BÖLÜM V............................................................................................................................ 100
Ek 3. FeTeMM Eğitiminin Fen Bilgisi Disiplinine Yönelik Olarak Geliştirilen Asitler ve
Kazanım: Asitleri ve bazları; dokunma, tatma ve görme duyuları ile ilgili özellikleriyle tanır.
Amaç:………
Deneyin Yapılışı
Verilen maddelere dokunarak, tadılabilecek olanları tadarak ve bir
miktar turnusol kağıdının üzerine damlatarak gözlemlerinizi tabloya yazınız.
Gözlemler
Sorular:
1.Benzer özellik gösteren maddeleri gruplandırınız.
………
…….………
………….………
………
2. Turnusol kağıdını hangi amaçla kullandık ve bu maddeler turnusol kağıdında nasıl bir değişikliğe neden oldu?
………
………
………
………
Sonuç ve Yorum:
1.Yaptığınız deney ve gözlemler sizi hangi sonuca götürdü?
………
………
………
………
DOKUN, TAT, YAZ
Malzemeler
Sirke, limon suyu, ekşi elma, kireç suyu, bulaşık deterjanı, sabun, su, küçük beher ya da plastik bardak, turnusol kağıdı
Maddeler Kaygan Ekşi Acı Turnusol
kâğıdının rengi Sirke
Limon suyu Ekşi elma Kireç suyu Bulaşık deterjanı
Çamaşır suyu
140
2.Yaptığınız deney amacınıza ulaşmanızı sağladı mı?
………
………
………
3. Yaptığınız etkinlikten neler öğrendiğinizi yazınız.
………
………
………
………
141
Kazanım: pH’ın, bir çözeltinin ne kadar asidik veya ne kadar bazik olduğunun bir ölçüsü olduğunu anlar ve asitlik-bazlık ile pH skalası arasında ilişki kurar.
Amaç:………
………
Deneyin Yapılışı
Verilen maddeleri ayrı ayrı beherglasların içine koyarak pH kâğıdını daldırınız ve çıkarınız. pH skalasından tüm maddelerin pH’ını
belirleyerek aşağıdaki tabloyu doldurunuz.
Gözlemler
Sorular:
1.Ölçtüğünüz çözeltilerin pH skalasındaki ve pH metredeki değerlerini karşılaştırarak yazınız.
………
………
………
………
………
2.Ölçtüğünüz pH değerleri ile maddelerin asitlik veya bazlığı arasında nasıl bir ilişki vardır?
………
………
………
………
………
Malzemeler
Sirke,limon suyu,
su(H2O), sodyum hidroksit (NaOH), Amonyak (NH3), Beherglas(5 adet), pHkağıdı, Spatül.
ASİTLİK-BAZLIK ÖLÇÜSÜ
Maddeler pH kâğıdının rengi
pH skalasındaki
değeri pH metredeki
değeri Asit, Baz veya Nötr Sirke
Limon Suyu Su ( H2O) Amonyak( NH3)
Sodyum hidroksit(
NaOH)
142
Sonuç ve Yorum:
1.Yaptığınız deney ve gözlemler sizi hangi sonuca götürdü?
………
………
………
………
2.Yaptığınız deney amacınıza ulaşmanızı sağladı mı?
………
………
………
………
3. Yaptığınız etkinlikten neler öğrendiğinizi yazınız.
………
………
………
………
………
143
Amaç: ………..………..
………..………….………..
……….……….
………...
...
Deneyin Yapılışı
Kırmızı lahana yapraklarını küçük küçük parçalayınız.
Küçük lahana parçalarını bir tencereye koyunuz ve tencereye kaynar su dökünüz.
Yarım saat kadar soğumasını bekleyiniz.
Tenceredeki lahana parçalarını süzgeçten geçiriniz.
Lahana parçalarını süzdükten sonra geriye kalan lahana suyunu beherlere paylaştırınız.
