1. Çankırı Dr Rıfkı Kamil Urga AraĢtırma Merkezinde Bulunan
1.5. Eserlerde Belirlenen Renk ÇeĢitlerinin Dağılımı
Ġncelenen Eserlerde belirlenen renk çeĢitlerinin dökümü Tablo 8‟de; renklerin dağılımı Tablo 10‟de verilmektedir.
Tablo 8. Eserlerde Belirlenen Renk ÇeĢitlerinin Dökümü Renk ÇeĢitleri Örnek No Aç ık Ka hve re ngi Ç ivi t Mavi Ha ki Ye Ģil Ġs Si ya hı Kırmızı Koyu Ka hve re ngi La hor Ç ivi di Mor Oksit S arı S arı Topr ak Kırmızı Tur unc u ViĢne Rengi Ye Ģil 1 x x 2 x x x 3 x x 4 x x x 5 x x 6 x x x 7 x x 8 x x x 9 x x x x 10 x x x 11 x x 12 x x x 13 x x x 14 x x x 15 x x 16 x x x 17 x x x 18 x x 19 x x 20 x x 21 x x 22 x x x 23 x x 24 x x x 25 x x x 26 x x x 27 x x x 28 x x x x x 29 x x x 30 x x x 31 x x
Tablo 8. Eserlerde Belirlenen Renk ÇeĢitlerinin Dökümü (Devamı)
Renk ÇeĢitleri
Örnek No Açık Kahve
re ngi Ç ivi t Mavi Ha ki Ye Ģil Ġs Si ya hı Kırmızı Koyu Ka hve re ngi La hor Ç ivi di Mor Oksit S arı S arı Topr ak Kırmızı Tur unc u ViĢne R engi Ye Ģil 32 x x 33 x x 34 x x 35 x x 36 x x x 37 x x x 38 x x x 39 x x 40 x x x 41 x x 42 x x x 43 x x 44 x x x 45 x x x 46 x x 47 x x x 48 x x x 49 x x x x 50 x x x 51 x x x 52 x x x 53 x x 54 x x x 55 x x x 56 x x x 57 x x 58 x x x 59 x x x 60 x x 61 x x 62 x x 63 x x x 64 x x x 65 x x 66 x x
Tablo 99. Eserlerde Belirlenen Renk ÇeĢitlerinin Dağılımı Renkler f % Açık Kahve 13 19,6 Çivit Mavi 3 4,5 Haki YeĢil 2 3,0 Ġs Siyahı 9 13,6 Kırmızı 12 18,1 Koyu Kahve 13 19,6 Lahor Çividi 53 80,3 Mor 6 9,0 Oksit Sarı 13 19,6 Sarı 12 18,1 Toprak Kırmızısı 28 42,4 Turuncu 4 6,0 ViĢne Rengi 1 1,5 YeĢil 6 9,0
66 eser üzerindeki renk araĢtırması ile ilgili sonuçlar tablo 9‟ de verilmiĢtir. Bu değerlere göre 66 eserde toplam 14 farklı renk kullanılmıĢtır. Bu renklerden Lahor çividi ürünlerin %80.3 gibi büyük bir oranında tespit edilmiĢ olup %42.4 ile toprak kırmızısı da en çok kullanılan renkler arasında yer almaktadır. Tablo 9‟dan eserlerde %19.6 oranları ile açık kahve, koyu kahve ve oksit sarısı; %18.1 oranları ile kırmızı ve sarı; %13.6 oranı ile is siyahı; %9.0 oranları ile mor ve yeĢil; %6 oranı ile turuncu; %4.5 oranı ile çivit mavi; %3 oranı ile haki yeĢil; %1.5 oranı ile de viĢne rengi kullanıldığı görülmektedir.
BÖLÜM V
SONUÇ ve TARTIġMA
GeçmiĢten günümüze ulaĢan değerleriyle bir kültür ve sanat hazinesi olan Geleneksel Türk Cilt Sanatının seçkin örnekleri; gerek yurt içinde ve gerekse yurt dıĢındaki müzelerde, Yazma Eser kütüphanelerinde ve özel koleksiyonlarda korunmaktadır.
