C. İdareye İlişkin Bilgiler
III. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER
1. Özel Bütçe Uygulama Sonuçları
2013 yılında Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile özel bütçeden toplam 1.988.874.000 TL ödenek tahsis edilmiş, yıl içerisinde;
Maliye Bakanlığınca tahsis edilen 15.000.000 TL Likit kaynak karşılığı eklenen 23.883.000 TL, Gelir fazlası karşılığı eklenen 67.702.010 TL, Şartlı bağış devri olan 186.177,67 TL ve
Yapılan şartlı bağış tutarı olarak eklenen 12.354.713,34 TL,
olmak üzere toplam 119.125.901,01 TL ödenek eklemesi yapılarak yılsonu ödeneği 2.107.999.901,01 TL’ye yükselmiştir. Harcama birimlerinin ek ödenek ihtiyaçlarının 31.311.448 TL’si bütçe tertiplerinde kullanılma imkânı olmayan ödeneklerden bütçe içi aktarma yapmak suretiyle temin edilmiştir.
Tablo 16: Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırması, 2013
Gider Türü Ödeneği Bütçe
Aktarmalar Yılsonu Ödeneği Yılsonu Harcama Kalan Eklenen Düşülen 01 Personel Giderleri 1.002.203.000 6.982.156 702.000 1.008.483.156 942.976.166,44 65.506.989,56
02 Sosyal Güv. Kur. Dev.Primi Gid. 216.645.000 1.893.000 33.000 218.505.000 209.307.967,36 9.197.032,64
03 Mal ve Hizmet Alım Giderleri 139.168.000 51.349.854 190.517.854 187.515.151,25 3.002.702,75
05 Cari Transferler 40.134.000 7.915.000 7.720.000 40.329.000 38.198.408,91 2.130.591,09
06 Sermaye Giderleri 420.000.000 70.997.339 11.556.448 479.440.891 458.489.948,44 20.950.942,57
07 Sermaye Transferleri 40.831.000 1.600.000 1.600.000 40.831.000 30.103.174,08 10.727.825,92
08 Borç Verme 129.893.000 9.700.000 9.700.000 129.893.000 120.032.218,39 9.860.781,61
TOPLAM 1.988.874.000 150.437.349 31.311.448 2.107.999.901 1.986.623.034,87 121.376.866,14
*e-bütçe kayıtları esas alınarak düzenlenmiştir. 2012 yılına göre işçi sayısının azalması ve toplu iş sözleşmesinin sonuçlandırılmamasından dolayı ödemelere yansımayan sosyal haklar nedeniyle personel giderlerinde kalan ödenek miktarı beklenenin üzerinde gerçekleşmiştir. Toplu sözleşme farklarının 2014 yılı bütçesine ek maliyet getireceği tahmin edilmektedir.
Tablo 17: Bütçe Giderlerinin Fonksiyonel Sınıflandırması, 2013
Fonksiyon Ödeneği Bütçe
Aktarmalar Yılsonu
Ödeneği
Yılsonu
Harcama Kalan
Eklenen Düşülen
01 Genel Kamu Hizmetleri 7.182.000 144.524 320.000 7.006.524 6.746.118,18 260.405,82
02 Savunma Hizmetleri 288.000 288.000 238.985,35 49.014,65
04 Ekonomik İşler ve Hizmetler 1.981.404.000 150.292.825 30.991.448 2.100.705.377 1.979.637.931,34 121.067.445,67
21
Orman Genel Müdürlüğünün ana hizmet birimleri ile uygulama birimleri, Ekonomik İşler ve Hizmetler fonksiyonu altında yer almakta olup, toplam ödenek kullanımının % 99,64’ü de bu fonksiyonel kod altında gerçekleşmiştir.
Ekonomik İşler ve Hizmetler Fonksiyonunun nakdi gerçekleşme oranı % 94,2 olurken, aynı oran Genel Kamu Hizmetlerinde % 96,3 Savunma Hizmetlerinde ise % 83 olarak sonuçlanmıştır.
