Farklı Besi Ortamlarında Gelişme Hızı

Farklı illerden elde edilen izolatlar arasında farklı besi ortamlarında gelişme hızı bakımından bir fark olup olmadığını belirlemek amacıyla PDA, CMA ve MEA ortamlarına ekimler yapılmış, tesadüf parselleri deneme planına göre deneme planlanmıştır. İnkübasyon süresinin ardından gözle görülebilen ve bir cetvel yardımıyla ölçülebilecek olan kolonial gelişim elde edilmiştir (Şekil 4.3).

Lokasyon Sayı Ortalama Standart sapma Standart hata

Senirkent 9 29.5 1.66 0.55

Gelendost 9 31.4 1.58 0.52

Eğirdir 9 30.7 4.35 1.45

Ali ÇELİK

42

Şekil 4.3. Koloni yarıçap ölçüm işlemi

20±2°C’de ve eşit koşullarda yapılan inkübasyon sürecinin sonucunda yapılan ölçümler neticesinde Çizelge 4.5’de yer alan sonuçlar elde edilmiştir.

Çizelge 4.5. PDA besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri

BİNGÖL ISPARTA

Örnek Kodu

Yarıçap Ölçümleri (mm)

Ort Örnek Kodu Yarıçap Ölçümleri (mm) Ort BM-1 30 29 29 28 29 IS-1 20 19 19 20 19.5 BM-2 28 29 28 29 28.5 IS-2 21 20 20 20 20.2 BM-3 29 28 28 28 28.2 IS-3 19 20 20 19 19.5 BG-1 29 28 28 29 28.5 IG-1 22 22 21 22 21.7 BG-2 30 30 28 29 29.2 IG-2 20 21 20 21 20.5 BG-3 30 29 29 29 29.2 IG-3 22 22 22 21 21.7 BS-1 30 28 29 28 28.7 IE-1 22 23 22 21 21 BS-2 28 28 27 29 28 IE-2 22 21 20 21 21 BS-3 29 28 28 30 28.7 IE-3 17 18 17 19 17.7

PDA besi ortamında 12 günlük inkübasyon süresinin ardından Bingöl iline ait olan örneklerin misellerinin gelişim yarıçaplarına ait olan ortalama büyüme değeri 28.6 mm olarak belirlenmiştir. Tüm inkübasyon koşullarının eşit tutulduğu ortamda Isparta iline 4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA

43

ait izolatların misellerinin gelişim yarıçaplarına ait olan ortalama büyüme değeri 20.4 mm olarak ölçülmüştür. İzolatlar arasında özellikle Isparta iline ait olan izolatların PDA kültür ortamında daha yavaş geliştiği gözlemlenmiştir.

Çizelge 4.6. PDA besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri

Özellik Grup Sayı

Ortalama (mm) Standart sapma Ortalamanın standart hatası Yarıçap Bingöl 36 28.6 0.78 0.13 Isparta 36 20.4 1.44 0.24

Çizelge 4.6’da PDA Besi ortamında gelişen koloni yarıçapları ortalaması mm olarak Bingöl’de 28.6, Isparta’da ise 20.4’dür. Dolayısıyla Bingöl’deki koloni yarıçapları Isparta’dakinden daha fazladır. T testi sonucunda PDA Besi ortamında gelişen ortalama koloni yarıçap ölçüm değerleri arasındaki fark önemlidir (P<0.01).

Çizelge 4.7. Bingöl ili ilçelerine ait PDA besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri

Lokasyon Sayı Ortalama Standart sapma

Standart hata Merkez 12 28.5 0.66 0.19 Genç 12 29.0 0.73 0.21 Solhan 12 28.5 0.90 0.26 Toplam/Ortalama 36 28.6 0.78 0.13

Bingöl ili Merkez, Genç ve Solhan ilçelerine ait PDA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümlerine ait değerler mm olarak Çizelge 4.7’de verilmiştir. Merkez ve Solhan ilçesinde koloni yarıçapı ortalama olarak 28.5 ve Genç ilçesinde 29 olarak saptanmıştır. İlçelere ait koloni yarıçap ölçümlerinin standart sapma ve standart hata değerleri de Çizelge 4.7’de verilmiştir. Bingöl ili Merkez, Genç ve Solhan ilçelerine ait PDA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümlerine ait ortalamalar arasındaki fark istatistiki olarak önemli bulunmamıştır (P>0.05).

Ali ÇELİK

44

Çizelge 4.8. Isparta ili ilçelerine ait PDA besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri

Lokasyon Sayı Ortalama Standart sapma Standart hata

Senirkent 12 19.7a 0.62 0.17

Gelendost 12 21.3b 0.77 0.22

Eğirdir 12 20.2c _{2.05 0.59}

Toplam/Ortalama 36 20.4 1.44 0.24

a,b,c: aynı sütunda farklı harfler ile gösterilen ortalamalar arasındaki fark istatistiki olarak önemlidir.