Bu çalıĢmada da; Çankırı Ġli Dr. Rıfkı Kamil Urga AraĢtırma Merkezi‟nde bulunan ebru ciltli eserler incelenmiĢtir. ÇalıĢma sürecinde toplam 66 adet ebrulu cilt örneği; ait oldukları dönem, ölçüleri, sayfa sayıları, ebru çeĢitleri, kullanılan renk çeĢitleri açısından incelenmiĢ ve fotoğrafları ile belgelenerek bilgi verilmiĢtir. Milli mirasımız olan bu eserlerin envanter fiĢlerinin bulunmamasından dolayı eserleri belgelemek amacıyla öncelikle envanter fiĢleri hazırlanmıĢtır. Bu nedenle Çankırı ilimizde Geleneksel Türk Cilt Sanatımızın günümüze ulaĢan ve tarihi birer belge niteliğinde olan eserlerinin incelenmesi ve belgelenmesi, gelecek nesillere taĢınması, Türk kültürü ve Sanatının yaĢatılması yönünden önemli görülmektedir. Bu alanda sürdürülen nitelikli çalıĢmaların; sanat ve kültür mirasımızın tespit edilmesi ve belgelenerek yaĢatılmasına, Dr. Rıfkı Kamil Urga AraĢtırma Merkezinin tanıtılmasına katkı sağlayacağı düĢünülmektedir.
ÇalıĢmaya konu olan 66 adet eser ait oldukları dönemler yönünden incelendiğinde dönemlerin; XVI.yy ve XX.yy. arasında değiĢkenlik gösterdiği tespit edilmiĢtir. Toplam 40 adet eserin ise tarihi belirlenmiĢtir. Bunlardan 2 adet XVI.yy. a ait eser belirlenmiĢtir; bu eserlerin bir adeti neftli battal ebru, bir adetinin de taraklı ebru olduğu tespit edilmiĢtir. 2 adet XVIII. yy. a ait eser belirlenmiĢtir; bu eserlerin bir adeti dalgalı ebru, bir adetinin de kumlu ebru olduğu tespit edilmiĢtir. 31 adet XIX. yy. a ait eser belirlenmiĢtir; bu eserlerin dört adeti battal ebru, yirmi bir adeti neftli battal ebru, altı adetinin de Ģal ebru olduğu tespit edilmiĢtir. 4 adet XX.yy.a ait eser belirlenmiĢtir; bu eserlerin iki adeti battal ebru, iki adetinin de dalgalı ebru olduğu tespit edilmiĢtir. 27 adet eserin ise tarihi belirlenememiĢtir;
bu eserlerin altı adeti battal ebru, on adeti neftli battal ebru, iki adeti Ģal ebru, sekiz adeti dalgalı ebru,1 adetinin de taraklı ebru olduğu tespit edilmiĢtir.
66 adet eserin 32 adedi el yazması 34 adedi ise matbu baskı olduğu tespit edilmiĢtir.
66 adet eserin ölçüleri incelendiğinde enlerinin 12 cm ile 32,5 cm arasında; boylarının ise 18 cm ile 56,3 cm arasında değiĢtiği belirlenmiĢtir. Kitapların en ve boy ortalaması alındığında ise; en ortalaması 17,1, boy ortalaması ise 29,8 olduğu tespit edilmiĢtir. 66 adet eserdeki ebrular incelendiğinde 12 adet Battal Ebru, 32 adet Neftli Battal Ebru, 2 adet ġal Ebru, 17 adet Dalgalı Ebru, 1 adet Kumlu Ebru, 2 adet Taraklı Ebru olmak üzere 6 çeĢit ebru saptanmıĢtır.
66 adet eserin renkleri incelendiğinde en çok Lahor çividi onu takiben toprak kırmızısı kullanıldığı belirtilmiĢ olup bunları takiben açık kahve, koyu kahve, oksit sarısı, kırmızı, sarı, is siyahi, mor, yeĢil, turuncu, çivit mavi, haki yeĢil ve viĢne rengi kullanılmıĢtır.
KAYNAKLAR
Arıtan A. S. (1999). Türk ebru sanatı ve bugünkü durumu, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 441-469.