Tablo 18: Birimler İtibariyle Bütçe Ödenek ve Harcama Tutarları, 2013
Harcama Birimi Bütçe Ödeneği Ödeneği Yılsonu Harcama Yılsonu Kalan
40.17.00.02 Özel Kalem 1.408.000 1.408.000 1.265.100,61 142.899,39
40.17.00.04 İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı 4.700.000 4.620.000 4.135.991,75 484.008,25
40.17.00.05 Personel Dairesi Başkanlığı 35.892.000 28.209.100 26.275.910,65 1.933.189,35
40.17.00.10 Bilgi Sistemleri Dairesi Başkanlığı 19.001.000 18.960.435 18.829.015,42 131.419,58
40.17.00.12 Dış İlişkiler, Eğitim ve Araştırma Dairesi Başkanlığı 15.475.000 29.900.000 29.735.040,76 164.959,24
40.17.00.20 Teftiş Kurulu Başkanlığı 8.975.000 9.656.000 9.417.000,41 238.999,59
40.17.00.23 Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı 1.588.000 1.507.900 1.481.887,56 26.012,44
40.17.00.24 Hukuk Müşavirliği 585.000 634.089 620.237,22 13.851,78
40.17.00.61 Orman Bölge Müdürlükleri 1.724.573.000 1.827.810.891 1.726.576.485,54 101.234.405,47
40.17.00.62 Araştırma Enstitüsü Müdürlükleri 28.537.000 29.610.000 24.459.140,21 5.150.859,79
40.17.31.00 Kadastro ve Mülkiyet Dairesi Başkanlığı 8.350.000 8.420.000 7.683.261,01 736.738,99
40.17.32.00 Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığı 865.000 920.000 690.922,66 229.077,34
40.17.33.00 İşletme ve Pazarlama dairesi Başkanlığı 1.165.000 1.125.000 1.065.109,19 59.890,81
40.17.34.00 Silvikültür Dairesi Başkanlığı 675.000 695.000 643.288,59 51.711,41
40.17.35.00 İnşaat ve İkmal Dairesi Başkanlığı 7.181.000 6.508.000 6.460.677,47 47.322,53
40.17.36.00 Orman Zararlılarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığı 903.000 1.849.000 1.795.704,94 53.295,06
40.17.37.00 Orman Yangınlarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığı 103.549.000 111.098.005 111.058.520,27 39.484,73
40.17.38.00 Ağaçlandırma Dairesi Başkanlığı 4.035.000 4.070.000 1.708.850,86 2.361.149,14.
40.17.39.00 Toprak Muhafaza ve Havza Islahı Dairesi Başkanlığı 10.014.000 10.070.000 5.213.314,88 4.856.685,12
40.17.40.00 Orman ve Köy İlişkileri Dairesi Başkanlığı 8.604.000 8.062.000 4.770.239,20 3.291.760,80
40.17.41.00 Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Dairesi Başkanlığı 968.000 1.017.425 954.864,64 62.560,36
40.17.42.00 Fidanlık ve Tohum İşleri Dairesi Başkanlığı 639.000 639.000 603.127,18 35.872,82
40.17.43.00 İzin ve İrtifak Dairesi Başkanlığı 1.192.000 1.210.056 1.179.343,85 30.712,15
TOPLAM 1.988.874.000 2.107.999.901 1.986.623.034,87 121.376.866,14
2013 yılında teşebbüs ve mülkiyet gelirleri bir önceki yıla göre % 22,7 alınan bağış ve yardımlar ile özel gelirler % 14,4 diğer gelirler % 15,9 ve sermaye gelirleri ise % 23,4 oranında artış göstermiştir. 2013 yılı başlangıç bütçesinde öz gelir toplamı 601.508.000 TL olup, toplam giderlerin % 30,2 sine karşılık gelmektedir. Diğer bir ifadeyle 2013 yılında yapılacak giderlerin % 30,2 sinin öz gelirlerden finanse edilmesi planlanmıştır. Yılsonu itibarıyla öz gelirler 872.688.181 TL, giderler ise 1.986.623.035 TL olarak gerçekleşmiş, öz gelirlerin giderleri karşılama oranı ise % 43,9 olarak sonuçlanmıştır.
22
Tablo 19: Bütçe Gelirlerinin Ekonomik Sınıflandırması, 2013
Kod Gelir Çeşidi Planlanan Gerçekleşme Gerçekleşme Oranı (%)
03 Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 320.853.000 547.805.621,92 170,7
04 Alınan Bağış ve Yardımlar İle Özel Gelirler 1.386.336.000 1.194.735.961,70 86,2
05 Diğer Gelirler 280.650.000 324.767.937,50 115,7
06 Sermaye Gelirleri 5.000,00 114.621,58 2.292,4
08 Alacaklardan Tahsilat 503.435
TOPLAM 1.987.874.000 2.067.927.577,70 104
*e-bütçe kayıtları esas alınarak düzenlenmiştir.
Orman alanlarında verilen izin gelirleri % 174 oranı ile 534,1 Milyon TL, Madenlerden devlet hakkı gelirleri % 152 oranı ile 19,8 Milyon TL,
Orman köylülerini destekleme fonu gelirleri % 94,4 oranı ile 99,1 Milyon TL, Ağaçlandırma fonu gelirleri % 133 oranı ile 161,1 Milyon TL,
Diğer öz gelirler toplamı da % 107 oranı ile 59 Milyon TL,
olmak üzere 2013 yılı öz gelirler toplamı % 145 oranı ile 872.688.181 TL olarak gerçekleşmiştir. Diğer taraftan öz gelir kalemlerinden olan ve döner sermayeden aktarılması gereken 22 Milyon TL tutarındaki pay; döner sermayede yaşanan nakit sıkıntısına bağlı olarak tahsil edilememiştir.
2013 yılında öngörülen toplam 1.386.366.000 TL tutarındaki hazine yardımının 1.179.699.000 TL’si tahsil edilmiş, kalan 206.667.000 TL hazine yardımının; 105.000.000 TL’ si 2013 yılına mahsuben 2014 yılında alınmak üzere tahakkuka bağlanmıştır.
