Faaliyet Alanları ve Hizmetlerin Belirlenmesi

Konya Büyükşehir Belediyesi’nin sunmuş olduğu hizmetleri bazı temel başlık- lar (sektörler) altında toplanmıştır. Bu başlıklar; kurumsal yönetim, stratejik kaynak

yönetimi, ulaşım ve altyapı hizmetleri, çevre ve sağlık yönetimi, sosyal ve kültürel hizmetler, itfaiye ve afet yönetimi ile kent estetiği ve kentleşme şeklinde belirtilmiş- tir (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2015: 36-37). Belirlenen stratejik alanlar Konya Büyükşehir Belediyesinin, hizmet vermek görevi ve yükümlülüğünde olduğu alanla- ra paralel şekilde oluşturulmaktadır.

3.2.1.2. Stratejik Plan ve Stratejik Yönetim Anlayışı

Konya Büyükşehir Belediyesi Stratejik planlama çalışmalarını gerçekleştirme- sini, Türkiye’nin 2023 ve muasır medeniyetler seviyesinde olma vizyonu doğrultu- sunda; Büyükşehir Belediyesi’nin hizmet politikasının gerçekleştirilmesi, orta vadeli hedeflerinin gerçekçi belirlenmesi, kaynakların doğru planlanması, faaliyetlerin etkin ve verimli yürütülmesi ve belediyenin stratejik yönüne uygun hareket edilmesi ama- cına bağlamaktadır. Konya Büyükşehir Belediyesi, bu amaç doğrultusunda mali ve idari sorunların dikkate alınarak faaliyetlerin planlı bir şekilde yerine getirilmesine büyük ölçüde önem vermektedir (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2015: 22). Konya Büyükşehir Belediyesinde stratejik planlama çalışmalarının temel amaçları, makro düzeyde bütçe hazırlama ve uygulama sürecinde mali disiplini sağlamak, kaynakları stratejik önceliklere göre dağıtmak, bu kaynakları somut iş programlarına ve bütçele- re dayandırmak ve uygulamaları etkili bir şekilde izlemek ve değerlendirmek şeklin- de sıralanmıştır (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2015: 22). Belirtilen bu amaçlar doğ- rultusunda Konya Büyükşehir Belediyesinde yönetsel eylemlerin gerçekleştirilme- sinde “stratejik planlama” temel bir araç olarak benimsenmiştir. Konya Büyükşehir Belediyesi idaresinin stratejik planlama üzerine kurulu bir hesap verme sorumlulu- ğunda hizmet sunması sağlanmaya çalışılmıştır. Konya Büyükşehir Belediyesi strate- jik plan çalışmaları Başkanlık Makamı oluru ile başlatılmakta ve belediyenin tüm birimlerine duyurularak yürütülmektedir. Stratejik planlama çalışmalarının sevk ve idaresini sağlamak için Stratejik Planlama Ekibi kurma yoluna gidilmektedir. Ek olarak kuruluşun çalışma takvimi stratejik planlama sürecini de içerecek şekilde ha- zırlanmaktadır (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2015: 23). Konya Büyükşehir Beledi- yesinde her dönem için oluşturulan Stratejik Planlama Ekipleri ile yapılan toplantı- larda önceki dönem stratejik plandaki eksiklikler görüşülerek yeni dönemde alınacak tedbirleri kararlaştırılarak bu süreçleri yürütmüştür. Harcama birim yetkilisi stratejik plandan doğrudan sorumlu tutulmuş, harcama birimlerinden bir şube müdürü plan-

lama süreci için koordinatör olarak atanmıştır. Harcama birimlerine stratejik planla ilgili eğitimler verilmektedir. Yapılan toplantıların ardından durum analizi yapılıp ve paydaş anketleri düzenlenmiştir. Konya Büyükşehir Belediyesi stratejik plan çalış- maları sürecinde kurum içi GZFT (SWOT) analiz çalışması yapılmakta, stratejik alanlar belirlenerek daire başkanlıklarına ait beş yıllık stratejik amaç, stratejik hedef ve faaliyetlerin belirlenmesi için Çalıştay grupları oluşturulmakta, süreçler bu yolla yürütülmektedir. Çalıştay grupları ile yapılan toplantılar sonucunda stratejik amaç, hedef ve faaliyetler belirlenerek maliyetlendirmeleri yapılmakta, kurumsal analiz ile kurumun misyon, vizyon ve ilkeleri belirlenmektedir. Hazırlanan stratejik planlar Belediye Başkanı’na sunularak gerekli incelemeler yapıldıktan sonra Stratejik Plan Meclis’e havale edilmektedir. Kasım Meclis’inde görüşülüp kabul edilen stratejik planlar kitaplaştırılıp; İçişleri Bakanlığı’na ve Sayıştay’a gönderildikten sonra kamu- oyuna duyurulmaktadır (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2015: 24).