Arıtan. A. S.,( 2010). “Batı dünyasının Türk cild tarihine bakıĢı ve Türk cild sanatının tarih içindeki geliĢimi”, İstem, 8 (15), 169-192
Arıtan A. S. (2002). Türk ebru sanatı. Türkler, 12. Konya
A.Saim Arıtan, ( 1988 )“Cild” maddesi, Türk Diyanet Vakfı. İslam Ansiklopedisi, 7, 551,552 Ankara.
Aslanapa, O. (1995). Orta Asya da cilt sanatı. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Kurumu Atatürk Kültür Merkezi.
Barutçugil H. (2007). Ebru malzemeleri. Barutçugil H. (der.). Türklerin ebru sanatı (s. 247- 251). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Barutçugil H. (2007). Ebru desen çeşitleri. Barutçugil H. (der.). Türklerin ebru sanatı (ss. 255-325). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Barutçugil H. (1999). Renklerin sonsuzluğu. Ġstanbul: YaĢar Eğitim Ve Kültür Vakfı. Barutçugil H. (2001). Suyun rüyası. Ġstanbul: Ebristan.
BaĢar F. & Tiryaki Y. (2006). Türk ebru sanatı. Ġstanbul: Gözen. Birol, Ġ. A. (1969). Ebru sanatkarları. Yeşilay, 425, 3. Ġstanbul. Çoktan A. (1992). Türk ebru sanatı. Ġstanbul: Emekçi.
Çoktan, A. (1992). Türk ebru sanatı-tarihi, yapılıĢı, kelime anlamı ve ebru çeĢitleri. Bilim ve Teknik, 7, Ġstanbul.
Binark, Ġ. (1975). Eski kitapçılık sanatlarımız. Ankara: Ayyıldız. (Kazan Türkleri Kültür ve YardımlaĢma Derneği).
Can, Y. , & Gün, R. (2011). Ana hatlarıyla Türk İslam sanatları ve estetiği. Ġstanbul: Kayıhan yay.
Cunbur, M. (1990). Milli kültür unsurlarımız üzerine genel görüşler. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi.
Çankırı araştırmaları dergisi, 8, (2011), Dr. Rıfkı Kamil Urga Çankırı AraĢtırmaları Merkezi.
Çığ, K. (1971). Türk Kitap Kapları, Doğan KardeĢ. sf 30, 55
Dere Ö.M. Ebru sanatı tarihçe, malzeme, uygulama. Ġstanbul: Ġstanbul Büyük ġehir Belediyesi Sanat Ve Meslek Eğitimi Kursları BranĢ Kitapları Serisi
Derman M.U. (1977). Türk sanatında ebru. Ak. Türk Süsleme Sanatları Serisi:5 Elhan S. (1998). Türk ebru sanatı. Ankara: Murat Kitap.
Elhan S. (2004). Yapım yöntemleriyle ebru sanatı. Ankara: Murat. Ersoy A. (1989). Ebru sanatı. İlgi.58. Ġstanbul.
GöktaĢ U. (1987). Ebru terimleri sözlüğü. Ġstanbul: Anadolu Sanat.
Güney Özkan S. (2010). Geleneksel Türk kitap sanatları bugünün ustaları. Ġstanbul: Ġstanbul kültür sanat.
Güney, K.Z., & Güney. A. N. (2010). Osmanlı süsleme sanatı. Ankara: Sfn.
Özçimi M. S. (2010). Gelenekli ebru sanatımız. Mehmet Turgut Doğan (Ed) Bugünün ustaları. Ġstanbul kültür sanat evi.
Özen, M.E. (1985). Yazma kitap sanatları sözlüğü. Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi.
Özen, M. E. (1998). Türk cilt sanatı. Ankara: Türkiye ĠĢ Bankası. (Sakin, 2012, s. 441)
Sarı H. (2008). Mustafa Düzgünman’ın ebru sanatına ve eğitimine katkısı (YayımlanmıĢ Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Serin A. Y. (2008). Geleneksel Türk ebru sanatında kronolojik geliĢim süreci ile ilgili bir değerlendirme. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 97-105
Sungur N. (1994). Sanat ve kimya bir arada: Ebru. Bilim ve Teknik. S.316.Ankara
Tanındı Z. (2002). Kitap ve cildi. Gürsel Renda, Halil Ġnancık (Ed) Osmanlı Uygarlığı, Ġstanbul Kültür Bakanlığı, (s. 841-863), Ġstanbul: Has.
