BÖLÜM 2: CAMİ‛-İ KAŜAŜ’IN İNCELENMESİ
2.2. Tür Bilgisi
2.1.2. Eser Münderec ātı
Besmele
Besmele ve besmelenin fazileti (4a1-5) Besmelenin harflerindeki esrar
Tevhîd
Nūr-ı Muhammedî
Nur-ı Muhammedînin yaratılması ve bunun bütün mevcudattan üstün oluşu,
İnsanoğlunun yaratılması ve bütün meleklerin Hz. Âdem’i saygıyla selamlaması (8a/1-9a/2)
Şeytanın Hz. Âdem’e itibar etmemesi Hz. Havva’nın yaratılışı (9a/11)
Hz. Âdem’in dünyaya gönderilişi (Hindistan’a) İnsanlığın Hz. Âdem’den çoğalması
Diğer peygamberlerin yaratılışı ve nur-ı Muhammadînin silsile halinde peygamberlerden geçişi…. Hz. Şit, Hz. İdris, Hz. Nuh….
Hz. İbrahim’i Nemrud’un ateşinin, nur-ı Muhammedi hürmetine yakamaması, Kâbe’nin inşası,
Hz. Yusuf, Hz. Eyyub, Hz. İshak’ın gelişi,
Bütün peygamberlerden nur-ı Muhammedi geçerken görülen alametler ve bütün peygamberlerin peygamberimiz Hz. Muhammed’e ümmet oluşları,
Hz. İsmail ve oğullarına nur-ı Muhammedi’nin birer birer uğraması
Hz. Muhammed’in (s.a.v) Hayatı
Nihayet peygamberimizin babası Abdullah’a nurun intikali (12a/13) Peygamberimizin anne ve babasının evlenmesi (12b/3)
Peygamberimizin annesinde görülen olağanüstü alametler ve peygamberimizin dünyaya gelişi(14b/4), doğar doğmaz “ümmeti” demesi,
Peygamberimizin Dünyaya Teşrifleri
Doğduğu gecede ve çocukluğunda görülen olağanüstü haller,
Meleklerin peygamberimizi selamlaması ve merhaba bahri(15b/10-16a/3) Doğduğu gecede
- Şeytanların recmedilmesi - Kisra sarayının yıkılması - Mecusilerin ateşinin sönmesi - Save denizinin kuruması - Çok kiliselerin harap olması
- Kabedeki putların yere serilmesi - Şark ve garbı azim bir nurun kaplaması
Çocukluğu
Peygamberimizin sütannesi Halime’nin yanına verilmesi(17a/12) Sütannesinin yanında görülen olağanüstü haller
Annesi Amine’ye geri getirilmesi Annesinin vefatı (18a/5)
Peygamberimiz sekiz yaşındayken dedesi Abdulmuttalib’in vefatı (18a/6) Amcası Ebu Talib’in peygamberimizi himaye etmesi (18a/9)
Bazı rahiplerin daha çocukken peygamberimizi teşhis etmesi Amcası Ebu Talib ile ticarete çıkması
Basra’da bir rahibin peygamberimizi teşhisi ve Ebu Talib’i uyarması ve sonrasında bu seferden Hz. Ebu Bekir ile geri gönderilmesi (18b/12)
Gençliği
Yirmi beş yaşında halk içinde eminlikle şöhret bulması
Hz. Hatice’nin kervanına kervanbaşı olarak davet edilmesi (20a/13) Peygamberimizin Hz. Hatice ile evlenmesi (21a/3)
Fatıma, Tahir, Kasım, Abdullah isimli çocuklarının olması ve özellikle Hz. Fatıma’nın özellikleri
Peygamberimizin eşsiz özelliklerinden örnekler (21b/3…): - Fesahat ve belagat madeni olması,
- Nice mucizeler göstermesi,
- Cisminde nübüvvet mührü bulunması, - Terinin misk ü anber gibi kokması,
- Bir bulutun sürekli ona eşlik etmesi, gölge yapması, - Ağaçlar ve bitkilerin sürekli peygamberimizi selamlaması, - Cesedinin serapa nur olması,
- Halim selim bir kişiliğe sahip olması, - Ömrünce harama kast etmemesi,
- Cahile hürmet etmemesi, - Davete icabet etmesi,
- Kötülüğe iyilikle muamele etmesi,
- Herhangi bir mecliste yer gözetmeksizin boş bulduğu yere oturması, Peygamberimizin zehirlenmesi ve biryanın dile gelerek onu uyarması,
Peygamberlik
Halktan ayrılarak Hira’da uzlete çekilmesi,
Kırk yaşında Hira’da ilk vahyin gelmesi (23b/4), oku emri (23b/6) Evine gelip Hz. Hatice’ye durumu bildirmesi,
İlk olarak Hz. Hatice’nin Müslüman oluşu (24b/5) Hz. Ebu Bekir’in Müslüman oluşu(25a/6)
Ebu Cehil’in peygamberimize düşmanlık etmesi Hz. Ömer’in kırkıncı kişi olarak Müslüman olması, İslamiyet’in açıktan ilan edilişi,
Peygamberimizin Hz. Ebu Bekir’in kızı Hz. Aişe ile evlenmesi (27a/1) Peygamberimizin Hz. Hafsa ile evlenmesi,
Peygamberimizin hükmündeki diğer cariyeleri: Zeynep, Meymune, Safiye, Māriye (27a/6)
Hz. Cebrail’in Dıhye suretinde birçok kez görünerek Kur’an’ı indirmesi
