Araştırma kapsamında LGB (lezbiyen, gey ve biseksüel) bireylerde erkek örneklemi için test edilmesi amaçlanan modele ait ölçüm modeli test edildikten sonra yapısal model testi yapmıştır. Ölçüm modeli testinde kaçınmalı bağlanma ile öz anlayış arasındaki ilişkinin (β=.06, p>.05) istatistiksel olarak anlamlı olmadığı belirlendiğinden (Tablo 11), yapısal modelde testinde kaçınmalı bağlanmadan öz anlayışa giden yol çıkarılmıştır. Yapılan analiz sonucunda oluşan uyum iyiliği değerleri Tablo 12’de verilmiştir.
Tablo 12. Erkek Örnekleminde Test Edilen Yapısal Modele Ait Uyum Değerleri
Uyum İndeksleri Değerler
X2/ sd (313.97/127) 2.47
RMSEA (% 90 güven aralığı = 0.047; 0.062) .055
NFI .90 NNFI .93 CFI .94 GFI .94 AGFI .92 SRMR .048
Tablo 12’de verilen, modele ilişkin uyum iyiliği değerleri incelendiğinde modelin veri ile iyi uyum gösterdiği ifade edilebilir. Uyum iyiliği değerlerinin kabul edilebilir sınırlar içinde olduğu görülmektedir.
Tablo 13. Erkek Örneklemi İçin Belirlenen Yapısal Modelde Yer Alan Gözlenen Değişkenler Arası İlişkiler
KAYP1 KAYP2 KAYP3 KACP1 KACP2 KACP3 ICP1 ICP2 ICP3 OZNEZ OZYRGI IZOLE BILINC ASIRIOZ ORTAKIN DEP1 DEP2 Kaygılı Bağlanma KAYP1 - KAYP2 .77** - KAYP3 .84** .79** - Kaçınmalı Bağlanma KACP1 .11* .08 .07 - KACP2 .30** .42** .28** .23** - KACP3 .16** .03 .15** .15** .30** - İçselleştirilmiş Homofobi ICP1 .32** .32** .34** .13** .10* .06 - ICP2 .28** .29** .26** .01 .15** .06 .29** - ICP3 .32** .31** .32** .08 .15** .12** .34** .24** - Öz Anlayış OZNEZ .01 -.05 -.01 .02 -.05 -.05 -.17** -.09 -.11* - OZYARGI -.01 -.01 -.01 -.04 -.02 .01 .05 -.02 -.02 .25** - IZOLE -.21** -.27** -.36** -.01 .02 .01 -.19** -.06 -.18** .19** .14** - BILINC -.08 -.11* -.22** .01 .07 .02 -.04 -.07 -.05 .09 .07 .29** - ASIRIOZ -.17** -.21** -.31** .04 .07 .06 -.08 -.08 -.10* .11* .11* .46** .29** - ORTAKIN -.08 -.09 -.15** .05 .08 -.07 -.07 -.09* -.07 .14** .10* .28** .15** .32** - Depresyon DEP1 .29** .27** .31** .04 .07 .06 .22** .09 .29** -.08 -.01 -.14** -.11* -.06 -.18** - DEP2 .34** .32** .33** .02 .10* .07 .19** .10* .29** -.05 -.04 -.16** -.14** -.07 -.09* .37** - DEP3 .27** .24** .30** .06 .08 .08 .20** .10* .28** -.04 -.07 -.13** -.12** -.12* -.10* .36** .33**
*p<.05, **p<.01, Not:KAYP1-KAYP3: Bağlanma Stilleri Ölçeği Kaygılı Bağlanma Alt Boyutu Madelerinden Oluşturulmuş Olan Üç Parsel, KACP1-KACP3: Bağlanma Stilleri Ölçeği Kaçınmalı Bağlanma Alt Boyutu Madelerinden Oluşturulmuş Olan Üç Parsel, ICP1-ICP3: Gay ve Bisekseül Erkekler İçin İçselleştirilmiş Homofobi Ölçeği Madderlerinden Oluşturulmuş Olan Üç Parsel, OZNEZ: Öz Anlayış Ölçeği Öz Nezaket Alt Boyutu Toplam Paunı, OZYARGI: Öz Anlayış Ölçeği Öz Yargılama Alt Boyutu Toplam Paunı, IZOLE: Öz Anlayış Ölçeği İzolasyon Alt Boyutu Toplam Paunı, BILINC: Öz Anlayış Ölçeği Bilinçlilik Alt Boyutu Toplam Paunı, ASIRIOZ: Öz Anlayış Ölçeği Aşırı Özdeşleşme Alt Boyutu Toplam Paunı, ORTAKIN: Öz Anlayış Ölçeği Ortak İnsanlık Alt Boyutu Toplam Paunı, DEP1-DEP3: Beck Depresyon Ölçeği Maddelerinden Oluşturulmuş Olan Üç Parsel
Analiz sonucunda oluşan modele ilişkin standardize edilmiş yol katsayıları Şekil 4’te verilmiştir. Analiz sonuçları incelendiğinde, kaçınmalı bağlanmadan içselleştirilmiş homofobiye (β=.02, p>.05) ve depresyona (β=.-08, p>.05) giden yol katsayılarının istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmektedir. Ayrıca, öz anlayıştan depresyona giden yol katsayısının (β=-.10, p>.05) da istatistiksel olarak anlamlı olmadığı tespit edilmiştir. Ölçme modelinde bu değişkenler arasında anlamlı ilişkiler olduğu belirlenmesine karşın yapısal modelde bu ilişkilerin anlamlı çıkmaması modelde yer alan diğer değişkenlerin bu ilişkilere etki ettiğini göstermektedir.