Tanarslan T. (1994). Bilimsel açıdan ebru. Bilim ve Teknik, 316, 58. Ankara
ToktaĢ P. (2012). Türk Ebru sanatçılarının kronolojik olarak incelenmesi. Akdeniz Sanat Dergisi 5 (9), 123-132
Ülker M. (1993). Geleneksel Türk sanatları. Ġstanbul
Türkmenoğlu, T.M. (1999). Sudaki nakış ebru. Ġstanbul: Milenyum. Temel Britannica Ansiklopedisi (1992) cilt:4, Ana.
Yazgan (Tanyel) ġ. (2007). Konya Yusuf Ağa Kütüphanesi’nde bulunan yazma eserlerdeki ebru çeşitleri ( YayımlanmıĢ Yüksek Lisans Tezi).Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
Yazan I. (1986). Ebru sanatı. Antika, 14, 42 Ġstanbul.
http://www.atolyedem.com/ebru-dunyasi/tarihce/ http: //ayanboya.com/ebru-malzemeleri.asp?id=485 http://www.aydaaktay.com/ebru-cesitleri.asp http://www.aydaaktay.com/images/ustalar/sami-okyay/sami-okyay-ugur-derman koleksiyonu1.jpg, http://www.ebristan.com/?s=24 http://www.ebrusitesi.com/ebru_cesitleri.htm) http://ebruland.com/ebru-sanati/geleneksel-turk-ebru-cesitleri-2.html/ http://www.forumgercek.com/diger-el-sanatlari/101140-kitaba-islenen-medeniyet-turk-cilt- sanati.html http://www.gorselsanatlar.org/archive.php?topic=22804.0 http://www.hatdergisi.com/HAT%20DERG%C4%B0S%C4%B0/cilt_sanati.htm http://www.hobimeydan.com/product.asp?id=6752 / http://www.israsanatmalzemeleri.com/asp/product/475/Biz-Takimi-Paslanmaz / http://www.ktsv.com.tr/sanat/8-cilt http://www.ktsv.com.tr/sanat/8-cilt http://www.kuman-art.com/ebru/necmettin-okyay.html http://sanat-magazin.com/alev-demirkesen-ile-geleneksel-el-sanatlari-uzerine-bir-soylesi/ http://www.ottomanart.org/ebru002.html/ http://3prenses.blogspot.com/2010/12/bir-yolculuk-daha-baslad.html/ http://www.resimrehberi.com/resimleri/8557/koltuk-ebru-sanati.html/ http://www.roumi.nl/tr/index.php?/ebru/taraklar/ http://www.sanatpenceresi.com/osmanli_turk_el_sanatlari/ebrusanati/ http://sifalibitkiler.sitesi.web.tr/geven.html / http://www.usakyereltarih.com/m/haber/madalyonlu-usak-hali-motifinin-ortaya-cikis- oykusu.html http://ugurebrusanati.blogcu.com/ebru-sanati-nedir/7424166/ (http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87ank%C4%B1r%C4%B1 Kaynak kiĢiler
EK 1. DR. RIFKI KAMĠL URGA ARAġTIRMA MERKEZĠ ESER CĠLT KAPAĞI ENVANTER FĠġĠ
Örnek numarası : 1 Envanter No : 25
Ġnceleme Tarihi : 23.08.2013
Eserin Adı : Mutasar Meânî (Meânî Adlı Eserin KısaltılmıĢ halidir) Eserin Yazarı : -
Eserin Cinsi ve Malzemesi :
Matbu Baskı Kâğıt
Eserin Devri : 1304 Hicri (1886-1887 Miladi) Sayfa sayısı : 232
Ölçüleri : 23.5x16 cm GeliĢ Tarihi : -
GeliĢ ġekli : BağıĢ
Bulunduğu Yer : Dr. Rıfkı Kamil Urga AraĢtırma
Merkezi Fiyatı : -
Tanımı : ÇarkuĢe tekniğiyle yapılmıĢ olan cilt oldukça yıpranmıĢ durumdadır. Cilt yüzeyinde bulunan ebruda çizikler, yırtılmalar, kırılmalar, solmalar mevcuttur. Ön, arka kapak ve mıklepte ebru, sertabla sırt kısmında ise kırmızı cilt bezi kullanılmıĢtır. Cilt kapağında bulunan ebru mührelenmiĢtir.