2. Döner Sermaye Uygulama Sonuçları
2013 yılında 2.040.000.000 TL orman emvali satışları, 55.000.000 TL fidan satış gelirleri, 4.000.000 TL odun dışı gelirler ve 220.000.000 TL faiz gelirleri ile gayrimenkul satış gelirleri olmak üzere toplam 2.319.000.000 TL gelir bütçesi öngörülmüş, % 90,5 oranında gerçekleşme sağlanmıştır. Tablo 20: Döner Sermaye Gelirleri, 2013
Gelir Türü Bütçe Gerçekleşme Gerçekleşme Oranı
(%)
Satış Gelirleri 2.099.000.000 1.968.520.715 93,8
Diğer Gelirler 220.000.000 130.249.584 59,2
TOPLAM 2.319.000.000 2.098.770.298 90,5
Öngörülen gelir bütçesi karşılığında 186.650.000 TL si yatırım, 800.449.000 TL si üretim ve 1.331.901.000 TL si genel yönetim giderleri dahil diğer tüm cari giderler olmak üzere 2.319.000.000 TL gider bütçesi öngörülmüştür.
Tablo 21: Döner Sermaye Giderleri, 2013
Gider Türü Bütçe Gerçekleşme Kalan Gerçekleşme Oranı
(%)
Yatırım Giderleri 186.650.000 132.894.183 53.755.817 71,2
Üretim Giderleri 800.449.000 771.129.211 29.319.789 96,3
Cari Giderler 1.331.901.000 1.236.340.031 95.560.969 92,8
TOPLAM 2.319.000.000 2.140.363.425 178.636.575 92,3
İlk atlı aylık değerlendirme sonucunda gelirlerdeki daralmaya bağlı olarak gider bütçesinde 200.000.000 TL tasarruf öngörülmüş, kalan ödenek miktarı 178.637.000 TL olarak sonuçlanmıştır.
3. Temel Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar
2013 yılsonu özel bütçe ödenek kullanımı 1.986.623.035 TL olarak sonuçlanmış, bütçe harcamasının başlangıç bütçesine oranı % 99,9 yılsonu bütçesine oranı ise % 94,2 olarak gerçekleşmiştir.
23
Yıl içerisinde birinci düzey itibarıyla tüm ekonomik kodlarda aktarma yapılmıştır. Bu çerçevede personel giderlerinde harcama oranı % 93,5 sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderlerinde % 95,8 mal ve hizmet alım giderlerinde % 98,4 cari transferlerde % 94,7 sermaye giderlerinde % 95,6 sermaye transferlerinde %73,7 ve borç vermede % 92,4 oranında gerçekleşme sağlanmıştır.
Bazı giderlerin karşılanmasında mevcut likit kaynaklar ve gelir fazlalarından olmak üzere imkanlar değerlendirilmiş yine bütçe içi aktarma yapılmak suretiyle kullanılma imkanı olmayan ödenekler ihtiyaç duyulan tertiplere aktarılmıştır. Maliye Bakanlığından sermaye giderlerinde kullanılmak üzere 15.000.000 TL ek ödenek sağlanmış, bu çerçevede Maliye Bakanlığınca eklenen tutar ile şartlı bağışlar ve aktarmalar hariç;
Personel giderlerine 6.280.156 TL,
Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderlerine 1.860.000 TL, Mal ve hizmet alım giderlerine 51.349.854 TL,
Cari transferlere 195.000 TL. Sermaye giderlerine 31.900.000 TL,
olmak üzere toplam 91.585.010 TL ödenek yetkili makam olurlarına istinaden bütçeye eklenmiştir. Yıl içerisinde ödenek eklemesi yapılan önemli harcama kalemlerine ilişkin bilgilere aşağıda yer verilmiştir.
Ağaçlandırma, toprak muhafaza ve fidan üretimi faaliyetlerinin hedeflenen seviyede gerçekleşmesini sağlamak maksadıyla Ağaçlandırma ve Toprak Muhafaza Projesine 30.400.000 TL ödenek eklenmiş, projenin yılsonu nakdi gerçekleşme oranı % 98,6 olarak sonuçlanmıştır.
Orman yangınlarıyla mücadele hizmetlerinde kullanılmak üzere kiralanan hava taşıtları kiralama bedellerinin karşılanması maksadıyla 7.441.005 TL ödenek ilgili bütçe tertibine eklenmiş ve nakdi gerçekleşme oranı % 100 olarak sonuçlanmıştır.
Mahkeme harç ve giderleri ile ilama bağlı borç ödemelerinin karşılanması maksadıyla 15.200.000 TL ödenek ilgili bütçe tertibine eklenmiş ve nakdi gerçekleşme oranı % 99,2 olarak sonuçlanmıştır.
08-19 Nisan 2013 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler Orman Forumu (UNFF) 10 oturumu için 6.500.000 TL ödenek ilgili bütçe tertibine eklenmiş ve gerçekleşme oranı % 99,3 olarak sonuçlanmıştır.