Her bir beher içinde bulunan kırmızı lahana suyuna sırasıyla limon suyunu, sodayı, çamaşır suyunu, çamaşır deterjanını, sıvı sabunu ve suyu dökerek gözlemlerinizi aşağıdaki tabloya kaydediniz.
Gözlemler
Sorular:
1.Benzer özellik gösteren maddeleri gruplandırınız.
………
…….………
………….………
……….
2. Kırmızı lahana suyunu hangi amaçla kullandık ve bu maddeler kırmızı lahana suyunda nasıl bir değişikliğe neden oldu?
………
………
………
………
BELİRTEÇ YAPALIM
Malzemeler Yarım kırmızı lahana, süzgeç, altı adet beher, sıcak su, temiz kap, limon suyu, soda, çamaşır suyu, çamaşır deterjanı, sıvı sabun
ve su Eklenen
Madde
Başlangıç Rengi
Sonuç Rengi Asidik- Bazik Özellik 1.beher
2.beher 3.beher 4.beher 5.beher 6.beher
144
Sonuç ve Yorum:
1.Yaptığınız deney ve gözlemler sizi hangi sonuca götürdü?
………
………
………
………
2.Yaptığınız deney amacınıza ulaşmanızı sağladı mı?
………
………
………
………
3. Yaptığınız etkinlikten neler öğrendiğinizi yazınız.
………
………
………
………
145
Kazanım: Asitler ile bazların etkileşimini deney ile gösterir, bu etkileşimi “nötralleşme tepkimesi” olarak adlandırır, nötralleşme sonucu neler oluştuğunu belirtir.
Amaç:………
…………...
Deneyin Yapılışı
Bir beherglasın içerisine HCl çözeltisinden dereceli silindirle ölçerek 50 ml koyunuz.
pH metre ile çözeltinin pH’ını ölçüp bu değeri kaydediniz.
Büretin içerisine NaOH çözeltisinden 100ml koyunuz.
pH metre ile çözeltinin pH’ını ölçüp bu değeri kaydediniz.
NaOH çözeltisini HCl çözeltisine yavaş yavaş ilave ediniz ve renk değişimi gerçekleşmeye başladığı anda ilaveyi bırakınız.
Renk değişimi gerçekleşen beherglastaki karışıma pH metreyi daldırarak karışımın pH değerini belirleyip kaydediniz ve ardından bu çözeltiden saat camına alarak sıvı tamamen buharlaşana kadar ısıtınız.
Gözlemler
Deneyde neler gözlemlediğinizi açıklayınız.
………
………
………
………
………
………
………
……….
Sorular:
1.NaOH( Sodyumhidroksit) eklediğiniz çözeltide renk değişimi gözlenmesinin nedeni ne olabilir? Çözelti hangi renge dönüşmüştür?
………
………
………
………
………
ASİT VE BAZ TEPKİMELERİ
Malzemeler
1 adet beherglas,1 adet büret, dereceli silindir, pH metre, HCl çözeltisi, NaOH çözeltisi, saat camı, mum, kibrit
146
2.Deneyde gerçekleşen olay fiziksel değişim midir, kimyasal değişim midir? Neden?
………
………
………
………
3.Saat camındaki çözeltiyi buharlaştırdığımızda geride kalan kristaller sizce ne olabilir?
………
………
………
………
4.Deneyde gerçekleşen olayı denklemle ifade etmeniz istense bu denklemi nasıl yazarsınız?
………
………
………
………
………
Sonuç ve Yorum:
1.Yaptığınız deney ve gözlemler sizi hangi sonuca götürdü?
………
………
………
………
2.Yaptığınız deney amacınıza ulaşmanızı sağladı mı?
………
………
………
3. Yaptığınız etkinlikten neler öğrendiğinizi yazınız.
………
………
………
………..………...
147
Kazanım: Asitler ile H+ iyonu; bazlar ile OH- iyonu arasında ilişki kurar.