Ön Yüz : Ön kapakta kullanılan ebru neredeyse yok olmuĢtur.
Arka Yüz : Arka kapakta kullanılan ebru neredeyse yok olmuĢtur. Arka yüzde bulunan mıklepteki ebru ciltteki ebruya oranla oldukça sağlam kalmıĢtır.
Renk özellikleri : Koyu kahverengi ve lahor çividi rengi boyalar atılarak oluĢturulan zemin üzerine iri damlalar halinde lahor çividi rengi boya atılmıĢtır. Kâğıdın rengi, serpilen boyalar altında ince damarlar halinde görülmektedir.
Kompozisyon
özelikleri :
Dalgalı ebru örneği eserde; ön, arka kapak ve mıklep üzerinde yer almaktadır. Boyalar koyu renkten açık renge doğru sırası ile serpilmiĢtir. Koyu kahve ve lahor çividi rengi boyalar atılarak oluĢturulan zemin üzerine, lahor çividi rengi boya iri damlalar halinde atılarak altta kalan koyu kahve ve lahor çividi rengi boyalar iyice sıkıĢtırılmıĢ ve ince damarlar halinde görülmesi sağlanmıĢtır. Daha sonra kâğıt zikzak biçimde (yelpaze) katlanmıĢ ve tekneye atılmıĢtır. Bunu da dalgaların eĢit Ģekilde oluĢundan anlamaktayız. Serpme esnasında boyalar dengeli bir biçimde atılmıĢ ve renklerin dağılımında homojenlik sağlanmıĢtır.
EK 2. DR. RIFKI KAMĠL URGA ARAġTIRMA MERKEZĠ ESER CĠLT KAPAĞI ENVANTER FĠġĠ
Örnek numarası : 2 Envanter No : 26
Ġnceleme Tarihi : 23.08.2013
Eserin Adı : Tuhfe-i Vehbi ġiir Kitabı
(Peygamberlerin Güzel Ahlakını Anlatılıyor) Eserin Yazarı : - Eserin Cinsi ve Malzemesi : Matbu Baskı Kâğıt
Eserin Devri : 1281 Hicri (1864-1865 Miladi) Sayfa sayısı : 48
Ölçüleri : 23.1x15 cm GeliĢ Tarihi : -
GeliĢ ġekli : BağıĢ
Bulunduğu Yer : Çankırı Dr. Rıfkı Kamil Urga
AraĢtırma Merkezi Fiyatı : -
Tanımı : ÇarkuĢe tekniğiyle yapılmıĢ olan cilt yıpranmıĢ durumdadır. Cilt yüzeyinde bulunan ebruda çizikler, yırtılmalar, kırılmalar, solmalar mevcuttur. Ön ve arka kapak da ebru, sırt kısmında ise kahverengi cilt bezi kullanılmıĢtır. Cilt üzerine sonradan bir mektup zarfı yapıĢtırılmıĢtır. Cilt kapağında bulunan ebru mührelenmiĢtir.
Ön Yüz : Ön kapakta kullanılan ebru sağlam durumdadır. Arka Yüz : Arka kapakta kullanılan ebru sağlam durumdadır.
Renk özellikleri : YeĢil ve kırmızı rengi boyalar atılarak oluĢturulan zemin üzerine kahverengi boya atılmıĢtır. Kâğıdın rengi, serpilen boyalar altında ince damarlar halinde görülmektedir.
Kompozisyon
özelikleri :
Dalgalı ebru örneği eserde, ön ve arka kapak üzerinde yer almaktadır. YeĢil ve kırmızı rengi boyalar atılarak oluĢturulan zemin üzerine, öd oranı fazla kahverengi boya iri damlalar halinde atılarak altta kalan yeĢil ve kırmızı renkli boyaları iyice sıkıĢtırılmıĢ ve ince damarlar halinde görülmesi sağlanmıĢtır. Daha sonra kâğıt zikzak biçimde (yelpaze) katlanmıĢ ve tekneye atılmıĢtır. Bunu da dalgaların eĢit Ģekilde oluĢundan anlamaktayız. Serpme esnasında boyalar dengeli bir biçimde atılmıĢ ve renklerin dağılımında homojenlik sağlanmıĢtır.