Orman bölge müdürlüklerinin sürekli ve geçici görev yolluğu ile seyyar görev tazminatı ödemelerinde kullanılmak üzere 8.300.000 TL ödenek ilgili bütçe tertibine eklenmiş, nakdi gerçekleşme 98,1 olarak sonuçlanmıştır.
Ağaçlandırma yapılması gayesiyle alınan şartlı bağış tutarları öncelikle gelir olarak “B” cetveline alınmakta ve ilgili Makam oluruna istinaden bütçeye ödenek kaydı yapılmaktadır. Kullanılmayan bölümlerin ise mevzuata uygun olarak ödenek devri yapılmaktadır. 2013 yılında öncelikle 2012 yılında kullanılmayan 186.177,67 TL tutarın ödenek devri yapılmış, yıl içerisinde yapılan 12.354.713,34 TL şartlı bağış usulüne uygun olarak ödenekleştirilmiştir.
Bu kapsamda bütçede öngörülmemekle birlikte 2013 yılında ağaçlandırma yapılması gayesiyle ödenek kaydı yapılan toplam tutar 12.540.891,01 TL olmuştur. Söz konusu tutarın 10.606.436,28 TL’si ağaçlandırma çalışmalarında kullanılmış, kalan 1.934.454,73 TL’nin ise 2014 yılına ödenek devri yapılacaktır.
2012 yılına göre döner sermaye gelirlerinde % 3 oranında azalma olmuştur. Bütçede öngörülen satış gelirlerinde; orman emvali piyasasındaki daralmaya bağlı olarak birim satış fiyatlarının istenilen düzeyde sonuçlanmaması, diğer gelirlerde ise; bütçede öngörülen ihtiyaç fazlası gayrimenkul satışlarının gerçekleşmemiş olmasından dolayı belirlenen hedeflere ulaşılamamıştır.
2012 Nisan ayından itibaren orman emvali fiyatlarında başlayan düşüş eğilimi devam etmiş ve 2012-2013 Haziran ayı sonu itibariyle tomruk fiyatlarında % 14,2 lif yonga fiyatlarında % 3,4 kâğıtlık odun fiyatlarında % 17,3 ve endüstriyel odun ortalamasında da % 16,9 oranında gerileme olmuştur. Satılan emval miktarında artış olmasına rağmen fiyatlardaki düşüşe bağlı olarak gelirlerde azalma olmuştur.
24
Diğer taraftan 2012 yılından devreden stoklar ve 2013 yılında devam eden üretim nedeniyle de stoklarda artış meydana gelmiş ve ihaleye konulan emvaller de pazarlığa kalma oranlarında ciddi artış olmuştur. Satış fiyatlarındaki düşüş ve üretim maliyetlerindeki artıştan dolayı, satılan orman emvallerinde maliyet artışı bir önceki yıla göre; diğer giderlerin ortalamasının üzerinde sonuçlanmış, nakit stoku % 60, stok değerli mal mevcudu ise % 57 oranında azalmış, teminatlı alacaklar % 4 oranında artmıştır.
Tablo 22: Giderlerin Bütçe ve Faaliyet Dağılımı, 2013
Faaliyetler Özel Bütçe Döner Sermaye Toplam
Revize Bütçe Harcama Bütçe Harcama Revize Bütçe Harcama %
1 Orman Yangınlarıyla Mücadele 162.793.005 158.667.238 87.407.233 85.592.253 250.200.238 244.259.491 98 2 Orman Zararlılarıyla Mücadele 7.195.000 4.599.002 7.195.000 4.599.002 64 3 Orman Suçlarıyla Mücadele 5.200.000 5.192.541 14.097.247 9.225.396 19.297.247 14.417.938 75 4 Orman Kadastrosu 7.350.000 6.673.177 7.350.000 6.673.177 91 5 Biyoçeşitlilik Envanteri 650.000 650.000 650.000 650.000 100 6 Orman Yolları 122.547.876 85.851.681 122.547.876 85.851.681 70 7 Orman Köylülerinin Desteklenmesi 149.725.000 142.160.832 149.725.000 142.160.832 95 8 Verimli Ormanların İyileştirilmesi 66.824.965 50.282.914 66.824.965 50.282.914 75 9 Rehabilitasyon 10.593.220 10.507.761 20.884.208 16.112.161 31.477.428 26.619.922 85 10 Ormanların Gençleştirilmesi 34.374.312 28.463.502 34.374.312 28.463.502 83 11 Budama 3.223.465 1.583.273 3.223.465 1.583.273 49 12 Endüstriyel Ağaçlandırma 4.320.000 4.320.000 4.320.000 4.320.000 100 13 Ağaçlandırma 182.182.671 160.605.472 182.182.671 160.605.472 88 14 Fidan ve Tohum Üretimi 52.649.000 50.876.328 48.000.000 42.329.761 100.649.000 93.206.089 93 15 Toprak Muhafaza ve Havza Islahı 164.943.000 159.873.235 164.943.000 159.873.235 97 16 Amenajman Planı 195.000 24.426 14.798.000 8.603.664 14.993.000 8.628.090 58
