FRAP Değeri

Marul örneklerinin hasat sonrası FRAP değerleri ve bu değerlerde depolama sürecince meydana gelen değişimler çizelge 4.8. de verilmiştir.

Çizelge 4.8. Marul örneklerinin depolama süresince antioksidan kapasitesi (FRAP) değerlerinde meydana gelen değişmeler (µmol TE/g yaş ağırlık)

Çeşitler Gübre Çeşidi DEPOLAMA SÜRESİ (GÜN) Başlangıç 5 10 15 PEARLY ÇG 3,73 a1* 5,67 b1 2,92 c1 3,95 ac1 ASG 4,04 a2 7,00 b2 5,84 c2 5,04 ac2 VERSAİ ÇG 1,03 a3 1,08 b3 1,10 c3 0,80 ac3 ASG 1,12 a4 2,20 b4 2,10 c4 1,35 ac4 FONESCA ÇG 0,81 a5 0,57 b5 0,60 c5 0,61 ac5 ASG 0,80 a6 0,63 b6 0,80 c6 0,66 ac6

* FRAP değerleri üç tekerrürün aritmetik ortalaması şeklinde verilmistir. Aynı satırda aynı harfle gösterilen değerler önemli düzeyde farklılık göstermemektedir (p>0,05). Aynı sütunda aynı rakamla gösterilen değerler önemli düzeyde farklılık göstermemektedir (p>0,05).

Depolama işlemi başlangıcında FRAP değerleri 0,80-4,04 µmol TE /g yaş ağırlık arasında değişmiş olup, en yüksek FRAP değeri (4,04) amonyum sülfat gübresi uygulaması ile yetiştirilen Pearly çeşidinde belirlenirken, en düşük değer (0,80) ise, amonyum sülfat gübresi uygulanan Fonesca çeşidinde belirlenmiştir.

Bulgular incelendiğinde, FRAP değerleri açısından tüm marul çeşitleri arasında istatistiksel olarak önemli farklılık olduğu (p<0,05) görülmektedir (Ek-8).

Depolamanın 15. gününde FRAP değerleri 0,61-5,04 arasında değişmiş olup, en düşük FRAP değeri (0,61) çiftlik gübresi uygulanarak yetiştirilen Fonesca çeşidinde en yüksek FRAP değeri (5,04) ise amonyum sülfat gübresi uygulanarak yetiştirilen Pearly çeşidinde belirlenmiştir.

Depolama süresinin FRAP değerleri bakımından etkisi incelendiğinde istatistiksel olarak depolama süreleri arasında anlamlı bir fark olduğu (p<0,05) görülmektedir. Depolamanın 0. günü ile 15. günü ve 10. gün ile 15. gün FRAP değerleri arasında anlamlı bir farklılık (p>0,05) söz konusu değil iken, diğer günlerdeki FRAP değerleri arasında anlamlı bir farklılık (p<0,05) vardır (Ek-8).

Marul yetiştirilmesinde kullanılan gübre çeşitlerinin FRAP değerleri bakımından etkisi incelendiğinde (Ek-8), istatistiksel olarak gübre çeşitleri arasında anlamlı bir farklılığın olduğu (p<0,05) tespit edilmiştir.

FRAP değerleri açısından marul yetiştirmede kullanılan gübre çeşidi ve depolama süresi etkileşimi istatistiksel olarak (p<0,05) önemlidir (Ek-8). FRAP değerleri açısından marul çeşidi ve depolama süresi etkileşimi incelendiğinde istatistiksel olarak (p<0,05) önemli olduğu görülmüştür (Ek-8). Benzer şekilde, FRAP değerleri marul çeşidi ve gübre çeşidi etkileşimleri arasında da istatistiksel olarak anlamlı (p<0,05) bir farklılık söz konusudur (Ek-8).

4.1.8.2. TEAC Değeri

Marul örneklerinin hasat sonrası TEAC değerleri ve bu değerlerde depolama sürecince meydana gelen değişimler çizelge 4.9. de verilmiştir.