EK 3. DR. RIFKI KAMĠL URGA ARAġTIRMA MERKEZĠ ESER CĠLT KAPAĞI ENVANTER FĠġĠ
Örnek numarası : 3 Envanter No : 28
Ġnceleme Tarihi : 23.08.2013
Eserin Adı : Tespih Namazı Anlatılmaktadır Eserin Yazarı : -
Eserin Cinsi ve
Malzemesi : Matbu Baskı Eserin Devri : 1305-1308 Hicri
(1887-1888, 1890-1891 Miladi) Sayfa sayısı : 104-94
Ölçüleri : 15x22 cm GeliĢ Tarihi : -
GeliĢ ġekli : BağıĢ
Bulunduğu Yer : Dr. Rıfkı Kamil Urga AraĢtırma
Merkezi Fiyatı : -
Tanımı : Osmaniye matbaasında basılmıĢ olan kitap iki kitabın birleĢtirilmesi ile oluĢturulmuĢtur ve üzerinde Hacı Teyfik Muhammed Emin Efendi ibaresi bulunmaktadır. ÇarkuĢe tekniğiyle yapılmıĢ olan cilt yıpranmıĢ durumdadır. Cilt yüzeyinde bulunan ebruda çizikler, yırtılmalar, kırılmalar, solmalar mevcuttur. Ön ve arka kapak da ebru, sırt kısmında ise bordo renkli cilt bezi kullanılmıĢtır. Cilt kapağında bulunan ebru mührelenmiĢtir.
Ön Yüz : Ön kapakta kullanılan ebru yıpranmıĢ durumdadır. Arka Yüz : Arka kapakta kullanılan ebru yıpranmıĢ durumdadır.
Renk özellikleri : Turuncu renk boya atılarak oluĢturulan zemin üzerine neftli lahor çividi rengi boya atılmıĢtır. Kâğıdın rengi, serpilen boyalar altında ince damarlar halinde görülmektedir.
Kompozisyon
özelikleri :
Neftli battal ebru örneği eserde, ön ve arka kapak üzerinde yer almaktadır. Turuncu renk boya atılarak oluĢturulan zemin üzerine, neftli lahor çividi rengi boya atılarak altta kalan turuncu renk boya sıkıĢtırılmıĢ ve damarlar halinde görülmesi sağlanmıĢtır. Serpme esnasında boyalar dengeli bir biçimde atılmıĢ ve renklerin dağılımında homojenlik sağlanmıĢtır.
EK 4. DR. RIFKI KAMĠL URGA ARAġTIRMA MERKEZĠ ESER CĠLT KAPAĞI ENVANTER FĠġĠ
Örnek numarası : 4 Envanter No : 35
Ġnceleme Tarihi : 23.08.2013
Eserin Adı : Tasavvurât ve-t Tesdîkât ġehri Eserin Yazarı : -
Eserin Cinsi ve Malzemesi :
Matbu Baskı Kâğıt
Eserin Devri : 1304 Hicri
(1886-1887 Miladi) Sayfa sayısı : 170
Ölçüleri : 23.6x15.3 cm GeliĢ Tarihi : -
GeliĢ ġekli : BağıĢ
Bulunduğu Yer : Çankırı Dr. Rıfkı Kamil Urga
AraĢtırma Merkezi Fiyatı : -
Tanımı : ÇarkuĢe tekniğiyle yapılmıĢ olan cilt sağlam durumdadır. Cilt yüzeyinde çizikler, solmalar mevcuttur. Ön ve arka kapak da ebru, sırt kısmında ise mavi renkli cilt bezi kullanılmıĢtır. Matbaa-i Osmâniye basım yeri olarak kitapta yer almaktadır. Cilt kapağında bulunan ebru mührelenmiĢtir.
Ön Yüz : Ön kapakta kullanılan ebru sağlam durumdadır. Arka Yüz : Arka kapakta kullanılan ebru sağlam durumdadır.
Renk özellikleri : Lahor çividi ve sarı renk boyalar atılarak oluĢturulan zemin üzerine mor renk boya atılmıĢtır. Kâğıdın rengi, serpilen boyalar altında ince damarlar halinde görülmektedir.