17 Odun Üretimi ve Kalitesinin
Artırılması 796.366.119 771.293.598 796.366.119 771.293.598 97 18 Odun Dışı Orman Ürünleri Envanteri 66.000 26.078 3.124.000 1.647.445 3.190.000 1.673.523 52 19 Sertifikalandırma 1.600.000 1.016.414 1.600.000 1.016.414 64 20 Rekreasyon Hizmetleri 18.380.500 13.984.476 18.380.500 13.984.476 76 21 Araştırma Projeleri 1.818.000 1.605.818 1.818.000 1.605.818 88 22 Eğitim Çalışmaları 2.268.500 806.877 2.268.500 806.877 36 23 Bilgi ve İletişim Teknolojisi 17.061.000 17.060.640 17.061.000 17.060.640 100 24 Yayın ve Tanıtım 8.168.429 6.714.532 8.168.429 6.714.532 82 25 Fiziksel Kaynakların İyileştirilmesi 39.018.217 35.171.174 39.018.217 35.171.174 90 26 Uluslararası İşbirliğinin Geliştirilmesi 27.419.000 27.309.601 27.419.000 27.309.601 100 Toplam 786.314.896 744.903.147 1.288.928.071 1.163.928.124 2.075.242.967 1.908.831.271 92
Genel Yönetim Giderleri 1.321.685.005 1.241.719.888 1.030.071.929 976.435.301 2.351.756.934 2.218.155.189 94
25
2013 yılında revize edilen toplam bütçe kaynağı 4.426.999.901 TL olup, bu tutarın % 48’ini oluşturan 2.107.999.901 TL’si özel bütçeden, % 52’sini oluşturan 2.319.000.000 TL’si ise döner sermayeden karşılanmıştır. Revize edilen bütçe kaynağının % 47’sini teşkil eden 2.075.242.967 TL’si performans programıyla ilişkilendirilmiş ve program kapsamında yapılan harcama tutarı % 92 oranı ile 1.908.831.271 TL olarak gerçekleşmiştir. Genel yönetim giderlerine ayrılan kaynak 2.351.756.934 TL iken gerçekleşme % 94 oranı ile 2.218.155.189 TL olarak sonuçlanmıştır.
B. PERFORMANS BİLGİLERİ 1. Faaliyet ve Proje Bilgileri
1.1 Orman Yangınlarıyla Mücadele
2013 yılında meydana gelen 3.755 adet orman yangını sonucu; 3.186 hektarı örtü ve 8.270 hektarı tepe olmak üzere 11.456 hektar orman alanı zarar görmüştür. Ayrıca 5.007 adet kırsal alan yangınına müdahale edilmiştir.
Tablo 23: Orman Yangınlarının Çıkış Sebeplerine Sayısal Dağılımı, 2009-2013
Yangın Çıkış Sebepleri Birim 2009 2010 2011 2012 2013
Kasıt Adet 231 146 153 197 260
İhmal/Dikkatsizlik/Kaza Adet 884 861 1.067 936 1.419
Doğal Adet 333 281 130 373 258
Faili Meçhul Adet 345 573 604 944 1.818
Toplam Adet 1.793 1.861 1.954 2.450 3.755
Tablo 24: Orman Yangınlarının Çıkış Sebeplerine Alansal Dağılımı, 2009-2013
Yangın Çıkış Sebepleri Birim 2009 2010 2011 2012 2013 Kasıt Hektar 792 526 283 1.615 1.478 İhmal/Dikkatsizlik/Kaza Hektar 3.082 1.851 2.368 5.780 4.051
Doğal Hektar 105 69 39 334 138
Faili Meçhul Hektar 700 871 922 2.725 5.789
Toplam Hektar 4.679 3.317 3.612 10.454 11.456
426 personele ve Bosna-Hersek Cumhuriyetinden gelen 36 teknik personele yangın uzmanlık eğitimleri verilmiş, ormanların korunması konusunda ulusal bilinç oluşturmak ve bireysel sorumlulukları geliştirmek maksadıyla; öncelikli hedef kitlesi olan ilköğretim öğrencileri ve gençler ile orman köylüleri olmak üzere, toplumun tüm kesimlerine yönelik eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri, Yıllık Eylem Planı çerçevesinde yürütülmüştür. Bu kapsamda;
Orman Çocuk Tiyatrosu vasıtasıyla özellikle yangına hassas bölgelerde yoğun olmak üzere 119.684 ilköğretim öğrencisine eğitim verilmiş,
Yangın sezonu öncesinde gezici eğitim ekipleri vasıtasıyla orman köyleri ziyaret edilmiş, Avcı, çiftçi ve çobanlara yönelik eğitimler gerçekleştirilmiş,
Turizm acenteleri, turistik tesis çalışanları ve askeri birlikler eğitime alınmış,
Televizyon ve radyo programlarına katılım sağlanarak, basın ve gönüllü sivil toplum kuruluşları ile toplantı ve organizasyonlar gerçekleştirilmiştir.