Çizelge 4.9. Marul örneklerinin depolama süresince antioksidan kapasitesi (TEAC) değerlerinde meydana gelen değişmeler (µmol TE /g yaş ağırlık)

Çeşitler Gübre Çeşidi DEPOLAMA SÜRESİ (GÜN) Başlangıç 5 10 15 PEARLY ÇG 2,22 a1* 8,73 b1 4,70 c1 6,24 c1 ASG 2,22 a2 11,87 b2 8,38 c2 7,07 c2 VERSAİ ÇG 5,48 a3 2,26 b3 2,26 c3 2,07 c3 ASG 5,30 a4 3,92 b4 3,61 c4 2,77 c4 FONESCA ÇG 0,90 a5 0,80 b5 0,98 c5 0,85 c5 ASG 0,90 a6 0,97 b6 1,01 c6 0,97 c6

* TEAC değerleri üç tekerrürün aritmetik ortalaması şeklinde verilmistir. Aynı satırda aynı harfle gösterilen değerler önemli düzeyde farklılık göstermemektedir (p>0,05). Aynı sütunda aynı rakamla gösterilen değerler önemli düzeyde farklılık göstermemektedir (p>0,05).

Depolama işlemi başlangıcında TEAC değerleri 0,90-5,48 µmol TE/g yaş ağırlık arasında değişmiş olup, en yüksek TEAC değeri (5,48) çiftlik gübresi uygulaması ile yetiştirilen Versai çeşidinde belirlenirken en düşük değer (0,90) ise, hem amonyum sülfat gübresi hemde çiftlik gübresi uygulanarak yetiştirilen Fonesca çeşidinde belirlenmiştir. İstatistiksel olarak incelendiğinde TEAC değerleri açısından marul çeşitleri arasında önemli bir farklılık (p<0,05) olduğu (Ek-9) görülmektedir. TEAC değerleri açısından tüm marul çeşitleri arasındaki farklılığın istatistiksel olarak da önemli olduğu (p<0,05) belirlenmiştir (Ek-9).

Depolamanın 15. gününde TEAC değerleri 0,85-7,07 arasında değişmiş olup, en düşük TEAC değeri (0,85) çiftlik gübresi uygulanarak yetiştirilen Fonesca çeşidinde en yüksek TEAC değerleri (7,07) ise amonyum sülfat gübresi uygulanarak yetiştirilen Pearly çeşidinde belirlenmiştir.

Depolama süresinin TEAC değerleri bakımından etkisi incelendiğinde istatistiksel olarak depolama süreleri arasında anlamlı bir farklılık olduğu (p<0,05) görülmektedir. Yanlızca depolamanın 10. günü ile 15. günü TEAC değerleri arasında anlamlı bir farklılık (p>0,05) söz konusu değil iken, diğer günlerdeki TEAC değerleri arasında anlamlı bir farklılık (p<0,05) vardır (Ek-9).

Gübre çeşitlerinin TEAC değerleri bakımından etkisi incelendiğinde (Ek-9), istatistiksel olarak gübre çeşitleri arasında anlamlı bir farklılığın olduğu (p<0,05) görülmüştür.

TEAC değerleri açısından gübre çeşidi ve depolama süresi etkileşimi istatistiksel olarak (p<0,05) önemlidir (Ek-9). TEAC değerleri açısından marul çeşidi ve depolama süresi etkileşimi incelendiğinde istatistiksel olarak (p<0,05) önemli olduğu görülmüştür (Ek- 9). Benzer şekilde, TEAC değerleri açısından marul çeşidi ve gübre çeşidi etkileşimleri arasında da istatistiksel olarak anlamlı (p<0,05) bir farklılık söz konusudur (Ek-9).

Yamaduchi ve ark. (2003), ısıl işlem görmüş ve görmemiş marullarda antioksidan kapasitesinde azalma olduğunu tespit etmişlerdir. Altunkaya ve Gökmen (2008) de yaptıkları çalışmada benzer sonuçları elde etmişlerdir.

Murcia ve ark. (2009a), yaptıkları çalışmada 7 günlük soğuk depolamanın sonunda, dondurucuda 1.gün ve 8 aylık depolamanın sonunda ve konserve haline getirilmiş marullarda ise 1.gün ve 18 aylık depolamanın sonunda antioksidan kapasitelerinde (TEAC) herhangi bir değişimlik olmadığını belirtmektedirler.

