Fiziksel Beceriler ve Genel Sağlık Durumu

Birçok öğretmen, küçük kas gelişiminin ilköğretime hazır bulunuşluğun önemli bir kriteri olduğunu dile getirmiştir. Örneğin Öğretmen 1 “El kaslarının

gelişmiş olması en önemli özelliklerden biri. Zaten 72 ayını dolduran çocukların bu davranışı kazanmış olması kuvvetle muhtemel” derken, bir taraftan küçük kas

gelişimini vurgulamış diğer taraftan da biyolojik yaşın artmasının küçük kas gelişimine pozitif etkisi olduğunu ifade etmiştir. Küçük kas gelişiminin okula hazır bulunuşluk için önemini ise şöyle açıklamıştır:

- “Müfredat gereği biz birinci sınıfta okuma ve yazma öğrenmeyi en önemli

iş olarak görüyoruz. Eğer el kasları gelişmemiş olursa çocuk çabuk yoruluyor ve çalışmaları yarıda bırakıyor. Böyle olunca sınıftan soğuyor, başka şeylerle meşgul olmaya başlıyor. Bu da sınıfın ortamını bozuyor. En önemlisi de yapamadığını düşünerek okula karşı isteksizlik duyuyor, kendisinin arkadaşlarından daha değersiz hissetmesine, psikolojisinin bozulmasına neden oluyor.” [Öğretmen 1]

Benzer şekilde, Öğretmen 6’nın “Mesela birinci sınıfa başlayacak çocuğun

ilk etapta boyunun uzunluğuna ve kilosunun fazla olmasına bakarız ama çocuğun boyunun uzun olması okula hazır olduğu anlamına gelmiyor. Çocuğun boyunun uzun olması, el becerilerinin gelişmiş olduğu anlamına gelmiyor!” şeklindeki

sözleri fiziksel becerilere ve kas gelişimine vurgu yapmaktadır. Öğretmen 2 de

“Çocuk kolunu, elini ve parmaklarını rahat kullanabilmeli” demiş ve fiziksel

becerilerin ilköğretim programı gereği çok önem arz ettiğini şu çarpıcı örnekle açıklamıştır: “Mesela bir öğrencim vardı. Birçok yönden başarılı olmasına rağmen

parmak kasları gelişmemiş olduğundan, çok çabalamasına rağmen, yazı yazamıyordu. Zamanla derslere katılımı bıraktı ve içe kapanıp gitti. Ben fazla ilgilenemedim, çünkü sınıfta çok fazla öğrencim vardı. Her öğrenciyle birebir ilgilenmem mümkün değil ki!”

Yine, Öğretmen 3 “El kasları gelişmiş olmalı. El kasları gelişmemiş çocuk

yazmada çok zorlanıyor” ve Öğretmen 4 “El kasları gelişmemiş çocuk çabuk yoruluyor, bundan dolayı da yazmaya karşı isteksizlik duyuyor, yazmak istemiyor ve derse karşı soğuyor” şeklindeki ifadeleriyle küçük kas gelişiminin önemine

dikkat çekmişlerdir. Öğretmen 5 de el becerilerinin okula hazır bulunuşluk için önemine değinmiş fakat öğrencilerinin hepsinin okul öncesi eğitim gördüklerini, bundan dolayı da yazı yazmada zorlanmadıklarını belirtmiştir.

Özet olarak öğretmenler küçük kas gelişiminin ilköğretimin gereği olan yazı yazma becerisi için ön şart olduğunu belirtmişlerdir. Ayrıca yine küçük kas gelişimine bağlı olarak birkaç öğretmen, çocukların kalemi doğru ve düzgün tutabilmelerini ilköğretime hazır bulunuşluk için önemli gördüklerini dile getirmiştir. Çocukların okul hayatında başarılı olabilmeleri için genel sağlık durumlarının iyi

olması ve sağlam duyu organlarına sahip olmaları gerektiğini dile getiren öğretmenler, bunun önemini aşağıdaki ifadelerle açıklamışlardır:

- “Öğrencinin uzuvları ve duyu organlarının sağlam olması yeterli bence.