İşçi sağlığı ve iş güvenliği konularında eğitimlere başlanmış, Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi işbirliğinde yürütülen “Yangın Davranış Modelleri Projesi” kapsamında yürütülen çalışmalara devam edilmiştir. Havelsan ile ortak yürütülen HELSİM (Helikopter Simülasyon) Projesi kapsamında; bütün hava araçlarının yangınla mücadele yöntemleri eğitimi, OYMES (Orman
26
Yangınlarıyla Mücadele Eğitim Simülasyon) Projesi kapsamında ise; orman yangınlarıyla mücadelede görev üstlenen orman mühendislerine yönelik eğitimlerin yapılması için sözleşmeler imzalanmıştır. 2011 yılında kurulumu gerçekleştirilen sayısal telsiz sistemi için yeni baz istasyonları kurulmuş, 9 adet yangın gözetleme kulesine orman yangın erken uyarı sistemi ve 18 adet yangın gözetleme kulesine mobil güneş enerji sisteminin kurulumu gerçekleştirilmiştir. Orman yangınlarıyla mücadelede; 753 adet yangın gözetleme kulesi aktif olarak kullanılmış ve toplamda 87 gözetleme kulesine 174 adet kamera kurulumu sonuçlandırılmıştır. Orman yangınlarının afet boyutuna gelmeden söndürülebilmesi ve ormanların yangına direncinin artırılması maksadıyla yangına hassas 13 bölge müdürlüğünde toplam 982,1 km yangın önleme tesisi ve 23 adet su toplama çukuru ve havuz inşa edilerek yangın önleme tesisi 3.032 km ye, havuz ve gölet sayısı ise 2.758 adede çıkarılmıştır.
Orman yangınlarını havadan söndürme hizmetlerinde kullanılmak üzere; 26 adet helikopter, 5 adet THK uçağı ve 6 adet amfibik uçak kiralanmış, Genel Müdürlük helikopterlerinin periyodik bakımları ve parça değişimleri yıl içerisinde tamamlanmıştır. 2012 yılında Savunma Sanayi Müsteşarlığı ile sözleşmesi imzalanan 5 adet BELL 429 helikopter alımına ilave olarak 22.07.2013 tarihinde yapılan sözleşme tadilatı ile 1 adet BELL 429 helikopter alımı sağlanarak toplamda 6 adet BELL 429 helikopter 2014 yılı sonuna kadar aktif hale getirilecektir. Ayrıca, 2005 yılında başlanan 20 Sikorsky helikopter satın alma süreci Savunma Sanayi Müsteşarlığı ilgili birimleri ile koordineli olarak yürütülmüştür.
1.2 Orman Zararlılarıyla Mücadele
2002 yılından itibaren küresel ısınma ve iklim değişikliğine bağlı olarak orman zararlılarıyla mücadele çalışmalarına öncelik verilmiş, ağırlıklı olarak biyolojik mücadele yöntemi kullanılmıştır. 2013 yılında ormanlarımızda görülen 50 dolayında zararlı türe karşı 340.041 hektar alanda mücadele gerçekleştirilmiş ve 4.599.002 TL ödenek kullanılmıştır.
Tablo 25: Orman Zararlılarıyla Mücadele Uygulama Alan Miktarları ve Giderler, 2009-2013
Birim 2009 2010 2011 2012 2013
Miktar TL
Biyolojik Mücadele Hektar 144.109 178.987 163.279 108.641 125.670 1.516.650
Biyoteknik Mücadele Hektar 136.375 120.875 103.545 94.913 74.666 1.216.565
Mekanik Mücadele Hektar 203.855 188.276 144.781 93.991 122.448 1.640.758
Kimyasal Mücadele Hektar 113.550 76.184 59.681 39.741 17.257 225.029
Biyolojik mücadele kapsamında; ormanlarımıza 62.225 adet kuş yuvası asılmış, 130 adet karınca nakli gerçekleştirilmiştir. 53 adet laboratuvarda toplam 537.331 adet yırtıcı böcek üretimi gerçekleştirilerek hastalıklı alanlara bırakılmıştır. Ayrıca; çamkese böceğinin görüldüğü alanlarda 2.031 adet adacık tesis edilerek çamkese böceğinin önemli bir paraziti olan Phryx Caudata’nın popülasyon artışı sağlanmış, 5.700 adet keklik salımı gerçekleştirilmiştir. Kestane Dal Kanseri İle Mücadele Projesi kapsamında; proje ekibine yönelik hipovirulentlerin uygulanması konulu eğitim düzenlenmiş, yerel halka kestane kanseri ile mücadele ve farkındalık eğitimleri verilmiştir.
