FETÖ Yapılanması

Türk istihbarat örgütü darbe girişiminin ardından, eldeki bilgiler ışığında 15 Temmuz darbe girişimini planlayıcılarının, Pennsylvania merkezli terör örgütü FETÖ’nün olduğunu bildirmiştir.65 Gizlilik temelinde hareket eden ve dini bir cemaat olan FETÖ 15 Temmuz darbe girişiminde laik söylemle karşımıza çıkmıştır. FETÖ, kendisini “Hizmet Hareketi” olarak isimlendirerek İslami hassasiyetleri baz alan söylemleri ile teolojik yapı peşinde olan bir örgüttür.66 FETÖ, lideri Fethullah Gülen’in karizmasına ve kutsallığına inanan, İslam’ı kendine göre yorumlayan, kendi kendini finanse edebilen bir örgüttür. FETÖ ekonomik faydanın yanı sıra sosyal ve duygusal

        63 Demir, a.g.m. 

64 Altınordu, a.g.m, s. 149. 

65 İbrahim Kalın, “After the Coup Attempt, Turkey’s Success Story Continues”, Insight Turkey, C. 18, S. 3 (2016), ss. 11-12.

anlamda da müntesiplerinden istifade etmiştir. Aynı zamanda üyelerini kendine bağımlı kılarak kaynaklarının sürekliliğini sağlamıştır.67

FETÖ yapılanmasının darbeyi gerçekleştirmeden önce politik bir tutum sergileyerek siyaset içerisinde kendi yararlarına sonuçlanacak hamlelere imkân sağladığı anlaşılmıştır.68 Darbe girişiminde bulunan FETÖ, ideolojik sebeplerle hareket ederek siyasi sistemi ve siyasetçileri baskı ve şiddet ile kontrol altına almaya çalışmıştır. 15 Temmuz darbe girişiminde öncelikle Cumhurbaşkanı ve Genelkurmay Başkanının doğrudan hedef alındığı çok açıktır.69

15 Temmuz öncesinde 17-25 Aralık sürecinde gerçekleştirilmeye çalışılan darbe girişimi örgütün kendi bürokratik yapılanmasının boyutlarını ortaya koymuştur. FETÖ 17-25 Aralık’ta AK Parti’yi tasfiye etmeye çalışarak örgütün adli, istihbarat ve operasyon yönünü göstermiştir.70 15 Temmuz’un baş aktörlerinin TSK içerisinde yerleşmiş FETÖ unsurları ve bunlarla birlikte hareket eden çeşitli kademelerdeki bürokratlar olduğu ortaya çıkmıştır. Darbe girişiminin ardından tutuklanan general rütbesindeki askerlerin ifadeleri FETÖ oluşumunun boyutlarını göstermektedir.71 Darbe girişiminin failleri Fethullahçı Terör Örgütü, bir diğer adıyla paralel dini yapılanma ve Yurtta Sulh konseyi adıyla 15 Temmuz’u işgal ve iç savaş niteliğinde planlamışlardır. 72 Atatürk’ün “Yurtta sulh, cihanda sulh.” ilkesinden yola çıkarak kendilerini isimlendiren darbeciler, darbe gerekçesini Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi’ndeki pasajlara çağrışım yaparak hükümeti ihanet ve dalalet ile suçlamışlardır. Darbeciler seküler laik

67 Enver Sarı, “Fethullahçı Terör Örgütünün Felsefi Analizi”, Demokrasi: Darbeler ve Tepkiler

Sempozyumu, ed. Betül Karagöz Yerdelen, Giresun, 2017, ss. 811-818.

68 Korhan Karacaoğlu, Fatih Saydam, “Örgütsel Politika Düzleminde Bir Darbe Girişiminin Arka Planındaki Örgütlü Yapının Çözümlenmesi”, Demokrasi: Darbeler ve Tepkiler Sempozyumu, ed. Betül Karagöz Yerdelen, Giresun, 2017, s. 618.

69 Hüküm, a.g.m.  

70 Hasanoğlu, Aliyev, a.g.m., s. 247.

71 Nebi Miş, vd., 15 Temmuz Darbe Girişimi Toplumsal Algı Araştırması, İstanbul: SETA Yayınları, 2016, ss. 15-16. 

72 Ejder Okumuş, “Halkın 15 Temmuz Darbe Girişimine Devrimci Direnişi”,

http://tr.turkiyede15temmuz.com/?kategori=7&sira=1&baslik=Halkın%2015%20Temmuz%20Darbe %20Girişimine%20Devrimci%20Direnişi, 17.05.2018.

