Müncübe DUMAN ERBAKIRCI
Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı
Yüksek Lisans Tezi, Ağustos 2019 Danışman Prof. Dr. Osman GÜNAY
Erciyes University, Graduate School of Health Sciences Department of Public Health
MSc Thesis, August 2019 Supervisor: Prof. Dr. Osman GÜNAY ÖZ
Bu çalışmanın amacı, işçilerin iş stresi ve stresle başa çık- ma yöntemlerini belirlemek, bunların işçilerin çeşitli özel- likleri ile ilişkisini incelemektir.
Bu kesitsel ve tanımlayıcı çalışma Kayseri Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan Yataş Yatak ve Yorgan fabrikasında, 2017 yılında yapıldı. Fabrikada çalışan 711 işçinin araştır- ma kapsamına alınması planlandı. Veri toplama aracı ola- rak; sosyo-demografik anket, İş Stresi Ölçeği ve Başa Çık- ma Stilleri Ölçeği Kısa Formu kullanıldı. İşçiler, çalışma hakkında bilgilendirildikten sonra sözel onamları alındı. Araştırmaya katılmayı kabul eden ve anketi eksiksiz yanıt- layan 428 işçi araştırma kapsamına alındı. Verilerin istatis- tiksel analizinde unpaired t testi, tek yönlü ANOVA testi (post hoc Fisher LSD testi) ve Pearson ki kare testi kulla- nıldı. İstatistiksel analizlerde p<0.05 değerleri anlamlı kabul edildi.
Araştırma grubunun ortalama iş stresi puanı 30.4±5.1 olup, %53.0’ının stresli, %47.0’ının yüksek stresli olduğu belirlendi. İş stresi puanları, gündüz çalışanlarda ve sağlık algısı orta olanlarda anlamlı ölçüde yüksek bulundu. Yük- sek stresli işçi oranı 18–30 yaş grubunda daha yüksek bulundu (p<0.05).
En fazla başvurulan baş etme stillerinin; dine yönelme, planlama ve olumlu yeniden yorumlama; en az kullanılan- ların ise madde kullanımı, davranışsal olarak ilgiyi kesme ve mizahi yaklaşım olduğu belirlendi. Kadınlarda zihinsel olarak ilgiyi kesme; 18–30 yaş grubunda mizahi yaklaşım; evlilerde dine yönelme, duygusal sosyal destek kullanma ve planlama; lise mezunlarında olumlu yeniden yorumla- ma, araçsal sosyal destek kullanma ve diğer etkinlikleri bırakma; üniversite mezunlarında planlama; gündüz çalı- şanlarda ve 10 yıldan az çalışanlarda madde kullanımı; ekonomik yönden tatmin olanlarda zihinsel olarak ilgiyi kesme; ekonomik yönden tatmin olmayanlarda planlama; sağlık algısı kötü olanlarda duygulara odaklanma, ortaya koyma mizahi yaklaşım ve kabullenme; sağlık algısı orta olanlarda davranışsal olarak ilgiyi kesme ve madde kulla- nımı; sigara içenlerde duygusal sosyal destek kullanma puanları diğer gruplara göre anlamlı ölçüde yüksek bulun- du (p<0.05).
Fabrikada çalışan işçilerin iş stresi düzeyleri çok yüksektir. İşçilerin, stresle başa çıkmak için fazla başvurdukları baş etme stilleri; dine yönelme, planlama, olumlu yeniden yorumlama; en az başvurdukları ise madde kullanımı, davranışsal olarak ilgiyi kesme ve mizahi yaklaşımdır. Çalışanların psikososyal ve ekonomik yönden desteklen- meleri iş stresinin azaltılmasına ve stresle etkin başa çıka- bilmelerine yardımcı olabilir.
ABSTRACT
The aim of this study is to determine the work stress and coping methods of the workers and to examine their relationship with the various characteristics of the workers. This cross-rectional and descriptive study was carried out in 2017 at Yataş Mattress and Quilt Factory in Kayseri Organized Industrial Zone. 711 workers working in the factory were planned to be included in the research. As a data collection tool; socio-demographic questionnaire, Job Stress Scale and Coping Styles Scale Short Form were used. Verbal consent was obtained after the workers were informed about the study. 428 workers who accepted to participate and answered the questionnaire completely were included in the study. Unpaired t test, one way ANOVA test (post hoc Fisher LSD test) and Pearson chi-square test were used for statistical analysis. P <0.05 values was accepted as statistically significant.
The mean work stress score of the study group was 30.4 ± 5.1, and 53.0% of them were found as stressful and 47.0% of them as high stress. Job stress scores were significantly higher in daytime workers and those with moderate health perception. The rate of high stress workers was higher in the 18-30 age group (p<0.05).