Kompozisyon
özelikleri :
Dalgalı ebru örneği eserde, ön ve arka kapak üzerinde yer almaktadır. Lahor çividi ve sarı rengi boyalar atılarak oluĢturulan zemin üzerine, mor renk boya iri damlalar halinde atılarak altta kalan lahor çividi ve sarı rengi boyalar iyice sıkıĢtırılmıĢ ve ince damarlar halinde görülmesi sağlanmıĢtır. Daha sonra kâğıt bir ileri bir geri çekilerek kâğıdın ileri ve geri gitmesi ile arada kalan hava sayesinde boyalar üzerinde çizgi gibi bir beyazlık elde edilerek, dalgalı ebru oluĢması sağlanmıĢtır. Serpme esnasında boyalar dengeli bir biçimde atılmıĢ ve renklerin dağılımında homojenlik sağlanmıĢtır.
EK. 5. DR. RIFKI KAMĠL URGA ARAġTIRMA MERKEZĠ ESER CĠLT KAPAĞI ENVANTER FĠġĠ
Örnek numarası : 5 Envanter No : 74
Ġnceleme Tarihi : 23.08.2013
Eserin Adı : Vilâyât-i ġâhâne Mekteb-i Ġdâdiyesinin 1310 Sene-i Hicriyesi Resmî Proğramı Tarih-i Umûmî
Eserin Yazarı : Hasan Sırrı Eserin Cinsi ve
Malzemesi :
Matbu Baskı Kâğıt
Eserin Devri : 1310 Hicri
(1892-1893 Miladi) Sayfa sayısı : 176
Ölçüleri : 12x18 cm GeliĢ Tarihi : -
GeliĢ ġekli : BağıĢ
Bulunduğu Yer : Çankırı Dr. Rıfkı Kamil Urga
AraĢtırma Merkezi Fiyatı : -
Tanımı : ÇarkuĢe tekniğiyle yapılmıĢ olan cilt sağlam durumdadır. Cilt yüzeyinde bulunan ebruda çizikler, yırtılmalar, kırılmalar, solmalar mevcuttur. Ön ve arka kapak da ebru, sırt kısmında ise kırmızı renkli cilt bezi kullanılmıĢtır. Cilt kapağında bulunan ebru mührelenmiĢtir. Ön Yüz : Ön kapakta kullanılan ebru oldukça yıpranmıĢ ve bazı kısımları
yırtılmıĢ durumdadır. Ayrıca üzerine mavi ve kırmızı kalemle karalamalar yapılmıĢtır.
Arka Yüz : Arka kapakta kullanılan ebru oldukça yıpranmıĢtır. Kapak ortadan ikiye kırılmıĢ ve bazı kısımları yırtılmıĢ durumdadır. Ayrıca üzerine mavi ve kırmızı kalemle karalamalar yapılmıĢtır.
Renk özellikleri : Neftli lahor çividi rengi boya atılarak oluĢturulan zemin üzerine açık kahverengi boya atılmıĢtır. Kâğıdın rengi, serpilen boyalar altında ince damarlar halinde görülmektedir.
Kompozisyon
özelikleri :
Neftli battal ebru örneği eserde, ön ve arka kapak üzerinde yer almaktadır. Neftli lahor çividi rengi boya atılarak oluĢturulan zemin üzerine, açık kahverengi boya iri damlalar halinde atılarak altta kalan neftli lahor çividi rengi boya sıkıĢtırılmıĢ ve damarlar halinde görülmesi sağlanmıĢtır. Serpme esnasında boyalar büyüklü küçüklü düĢmüĢ ve bu nedenle renklerin dağılımında homojenlik sağlanamamıĢtır.
