62
39. FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ a) Sermaye Risk Yönetimi
Grup sermaye yönetiminde bir yandan faaliyetlerinin sürekliliğini sağlamaya çalışırken diğer yandan da borç ve özkaynak dengesini en verimli şekilde kullanarak karlılığını artırmayı hedeflemektedir. Grup’un sermaye yapısı Dipnot 8 ve 10’da açıklanan kredileri de içeren borçlar, Dipnot 6’da açıklanan nakit ve nakit benzerleri ve Dipnot 28’de açıklanan sırasıyla ödenmiş sermaye, sermaye düzeltme farkları, paylara ilişkin primler/iskontolar, yeniden değerleme ölçüm kazanç ve kayıpları, yabancı para çevrim farkları, tanımlanmış fayda planları yeniden ölçüm kazanç / kayıpları, kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler ile geçmiş yıl kar / (zararları)’nı da içeren özkaynak kalemlerinden oluşmaktadır.
Grup’un sermaye maliyeti ile birlikte her bir sermaye sınıfıyla ilişkilendirilen riskler Şirket Yönetimi tarafından değerlendirilir. Şirket Yönetimi değerlendirmelerine dayanarak sermaye yapısını yeni borç edinilmesi veya mevcut olan borcun geri ödenmesiyle olduğu kadar temettü ödemeleri ve yeni hisse ihracı yoluyla dengede tutulması amaçlanmaktadır.
Grup sermayeyi borç/toplam özkaynak oranını kullanarak izler. Bu oran net borcun toplam özkaynağa bölünmesiyle bulunur. Net borç, nakit ve nakit benzeri değerlerin toplam borç tutarından (finansal durum tablosunda gösterildiği gibi finansal borçlar ve yükümlülükleri, finansal kiralama ve ticari borçları içerir) düşülmesiyle hesaplanır.
31 Aralık 2016 ve 31 Aralık 2015 tarihleri itibarıyla net borç / toplam özkaynak oranı aşağıdaki gibidir:
31.12.2016 31.12.2015
Toplam Borçlar 687.970.238 521.240.216
Eksi: Nakit ve Nakit Benzeri Değerler (31.689.004) (49.065.154)
Net Borç 656.281.234 472.175.062
Toplam Özkaynak 322.255.691 300.654.087
Borç / Özsermaye Oranı 2,037 1,570
Grup’un cari dönem sermaye risk yönetimi stratejisi, önceki dönemlere göre farklılık arz etmemektedir.
b) Finansal Risk Faktörleri
G
rup faaliyetleri nedeniyle piyasa riski (kur riski, gerçeğe uygun değer faiz oranı riski, nakit akımı faiz oranı riski ve fiyat riski), kredi riski ve likidite riskine maruz kalmaktadır. Grup’un risk yönetimi programı genel olarak mali piyasalardaki belirsizliğin, Grup finansal performansı üzerindeki potansiyel olumsuz etkilerinin minimize edilmesi üzerine odaklanmaktadır.b.1) Kredi Riski
Finansal aracın taraflarından birinin sözleşmeye bağlı yükümlülüğünü yerine getirememesi nedeniyle Şirket’e finansal bir kayıp oluşturması riski, kredi riski olarak tanımlanır. Grup, işlemlerini yalnızca kredi güvenirliliği olan taraflarla gerçekleştirme ve mümkün olduğu durumlarda, yeterli teminat elde etme yoluyla kredi riskini azaltmaya çalışmaktadır. Şirket’in maruz kaldığı kredi riskleri ve müşterilerin kredi dereceleri devamlı olarak izlenmektedir.
Ticari alacaklar, genelde değişik sektör ve coğrafi alanlara toplanmış, çok sayıdaki müşteriyi kapsamaktadır.
Müşterilerin ticari alacak bakiyeleri üzerinden sürekli olarak kredi değerlendirmeleri yapılmaktadır.