The most commonly used coping styles were found as turning to religion, planning and positive reinterpretation while the least commonly used ways were substance use, behavioral disengagement, and humorous approach. Mental disengagement scores were found to be significantly higher among women compared other groups. When analyzed in detail the coping styles with stress of the women it was seen that humorous approach in the 18-30 age group; religious orientation and using social support and planning among married ones; positive reinterpretation, using instrumental social support and quitting other activities in high school graduates are the main ways women use. The way they use change as their social conditions change. Planning for university graduates; substance use in daytime workers and workers less than 10 years experience; mentally interrupting interest in economically satisfied people; planning in economically unsatisfied ones; focus on emotions, humorous approach and acceptance amidst people with poor health perception; behavioral disengagement and substance abuse in people with moderate health perception and using emotional social support among smokers were found to be main ways of coping with stres (p<0.05).
It was determined that the work stress levels of the workers in the factory were very high. Workers' coping styles they use more to deal with stress are religion, planning, positive reinterpretation and the least ones are substance use, behavioral disengagement and humorous approach. Supporting employees psychosocially and economically can help reduce work stress and cope effectively with stress.
Anahtar kelimeler: Fabrika, İşçi, İş Stresi, Stres Kaynağı,
141
KOAH HASTALARINDA ALEVLENME SAYISI İLE TNF-α DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ THE RELATIONSHIP BETWEEN EXACERBATION NUMBERS AND TNF-α LEVELS IN COPD PATIENTS
Nesibe KAYA
Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Fizyoloji Anabilim Dalı
Yüksek Lisans Tezi, Ağustos 2019 Danışman: Prof. Dr. Sami AYDOĞAN
Erciyes University, Graduate School of Health Sciences, Department of Physiology
M.Sc. Thesis, Agust 2019 Supervisor: Prof. Dr. Sami AYDOĞAN ÖZ
KOAH kalıcı hava akımı kısıtlılığı ile karakterize fonksi- yonel anormallik olarak görülen klinik bir durumdur. Bu tez çalışmasında, KOAH ile alevlenme arasında TNF- α düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlandı. Çalışma kapsamında gönüllü ve KOAH tanısı konulmuş bireylerin demoğrafik ve KOAH ilişkili verileri incelen- meye alındı. Demoğrafik verilerin değerlendirilmesi için hastaların cinsiyet, yaş, kilo, boy, beden kitle indek- si (BKİ), eğitim durumu, hastalık süresi, atak sayısı, sigara paket kullanımı ve serum TNF- α düzeyleri açı- sından KOAH evrelerine göre değerlendirildi.
FEV1/FVC ile FEV1 arasında istatistiksel olarak önemli derecede pozitif ve anlamlı olduğu, FEV1 ile FCV arasın- da pozitif olarak anlamlı olduğu (p= 0.000) yine FEV1/ FVC ile FVC arasında ise pozitif bir korelasyon bulundu- ğu belirlendi (p=0.030).
mMRC ile TNF-alfa değerleri arasında istatistik olarak anlamlı ve negatif bir ilişki olduğu (p<0.05), FVC ile TNF- α değerleri arasında istatistik olarak anlamlı ve pozitif bir ilişki var idi (p<0.05). TNF- α değerlerinin mMRC ve FVC ile ilişkili olduğu mMRC ile ters bir orantı bulunduğu, FVC ile doğru orantılı olarak ilişkilendirile- bileceği anlaşılmıştır.
KOAH hastalarında alevlenme sayısı artışı ile TNF- α düzeyleri arasında pozitif bir korelasyon olduğu, atak sayısı artan kişilerde TNF- α düzeylerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bu sonucun hastalığın prognozu açısından kullanılabilecek bir parametre ol- duğu sonucuna varılmıştır.
ABSTRACT
COPD is a clinical condition seen as a functional abnormality characterized by limitation of persistent airflow. The aim of this study was to investigate the relationship between COPD and exacerbation between TNF-α levels. Demographic and COPD related data of volunteers and individuals diagnosed with COPD were included in the study. Gender, age, weight, height, body mass index (BMI), educational status, duration of disease, number of attacks, cigarette pack use and COPD stage data were analyzed for demographic data. The data obtained were analyzed statistically.
FEV1 / FVC and FEV1 were statistically significant and positive, and FEV1 and FCV were statistically significant (p = 0.000). Again, there was a positive correlation between FEV1 / FVC and FVC (p = 0.030).
There was a statistically significant and negative relationship between mMRC and TNF-alpha levels (p <0.05). There was a statistically significant and positive correlation between FVC and TNF- α levels (p <0.05). It was determined that TNF α - values were inversely related to mMRC, where it was associated with mMRC and FVC, and it could be correlated directly with FVC. It was found that there was a positive correlation be- tween exacerbation and TNF-alpha levels in COPD pa- tients and TNf-alpha levels were higher in subjects with increased number of attacks. It was concluded that this result is a parameter that can be used for prognosis of the disease.
Sağlık Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences) 2019 ; 28 (3) HİPOKSİK ORTAMIN MİKROVEZİKÜLLERE ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
EVALUATION OF THE EFFECT OF HYPOXIA CONDITION ON MICROVESICLES