referanslara atıf yaparak kabul görecekleri yanılgısına düşmüşlerdir.73 Okutulan darbe metninde Atatürk referansı ile açık bir gönderme yapılması asker veya halk içindeki seküler Kemalist kesimden destek alacaklarına dair beklentilerini göstermektedir. Metinde ayrıca 17-25 Aralık sürecinde hükümetin yıpratılmaya çalışıldığı yolsuzluk iddiası yinelenmiş, anayasa ihlalleri laik ve demokratik hukuk düzeni ortadan kaldırıldığı bahane edilmiştir. 1 Ağustos’ta yapılacak Yüksek Askeri Şura’da FETÖ mensuplarının tasfiye edileceği endişesiyle darbe girişimi planlandığından daha önce gerçekleştirilmiştir.74

Darbeci subayların itirafları ve sanıkların ifadeleri ile darbe girişimini planlayan ve gerçekleştirenlerin ordu içerisindeki mensupları aracılığıyla FETÖ örgütünün olduğu anlaşılmıştır.75

İslam dinine göre sadece Hz. Peygamber “masum ve tartışılmaz” olarak kabul edilir. Peygamber dışında hiçbir kimsenin ruhani otorite olarak geçerliliği yoktur. Bir kişinin kendini seçilmiş ve özel olduğunu öne sürmesi ve kendine kutsiyet atfetmesi Allah’ın kitabına ve Hz. Peygamber’in sünnetine aykırıdır. FETÖ din adına kendi yapılanmasına yaptığı davet İslam’ın ancak Allah’a ve Hz. Peygamber’in yoluna yapılan davet anlayışına zıttır. Kişi ve hiziplerin karanlık amaçları için yapılan davetler aslında insanların manevi duygularının istismar edilmesinden başka bir şey değildir. FETÖ liderinin Mesih ya da Mehdi olduğunu açıkça etmese bile ima yoluyla ilan edilmesi, takipçileri üzerindeki nüfuzunu arttırmıştır.76 Dinin bize sunduğu kaynakları bırakarak bir insanın hata etmeyeceğine inanıp her söylediği şeyi mutlak ve dini kabul etmek İslam’a uygun olmayan bir tutumdur. Bu düşünce Allah’ın emirlerini adeta bir        

73 Altınordu, a.g.m., ss. 145-152 

74 Gönül Tol, Matt Mainzer, Zeynep Ekmekçi, “Unpacking Turkey’s Failed Coup: Causes and Consequences”, http://www.mei.edu/content/article/unpacking-turkey-s-failed-coup-causes-and-consequences#_edn29, 26.06.2018.

75 Amdia Mahamadu, “Türkiye’deki 15 Temmuz Darbe Girişimi: Hükümetin Tepkisi”,

http://tr.turkiyede15temmuz.com/?kategori=6&sira=3&baslik=Türkiye%27deki%2015%20Temmuz %20Darbe%20Girişimi:%20Hükümetin%20Tepkisi, 16.05.2018.

76 Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı, Dini İstismar Hareketi FETÖ/PDY, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2016, ss. 36-40. 

tarafa bırakarak liderin hakikati ile hareket etme düşüncesine götürerek yıkıma yol açacak faaliyete sebep olmuştur.77 15 Temmuz darbe girişimi ve öncesindeki darbelerde din, yapılan hukuksuzluğu haklı göstermek için başvurulan referans olarak karşımıza çıkmıştır.78 15 Temmuz darbe girişiminin ardından düzenlenen Din Şurasında FETÖ örgütünün dini bir yapı olarak nitelendirilemeyeceği şu sözlerle açıklanmıştır:

“Gizli ve karanlık emellerine ulaşmak için her türlü yolu mübah gören, dini ve dini duyguları istismar eden; milletimizin zekatını, sadakasını, kurbanını çalan, evladını elinden alıp yanlış yönlendiren, dinimizin temel değerlerini, kavramlarını tahrif ve tahrip eden, gayr-i İslami ve gayr-i ahlaki tutum ve davranışlarla fitne, fesat, yalan ve desiselerle kendine insan ve imkan devşiren, devletin tüm organlarına sızarak milletin geleceğini ipotek altına almaya çalışan ve son darbe girişimiyle millet tarafından suçüstü yakalanan Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ/PDY) dini bir oluşum olarak nitelenmez. Bu örgütün elebaşı “din alimi” ya da “hoca efendi” olarak kabul edilemez.” 79

FETÖ örgütüne mensup kişilerin kamudan uzaklaştırılması ve olası tehlikelere karşı önlem alınması darbe girişiminden önce başlamıştır. Özellikle yargı ve güvenlik kollarında FETÖ’ den arındırılma çalışmaları devletin gündeminde yer etmiştir.80