Ayrıca genel sağlık durumunun iyi olması şart. Eğer sağlık durumu çocuğun sık devamsızlık yapmasına neden oluyorsa bu önemli bir problem teşkil eder.” [Öğretmen 1]

- “Duyularında problem yaşayan çocuklar okulda sıkıntı yaşıyorlar. Mesela

bir öğrencimin gözleri az görüyordu. Ailesi bu çocuğa bir şeyler vermemiş. Sağlığına bile yeterli ilgiyi göstermemiş. Bu çocuk sırada bile oturmuyordu, devamlı olarak yanımda durdu. Hiçbir şey öğrenemedi.” [Öğretmen 5]

- “Duyu organlarını tam olarak kullanamayan çocuklar müfredatın gereği

olan şeyleri tam anlamıyla yerine getiremez.” [Öğretmen 2]

Öğretmen 6 ise “Kronik hastalığı olan ya da bedensel özrü olan çocukların

okula hazırlanmasındansa, okulların bu çocuklara hazırlanması” gerektiğini

belirterek okulların bedensel engelli çocuklara uygun hale getirilmesi konusunda önemli bir noktaya vurgu yapmıştır.

Ebeveynler, ilköğretime hazır bulunuşluk kriterlerini sıralarken çocukların fiziksel becerilerine ve genel sağlık durumlarına da vurgu yapmışlardır. Ebeveynlerin hemen hepsi motor becerilerin, okul olgunluğunun ön şartlarından biri olduğu konusunda hemfikirdirler. El kaslarının gelişimine vurgu yapan ebeveynler; “kalem

tutabilme” ve “makasla kesebilme” becerilerinin okul öncesi dönemde kazanılmış

olması gerektiğini iddia etmişlerdir. Örneğin bir ebeveyn “Öğretmenler tek tek

çocuklara kalem tutmasını öğretemez ki, bu çok zaman alır” [Ebeveyn 10]

sözleriyle söz konusu becerinin önemine değinmiştir. Ayrıca ebeveynler, ilköğretime hazır bulunuşlukla ilgili konuşmalarında “sağlıklı olma” ifadesini sıkça tekrarlamışlardır. “Sağlıklı olma” ifadesiyle ise, çocuğun “kör-sağır olmaması”, “kronik hastalığı olmaması”, “bulaşıcı hastalığı olmaması” gibi durumlara dikkat çekmişlerdir.

Katılımcıların Fiziksel Beceriler ve Genel Sağlık Durumu kategorisine ait ifade ettikleri ilköğretime hazır bulunuşluk kriterleri Tablo 8’de gösterilmiştir.

Tablo 8. Fiziksel Beceriler ve Genel Sağlık Durumu Kategorisine ait ifadeler

İfadeler Öğretmen Ebeveyn

1. Kalem tutabilir. √ √

2. El becerileri gelişmiştir. √

3. Kalemi doğru ve düzgün tutabilir. √

4. Parmak kasları gelişmiştir. √

5. Sağlıklıdır. √ √

6. Duyuları sağlamdır. √

7. Sırada rahatça oturabilecek uzunluktadır. √

8. Kolunu, elini ve parmaklarını rahat kullanır. √

9. Küçük kasları gelişmiştir. √

10. Resim yapabilir. √

11. Yazı yazmada zorlanmaz. √

12. El-göz koordinasyonu sağlar. √

13. Makasla kesebilir. √

14. Motor becerileri gelişmiştir. √

Tablo 8 incelendiğinde katılımcıların Fiziksel Beceriler ve Genel Sağlık Durumu kategorisine ait 14 ayrı ifade kullandıkları görülmektedir. Bu ifadelerden;

kalem tutabilir ve sağlıklıdır ifadeleri öğretmenler ve ebeveynler tarafından ortak

dile getirilen ifadelerdir.