EK 6. DR. RIFKI KAMĠL URGA ARAġTIRMA MERKEZĠ ESER CĠLT KAPAĞI ENVANTER FĠġĠ
Örnek numarası: 6 Envanter No : 146
Ġnceleme Tarihi : 21.08.2013
Eserin Adı : Hacı Muradı Veli Vakıf Defteri Eserin Yazarı : -
Eserin Cinsi ve Malzemesi :
El Yazması Defter Kâğıt
Eserin Devri : 1306 Hicri
(1888-1889 Miladi) Sayfa sayısı : 104
Ölçüleri : 47.5x17.5 cm GeliĢ Tarihi : -
GeliĢ ġekli : BağıĢ
Bulunduğu Yer : Çankırı Dr. Rıfkı Kamil Urga AraĢtırma Merkezi
Fiyatı :
Tanımı : ÇarkuĢe tekniğiyle yapılmıĢ olan cilt oldukça yıpranmıĢ durumdadır. Cilt yüzeyinde bulunan ebruda çizikler, yırtılmalar, kırılmalar, solmalar mevcuttur. Ön ve arka kapak da ebru, sırt kısmında ise siyah renkli cilt bezi kullanılmıĢtır. Cilt kapağında bulunan ebru mührelenmiĢtir.
Ön Yüz : Ön kapakta kullanılan ebru oldukça yıpranmıĢ ve bazı kısımları yırtılmıĢ durumdadır. Kenar kısımlarında cilt bezinden yapılmıĢ bir Ģerit bulunmaktaymıĢ ama Ģuan o kısımlar sökülmüĢ durumdadır, yerlerinde Ģerit halinde boĢluklar bulunuyor. Ön yüzde ebrunun üzerine Ģemse bulunmaktadır. Kenarları Ģekilli bir biçimde kesilmiĢtir ve üzerine yazılar yazılmıĢtır.
Arka Yüz : Arka kapakta kullanılan ebru oldukça yıpranmıĢtır. Kapak ortadan ikiye kırılmıĢ ve bazı kısımları yırtılmıĢ durumdadır. Ön kısımdaki gibi kenar kısımlarında deriden yapılmıĢ bir Ģerit bulunmaktaymıĢ ama Ģuan o kısımlar sökülmüĢ durumda, yerlerinde Ģerit halinde boĢluklar bulunuyor.
Renk özellikleri : Mavi ve turuncu renkli boyalar atılarak oluĢturulan zemin üzerinde az neftli lahor çividi rengi boya atılmıĢtır. Kâğıdın rengi, serpilen boyalar altında ince damarlar halinde görülmektedir.
Kompozisyon
özelikleri :
Neftli battal ebru örneği eserde, ön ve arka kapak üzerinde yer almaktadır. Mavi ve turuncu renkli boyalar atılarak oluĢturulan zemin üzerine, az neftli lahor çividi rengi boya atılarak altta kalan mavi ve turuncu renkli boyalar sıkıĢtırılmıĢ ve damarlar halinde görülmesi sağlanmıĢtır. Serpme esnasında boyalar dengeli bir biçimde atılmıĢ ve renklerin dağılımında homojenlik sağlanmıĢtır.
EK 7. DR. RIFKI KAMĠL URGA ARAġTIRMA MERKEZĠ ESER CĠLT KAPAĞI ENVANTER FĠġĠ
Örnek numarası: 7 Envanter No : 150
Ġnceleme Tarihi : 21.08.2013
Eserin Adı : Kastamonu Efkaf Müdürlüğüne Yazılan Vazife Defteri
Eserin Yazarı : - Eserin Cinsi ve--- Malzemesi :
El Yazması Defter Kâğıt
Eserin Devri : 1305 Hicri (1887-1888 Miladi) Sayfa sayısı : 64
Ölçüleri : 24x37 cm GeliĢ Tarihi : -
GeliĢ ġekli : BağıĢ
Bulunduğu Yer : Çankırı Dr. Rıfkı Kamil Urga AraĢtırma Merkezi
Fiyatı : -
Tanımı : ÇarkuĢe tekniğiyle yapılmıĢ olan cilt oldukça yıpranmıĢ durumdadır. Cilt yüzeyinde bulunan ebruda çizikler, yırtılmalar, kırılmalar, solmalar mevcuttur. Ön ve arka kapak da ebru, sırt kısmında ise bordo renkli deri kullanılmıĢtır. Cilt kapağında bulunan ebru mührelenmiĢtir.
Ön Yüz : Ön kapakta kullanılan ebru oldukça yıpranmıĢ ve tozlanmıĢ durumdadır. Kitabın alt kısmı yırtılmıĢtır. Ön yüzde ebrunun üzerinde