Fuarların Temel Fonksiyonları

Fuarların katılımcılara sağladığı temel faydalar, aynı anda ve tek mekanda arz ve talep zincirine katılma, teknik eğilimler ve gelişmeler hakkında bilgi edinme, yüz yüze iletişim kurma olarak tanımlanabilir. Bu organizasyonlar, aynı zamanda, pazarda yaşanan gelişmeleri, çeşitlilikleri ve pazarın büyüklüğünü doğrudan yansıttıkları için önemli bir ekonomik göstergedir.

Fuarlar, her ne kadar ihracat pazarlamasında önemli bir araç olsalar da bu etkinliklere yalnızca bir pazarlama olarak bakmamak gerekir. Onlar, pazarın ta kendisidir.

1.3. 2. Tanıtma, Bağlantı Kurma ve Satma Fonksiyonu

Fuarlar ve sergiler, aşağıda yazılı temel ticari hedeflere ulaşmak için en uygun yerlerdir:

• Yeni ve sadık müşteriler kazanmak,

• Mevcut müşterilerle bağlantıları güçlendirmek, • Yeni ürün ya da hizmetler yaratmak,

• Geniş ürün ve hizmet yelpazesini sergilemek ve tanıtmak, • Satış işlemini hızlandırmak,

• Firma ve ürün imajını tanıtmak ve güçlendirmek • Halkla ilişkileri güçlendirmek,

• Medya ilgisi oluşturmak

Fuarlar, yeni müşterilerin bulunabileceği en iyi mekanlar olmalarının yanında günümüzde pek çok firmanın da yalnızca prestij amacıyla katıldığı etkinliklerdir. Hiç müşteri sıkıntısı çekmeyen dev firmalar, sektörlerindeki en iyi fuarlarda stand açarak mevcut müşterilerine güven vermekte, prestijini sağlamlaştırmaktadır. Coca Cola’nın

dünyanın en büyük gıda fuarı olan Köln-ANUGA’da, Sony’nin dünyanın en büyük bilişim ve elektronik fuarı olan Hanover-CEBIT’te stand açmaları gibi.

1.3. 3. Değer Biçme, Öğrenme ve Etkileşim Fonksiyonu

Fuarlar, fayda-maliyet karşılaştırması açısından ticari etkinliğin tam ortasında yer almak için en etkili sonuç veren yöntemdir. Çünkü fuarlar, iş yapmanın yanında aşağıdaki unsurları da sağlamaktadır:

• Mevcut ve potansiyel müşterilerin beklentileri hakkında daha fazla fikir sahibi olmak,

• Müşterilerin ürün ve hizmet yelpazesi hakkındaki görüşlerini anında öğrenmek,

• Potansiyel müşteri veritabanı oluşturmak ve genişletmek,

• Pazarın rekabet ortamı hakkında araştırma yapmak, pazar potansiyelini değerlendirmek,

• Buluşları ve yeni teknolojileri takip etmek, • İşletmenin pazardaki varlığını sürdürmek, • Muhtemel şube ve distribütörlerle karşılaşmak, • İşbirlikleri ve ortak yatırımlar kurmak,

• Vasıflı yeni personel bulmak

Fuar ve sergiler, işletmelere sağladıkları faydanın yanında düzenlendikleri şehrin ve ülkenin ekonomik gelişimine de katkı yapmaktadır.

Bir fuara katılırken organizatöre ve fuarla ilgili yan hizmetleri yürüten taşeronlara ödenen paraların yanında hem katılımcılar hem de ziyaretçiler konaklama, ulaşım, yeme-içme, eğlenme ve diğer hizmetler için büyük miktarda para harcarlar. Bu harcamalar, yalnızca lokal bir gelir artışını sağlamakla kalmaz, yükselen vergi gelirleri sebebiyle istihdam artışına da yardımcı olur.

Yapılan araştırmalar, fuar katılımcıları tarafından yapılan kişi başı günlük ortalama 200 – 350 Dolar’lık harcamanın yarısının, fuarın düzenlendiği şehirde ve çevre bölgelerde kaldığını göstermektedir. Her bir fuarın, organizatör firmaya

sağladığı kazancın yaklaşık altı katı kadar bir tutarı kent ekonomisine bıraktığı da tahmin edilmektedir. Bu, fuarların dolaylı faydası olarak adlandırılmaktadır.16

Ülke ihracatının arttırılmasında çok büyük bir fonksiyonu olan fuarlar, 1990’lı yıllardan itibaren gerek devlet, gerek sivil toplum kuruluşları tarafından teşvik edilmeye başlamıştır. Bu teşvikler bazen parasal nitelikte bazen de eğitim ya da danışmanlık hizmetleri şeklinde karşımıza çıkmıştır. Yapılan tüm bu destekleme faaliyetleri Türkiye’de fuarcılığı belli bir noktaya getirmiştir. Bundan 20 sene önce insanlarımızın çoğu İzmir Enternasyonal Fuarı dışında hiçbir fuarı tanımazken günümüzde fuar ve sergiler, işadamları tarafından ticaret geliştirme merkezi olarak etkin bir şekilde kullanılmakta, bu organizasyonlar halk tarafından da yoğun ilgi görmektedir.