Tablo 26: Biyolojik Mücadele Faaliyet Sonuçları, 2013
Program Uygulama
Adet TL Adet Hektar TL
Kuş Yuvası 68.600 687.000 62.225 20.794 492.638
Karınca Nakli 118 59.000 130 749 22.488
27
Ormanların sağlık ve hayatiyeti konusunda ulusal, uzun dönemli, büyük ölçekli ve yoğun izlemelere dayalı kaliteli bilimsel veriyi elde etmek maksadıyla başlatılan “Orman Ekosistemlerinin İzlenmesi Programı” kapsamında; Seviye I gözlem alanlarında yapılan gözlem alanı sayısı 585 adede, değerlendirme yapılan ağaç sayısı 13.688 adede çıkarılmış, 12 adet Seviye II gözlem alanından elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir.
Tablo 27: Değerlendirilen Daimi Gözlem Alanı (DGA) ve Ağaç Sayıları, 2009-2013
Birim 2009 2010 2011 2012 2013
Değerlendirilen Seviye I DGA Adet 563 557 565 578 585
Değerlendirilen Ağaç Adet 13.219 13.009 13.293 13.602 13.688
Ayrıca, Meteoroloji Genel Müdürlüğünden 13 adet otomatik meteoroloji gözlem istasyonu alınmış ve gözlem alanlarına kurulumlarına başlanmıştır. 2012 yılı uygulama sonuçlarının görüşüldüğü genel değerlendirme çalıştayı, taç durumu ve hasar etmenleri görsel değerlendirmesi kalibrasyon eğitimleri ve 2013 yılı ulusal raporun hazırlanması ile toprak örneklenmesi ve analizi konusunda örnek alımı ve laboratuvara gönderilmesinde dikkat edilecek hususlarla ilgili eğitimler gerçekleştirilmiştir.
1.3 Orman Suçlarıyla Mücadele
Orman suçlarıyla mücadele çalışmaları, ülke genelinde kurulan toplu koruma, bölüm koruma ve hassas alan koruma ekipleri vasıtasıyla gerçekleştirilmektedir.
Orman suçlarıyla etkin mücadele için belirlenen 6.658 adet standart kadroya karşılık istihdam edilen orman muhafaza memur sayısı 5.762’dir. Korumada görev alan 3.611 orman muhafaza memurunun; 1.346’sı üretim, 116’sı silvikültür ve 685’i ise diğer ormancılık hizmetlerinde de görev yapmaktadır. Tablo 28: Orman Suçlarındaki Değişim, 2009-2013
Yıl Kesme Nakil Bulundurma
Suç Adedi m3 Suç Adedi m3 Suç Adedi m3
2009 4.946 18.915 1.692 785 1.275 688
2010 4.116 18.712 1.339 722 1.129 569
2011 3.742 18.739 841 689 849 575
2012 4.149 19.297 1.017 862 959 884
2013 3.620 19.844 892 1.416 802 569
Açma-Yerleşme İşgal Otlatma
Suç Adedi Dekar Suç Adedi Dekar Suç Adedi Hayvan Adedi
2009 2.283 7.409 2.437 10.222 2.060 118.858
2010 3.019 9.858 4.089 16.218 1.952 114.792
2011 2.337 10.237 2.945 13.220 1.448 97.967
2012 2.013 8.904 2.963 11.814 1.711 100.466
2013 1.930 7.143 2.623 9.387 1.684 100.094
Sarf Av Suçları Toplam
Suç Adedi m3 Suç Adedi Hayvan Adedi Suç Adedi
2009 299 993 47 249 15.039
2010 300 374 71 54 16.015
2011 213 289 41 18 12.416
2012 178 287 54 22 13.044
28
1.4 Orman Kadastrosu ve Mülkiyet
Orman kadastro komisyonlarınca 2013 yılında; 569.180 hektar alanda ilk kez orman kadastrosu yapılmış, 26.658 hektar alan 6831 sayılı Orman Kanununun 3302 sayılı Kanunla değişik 2/B maddesi kapsamında orman sınırları dışına çıkarılmıştır.
Kesinleşmiş orman tahdidi ya da kadastrosu bulunup 6831 sayılı Orman Kanununun 3302 sayılı Kanunla değişik 2/B maddesi uygulaması yapılmamış yerlerde 2/B madde uygulamasına esas olmak üzere 250.000 hektar orman ve orman sınırları dışına çıkarılan alanların aplikasyonu yapılmıştır. Tablo 29: Orman Kadastro Projesi Uygulama Sonuçları, 2013
Birim Kadastrosu Orman Aplikasyon 2/B Uygulaması Toplam
3402 Sayılı Kanun Uygulaması Hektar 196.070 196.070
6831 Sayılı Kanun Uygulaması Hektar 569.180 152.080 26.658 747.918
4999 Sayılı Kanun Uygulaması Hektar 97.920 97.920
Uygulama Sonucu Hektar 765.250 250.000 26.658 1.041.908
TL 6.673.177
Yılı Programı Hektar 2.000.000
TL 7.350.000
Ayrıca; 3402 sayılı Kadastro Kanununun 5304 sayılı Kanunla değişik 4 üncü maddesi gereğince yapılan çalışmalar sonucunda da 196.070 hektar orman alanının ilk defa kadastrosu yapılarak tapuya tescili sağlanmıştır.