Çalışmamız sırasında toplam antioksidan kapasitesinde tespit edilen artışın, marul örneklerinin devam eden biyolojik faaliyetlerden dolayı sentezledikleri antioksidan maddelerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Takip eden depolama süresince antioksidan kapasitesinde azalmalar gözlemlenmiştir. Toplam antioksidan kapasitesi, vitamin, fenolik maddeler ve benzer bileşenler toplamını yansıtmaktadır. Antioksidan kapasitesini etkileyen en önemli faktörlerden biri de fenolik maddelerdir. Bu nedenle toplam fenolik madde miktarlarındaki değişimler, antioksidan kapasitesini de etkileyecektir. Depolama süresince fiziksel hasar nedeniyle oluşması yüksek olası

polifenoloksidaz aktivitesinin, fenolik madde parçalanmasına bağlı antioksidan aktivitesinde azalmalara yol açmış olabileceği kanısını güçlendirmektedir.

5. SONUÇ

Denemelerde elde edilen bulguların bir arada değerlendirilmesiyle aşağıdaki görüş ve sonuçlara varılmıştır:

 Marul örneklerinin depolanması sırasında toplam kuru madde değerleri üzerine, marul çeşit özelliği etkisinin ve farklı gübre uygulamalarından kaynaklanan etkinin istatistiksel olarak önemli bir etkiye sahip olmadığı (p>0,05) görülmüştür.

 Toplam kuru madde değerleri başlangıçta %3,86-5,08 aralığında değişirken depolama süresinin sonunda bu aralık artarak %4,19-6,27 değerlerine ulaşmıştır.

 Marul yetiştirilmesi sırasında uygulanan gübre çeşidi farklılığının, ürünlerin depolanması sırasında tespit edilen SÇKM değerleri üzerinde önemli bir etkisinin olduğu (p<0,05) ortaya çıkmıştır.

 Ön işlem görmüş marul örneklerinin depolanması sırasında pH değerlerinde azalma gözlemlenmiştir. Başlangıç pH değerleri arasında en yüksek pH değeri 6,10 iken depolama sonunda en yüksek pH değeri 5,91 olmuştur.

 pH değeri ve marul çeşidi etkileşiminin önemli düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Marul çeşidinin, pH değeri üzerine etkisi incelendiğinde çalışmada fark yaratan etkinin Fonesca çeşidinden kaynaklandığı tespit edilmiştir.

 Titre edilebilir asit miktarları depolamanın 5. ve 10. günlerinde başlangıç değerlerine göre artış göstermiştir. Depolama süresinin sonunda bu değerlerde azalma gözlemlense de başlangıç değerlerine göre titre edilebilir asit miktarlarında belirgin bir artış tespit edilmiştir.

 Örneklerin toplam klorofil miktarları üzerine marul çeşit etkileşimin önemli olduğu (p<0,05) görülmüştür. Toplam klorofil değerleri pearly çeşidinde diğer çeşitlere oranla daha yüksek belirlenmiştir. Depolama süresi boyunca versai ve fonesca çeşitlerindeki toplam klorofil miktarları 13,35-25,17 mg/kg arasında değişirken, pearly çeşidi için bu değişim 23,34-27,12 mg/kg aralığında kalmıştır.

 Marul örneklerinin ön işlem sonrası depolanması sırasında toplam antosiyanin değerleri üzerinde marul çeşit etkisi, depolama süresi etkisi ve gübre çeşit etkisinin ayrı ayrı anlamlı olduğu (p<0,05) ortaya konmuştur. Mor renkli pearly çeşidi, mor-yeşil renkli versai çeşidi ve yeşil renkli Fonesca çeşidi arasında toplam antosiyanin değerleri açısından anlamlı bir farklılık (p<0,05) belirlenmiştir. Yeşil renkli çeşitlerden, mor renkli çeşitlere doğru toplam antosiyanin değerlerinde artış olduğu, diğer bir ifadeyle; mor renkli çeşitlerin toplam antosiyanin içeriği bakımından yeşil renkli çeşitlerden daha zengin olduğu görülmektedir.

 Toplam fenolik madde yönünden pearly çeşidi belirgin olarak versai ve fonesca çeşidinden ayrılmıştır. Versai ve fonesca çeşidi marullarda depolama süresince toplam fenolik madde miktarı 225,29-529,80 µg GAE/g iken pearly çeşidinde bu değerler 1916,47-600,34 µg GAE/g aralığında tespit edilmiştir. Marul çeşitlerine ait toplam fenolik madde değerleri, toplam antosiyanin değerlerine parallellik göstermektedir. Toplam antosiyanin değerleri için marul çeşitlerine yönelik olarak yapılan “mor renkli çeşitlerin yeşil renkli çeşitlerden daha zengin olduğu” yorumu, toplam fenolik madde değerleri açısından da geçerlilik oluşturmaktadır.