63
Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (A+B+C+D) (1)
- Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - - - - -
-A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal
varlıkların net defter değeri (2) 571.654 386.383.246 23.684.411 17.053.577 31.581.816 46.296
B. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net
defter değeri - - - - -
-C. Değer düşüklüğüne uğramış varlıkların net defter değerleri (3) - - - - -
-- Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) - 5.534.835 - 923.744 -
-- Değer düşüklüğü (--) - (5.534.835) - (923.744) -
-- Net değerin teminat vs ile güvence altına alınmış kısmı - - - - -
-- Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri) - - - - -
-- Değer düşüklüğü (--) - - - - -
-- Net değerin teminat vs ile güvence altına alınmış kısmı - - - - -
-D. Finansal durum tablosu dışı kredi riski içeren unsurlar - - - - -
-Finansal Yatırımlar
571.654 386.383.246 23.684.411 17.053.577 31.581.816 46.296
İlişkili Taraf Diğer Taraf İlişkili Taraf Diğer Taraf Bankalardaki Mevduat 31.12.2016
Alacaklar Nakit ve Nakit
Benzerleri Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar
64
Önceki Dönem
Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (A+B+C+D+E) (1)
- Azami riskin teminat, vs ile güvence altına alınmış kısmı - - - - -
-A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal
varlıkların net defter değeri (2) 4.753.132 306.482.250 55.199.254 8.378.105 44.958.001 46.296
B. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net
defter değeri - - - - -
-C. Değer düşüklüğüne uğramış varlıkların net defter değerleri (3) - - - - -
-- Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) - 4.299.260 - 128.049 -
-- Değer düşüklüğü (--) - (4.299.260) (128.049) -
-- Net değerin teminat vs ile güvence altına alınmış kısmı - - - - -
-- Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri) - - - - -
-- Değer düşüklüğü (--) - - - - -
-- Net değerin teminat vs ile güvence altına alınmış kısmı - - - - -
-D. Finansal durum tablosu dışı kredi riski içeren unsurlar - - - - -
-Finansal Yatırımlar
4.753.132 306.482.250 55.199.254 8.378.105 44.958.001 46.296
İlişkili Taraf Diğer Taraf İlişkili Taraf Diğer Taraf Bankalardaki Mevduat 31.12.2015
Alacaklar Nakit ve Nakit
Benzerleri Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar
(1) Tutarın belirlenmesinde, alınan teminatlar gibi, kredi güvenilirliğinde artış sağlayan unsurlar dikkate alınmamıştır.
(2) Ticari alacakların tamamı müşterilerden olan senetli ve senetsiz alacaklardan oluşmaktadır. Şirket yönetimi geçmiş deneyimini göz önünde bulundurarak ilgili tutarların tahsilatında herhangi bir sorun ile karşılaşılmayacağını öngörmektedir.
(3) Değer düşüklüğü testleri, Grup’un müşterilerinden olan alacaklarına ilişkin yönetimin belirlediği şüpheli alacak politikası çerçevesinde yapılmıştır.
Likidite riski yönetimi ile ilgili esas sorumluluk, yönetim kuruluna aittir. Yönetim kurulu, Grup yönetiminin kısa, orta ve uzun vadeli fonlama ve likidite gereklilikleri için, uygun bir likidite riski yönetimi oluşturmuştur.
Grup, likidite riskini tahmini ve fiili nakit akımlarını düzenli olarak takip etmek ve finansal varlık ve yükümlülüklerin vadelerinin eşleştirilmesi yoluyla yeterli fonların ve borçlanma rezervinin devamını sağlamak suretiyle, yönetir.
Aşağıdaki tablo, Grup’un türev niteliğinde olmayan finansal yükümlülüklerinin vade dağılımını göstermektedir.
Türev olmayan finansal yükümlülükler iskonto edilmeden ve ödemesi gereken en erken tarihler esas alınarak hazırlanmıştır. Söz konusu yükümlülükler üzerinden ödenecek faizler aşağıdaki tabloya dahil edilmiştir.
Likidite riskine ilişkin tablolar aşağıda yer almaktadır:
66
39. FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı) b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
b.3) Piyasa Riski Yönetimi
Piyasa riski, piyasa fiyatlarında meydana gelen değişimler nedeniyle bir finansal aracın gerçeğe uygun değerinde veya gelecekteki nakit akışlarında bir işletmeyi olumsuz etkileyecek dalgalanma olması riskidir.
Bunlar, yabancı para riski, faiz oranı riski ve finansal araçlar veya emtianın fiyat değişim riskidir.
