapılmalıdır.
Amaçlı örnekleme yöntemi; zengin bilgiye sahip olduğu varsayılan durumların araştırılmasında, olayların ve olguların açıklanmasında kullanılan tüm yöntemleri kapsamaktadır. Bu yöntemin uygulanmasında çeşitli alt yöntemler vardır. En sık kullanılanı ölçüt örnekleme yöntemidir. Bu yöntemde önceden belirlenen ölçütleri karşılayan örneklemin seçilmesi esastır (Yıldırım ve Şimşek, 1999: 140).
Amaçlı örneklem yönteminin alt konusu olan ölçüt örneklem belirlenmesi yöntemiyle seçilen odak grupla birebir görüşülüp izledikleri dab6e ve ALL HALLOWS’ EVE 2 filmlerinden korktukları, etkilendikleri sahnelerin sorulması amaçlanmıştır.
Odak grup çalışmaları genellikle 3-6 alt, 4-6 görüşme sorusunun 6-8 kişiden oluşan katılımcıdan oluşan guruba sorular sorulmasıyla yapılmaktadır. Katılımcıların az tutulma sebebi 6-8 kişilik odak grupta bile görüşmelerin saatlerce zaman alması ortaya onlarca yazılı veri olarak onlarca sayfa oluşmasından dolayı odak grup 6 kişiyle sınırlı kalmıştır. İncelenecek grup sayısının fazlalığı evreni daha çok temsil edecek gibi görünse’ de uygulamada böyle olmadığı konunun aşırı ayrıntılara indiği ve farklılaştığı görülmüştür. Bu yüzden çalışma 2 odak grupla sınırlı kalmıştır (Çokluk vd., 2011: 101).
Amaçlı örneklem seçiminde, araştırma konusunun korku filmi olmasından dolayı korku filmi izlenme yaşı 13 üzeri ve 18 yaş üzerinde olduğundan dolayı odak grubun örneklem seçiminde 18 yaşından büyük kişiler seçilmiştir.
Yapılan araştırmalarda sinema izleyicisinin Yüzde 52'si 15 -29 yaş arasında olduğu ve izleyicilerin çoğunluğunun evli olduğu, izleyicilerin yüzde 80'i lise öğrencisi veya lise mezunu, yüzde 4'lük kesimin ise yüksek lisans ve doktora yapmış olduğu tespit edilmiştir. Amaçlı örneklem seçiminde bu şartların yerine getirilmesi sağlanmaya çalışılmıştır (Eren, 2016: 1).
Cinsiyete göre korku düzeyi farklılıklarının yaşanmaması için kadın, erkek sayılarının eşit olması sağlamıştır (Andre, 2016: 62).
Kırsal ya da şehir yaşantısı içindeki bireylerin kültürel farklılıklarının korku düzeyi etkilememesi için tamamı şehir yaşantısı içinde ve farklı şehirlerde yaşayan
kişilerin seçilmesine özen gösterilerek odak gruplar oluşturulmuştur (Burkovik ve Tan, 2016: 83).
Odak gruplar Cinsiyet olarak incelendiğinde toplam 6 kadın ve 6 erkekle katılımcıların cinsiyet sayıları eşittir.
Tablo-3: 1.Odak Grup Katılımcı Bilgileri
1
. O
D
AK
G
RUP
KATILIMCI CİNSİYET YAŞ ŞEHİR EĞİTİM MESLEK
1.KATILIMCI KADIN 52 ESKİŞEHİR LİSE EV HANIMI
2.KATILIMCI ERKEK 58 TOKAT LİSE İŞÇİ
3.KATILIMCI KADIN 29 SİVAS YÜKSEK LİSANS
HEMŞİR E
4.KATILIMCI ERKEK 36 AMASYA ÖNLİSANS MEMUR
5.KATILIMCI KADIN 26 İSTANBUL LİSE İŞÇİ
Seçilen odak gruplar yaş olarak incelendiğinde,1.odak grup yaş ortalaması 38,33’dir.2.odak grup yaş ortalaması 31,5’dır. Odak grupların genel olarak yaş ortalaması 34,9’dır.