 Depolama sırasında marul örneklerinin antioksidan kapasitelerindeki değişimin incelenmesi amacıyla örneklerin TEAC ve FRAP değerleri analiz edilmiştir. TEAC ve FRAP değerleri açısından, depolama süresinin, marul çeşit etkisi ve farklı gübre uygulamalarının ayrı ayrı marul örnekleri üzerinde önemli bir etkisi (p<0,05) olduğu görülmüştür.

 Toplam antioksidan kapasitesi her iki yöntemde de pearly çeşidinde diğer çeşitlerle kıyaslandığında oldukça yüksek çıkmıştır. Pearly çeşidi için en yüksek FRAP değeri 5. gün yapılan ölçümlerde 7,00 µmol TE/g yaş ağırlık olarak tespit edilmişken benzer şekilde TEAC değerleri için en yüksek değer yine pearly çeşidinde 5. gün yapılan ölçümlerde 11,87 µmol TE/g yaş ağırlık olarak tespit edilmiştir.

 Depolama süresinin sonunda pearly çeşidi için en düşük FRAP değeri 3,95 µmol TE/g yaş ağırlık iken versai ve fonesca çeşitleri arasında en yüksek değer 1,35 µmol TE/g yaş ağırlık olmuştur.

 Depolama süresinin sonunda pearly çeşidi için en düşük TEAC değeri 6,24 µmol TE/g yaş ağırlık iken versai ve fonesca çeşitleri arasında en yüksek değer 2,77 µmol TE/g yaş ağırlık olmuştur.

 Marul örneklerinin toplam antioksidan kapasitesi değerleri depolamanın 5. yada 10. günlerinde en yüksek değerine ulaşmışken bu değer depolamanın sonunda azalma göstermiştir. Bu azalmanın sonucunda 15. gün FRAP ve TEAC değerleri versai ve fonesca çeşidi için başlangıç değerlerinin altına inerken, pearly çeşidi için azalmaya rağmen bu değerler başlangıç değerlerinden yüksek kalmıştır.

 Bu tür ürünlerin besleyici özelliklerinin, özellikle yetiştirme koşulları, ön işlem uygulamaları ve depolama süresine bağlı olarak ortaya konması amaçlanmış olup, literatür araştırmalarında daha önce böyle bir çalışmaya rastlanılmamış olması nedeniyle, Elde edilen bulguların bundan sonraki benzer ya da daha detaylı olarak yapılacak konuya ilişkin çalışmalara başlangıç noktası oluşturacağı ve ışık tutacağı düşünülmektedir.

Sonuç olarak; tüketimi her geçen gün artan ön işlem görmüş ürünlerde, besleyici değerin korunması noktasında depolama süresi kadar marul çeşidinin de göz ardı edilemeyecek öneme sahip olduğu ortaya çıkmıştır.

Piyasaya sunulacak ürün kalitesinin yükseltilmesinde yapılacak çalışmalar sırasında gübre uygulamalarının da dikkat edilmesi gereken bir diğer husus olduğu kanısına varılmıştır. Diğer bir deyişle besleyici değerin arttırılması yada kaliteli ön işlem görmüş ürün üretim sürecinin, hasat süreciyle değil çok daha öncesinden; yetiştirme aşamasından başlayan bir süreç olduğu kanısına varılmıştır.

Tarladan çatala ürün izleme sistemlerinin bu yönüyle de büyük önem arz ettiği görülmüştür. Bu nedenle fabrikasyon süreçlerinin kontrollü yönetimi kadar tarlada yetiştirme şartlarının da kontrollü yönetiminin, yüksek kalitede ön işlem görmüş marul ürünleri üretiminde üzerinde önemle durulması gereken bir süreç olduğu gerçeği karşımıza çıkmaktadır.

6. KAYNAKLAR

Ahvenainen, R., 1996. New approaches in improving the shelf life of minimally processed fruit and vegetables. Trends in Food Science & Technology, 7, 179– 187.

Allende, A., Aguayo, E., Arte´s, F., 2004. Microbial and sensory quality of commercial fresh processed red lettuce throughout the production chain and shelf life. International Journal of Food Microbiology, 91, 109-117.