Mi’rāc Hadisesi (Der Beyān-ı Mi‛rāc)(28a) - Cebarail’in haber vermesi,
- Burak ile Kudüs’e gidişi ve semavata uruc edişi (29a/10)
- Semavatta meleklerin peygamberimizi karşılaması ve selamlama bahri (29b/11-30a/7) - Sidretü’l-müntehaya (30b/3) ve kabe kavseyne varış (30b/5)
- Miraçta peygamberimizin Cenāb-ı Allah’tan ümmetini dilemesi,
- Hz. Musa ile görüşme ve miraç meyvesi olarak beş vakit namazın gelmesi - Peygamberimizin bütün peygamberlerle görüşmesi,
- Miraçtan dönüş ( 32b/7)
Buna mukabil peygamberimizin Mescid-i Aksa’ya dair sorulan sorulara cevap vermesi(34a/5) ve yolda gelen kervanı haber vermesi,
Şakk-ı kamer mucizesi
Peygamberimizin bazı müşriklerin önünde bir parmak işaretiyle Ayı ikiye ayırması Ebu Cehil başkanlığında toplanan cemiyetin peygamberimizin hayatına kast etmek istemeleri
Her kabileden bir kişi alınarak peygamber evini basmaya karar verilmesi(35b/11)
Hicret
Peygamberimizin hicreti için vahiy gelmesi ve Hz. Ebu Bekir ile yola çıkılması, Hz. Ali’nin, peygamberimizin yatağına yatması ve onun yerine beklemesi Müşriklerin evi basarak Hz. Ali’yi yatakta bulmaları,
- Sevr Mağarasına sığınma
- Güvercinin mağara kapısına yuva yapması, - Örümceğin mağara kapısına ağ örmesi,
Peygamberimiz ve Hz. Ebu Bekir’in mağarada bir müddet kalması, düşmanların mağara kapısına kadar gelip onları görememesi,
- Mağara sonrası yola devam ederken Süraka’nın bunları takip etmesi ve Süraka’nın atının ayaklarının yere batması,
- Süraka’nın Müslüman oluşu (41b/5) Medine’ye varış
Medine Hayatı
Peygamberimizin devesinin peygamber aşığı Hz. Cabir’in evinin önünde durması ve buraya misafir oluş,
Cabir’in āmā olan annesinin gözlerinin açılması mucizesi,
Hz. Ömer ve daha sonrasında Hz. Osman ve Hz. Ali’nin Medine’ye gelişleri, Hz. Ali’nin Mekke’ye gelerek ehl-i beyti Medine’ye getirmesi ve yolda yaşananlar, Bütün Medine halkının ( ensar ve muhacir) birbiriyle kardeş olması,
Cenāb-ı Hakk’ın emri ve Hz. Cebrail’in talimiyle Hz. Bilal tarafından ilk ezanın okunması(46a/1)
Hendek, Uhud, Hayber, Bedr, Huneyn gazaları (46b/6) Hz. Hamza’nın şehid edilmesi (46b/10)
Mekke’nin Fethi
Hicretten sekiz yıl sonra Mekke’nin fethi için sefere çıkılması (47b/2) Ebu Süfyan’ın üç bin askeriyle Müslüman oluşu
Kâbe’nin fethi(48a/2) Huneyn seferi
Vedā Haccı (49a/3-10)
Rıhlet (49a/7…)
Peygamberimizin hastalanması(49b/6) Ehl-i beyte ve ashabına nasihatları Hz. Cebrail ve Hz. Azrail ile konuşmalar
Hz. Fatıma’ya müjde: Kendisine ilk kavuşacak Hz. Fatıma olacak, altı ay sonra (57a/7) Peygamberimizin vefatı (58b…)
Dua ve şefaat dileme
Hz. Ali ve Hz. Abbas’ın peygamberimizin cenazesini yıkaması (59b/4) Peygamberimizin vefatından bütün kâinatın ah etmesi
Hz. Fatıma’nın altı ay sonra vefatı(61a/13)
Dört Halife Devri
Hz. Ebu Bekir’in hilafete geçmesi (61b/12) ve icraatları,
Hz. Ömer’in başa geçmesi (62a/9), özellikleri, adaletle hükmetmesi ve şehit edilişi (62b/5)
Hz. Osman’ın hilafete geçmesi (62b/8) özellikleri, hayâ timsali oluşu, şehit edilişi (63a/3)
Hz. Ali’nin başa geçişi (63a/5) özellikleri, Hayber fātihi oluşu, şecaati, şehit edilişi (63a/11)
Kerbelā Olayı (64a/8) Susuz bırakılmaları, Şehit edilişleri (64b/2)
Hz. Hasan ve Hüseyin’in özellikleri (64b)
Şiir ve Şair Hakkında
Müellifin şiir, şair, kıssa, te’lif hakkındaki görüşleri(65a/6-…)
Dua ( 66b/8)
Eser Hakkında Bilgi
- Yedi bab ve isminin Cāmi-i Kasas verilmesi (67b/12) - Yaklaşık sekiz bin beyit olması
- Bu esere bitişik olarak telif edilen divanı, Cāmi-i Kasas ile beraber şairin gözümün nuru dediği iki eseri olması,
- Eser 30 günde tamamlanması (68a/5)
- Hicri 1066 yılında Zilkade ayının beşinci gününde tamamlanması. (68a/6) - Yevm-i şenbede (Cumartesi) ikindi zamanı eserin bitirilmesi (68a/7) Bu kitabı okuyan kāriler için dua (68b/5)