Bu bölümde DTM tarafından ihracata yönelik olarak sağlanan yardımlar ele alınmıştır. İhracatın yapılabilirliğini artıran pek çok faaliyet için devlet tarafından mali destek verilmektedir. Bu desteklerden biri de ihracata giden en etkili yollardan biri olan fuarlara yöneliktir.

Fuarlara sağlanan teşvikler, çalışmamızın üçüncü bölümünde ayrıntılı bir şekilde ele alınacak, teşviklerin ihracat üzerindeki etkisi incelenecektir. Ancak, bunu yapmadan önce, teşvik edilen etkinliklerin kavram olarak ne ifade ettiği, fuarcılığın ülkemizdeki ve dünyadaki durumu çalışmamızın ikinci bölümünde masaya yatırılacaktır.

Fuarcılığın Türkiye’deki durumu mercek altına alınırken ayrıntılı analiz ve yorumlar yapılarak, gelecekte dünyanın fuar merkezlerinden biri haline gelebilmemiz için atılması gereken adımlar aktarılacaktır.

16

“Fairs & Exhibitions as an Important Factor for Economic Development”, UFI - The Global Association of the Exhibition Industry,

İKİNCİ BÖLÜM

FUAR KAVRAMI, TÜRKİYE’DE VE DÜNYADA FUARCILIK

Fuar kelimesi, popülaritesi artan bir konu olması sebebiyle gerek ticari işletmeler gerek medya ve halk tarafından sıkça kullanılan bir terim haline gelmiştir. Bununla birlikte, tam olarak ne anlam ifade ettiği genelde doğru olarak bilinmemektedir. Bu sebeple, çalışmamızın ikinci bölümüne fuarın tanımını yaparak ve fuar türleri hakkında bilgiler vererek başlanacaktır.

Fuar kelimesi yakın zamana kadar şenlik, panayır, eğlence gibi etkinlikleri tanımlamak için kullanılan bir kavram olmuştur. Hâlbuki fuarlar ticaret merkezleridir. Hizmet ettikleri amaçlar ve firmalara sağladıkları yararlar hep ticaretle ilgilidir.

“Fuarlar, ticarette başlı başına bir olgu haline gelmiştir. Öyle ki fuarlar,

içeriklerine göre farklılıklar göstermekte, konularına, düzenlendikleri yere ve kapsadıkları süreye göre farklı isimler almaktadır”1_.

Ülkemizde yurtiçi fuarlar konusunda en yüksek merci olan ve yayımladığı “Yurt İçinde Fuar Düzenlenmesine Dair Usul ve Esaslar”la Türkiye’de düzenlenecek fuarların uyması gereken kuralları tespit eden Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) “Fuar” tanımı aşağıdaki gibidir:

“Fuar, standlar kurulması yoluyla, ticarete konu mal ve hizmetlerin, bunlar ile

ilgili teknolojik gelişme, bilgi ve yeniliklerin tanıtımını ve aktarımını amaçlayan; ziyaretçi ve katılımcı arasında bilgi alışverişi, işbirliği, pazar büyütmeye ve geleceğe yönelik ticari ilişkilerin kurulması ve geliştirilmesi veya tüketicilere yönelik ürün ve hizmetlerin satışının sağlanması için sözü edilen Usul ve Esaslar’a uygun alanlarda düzenlenen, konusunu oluşturduğu alanın, sektörün ve toplumun menfaatlerini gözeten; yer, tarih ve süresi önceden belirlenen etkinlikleri ifade eder”2.

Tanımdan da görüldüğü gibi, bir etkinliğin fuar olarak değerlendirilebilmesi için öncelikle ticarete konu olan mal ve hizmetlerin sergilenmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, fuarlar, sadece standların kurulup ürünlerin teşhir edildiği yerler

1

Sülün, a.g.e., s. 16

2

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, “Yurt İçinde Fuar Düzenlenmesine Dair Usul ve Esaslar”, Madde 4, Fıkra 1.

değildir. Bu mekanlarda, teknolojik gelişmelerle ilgili bilgi alışverişi, müşteri tabanının genişletilmesi ve uzun vadeli ticari bağlantıların kurulması gibi ticaretin özünü oluşturan faaliyetler yapılmaktadır.

2.1. Fuar Türleri

Ticari arenada kullanımı gittikçe artan, buna karşılık, yeterli bilgi kaynağı bulunmayan fuarların farklı ortamlarda farklı türlerinin tanımlarına rastlanmaktadır. TOBB, fuarları temel olarak üçe ayırmış ve “Yurt İçinde fuar Düzenlenmesine Dair Usul ve Esaslar”da fuar türlerinin tarifini vermiştir. Çalışmamızın bu bölümünde önce TOBB’un fuar türleri aktarılacak, ardından da uygulamada karşımıza çıkan ama TOBB’un fuar mevzuatında geçmeyen fuar türlerinden bahsedilecektir.