Odak gruplardaki katılımcıların şehirleri incelendiğinde 1.odak grup katılımcılarının Eskişehir, Tokat, Sivas, Amasya, İstanbul, Kayseri şehirlerinden olduğu bilinmektedir.2.odak grup katılımcılarının şehirleri ise Eskişehir, Ankara, Bolu, Kocaeli, İstanbul, Sakarya olduğu bilinmektedir
Tablo-4: 2. Odak Grup Katılımcı Bilgileri
2
. O
D
AK
G
RUP
KATILIMCI CİNSİYET YAŞ ŞEHİR EĞİTİM MESLEK
1.KATILIMCI KADIN 20 ESKİŞEHİR LİSE ÖĞRENCİ
2.KATILIMCI ERKEK 18 ANKARA LİSE ÖĞRENCİ
3.KATILIMCI KADIN 46 BOLU LİSANS İŞÇİ
4.KATILIMCI ERKEK 48 KOCAELİ ÖNLİSANS MEMUR
5.KATILIMCI KADIN 27 İSTANBUL LİSE EV HANIMI
6.KATILIMCI ERKEK 30 SAKARYA LİSE ESNAF
Odak gruplardaki katılımcıların eğitim durumları incelendiğinde, 1.odak grup katılımcılarından birisi yüksek lisans, birisi ön lisans, dördü lise mezunu olduğu görünmektedir.2.odak grup incelendiğinde, birisi ön lisans, birisi lisans, dördü lise,
mezunudur. İki grup birlikte incelendiğinde yüksek lisans mezunu % 8,33, lisans mezunu % 8,33, Ön lisans mezunu % 16,67, lise mezunu % 66,67 olduğu görülmektedir.
Oluşturulan bu odak gruplara seçkisiz örneklem yöntemiyle seçilen yerli ve yabancı yapımlardaki filmler izlettirilmiştir. Buna göre Yerli yapım korku filmlerinde örneklem film seçimine yakın zamanlı ve güncel olması açısından 2015 yılında yapılan ve gösterime giren filmlerden tesadüfî örneklem seçim yöntemiyle 18 yerli yapım korku filmi içinden dab6e filmi örneklemi seçilmiştir. Yabancı yapım korku filminde 2015 yılında yapılan ve gösterime giren 173 film arasından ALL HALLOWS’ EVE 2 filmi örneklemi seçilmiştir.
Şekil- 35: 1. Odak grubun dab6e filmini izledikleri an
Seçilen bu filmler ‘‘Durum çalışmasının’’ Bütüncül çoklu durum desenine göre incelecektir. Bu desende her bir durum kendi içinde bütüncül olarak ele alınır ve daha sonra birbirleriyle karşılaştırılır (Yıldırım ve Şimşek, 1999: 327).
Odak gruplara filmler sinema ortamında izlettirilmek istenilmiş ancak gerekli izinler alınamadığı için; yüksek çözünürlüklü ekran ile akşam saatlerinde oluşturulan ortamda izlettirilmiştir.
Odak gruplara korktukları sahneler görüşme yöntemiyle sorular sorularak tespit edilmiştir. dab6e filmi için bu sorular;
• İzlediğiniz dab6e filmindeki korkutucu bulduğunuz sahnelerden bahseder misiniz?
• İzlediğiniz dab6e filminde korkutucu bulduğunuz sahnelerde korkunuzu arttırıcı teknik destek unsurları nelerdir? (Işık, ses, dekor, kostüm, makyaj).
Görüşmecinin sorduğu bu sorular alt sorularla ve odak grup çalışmasının verdiği cesaretlenme ile şekillenerek dab6e filminin korkulan sahneleri belirlenmiştir.
Aynı yöntemle odak gruplara ALL HALLOWS’ EVE 2 filmi için ’de bu sorular sorulmuştur;
• İzlediğiniz ALL HALLOWS’ EVE 2 filmindeki korkutucu bulduğunuz sahnelerden bahseder misiniz?
• İzlediğiniz ALL HALLOWS’ EVE 2 filminde korkutucu bulduğunuz sahnelerde korkunuzu arttırıcı teknik destek unsurları nelerdir? (Işık, ses, dekor, kostüm, makyaj).
Görüşmecinin sorduğu bu sorular alt sorularla ve odak grup çalışmasının verdiği cesaretlenme ile şekillenerek ALL HALLOWS’ EVE 2 filminin korkulan sahneleri belirlenmiştir. Bu sahneler aydınlatma yöntemleri açısından incelenecektir.
Odak grubun korktuğu sahnelerin belirlenmesi sırasında sayısallaştırma tercih edilen ve uygun bir yöntem değildir. Nitel bir veri toplama yöntemi olan odak grup görüşmelerinde genelleme kaygısı olmadığından, sayısallaştırmaya da gerek yoktur (Fern, 2001: 1).
Bundan dolayı sonuçlar elde edilirken, frekans ya da yüzde istatistiklerine testlere ya da tablolara gerek yoktur. Dahası sonuçlar nicelleştirilmemelidir. Sayısal veriden çok, bireysel düşüncelerin farklılıklarının nasıl verildiği önemlidir.
Odak grupların korktukları sahneler doküman incelemesine tabi tutularak incelenmiştir. Bu yöntemde odak grubun verdiği cevapların evrenin tamamını temsil ettiği varsayılmaktadır.
3.6. Yerli Yapım Korku Filmlerinde Anlatım Aracı Olarak Işığın