Cari yılda Grup’un maruz kaldığı piyasa riskinde veya maruz kalınan riskleri yönetim ve ölçüm yöntemlerinde, önceki yıla göre bir değişiklik olmamıştır.
b.3.1) Kur Riski Yönetimi
Yabancı para cinsinden işlemler, kur riskinin oluşmasına sebebiyet vermektedir. Bu riskler, döviz pozisyonunun analiz edilmesi ile takip edilmekte ve sınırlandırılmaktadır.
Grup’un yabancı para cinsinden parasal ve parasal olmayan varlıklarının ve yükümlülüklerinin bilanço tarihi itibariyle dağılımı aşağıdaki gibidir:
TL Karşılığı USD EUR GBP AED
1. Ticari Alacaklar 82.077.162 20.496.205 2.681.182 -
-2a. Parasal Finansal Varlıklar 603.468 57.392 106.660 1.342
-3. Diğer 28.299.774 3.920.440 3.909.086 149
-4. Dönen Varlıklar (1+2+3) 110.980.404 24.474.037 6.696.928 1.491
-5. Duran Varlıklar - - - -
-6. Toplam Varlıklar (4+5) 110.980.404 24.474.037 6.696.928 1.491
-7. Ticari Borçlar 65.661.198 11.387.789 6.680.750 32.908 686.887
8. Finansal Yükümlülükler 576.704 - 155.450 -
-9b. Parasal Olmayan Diğer
Yükümlülükler 71.934.409 17.425.341 2.860.225 -
-10. Kısa Vadeli Yükümlükler (7+8+9)
138.172.311 28.813.130 9.696.425 32.908 686.887
11. Finansal Yükümlülükler 5.302.530 - 1.429.292 -
-12. Uzun Vadeli Yükümlükler 5.302.530 - 1.429.292 -
-13. Toplam Yükümlülükler (10+12) 143.474.841 28.813.130 11.125.717 32.908 686.887 14. Net Yabancı Para Varlık/
(Yükümlülük) Pozisyonu (6-13) (32.494.437) (4.339.093) (4.428.789) (31.417) (686.887) 15. Parasal Kalemler Net Yabancı Para
Varlık / (Yükümlülük) Pozisyonu (5.275.766) 57.392 (1.478.082) 1.342 (686.887) 31.12.2016
DÖVİZ POZİSYONU TABLOSU
67
39. FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı) b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
b.3.1) Kur Riski Yönetimi
TL Karşılığı USD EUR GBP AED
1. Ticari Alacaklar 52.938.408 16.439.167 1.617.537 -
-2a. Parasal Finansal Varlıklar 2.433.998 764.930 64.895 855
-2b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar - - - -
-3. Diğer 70.807.938 22.961.787 1.272.533 150
-4. Dönen Varlıklar (1+2+3) 126.180.343 40.165.884 2.954.965 1.005
-2b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar - - - -
-5. Diğer - - - -
-5. Duran Varlıklar - - - -
-6. Toplam Varlıklar (4+5) 126.180.343 40.165.884 2.954.965 1.005
-7. Ticari Borçlar 9.415.932 1.858.933 1.257.323 3.634
-8. Finansal Yükümlülükler 9.695.631 3.334.582 - -
-9a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler - - - -
-9b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler 70.407.376 21.527.605 2.458.998 -
-10. Kısa Vadeli Yükümlükler (7+8+9) 89.518.939 26.721.120 3.716.321 3.634
-11. Finansal Yükümlülükler 5.376.531 1.692.010 -
-12. Uzun Vadeli Yükümlükler 5.376.531 - 1.692.010 -
-13. Toplam Yükümlülükler (10+13) 94.895.470 26.721.120 5.408.331 3.634
-14. Net Yabancı Para Varlık/ (Yükümlülük)
Pozisyonu (6-13) 31.284.873 13.444.764 (2.453.366) (2.629)
-15. Parasal Kalemler Net Yabancı Para Varlık /
(Yükümlülük) Pozisyonu 30.884.313 12.010.582 (1.266.901) (2.779)
-DÖVİZ POZİSYONU TABLOSU 31.12.2015
Grup, başlıca ABD Doları, EURO, GBP ve AED cinsinden kur riskine maruz kalmaktadır.