Allende, A., Tomás-Barberán, F.A., Gil, I., 2006. Minimal processing for healthy traditional foods. Trends Food Sci. Technol. 17, 513–519.

Altunkaya, A., Becker,E. M., Gökmen, V., Skibsted L. H., 2009. Antioxidant activity of lettuce extract (Lactuca sativa) and synergism with added phenolic antioxidants. Food Chemistry, Volume 115, Issue 1, Pages 163-168

Anonim, 2009. Başka yerde sınıflandırılmamış diğer sebzeler denge tablosu, 2007/'08 TUİK http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=4034&tb_id=4 ; (17.02.2011)

Ansorena, M.R.,Gonia, M.G., Agueroa, M.V., Rouraa, S.I., Di Scala K.C., 2009. Application of the General Stability Index method to assess the quality of butter lettuce during postharvest storage using a multi-quality indices analysis. Journal of Food Engineering Volume 92, Issue 3, Pages 317-323

Araneda M., Hough G., De Pena, W. E., 2008. Current-status survıval analysıs methodology applıed to estımatıng sensory shelf lıfe of ready-to-eat lettuce (lactuca satıva). Journal of Sensory Studies, 23 (2008), 162–170.

Ares G., Lareo C., Lema, P., 2008a. Sensory shelf life of butterhead lettuce leaves in active and passive modified atmosphere packages. International Journal of Food Science and Technology, 2008, 43, 1671–1677.

Ares, G., Gime´nez, A., Ga´mbaro A., 2008b. Sensory shelf life estimation of minimally processed lettuce considering two stages of consumers‟ decision- making process. Appetite, 50 (2008), 529–535.

Benzie, I. F. F., ve Strain, J. J., 1996. The ferric reducing ability of plasma (FRAP) as a measure of „„antioxidant power”: The FRAP assay. Annals of Biochemistry, 239, 70–76.

Block, G., Patterson, B., Subar, A., 1992. Fruit, vegetables and cancer prevention.A review of epidemiological evidence. Nutr. Cancer, 18, 1-29.

Bolin, H. R., Stafford, A. E., King, A. D., Jr., Huxsoll, C. C., 1977. Factors affecting the storage stability of shredded lettuce. Journal of Food Science, 42, 319–1321. Castaer, M., Gil, M. I., Ruız, M. V., & Artes, F., 1999. Browning susceptibility of

minimally processed Baby and Romaine lettuces. European Food Research and Technology, 209, 52–56.

Cemeroğlu B.; 2007. Gıda Analizleri. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları, No:34, 535s, Ankara.

Cisneros-Zevallos, L., 2003. The use of controlled postharvest abiotic stresses as a tool for enhancing the nutraceutical content and adding-value of fresh fruits and vegetables. Journal of Food Science, 68(5), 1560–1565.

Crafts-Brandner, S.J., F.E. Below, J.E. Harper, and R.H. Hageman., 1984. Effects of pod removal on metabolism and senescence of nodulating and nonodulating soybean isolines. II. Enzymes and chlorophyll. Plant Physiol. 75:318-322.

Crozier, A.; Lean. M.E.J.; McDonald, M.S.; Black, C., 1997. Quantitative analysis of the flavonoid content of commercial tomatoes, onions, lettuce, and celery.J.Agric.Food Chem., 45,590-595.

Del Caro, A., Piga, A., Vacca, V., Agabbio, M., 2004. Changes of flavonoids, vitamin C and antioxidant capacity in minimally processed citrus segments and juices during storage. Food Chem. 84, 99–105.

Del Nobile, M. A., Licciardello, F., Scrocco, C., Muratore, G., Zappa,M., 2007. Design of plastic packages for minimally processed fruits. Journal of Food Engineering, Volume 79, Issue 1, Pages 217-224

Del Nobile, M.A., Baiano, A., Benedetto, A., Massignan, L., 2006. Respiration rate of minimally processed lettuce as affected by packaging. Journal of Food Engineering, 74 (2006), 60–69.

Escalona, V. H., Verlinden, B. E., Geysen, S., Nicola, B. M.., 2006. Changes in respiration of fresh-cut butterhead lettuce under controlled atmospheres using low and superatmospheric oxygen conditions with different carbon dioxide levels. Postharvest Biology and Technology, 39 (2006), 48–55.

Ferrante, A., Maggiore T., 2007. Chlorophyll a fluorescence measurements to evaluate storage time and temperature of Valeriana leafy vegetables. Postharvest Biology and Technology 45 (2007) 73–80.