3.2.1.3. Paydaş Analizi

Konya’nın en büyük Kamu kuruluşlarından biri olan Konya Büyükşehir Bele- diyesi stratejik planlama çalışmaları çerçevesinde, belediyenin bugün nasıl göründü- ğü ve gelecekte nerede olacağını ortaya koyması açısından büyük önem taşıyan pay- daş görüşlerine müracaat edilmiştir (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2015: 37). Konya Büyükşehir Belediyesinin paydaşları, belediyenin hizmetleri ile ilgisi olan, sunulan hizmetlerden doğrudan ya da dolaylı, olumlu ya da olumsuz yönden etkilenen ve etkileyen kişi, grup ve kurumlar olarak belirlenmiştir. Katılımcılık, Konya Büyükşe- hir Belediyesi stratejik planlarının olmazsa olmaz unsurlarından biri olarak kabul edilmektedir. Belediyenin etkileşimde bulunduğu tarafların görüşleri, stratejik planı ne kadar çok yansıtabilirse, stratejik planın uygulanma şansının o kadar yüksek ola- cağı düşünülmektedir. Bu yüzden paydaş analizi stratejik planlama için büyük önem taşımaktadır. Paydaşlar; İç Paydaşlar ve Dış Paydaşlar olarak sınıflandırılmaktadır. Konya Büyükşehir Belediyesi’ne ilişkin paydaş analizi; paydaşların tespiti, paydaşla- rın önceliklendirilmesi ile paydaşların görüş ve düşüncelerinin alınması ve değerlen- dirilmesi şeklinde aşamalardan oluşmaktadır (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2015: 37-38).Konya Büyükşehir Belediyesi paydaş görüşlerini iki bölüm halinde almakta- dır. Buna paralel olarak son beş yıllık dönem stratejik planında iç paydaş görüşlerini almak için 954 çalışan 60 yöneticinin katılımıyla anket düzenlenmiştir. Dış paydaş

görüşleri için ise 59 STK ve kurumun katılımıyla anket düzenlenmiştir. Bu iki aşa- malı anket çalışması ile paydaşlarının, oluşturulacak olan planlara katılımı sağlan- maya çalışılmıştır (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2015: 38). İç Paydaş Analizi: Konya Büyükşehir Belediyesi’nin iç paydaşları belediyenin faaliyetlerinden etkile- nen veya belediyemizin etkilediği; kurumumuz içinde bulunan harcama birimleri, belediyenin çalışanları, yöneticileri ve bağlı birimlerden oluşmaktadır. 2018 verileri ile Belediyenin çeşitli kademelerinde çalışan 1014 kişinin katılımıyla yapılan anket çalışması, belediyemizin mevcut durumunun görülmesini ve gelecek ile ilgili tedbir- ler alınabilmesini sağlayan veriler sunmaktadır. Konya Büyükşehir belediyesince oluşturulan iç paydaş anketleri iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Konya Büyükşehir Belediyesi hakkında değerlendirmelerin yer aldığı toplam 18 adet soru- önerme yer almaktadır. İkinci bölümde ise Konya Büyükşehir Belediyesinin misyo- nu, vizyonu ve ilkelerine ilişkin sorular bulunmaktadır. Bu sayede iç paydaşların planlama süreçlerinin içerdiği ana unsurları hakkında düşünceleri dikkate alınmaya çalışılmaktadır (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2015: 39).

Dış Paydaş Analizi: Konya Büyükşehir Belediyesi’nin dış paydaşları belediye- nin faaliyetlerinden etkilenen veya belediyemizi etkileyen kuruluş dışındaki kişi, grup ve harcama birimleridir. Bu doğrultuda dış paydaşlar, kamu ve özel sektör kuru- luşları, sendikalar, sektör birlikleri ve benzeri kuruluşları kapsamaktadır (Konya Bü- yükşehir Belediyesi, 2015: 40). Durum analizinin bir aşaması olan paydaş analizi çalışmalarıyla, Konya Büyükşehir Belediyesi’ne ilişkin dış paydaşlar belirlenmekte- dir. Dış paydaş analizi kapsamında hazırlanan dış paydaş analiz formlarının, kamu kurumları ve sivil toplum örgütleri tarafından doldurulması sağlanmaktadır. Böylece dış paydaşlar stratejik planın oluşturulmasında rol almaktadır. Konya Büyükşehir Belediyesi’nin ildeki diğer kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşları ile başlatmış olduğu diyalog, stratejik süreçlerin daha etkili yürütülmesinde önemli bir yere sahip- tir. Konya Büyükşehir Belediyesi’nin misyon, vizyon ve ilkeleri belirlenirken dış paydaşlarımızın görüşleri dikkate alınmaktadır (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2015: 40-41).

3.2.1.4. Kurum İçi Analiz

Bu başlık atlında kuruluşun fiziksel ve mali yapısına ilişkin edilen verilere yer verilecektir. Ayrıca kuruluşun insan kaynaklarına ilişkin veriler de sunulacaktır.

