Enstitüde Dersler

Görüşmecilerin genel anlatıları eğitim hayatlarında enstitü dönemin çok etkileyici olmadığı yönündedir. Anlatıcıların hayatlarının bu kısmıyla ilgili sorulan sorulara kısa cevaplar vermelerinden de aynı çıkarımda bulunulabilir. Bunda dönemin siyasi etkisinin ve eğitim enstitülerinin niteliğinin düşmesinin neden olduğu düşünülebilir (Kavcar, 2002, s.2). Emekli sosyal bilgiler öğretmenlerine enstitüde aldığı dersler sorulduğunda çoğu öncelikle tarih, coğrafya gibi alan dersleri olduğunu daha sonra da pedagojik dersleri olduğunu söylemişlerdir. Bu dersleri “ana”, “temel” şeklinde nitelendirmektedirler. Görüşme yapılan emekli sosyal bilgiler öğretmenlerinden sadece birinde transkript (ders

durum çizelgesi) mevcuttu, kimi onların zamanında notların panolara asılarak duyurulduğunu öyle bir şeyin hiç olmadığını söylerken kimi de transkriptin olduğunu ama kendinde bulunmadığını (attığını, kaybolduğunu vs.) belirtmektedir.

Tablo 4.1

Balıkesir Necati Eğitim Enstitüsü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Not Durum Çizelgesi (1978)

1.Sınıf Dersleri 2.Sınıf Dersleri 3.Sınıf Dersleri

Genel Tarih Genel Tarih Genel Tarih

Türk Tarihi Türkiye Tarihi Türkiye Tarihi

Sanat Tarihi Sanat Tarihi Türk Devrim Tarihi

Genel Fiziki Coğrafya Genel Ekonomik Coğrafya Sanat Tarihi Genel Beşerî Coğrafya Türkiye Coğrafyası Türkiye Coğrafyası Eğitim Psikolojisi Ülkeler Coğrafyası Ülkeler Coğrafyası

Türkçe Sosyoloji Yurttaşlık Bilgisi

Yabancı Dil Ruh Sağlığı Ölçme ve Değerlendirme

Eğitim Sosyolojisi Genel Öğretim Bilgisi

Türkçe Özel Öğretim Metodu ve

Uygulama

Yabancı Dil Yabancı Dil

Kaynak: İbrahim Büyükçılhacı Arşivi

Balıkesir Necati Eğitim Enstitü not durum çizelgesi incelendiğinde, derslerin dönemlik değil senelik olduğu fark edilmektedir. Eğitim (pedagojik) derslerinin azlığı emekli sosyal bilgiler öğretmenlerinin alan derslerini daha fazla hatırlamasını doğrulayıcı niteliktedir.

Eğitim enstitüsünde aldıkları dersleri anlatırken ana dersler olarak alan derslerini söyleyen Pernur Şimşek gördükleri dersleri “Ana derslerdi tabii ki, tarih ve coğrafya üzerine ana derslerimiz vardı. Milli-tarih dediğimiz, ekonomik coğrafya dediğimiz ondan sonra psikoloji de aldık bu arada eğitim psikolojisi, sosyoloji dersleri gördük. Yani kendi branşımızla ilgili birçok ders gördük o dönemde.” olarak belirtiyor. Temel dersleri aldıklarını söyleyen Musa Sabancı “Temel derslerimiz vardı. Tarih, coğrafya, vatandaşlık, genel tarih, genel coğrafya, sosyoloji, psikoloji, ruh sağlığı bunun yanında

ölçme değerlendirme gibi dersler vardı” sözleriyle eğitim enstitüsündeki dersleri genel anlamda (hem alan hem pedagojik) saymaktadır. Ayrıca görüştüklerimiz arasında “ruh sağlığı” dersini hatırlayan tek emekli öğretmenimizdir.