Ferreres, F., Gil, M. I., Tomas-Barberan, F. A., 1996. Anthocyanins and flavonoids from shredded red onion and changes during storage in perforated films. Food Research International, 29(3–4), 389–395.

Ferreres, F., Gil, M. I., Castaner, M., Tomas-Barberan, F. A., 1997. Phenolic Metabolites in Red Pigmented Lettuce(Lactuca sativa) Changes with Minimal Processing and Cold Storage. J.Agric. Food Chem., 45, 4249-4254.

Gómez-López V. M., Ragaert P., Jeyachchandran V., Debevere J., Devlieghere F., 2008a. Shelf-life of minimally processed lettuce and cabbage treated with gaseous chlorine dioxide and cysteine. International Journal of Food Microbiology, 121 (2008a) 74–83.

Gomez-Lopez, V., Ragaert, P., Debevere, J., Devlieghere, F., 2008b. Decontamination methods to prolong the shelf-life of minimally processed vegetables. State-of The art. Crit. Rev. Food Sci. Nutr. 48, 487–495.

Hassenberg, K. and Idler C., 2005. Influence of Washing Method on the Quality of Prepacked Iceberg Lettuce. Agricultural Engineering International: the CIGR Ejournal, Manuscript FP 05 003, Vol VII, November.

He, S.Y., Feng, G.P., Yang, H.S., Wu,Y., Li, Y.F., 2004. Effects of pressure reduction rate on quality and ultrastructure of iceberg lettuce after vacuum cooling and storage. Postharvest Biology and Technology, Volume 33, Issue 3, 263-273.

Hertog, M.G.L., Holman, P.C.H.;Katan, M.B., Kromout,D., 1993. Intake of potentially anticarcinogenic flavonoids and their intake in adult in the Netherlands. Nutr.Cancer, 20, 21-29.

Heredia, J.B., Zevallos, L.C., 2009. The effects of exogenous ethylene and methyl jasmonate on the accumulation of phenolic antioxidants in selected whole and wounded fresh produce. Food Chemistry, Volume 115, Issue 4, 2009, Pages 1500- 1508.

IFPA, 2009. International Fresh-cut Produce Association. <http://www.freshcuts.org>. İncedayı, B., 2009. Farklı uygulamaların minimal işlem görmüş (fresh-cut) bazı

sebzelerin kalitesi üzerine etkileri.(Doktora Tezi), Uludağ Üniversitesi. Gıda Mühendisliği Bölümü, Bursa.

Jacxsens, L., Devlieghere, F., Ragaert, P., Vanneste, E., Debevere, J., 2003. Relation between microbiological quality, metabolite production and sensory quality of equilibrium modified atmosphere packaged fresh-cut produce. International Journal of Food Microbiology, 83,263–280.

Kang, H. M., & Saltveit, M. E., 2002. Antioxidant capacity of lettuce leaf tissue increases after wounding. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 50(26), 7536–7541.

Kaur, C. and Kapoor, C.H., 2001. Antioxidants in fruits and vegetables, The millennium‟s health. Int. J. Food Sci. Technol. 36:703-725

Ke, D., Saltveit, M.E., 1988. Plant hormone interaction and phenolic metabolism in the regulation of russet spotting in iceberg lettuce. Plant Physiology, 88, 1136-1140. Kıng Jr., A.D., Magnuson, J.A., Török, T., Goodman, N., 1991, Microbial Flora And

Storage Quality Of Partially Processed Lettuce. Journal of Food Science, Volume 56, No. 2, 459-462.

Kleinhenz, M.D., French D.G., Gazula A., Scheerens J.C., 2003. Variety, shading, and growth stage effects on pigment concentrations in lettuce grown under contrasting temperature regimens. HortTech, 13, 677–683.

Llorach, R., Martinez-Sanchez, A., Tomas-Barberan, F.A., Gil, M.I., Ferreres, F., 2008. Characterisation of polyphenols and antioxidant properties of five lettuce varieties and escarole. Food Chemistry, Volume 108, Issue 3, pages 1028-1038.

Luna-Guzmán, I., Cantwell, M., Barrett, D.M., 1999. Fresh-cut cantaloupe: effects of CaCl2 dips and heat treatments on firmness and metabolic activity. Postharvest Biol. Technol., 17, 201–213.