İnsan Kaynakları: Konya Büyükşehir Belediyesi’nin stratejik planlarında belir- lediği vizyon ve hedeflere ulaşmada insan kaynağı unsurları önemli bir rol oynamak- tadır. Stratejiler belirlenirken Konya Büyükşehir Belediyesi insan kaynakları yapısı bu önemli rol dikkate alınarak, personelin istihdam türlerine, eğitim durumuna, yaş durumuna ve cinsiyet durumuna göre değerlendirilerek, kurum içi analiz çalışmaları- na dahil edilmektedir (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2015: 42). Konya Büyükşehir Belediyesi’nde çalışan personelin cinsiyet durumuna bakıldığında kadın çalışan sayı- sının toplam çalışan içindeki oranı çok düşük olduğu görülmektedir. 2015 rakamları- na göre yaklaşık %9’luk bir oranda bayan personelden oluşmaktadır (Konya Büyük- şehir Belediyesi, 2015: 42).

Konya Büyükşehir Belediyesi’nin personel yapısının; yaş gruplarına göre dağı- lımlarına bakıldığında, orta yaş grubu olarak ifade edilecek 36-50 yaş grubunun % 41 lik bir oranı oluşturduğu 51 yaş üstü tecrübeli gurubun % 35 lik bir oranla ikinci sı- rada yer Aldığı görülmektedir. Genç ve tecrübeli bir grup sayılan 25-35 yaş grubu personelin % 24 gibi bir oranı oluşturduğu göz önüne alındığında ise mevcut duru- mun güçlü bir personel yapısını ifade ettiği söylenebilir. Genel olarak insan kaynak- ları yapısı incelendiğinde personelin ağırlıklı bir oranının lisans ve lise eğitim düze- yinde (%75) olduğu görülmektedir. Ön lisans, ve yüksek lisans mezunu personelin oranı ise % 25 olduğu görülmektedir (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2015: 44). Mali Yönetim ve Kontrol Sistemleri: Konya Büyükşehir Belediyesinde Mali Yönetim, kaynakların belirlenmiş olan standartlara uygun olarak etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasını sağlayan bir süreç olarak görülmektedir. Mali kontrol; muhasebe iş- lemlerinin kontrolü, gelir ve gider işlemlerinin kanuna uygunluğunun araştırılması, harcama belgelerinin doğru ve tutarlılığı, mali yönetim konularını kapsamaktadır. Mali kontrol sistemleri, iç kontrol ve dış kontrol olmak üzere ikiye ayrılmaktadır (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2015: 45).

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda iç kontrol; idarenin amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini ifade etmektedir. Ayrıca varlık ve kaynakların korunmasını, muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını, malî bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulmaktadır. Kavram, organizasyon, yöntem ve süreçle

iç denetimi kapsayan malî ve diğer kontroller bütünü olarak tanımlanmaktadır. Kon- ya Büyükşehir Belediyesi’nin mali yönetim ve kontrol sistemleri; harcama birimleri, mali hizmetler birimi ve ön mali kontrol ile iç denetimden oluşmaktadır (Konya Bü- yükşehir Belediyesi, 2015: 50). Konya Büyükşehir Belediyesi’nde dış kontrol sistem- leri veya dış denetim; mali açıdan belediyelerin gelir ve giderleri ile malları üzerinde TBMM adına denetim yapma yetkisi Sayıştay’a verilmiştir.

Kuruluşun idari denetimi ise İç İşleri Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Sa- yıştay tarafından gerçekleştirilecek olan harcama sonrası dış denetimin temel amacı, kamu idarelerinin genel yönetim kapsamındaki hesap verme sorumluluğu çerçeve- sinde, yönetimin malî faaliyet, karar ve işlemlerinin; kanunlara, kurumsal amaç, he- def ve planlara uygunluk yönünden incelenmesini içermektedir. Daha sonra sonuçla- rının TBMM’ye raporlanması gerekmektedir. Dış denetim, genel kabul görmüş ulus- lararası denetim standartları dikkate alınarak yürütülmektedir. Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli şekilde kullanılıp kullanılmadığının belirlenmesi, faaliyet sonuçlarının ölçülmesi ve kuruluşun performans bakımından değerlendirilmesi yo- luyla gerçekleştirilmektedir (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2015: 51). (3) Fiziksel Yapı: Konya Büyükşehir Belediyesi fiziksel alt yapı analizini gerçekleştirirken ilk olarak belediyenin hizmet verdiği ana hizmet binasını ele alınmaktadır. Daha sonra yardımcı birimler ile ek birim hizmet binalarına stratejik planında yer verilmektedir. Bununla birlikte stratejik planda Konya Büyükşehir Belediyesi’nin faaliyet gösterdi- ği diğer fiziki mekanlar da kullanım amaçlarıyla birlikte tablolar halinde gösteril- mektedir. Konya Büyükşehir Belediyesinde fiziksel kaynakların yeterliliği ve niteli- ğine büyük önem verilmektedir. Bu nedenle Konya Büyükşehir Belediyesi’nin ana hizmet binası ile ek birim hizmet binaları özenle ele alınmaktadır. Bu yapılar sürekli olarak koşullara uygun olarak yapılandırılmaktadır. Bu doğrultuda belediyede bulu- nan araç ve gereç durumu, belediyenin hizmetlerini sunarken yararlandığı güçlü kay- nakları arasında görülmektedir (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2015: 52-53).