Senirkent, Gelendost ve Eğirdir ilçelerine ait PDA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri mm olarak Çizelge 4.8’de verilmiştir. Senirkent’e ait koloni yarıçap ortalaması 19.7, Gelendost ilçesine ait koloni yarıçap ortalaması 21.3 ve Eğirdir ilçesine ait koloni yarıçap ortalaması ise 20.2 mm olarak belirlenmiştir. İlçelere ait koloni yarıçap ölçümlerinin standart sapma ve standart hata değerleri de Çizelge 4.8’de verilmiştir. Varyans analizi sonucuna göre, Isparta iline ait ilçeler arasında yarıçap ölçümü bakımından istatistiki açıdan önemli farklılık görülmektedir (P<0.05). Duncan çoklu karşılaştırma testi sonucuna göre Senirkent-Gelendost ve Senirkent-Eğirdir ilçeleri arasında farklılık görülmüştür (P<0.05).

Çizelge 4.9. MEA besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri

BİNGÖL ISPARTA Örnek Kodu Yarıçap Ölçümleri (mm) Ort Örnek Kodu Yarıçap Ölçümleri (mm) Ort BM-1 23 22 22 23 22.5 IS-1 15 15 16 16 15.5 BM-2 21 22 21 21 21 IS-2 14 15 15 15 14.7 BM-3 20 23 22 22 21.7 IS-3 15 16 15 15 15.2 BG-1 25 24 24 25 24.5 IG-1 15 15 15 15 15 BG-2 25 24 26 25 25 IG-2 16 16 17 15 16 BG-3 24 23 22 21 22.5 IG-3 17 16 16 15 16 BS-1 23 24 24 24 23.7 IE-1 16 15 16 15 15.5 BS-2 23 24 24 23 23.5 IE-2 15 14 14 15 14.5 BS-3 24 25 24 25 24.5 IE-3 14 12 13 14 13.2

MEA besi ortamında 12 günlük inkübasyon süresinin ardından Bingöl iline ait olan örneklerin misellerinin gelişim yarıçaplarına ait olan ortalama büyüme değeri 23,2 4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA

45

mm olarak ölçülmüştür. Tüm inkübasyon koşullarının eşit tutulduğu ortamda Isparta iline ait izolatların misellerinin gelişim yarıçaplarına ait olan ortalama büyüme değeri 15 mm olarak ölçülmüştür. İzolatlar arasında özellikle Isparta iline ait olan izolatların MEA kültür ortamında daha yavaş geliştiği gözlemlenmiştir.

Çizelge 4.10. MEA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri tanımlayıcı istatistikler

Grup Sayı Ortalama Standart sapma

Ortalamanın standart hatası

Bingöl 36 23.2 1.4 0.24

Isparta 36 15.0 0.9 0.16

Bingöl ve Isparta illerine ait MEA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümlerine ait ortalama değerler Bingöl ili için 23.2 mm ve Isparta ili için ise 15 mm olarak saptanmıştır. Yapılan t testi sonucuna göre Bingöl ve Isparta ili MEA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümlerine ait ortalama değerler arasındaki fark anlamlı bulunmuştur (P<0.05).

Çizelge 4.11. Bingöl ili ilçeler itibariyle MEA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri

İlçeler Sayı Ortalama Standart sapma

Standart hata Merkez 12 21.8a 0.93 0.27 Genç 12 24.0b _{1.41 0.40} Solhan 12 23.9b 0.66 0.19 Toplam/Ortalama 36 23.2 1.44 0.24

a,b: aynı sütunda farklı harfler ile gösterilen ortalamalar arasındaki fark istatistiki olarak önemlidir.

Bingöl ili ilçeler itibariyle MEA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri mm olarak Çizelge 4.11’de verilmiştir. Merkez ilçe için koloni yarıçap ölçümleri ortalaması 21.8, Genç ilçesi için 24 ve Solhan ilçesi için ise 23.9 mm olarak saptanmıştır. Yapılan F testi analiz sonucuna göre ilçeler itibariyle MEA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümlerinin ortalama değerleri arasındaki fark istatistiki olarak anlamlı bulunmuş (P<0.05), Merkez ilçeye ait ortalama koloni yarıçap değeri diğer ilçelere nazaran daha düşük olarak belirlenmiştir.

Ali ÇELİK

46

Çizelge 4.12. Isparta ili ilçeler itibariyle MEA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri

İlçeler Sayı Ortalama Standart sapma

Standart hata Senirkent 12 15.1 0.57 0.16 Gelendost 12 15.6 0.77 0.22 Eğirdir 12 14.4 1.16 0.33 Toplam/Ortalama 36 15.0 0.99 0.16

Isparta ili Merkez, Gelendost ve Eğirdir ilçeleri itibariyle MEA Besi ortamında gelişen koloni yarıçapı ortalaması 15 mm olarak saptanmış, Gelendost ilçesindeki MEA Besi ortamında gelişen koloni yarıçapı ortalaması 15.6 mm, Merkez ilçesindeki MEA Besi ortamında gelişen koloni yarıçapı ortalaması 15.1 mm ve Eğirdir ilçesindeki MEA Besi ortamında gelişen koloni yarıçapı ortalaması ise 14.4 mm olarak belirlenmiştir (Çizelge 4.12). İlçeler itibariyle MEA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümlerinin ortalama değerleri arasındaki fark istatistiki olarak anlamlı bulunmamıştır (P>0.05).