Müveyla Özünlü derslerde hocaların en çok anlatarak ve not tutturarak ders işlediklerini, lise gibi olduğunu hatta liseden öğretmenlerin gelip ders anlattıklarını “Biz sanki lise öğrencisi gibiydik orda. Hatta hoca yokmuş liseden hoca getirmişler ders anlatması için. Hiçbir kitabımız yoktu. Defterlerimiz vardı not tutuyorduk, durmadan yazıyorduk.” sözleriyle ifade ediyor. Enstitü için lise benzetmesi yapan Gülten Tok hocaların otoritesine şöyle değiniyor; “Ben üniversitede kürsü gibi bir şeyler düşünmüştüm. Ama bizi lise öğrencisi gibi yetiştirdiler. Yani konuşanlar tahtaya yazılsın falan vardı. Uyuyanlar arkada olurdu. Hocalar anlatır çıt çıkmazdı.” Ders kitabının olmadığını Sezai Güneş de “Hoca gelir anlatır biz de not tutmaya çalışırdık, ne kadar not alabildiysek. Aldığımız notları çalışıp onlarla sınavlara hazırlanırdık, kitabımız yoktu hiç.” şeklinde belirtmektedir. Lise benzetmesi yapan bir diğer kişi Adem Kılınç okul ile ilgili görüşlerini şu şekilde anlatıyor:

Bizim okul özellikle bir defa kampüs tarzında değildi zaten. Daha önce öğretmen okulu olarak yapılmış, bildiğim kadarıyla, normal sınıf statüsündeydi. Derslikler işte Sosyal Bilgiler 1-C sınıfı sanıyorum orda. 1-C'de otuz veya kırk öğrenci vardı. 40’tan fazla olmazdı sınıflar küçük yani kampüs tarzında değildi. Normal lise eğitim-öğretimi tarzında sınıflarda eğitim-öğretim gördük biz. Normal yazı tahtası, harita şu, bu… Sosyal bilgiler olduğu için onun dışında fazla da araç gereç kullandığımızı hatırlamıyorum. Ders normal lise tarzında klasik anlatım şeklindeydi. (Görüşme Kaydı: A. K.)

Ayşe Baldan Eğitim Enstitüsünde yeterli bilgi ve beceriyi alamadıklarını “Üç tane defterle mezun oldum” cümlesiyle vurguluyor.

Enstitüde aldığı dersler sorulduğunda anlatmaya pedagojik dersle başlayan tek kişi Ömer Özden “Gelişim psikolojisi bizde çok fazla üzerinde durulan derslerden biriydi. Benim öğretmenlik hayatıma en büyük etkiyi yapanlardan biri eğitim psikolojisi ve psikoloji dersleriydi.” sözleriyle hem aldığı dersin önemli olduğunu hem de meslek hayatında ona yardımcı olduğunu ifade ediyor.

Ders içinde hocanın sadece anlatarak not aldırmasını araç-gereç olmayışına bağlayan Zariyfe Arık “enstitüde hocalarınız nasıl ders işlerdi?” sorusuna şu şeklide yanıt veriyor:

Klasik. Öğretmen geliyordu sınıfa elindeki defteri kitabı bırakıyordu masanın üstüne. Anlatıyordu. Gereken şeyleri yazıyordu. O zaman bizim hiçbir şekilde araç gerecimiz yoktu. Bir haritamız vardı. Kitaplarımızı onlar verirlerdi. Okuldan verilirdi. Onları okurduk, yazardık, not alırdık bolca. Bugünkü gibi video, akıllı tahta, televizyon yok. Sadece dinleme, not alma okuma. (Görüşme Kaydı: Z. A.)

Eğitim enstitüsünde staja gitmeden önce okulda pratik yapıldığından bahseden tek kişi Müveyla Özünlü sınıfta nasıl ders işlediklerini ve hocalarının da dinlediğini “… son sınıfta işte dedik biz staja çıkacağız. Biz kendimiz ders anlatalım. Herkes belli dersten farklı konular aldı. Arkadaşlarımız öğrenci oldu hocalarımız bizi dinledi.” sözleriyle ifade ederken, staj yaptıkları dönemi “Sonra staja gittik orda da tarih-coğrafya birer ders verdik. Önce dinlemeye gittik 15 gün sonra birer ders verdik o kadar. Şimdiki gibi biz uzun dönem staj yapmadık.” şeklinde anlatıyor.