Aşağıdaki tablo Grup’un ABD Doları, EURO,GBP ve AED kurlarındaki %10’luk artışa ve azalışa olan duyarlılığını göstermektedir. %10’luk oran, üst düzey yöneticilere Şirket içinde kur riskinin raporlanması sırasında kullanılan oran olup, söz konusu oran yönetimin döviz kurlarında beklediği olası değişikliği ifade etmektedir. Duyarlılık analizi sadece yılsonundaki açık yabancı para cinsinden parasal kalemleri kapsar ve söz konusu kalemlerin yılsonundaki %10’luk kur değişiminin etkilerini gösterir. Pozitif değer, kar/zararda ve diğer özkaynak kalemlerindeki artışı ifade eder.
68
39. FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı) b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
Grup, faaliyetlerinden kaynaklanan döviz yükümlülüğünü türev finansal araçlar kullanmak suretiyle hedge etmemektedir.
69
39. FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (devamı) b) Finansal Risk Faktörleri (devamı)
b.3) Piyasa Riski Yönetimi (devamı) b.3.2) Faiz oranı riski yönetimi
Piyasa faiz oranlarındaki değişmelerin finansal araçların gerçeğe uygun değerinde veya gelecekteki nakit akışlarında dalgalanmalara yol açması, Şirket’in faiz oranı riskiyle başa çıkma gerekliliğini doğurur. Riskten korunma stratejileri, faiz oranı beklentisi ve tanımlı olan risk ile uyumlu olması için düzenli olarak değerlendirilmektedir. Böylece optimal riskten korunma stratejisinin oluşturulması, gerek bilançonun pozisyonunun gözden geçirilmesi gerekse faiz harcamalarının farklı faiz oranlarında kontrol altında tutulması amaçlanmaktadır.
31.12.2016 ve 31.12.2015 tarihleri itibariyle Grup’un faiz pozisyonu tablosu aşağıdaki gibi belirtilmiştir:
31.12.2016 31.12.2015
Gerçeğe uygun değer farkı kar/zarara yansıtılan
varlıklar -
-Finansal varlıklar Nakit ve Nakit Benzerleri -
-166.331.584 164.827.466
-
--
-Finansal yükümlülükler
Faiz Pozisyonu Tablosu
Sabit faizli finansal araçlar
Finansal yükümlülükler
Değişken faizli finansal araçlar Finansal varlıklar
Şirket’in finansal yükümlülüklerinin tamamı sabit faizli kredilerden oluşmaktadır. Bu nedenle, faiz değişimlerine ilişkin olarak herhangi bir faiz oranı riski hesaplaması yapılmamıştır. (31.12.2015:
Bulunmamaktadır.)
70
ÇERÇEVESİNDEKİ AÇIKLAMALAR)
Grup yönetimi, finansal araçların kayıtlı değerlerinin makul değerlerini yansıttığını düşünmektedir.
İtfa edilmiş
Gerçeğe uygun değerlerden
değeri üzerinden gösterilen Krediler ve alacaklar Satılmaya Hazır gösterilen diğer
31 Aralık 2016 finansal varlıklar (Nakit ve nakit benzerleri dahil) finansal varlıklar finansal yükümlülükler Defter değeri Dipnot Finansal varlıklar
Nakit ve nakit benzerleri - 31.689.004 - - 31.689.004 6
Ticari alacaklar - 386.954.900 - - 386.954.900 9,38
Finansal yatırımlar - 46.296 - 46.296 7
Finansal yükümlülükler
Finansal borçlar - - - 166.331.584 166.331.584 8
Ticari borçlar - - - 236.899.649 236.899.649 9,38
31 Aralık 2015 Finansal varlıklar
Nakit ve nakit benzerleri - 49.065.154 - - 49.065.154 6
Ticari alacaklar - 311.235.382 - - 311.235.382 9,38
Finansal yatırımlar - - 46.296 - 46.296 7
Finansal yükümlülükler
Finansal borçlar - - - 164.827.466 164.827.466 8
Ticari borçlar - - - 157.202.878 157.202.878 9,38
71
40. FİNANSALARAÇLAR(GERÇEĞEUYGUNDEĞERAÇIKLAMALARIVEFİNANSAL