Kaçınmalı bağlanmadan içselleştirilmiş homofobiye ve depresyona, ayrıca öz anlayıştan depresyona giden yolun anlamlı olmaması, modelde diğer değişkenlerin (içselleştirilmiş homofobi ve kaygılı bağlanma) de bağımsız değişken olarak yer alması ile açıklanabilir.
Şekil 4. Erkek örnekleminde yapısal modelde hesaplanan standardize edilmiş yol katsayıları
*p<.05
Yapısal model analizi sonucuna göre, kaygılı bağlanmanın, içselleştirilmiş homofobi (β=.62, p<.05), öz anlayış (β=-.36, p<.05) ve depresyonu (β=.26, p<.05), buna ek olarak içselleştirilmiş homofobinin de depresyonu (β=.48, p<.05) anlamlı bir şekilde yordadığı ifade edilebilir.
3.5.1. Erkek Örnekleminde Yapısal Model İçin Aracılık Testi
Erkek örneklemi için belirlenen yapısal modelin test edilmesinden sonra aracılık ilişkilerin test edilmesi aşamasına geçilmiştir. Araştırma çerçevesinde aracı değişken olarak ele alınan öz anlayış ve içselleştirilmiş homofobi değişkenlerinin aracılık etkisi test edilmiştir. Aracılık etkisinin test edildiği modelde bir önceki analizde istatistiksel olarak anlamlı olmadığı belirlenen yollar çıkarılmıştır. Araştırmada aracılık etkisinin test edilmesinde iç içe geçmiş modeller stratejisi (nested models) kullanılmıştır. İstatistiksel olarak anlamlı olmayan yollar modelden çıkarıldıktan sonra modelin son hali Şekil 5’te verilmiştir.
Şekil 5. Erkek örnekleminde test edilen model (Revize Edilmiş)
*p<.05
İstatistiksel olarak anlamlı olmayan yollar modelden çıkarıldıktan sonra test edilen modele ilişkin uyum iyiliği değerleri Tablo 14’te verilmiştir.
Tablo 14. Erkek Örnekleminde Test Edilen Model (Revize Edilmiş) Uyum Değerleri
Uyum İndeksleri Değerler
X2/ sd (187.61/86) 2.18
RMSEA (% 90 güven aralığı = 0.039; 0.059) .049
NFI .93 NNFI .95 CFI .96 GFI .95 AGFI .94 SRMR .047
stratejisine göre aracılık etkisinin test edilmesi, yapısal modelden aracılık ile ilişkili yolların çıkarılarak veya eklenerek modeldeki bozulmanın veya iyileşmenin Ki-Kare farklılık testi ile belirlenmesine dayanmaktadır. Kaygılı bağlanma ile depresyon arasındaki ilişkide içselleştirilmiş homofobinin aracılık etkisinin test edilmesi için kaygılı bağlanmadan depresyona giden yol modelden çıkarılarak modeldeki bozulma değerlendirilmiştir. Kaygılı bağlanmadan depresyona giden yol modelden çıkarıldığında uyum değerlerinin; X2(87, N = 491) = 193.24, p < .01; X2/sd= 2.22;
RMSEA = .050 (RMSEA için %90 güven aralığı = .040-.059); NFI = .93; NNFI = .95; CFI = .96; GFI = .95; AGFI = .93; SRMR = .048 şeklinde olduğu belirlenmiştir. Ki-kare farklılık testi sonucuna göre kaygılı bağlanmadan depresyona giden yolun çıkarılması modelde anlamlı bir bozulma olduğu belirlenmiştir (5.62, 1: p<.05). Bu durumda model Şekil 5’te verilen hali ile yani kısmi aracı model olarak kabul edilmiştir. Sonuç olarak kaygılı bağlanma ile depreyson arasındaki ilişki .57’den .25’e gerilemiş, ilişkinin yarıdan fazlasının aracı değişkenler tarafından sağlandığı gösterilmiştir.
Dolayısıyla, kaygılı bağlanma ile depresyon arasındaki ilişkide içselleştirilmiş homofobinin kısmi aracılık etkisi olduğu ifade edilebilir. kaygılı bağlanma ile depresyon arasındaki ilişki hem içselleştirilmiş homofobi üzerinden hem de doğrudan gerçekleşmektedir. Diyagramdan da anlaşılacağı üzere, öz anlayışın kaygılı bağlanma ile depresyon arasında aracılık rolünün olmadığı anlaşılmaktadır. Yapılan analizler sonucunda ulaşılan nihai model Şekil 6’da verilmiştir.
Şekil 6. Erkek örneklemi yapısal model yol katsayıları
*p<.01
Modelde açıklanan toplam varyans değerleri incelendiğinde, kaygılı bağlanmanın içselleştirilmiş homofobi değişkeninde açıkladığı varyansın .40, öz anlayış değişkeninde açıkladığı varyansın ise .14 olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, kaygılı bağlanma ve içselleştirilmiş homofobinin depresyon değişkeninde açıkladığı varyansın ise .45 olduğu tespit edilmiştir.