Amaç: ………
………
Deneyin Yapılışı
Dört beherglası yarıya kadar su doldurunuz.
Pili, pil yatağına yerleştirip iletken kablolar, elektrotlar ve pilden oluşan yukarıda yer alan şekillerdeki gibi bir devre hazırlayınız.
Elektrotları önce saf suya daldırınız. Sonucu gözlemleyiniz.
Asit, baz ve tuz çözeltilerini ayrı ayrı olmak üzere üç beherglas içindeki suya dökünüz. Böylece seyreltik çözeltilerinizi hazırlamış olacaksınız.
Beherglasların üzerine hangi çözeltinin olduğunu yazınız.
Hazırladığınız devrenin elektrotlarını sırayla asit çözeltisine, sonra baz çözeltisine ve tuz çözeltisine batırınız. Bu esnada ampullerin yanıp yanmadığını gözleyiniz.
Gözlemler
ASİT, BAZ VE TUZLARIN İLETKENLİĞİ
Malzemeler
4adet beherglas, seyreltik sodyum hidroksit(NaOH) çözeltisi, Seyreltikhidroklor ik asit( HCl) çözeltisi
bağlantıkabloları 2 adet elektrot, Pil
Yemek Tuzu(NaCl) Lamba(1,5 Volt) Pil yatağı Duy dereceli silindir, damlalık
,pHkağıdı pHskalası,
fenolftalein, HCl çözeltisi ,NaOH çözeltisi, saatcamı, mum, kibrit.
Maddeler Ampul ışık verdi Ampul ışık vermedi HCl çözeltisi
Sodyum hidroksit(NaOH)
Su(H2O) Yemek tuzu(NaCl)
148
Sorular:
1.Kullandığınız çözeltilerden hangilerinde ampul ışık verdi? Neden?
………
………
………
………
Sonuç ve Yorum:
1.Yaptığınız deney ve gözlemler sizi hangi sonuca götürdü?
………
………
………
………
2.Yaptığınız deney amacınıza ulaşmanızı sağladı mı?
………
………
………
3. Yaptığınız etkinlikten neler öğrendiğinizi yazınız.
………
………
………
………
………
149
Kazanımlar:
-Asit-baz çözeltilerini kullanırken neden dikkatli olması gerektiğini açıklar; kimyasal maddeler için tehlike işaretlerinin anlamlarını belirtir.
- Asitlerin ve bazların günlük kullanımdaki eşya ve malzemeler üzerine olumsuz etkisinden kaçınmak için neler yapılabileceğini açıklar.
Amaç:………..
………...
Deneyin Yapılışı
Verilen maddelere asit ve bazları cam zeminde ayrı ayrı damlatarak gözlemlerinizi aşağıdaki tabloya yazınız.
Gözlemler
Sorular:
1.Asit ve bazların örneklerimizi nasıl etkilediğini gözlemlerinize göre açıklayınız.
………
………
………
………
………
2.Asidik ve bazik özellikleri gösteren maddelerin eşyalarımıza ve bize olumsuz etkileri nelerdir?
………
………
………
………
………
ASİT VE BAZ TAHRİBATİ
Malzemeler
Yaprak, kumaş, tebeşir, kağıt, plastik, HCl ve NaOH çözeltisi.
Maddeler Asit damlatıldığında(
HCl)
Baz damlatıldığında(
NaOH) Yaprak
Kumaş Tebeşir Kâğıt Plastik
150
Sonuç ve Yorum:
1.Yaptığınız deney ve gözlemler sizi hangi sonuca götürdü?
………
………
………
………
2.Yaptığınız deney amacınıza ulaşmanızı sağladı mı?
………
………
………
3. Yaptığınız etkinlikten neler öğrendiğinizi yazınız.
………
………
………
………
151
Ek 4. FeTeMM Eğitiminin Fen Bilgisi Disiplinine Yönelik Olarak Geliştirilen