Çizelge 4.13. CMA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri

BİNGÖL ISPARTA Örnek Kodu Yarıçap Ölçümleri (mm) Ort Örnek Kodu Yarıçap Ölçümleri (mm) Ort BM-1 25 24 24 26 24.7 IS-1 16 15 15 15 15.2 BM-2 22 22 26 24 23.5 IS-2 16 14 14 14 14.5 BM-3 24 21 21 20 21.5 IS-3 14 15 13 14 14 BG-1 23 23 23 21 22.5 IG-1 13 13 12 14 13 BG-2 25 24 24 24 24.2 IG-2 15 14 15 14 14.5 BG-3 24 24 24 23 23.7 IG-3 12 12 12 14 12.5 BS-1 20 20 21 22 20.7 IE-1 14 16 15 14 14.7 BS-2 22 22 22 20 21.5 IE-2 13 13 13 13 13 BS-3 23 23 21 21 22 IE-3 12 12 13 12 12.2

CMA besi ortamında 12 günlük inkübasyon süresinin ardından Bingöl iline ait olan örneklerin misellerinin gelişim yarıçaplarına ait olan ortalama büyüme değeri 22,7 4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA

47

mm olarak ölçülmüştür. Tüm inkübasyon koşullarının eşit tutulduğu ortamda Isparta iline ait izolatların misellerinin gelişim yarıçaplarına ait olan ortalama büyüme değeri 13,7 mm olarak ölçülmüştür. İzolatlar arasında özellikle Isparta iline ait olan izolatların CMA kültür ortamında daha yavaş geliştiği gözlemlenmiştir.

Çizelge 4.14. CMA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri

Gruplar Sayı Ortalama Standart sapma

Ortalamanın standart hatası

Bingöl 36 22.7 1.68 0.28

Isparta 36 13.7 1.22 0.20

Bingöl ve Isparta illerine ait CMA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümlerine ait ortalama değerler Bingöl ili için 22.7 mm ve Isparta ili için ise 13.7 mm olarak saptanmıştır. Yapılan t testi sonucuna göre Bingöl ve Isparta ili CMA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümlerine ait ortalama değerler arasındaki fark anlamlı bulunmuştur (P<0.05).

Çizelge 4.15. Bingöl ili ilçeler itibariyle CMA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri

Lokasyon Sayı Ortalama Standart sapma

Standart hata Merkez 12 23.2a 2.00 0.57 Genç 12 23.5a _{1.00 0.28} Solhan 12 21.4b 1.08 0.31 Toplam/Ortalama 36 22.7 1.68 0.28

a,b: aynı sütunda farklı harfler ile gösterilen ortalamalar arasındaki fark istatistiki olarak önemlidir.

Bingöl ili ilçeler itibariyle CMA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri mm olarak Çizelge 4.15’de verilmiştir. Merkez ilçe için koloni yarıçap ölçümleri ortalaması 23.2, Genç ilçesi için 23.5 ve Solhan ilçesi için ise 21.4 mm olarak saptanmıştır. Yapılan F testi analiz sonucuna göre ilçeler itibariyle CMA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümlerinin ortalama değerleri arasındaki fark istatistiki olarak anlamlı bulunmuş (P<0.05), Solhan ilçesine ait ortalama koloni yarıçap değeri diğer ilçelere nazaran daha düşük olarak belirlenmiştir.

Ali ÇELİK

48

Çizelge 4.16. Isparta ili ilçeler itibariyle CMA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri

Lokasyon Sayı Ortalama Standart sapma

Standart hata Senirkent 12 14.5a 0.90 0.25 Gelendost 12 13.3b 1.15 0.33 Eğirdir 12 13.3b 1.23 0.35 Toplam/Ortalama 36 13.7 1.22 0.20

Isparta ili ilçeler itibariyle CMA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümleri mm olarak Çizelge 4.16’de verilmiştir. Merkez ilçe için koloni yarıçap ölçümleri ortalaması 14.5, Gelendost ve Eğirdir ilçesi için ise 13.3 mm olarak saptanmıştır. Yapılan F testi analiz sonucuna göre ilçeler itibariyle CMA Besi ortamında gelişen koloni yarıçap ölçümlerinin ortalama değerleri arasındaki fark istatistiki olarak anlamlı bulunmuş (P<0.05), Senirkent iline ait ortalama koloni yarıçap değeri diğer ilçelere nazaran daha yüksek saptanmıştır.