Sonuçlandırılan çalışmalar neticesinde 6.673.177 TL ödenek kullanılmış, 765.250 hektar alanda ilk kez orman kadastrosu yapılarak, aplikasyonu yapılan 250.000 hektar alanla birlikte çalışma yapılan toplam alan miktarı 1.015.250 hektara ulaşmıştır.
1.5 İzin ve İrtifak
Orman sayılan alanlarda ormancılık faaliyetleri dışındaki izin talepleri yıl içerisinde değerlendirilmiş, 52 adet 3.884 hektar Orman Kanununun 17’nci maddesine göre, 2.232 adet 5.874 hektar Orman Kanunun 16 ve 18’nci maddesine göre olmak üzere toplam 2.284 adet 9.758 hektar alanda izin verilmiştir.
Tablo 30: Orman Kanununun 17'nci Maddesine Göre Verilen İzinler, 2009-2013
2009 2010 2011 2012 2013
Adet Hektar Adet Hektar Adet Hektar Adet Hektar Adet Hektar
Bedelli 119 9.644 132 6.553 55 6.654 26 573 15 178 Bedelsiz 11 146 27 71 53 1.294 46 521 30 3.122 Turistik Tesis 19 202 29 187 22 287 Üniversite 4 581 1 49 2 108 3 194 2 50 Özel Ağaçlandırma 124 3.460 354 6.459 191 3.227 Tahsis (Kültür ve Turizm Bakanlığına) 4 689 7 632 2 52 5 534 Toplam 277 14.033 547 14.008 330 12.202 77 1.340 52 3.884
29
Tablo 31: Orman Kanununun 16 ve 18'nci Maddesine Göre Verilen İzinler, 2009-2013
2009 2010 2011 2012 2013
Adet Hektar Adet Hektar Adet Hektar Adet Hektar Adet Hektar
Maden İşletme 1.848 5.410 1.496 3.547 2.694 6.429 1.382 3.578 1.122 4.113 Maden Tesis 1.572 2.631 1.333 2.013 2.596 3.603 1.370 2.658 1.063 1.756 Petrol 5 5 18 120 8 9 4 5 2 3 Kereste Fabrikası 39 53 40 6 41 Su Ürünleri 49 47 34 20 48 29 28 30 4 2 Toplam 3.513 8.093 2.934 5.700 5.386 10.070 2.790 6.271 2.232 5.874
* Orman Bölge Müdürlüklerince verilen izinler dahil edilmemiştir. 1.6 Amenajman Planları
Orman amenajmanı günümüz orman işletmeciliğinde teknik ve idari usulleri, zaman ve mekân düzeni içerisinde bünyesinde toplayan önemli bir ormancılık faaliyetidir.
Tablo 32: Orman Amenajman Planı Yapılan Orman Alanı, 2009-2013
2009 2010 2011 2012 2013
Hektar 1.422.488 1.357.420 1.415.402 2.438.415 3.001.000
2013 yılında 1.241.488 hektar heyetlerimizce, 1.759.512 hektar ihaleyle olmak üzere toplam 3.001.000 hektar alanda amenajman planı yapılmış/yaptırılmış, 2.343.966 TL büro çalışmalarında olmak üzere toplam 7.027.356 TL ödenek kullanılmıştır.
Tablo 33: Orman Amenajman Projesi Gerçekleşme Durumu, 2013
2012 Büro 2013 Revize Yatırım
Programı
Uygulama
Program Uygulama Heyetler İhale Toplam
TL TL Hektar TL Hektar TL Hektar TL Hektar TL
3.075.000 2.343.966 2.988.000 9.445.000 1.241.488 2.293.642 1.759.512 2.389.748 3.001.000 7.027.356
Ayrıca; hava fotoğrafları kullanılarak 337 adet, uydu görüntüsü kullanılarak 43 adet olmak üzere toplam 380 adet 1/25.000 ölçekli pafta alanının güncel meşcere haritası amenajman planlarına altlık olarak üretilmiş ve 1.307.508 TL ödenek kullanılmıştır.
İklim değişikliğinin orman ve su etkileşimi üzerindeki potansiyel etkilerinin ve çölleşme ile biyoçeşitlilik kaybının daha iyi bir şekilde anlaşılmasının sağlanması; iklim değişikliğine uyum sağlama ve iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılması çalışmalarına katkıda bulunmak gayesiyle ormanların amenajmanı ve su kaynaklarının sürdürülebilirliğine yönelik politika ve stratejilerin gözden geçirilmesini hedefleyen UNDP Türkiye’nin Yürütücü, İngiltere Büyükelçiliği Refah Fonu(FCO)’nun finansör olduğu Ormanların Su Kullanımı Bağlamında Sürdürülebilir Orman Yönetimi Uygulamaları için Orman Genel Müdürlüğü’nün Kapasitesinin Geliştirilmesi,
Ağaçlandırma projelerinden karbon kredisi üretmenin yasal ve teknik altyapısının araştırılması ve Türkiye için bir yol