Martin-Diana, A.B., Rico, D., Frias, J., Mulcahy, J., Henehan, G.T.M., Barry-Ryan, C., 2006. Whey permeate as a biopreservative for shelf life maintenance of fresh-cut vegetables. Innovative Food Science and Emerging Technologies,7, 112–123. Martinez, I., Ares, G., Lema, P., 2008. Influence Of Cut And Packaging Film On

Sensory Quality Of Fresh-Cut Butterhead Lettuce. Journal of Food Quality, 31, 48-66.

Martinez, J. A., Sgroppo, S., Sanchez-Moreno, C., De Ancos, B., Cano, M. P., 2005. Effects of processing and storage of fresh-cut onion on quercetin. Acta Horticulturae 682: V International Postharvest Symposium, pp. 1889–1894. Martínez-Sánchez, A., Allende, A., Bennett,R.N., Ferreres, F., Gil, M. I., 2006.

Microbial, nutritional and sensory quality of rocket leaves as affected by different sanitizers. Postharvest Biology and Technology, Volume 42, Issue 1, Pages86-97. Mateos, M., Ke, D., Cantwell, M., Kader, A. A., 1993. Phenolic metabolism and ethanolic fermentation of intact and cut lettuce exposed to CO2 enriched atmospheres. Postharvest Biology and Technology, 3, 225–233.

McKellar, R.C., Odumeru, J., Zhou, T., Harrison, A., Mercer, D.G., Young, J. C., 2004. Influence of a commercial warm chlorinated water treatment and packaging on the shelf-life of ready-to-use lettuce. Food Research International, 37, 343–354. Murcia, M.A., Jiménez, A.M., Martínez-Tomé, M., 2009a. Vegetables antioxidant

losses during industrial processing and refrigerated storage. Food Research International, Volume 42, Issue 8, Pages 1046-1052.

Murcia, M.A., Jimenez-Monreal, A.M., Garcia-Diz, L., Carmona, M., Maggi, L., Martinez-Tome, M., 2009b. Antioxidant activity of minimally processed (in modified atmospheres), dehydrated and ready-to-eat vegetables. Food and Chemical Toxicology, Volume 47, Issue 8, Pages 2103-2110

Nguyen-the, C., Carlin, F., 1994. The microbiology of minimally processed fresh fruits and vegetables. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 34, 371–401. Nicolle, C., Cardinault, N., Gueux, E., Jaffrelo, L., Rock, E., Mazur, A., 2004. Health

effect of vegetable-based diet: Lettuce consumption improves cholesterol metabolism and antioxidant status in the rat. Clinical Nutrition, 23, 605–614. Özgen, M., Reese, R. N., Tulio, A. Z., Miller, A. R., Scheerens, J. C., 2006. Modified

2,2-Azino-bis-3-ethylbenzothiazoline-6-sulfonic acid (ABTS) method to measure antioxidant capacity of selected small fruits and comparison to ferric reducing antioxidant power (FRAP) and 2,20-diphenyl-1-picrylhydrazyl (DPPH) Methods. Journal of Agriculture and Food Chemistry, 54, 1151–1157.

Özgen, M., ve Scheerens, J.C., 2006. Bazı Kırmızı Ve Siyah Ahududu Çeşitlerinin Antioksidan Kapasitelerinin Modifiye Edilmiş Teac Yöntemi İle Saptanması Ve Antikanser Özelliklerinin Tartışılması. II. Üzümsü Meyveler Sempoyumu, Tokat, 2006.

Özgen, M., ve Tokbaş, H., 2007. Işıklanma ve Meyve Dokusunun Amasya Ve Fuji Elmalarında Antioksidan Kapasitesine Etkisi. Gopü Ziraat Fakültesi Dergisi, 2007, 24(2), 1-5.

Papadakis, S.E., Malek, S.A., Kamdem, R.E., Yam, K.L. 2000. A versatile and inexpensive technique for measuring color of foods. Food Technology, 54, 48–51. Pérez-Gregorio, M.R., García-Falcón, M.S., Simal-Gándara, J., 2011. Flavonoids changes in fresh-cut onions during storage in different packaging systems. Food Chemistry, Volume 124, Issue 2, Pages 652-658 .

Price, K.P., Bacon, J.R., Rhodes, M.J.C., 1997. Effect of storage and domestic processing on the content and composition of flavonoid glucosides in