Türkiye rakipleri arasında en pahalı enerji kullanan ülke konumundadır.
2008 yılında elektrik ve doğalgaz gibi enerji fiyatlarına yapılan zamlarla bu konumu pekiştirmiştir.
Tablo 30. ve 31.’de 2007-2008 yıllarına ilişkin elektrik ve doğalgaz fiyatları yeralmaktadır.
Bu tablolardan da görüldüğü üzere 2008 Ocak-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre elektrik fiyatları %14,2 ve doğalgaz fiyatları
%18,3 oranında artış göstermiştir.
Tablo 30.
YIL YKR/KWH DEĞİŞİM%
2007 11,629
2008 1-6 AY 13,280 14,20
2008 6-12 AY 13,994
ELEKTRİK FİYATLARI
Tablo 31.
YTL/KWH YTL/M3 DEĞ %
2007 6 AY 0,049391 0,525525
2008 6 AY 0,058419 0,621582 18,28
DOGALGAZ FİYATLARI
Dünya Ekonomisinde Belirsizlik ve Daralma
2007 yılında ABD kredi pazarındaki gelişmelerle birlikte dünya ekonomisi adım adım belirsizlik ve negatif beklenti dönemine girmiştir.
2008 yılının 6 aylık döneminin sonunda da bu belirsizlik aşılabilmiş değildir. Halen dünya ekonomilerinin gündeminde başta gıda fiyatları olmak üzere küresel çapta yükselişe geçen enflasyon ve hızla artan petrol fiyatlarına dayalı olarak yükselen enerji maliyetleri yeralmaktadır. Başta gıda olmak üzere emtia ve enerji fiyatlarındaki artış dünya genelinde fiyat istikrarını olumsuz yönde etkilemektedir.
Bu olumsuz beklentilerle birlikte başta ABD ve AB olmak üzere dünyanın önemli pazarı durumundaki ülkeler hernekadar yavaş da olsa büyümeye devam etmekle birlikte, tüketici güveninde yaşanan düşüş ve genel olarak ürünlerin fiyatlarında yaşanan artışlar perakende piyasalarını etkilemektedir.
Bu da tekstil ve konfeksiyon mamulleri gibi direkt tüketiciye dönük ürünler başta olmak üzere tüm reel sektörün bu pazarlardaki konumunu olumsuz etkilemektedir.
Nitekim ABD, Almaya, İtalya ve İngiltere gibi tüm büyük pazarlarda perakende pazarlarında keskin düşüşler yaşanmaktadır.
Örneğin Almanya pazarında Nisan ayı perakende satışlarında tekstilde
%13,2 ve konfeksiyonda %6,7 olmak üzere son dört yılın en kötü düşüşü yaşanmıştır.
İhracatın %50,3’ünün Gerçekleştirildiği AB’nde Çin’e Yönelik Kotaların Kaldırılması
Türkiye’nin tekstil ve hammaddeleri ihracatının %50,3’ünün gerçekleştirildiği AB tarafından Çin menşeli 10 kategoride yeralan tekstil ve konfeksiyon ürünlerine uygulanmakta olan kotalar (miktar kısıtlamaları) 2008 yılı başında kaldırılmıştır.
Sözkonusu kotaların kaldırılmasından sonra ise kota uygulanan 10 kategorinin 8’in de çift taraflı gözetim uygulması başlatılmıştır.
AB pazarında Çin, 2007 yılı itibarıyla, tekstilde 3,3 milyar €’luk ihracatı
%21,1’lik pazar payıyla en büyük tedarikçi durumunda olup aynı pazarda Türkiye ise %17,2’lik pazar payıyla ikinci büyük tedarikçi olarak yeralmaktadır.
Bu nedenle, bu pazarda Çin’e yönelik olarak alınan önlemler ve uygulamalar ülkemizi yakından ilgilendirmektedir.
2008 yılı başında AB tarafından Çin’e yönelik 10 kategoride uygulanan kotaların kaldırılmasıyla, 2008 Ocak-Mart verilerine göre, AB’nin tekstil ürünleri ithalatı, %7 oranında azalarak 3,9 milyar € olarak gerçekleşmiş, Türkiye’den ithalat %8’lık bir düşüşle 647,7 milyon € olarak ve Çin’den ithalat bir önceki yılki değerine göre %4’lük bir gerilemeyle 870,4 milyon € olarak gerçekleşmiştir.
Bu çerçevede, AB pazarında 2008 yılında Çin’e yönelik kotaların kaldırılması sonrasında, ürün bazındaki rakamlarda dikkate alındığında, Türkiye’nin bir ölçüde olumsuz etkilendiğini söylemek mümkündür.
Pamuk Fiyatları Dünya Fiyatlarından Yüksek
Her ne kadar sentetik ve suni liflerin üretimi ve konfeksiyon sektöründe kullanımı, son yıllarda büyük gelişim gösterdiyse de, pamuk halen tekstil sanayiinin en temel ve stratejik hammaddesi olma özelliğini korumaktadır.
Bu bağlamda, üretim maliyetleri içerisinde pamuğun önemli bir payı bulunmaktadır. Türkiye, Mayıs 2008 Cotton Outlook/Cotlook tahminlerine göre 600 bin tonluk üretim ile dünyanın yedinci büyük pamuk üreticisi durumundadır. Ancak, Türkiye’nin 2008/2009 sezonu pamuk üretimi bir önceki sezona kıyasla %11,1 oranında azalmıştır. Diğer yandan, pamuk ihtiyacı 1.300.000 ton olarak tahmin edilmektedir ve geçen senenin aynı sezonuna göre %1,9 oranında azalmıştır. Ancak; ülkemizde pamuk üretimi, tekstil sanayiinin tüketim ihtiyacını karşılamaktan uzaktır ve bu nedenle
Bununla beraber, Türkiye’de pamuk fiyatları dünya fiyatlarının üzerinde seyretmektedir (Bak. Tablo 33).
2008/09 sezonunda dünya pamuk üretiminin %1,5 oranında azalarak 25,2 milyon tona düşmesi, tüketiminin ise bir önceki sezona göre %1 oranında artarak 26,3 milyon tona ulaşması beklenmektedir. Pamukta tüketimin artacağı yönünde tahmin yapılması, dünya pamuk fiyatlarının artmasına sebep olabileceği düşünülmektedir.
Tablo 32.
Birim:1000 Ton
% Değişim % Değişim En Fazla Pamuk Üreten
Ülkeler Üretim Tüketim Üretim Tüketim Üretim Tüketim
Çin 7.600 10.800 7.650 11.000 0,7 1,9 Kaynak: Cotton Outlook, May 23 2008
Dünya'da ve Türkiye'de Pamuk Üretim ve Tüketim Tahminleri 2007 / 2008 ve 2008 / 2009 Sezonları
2007 / 2008 2008 / 2009
İzmir Ticaret Borsası STD.1 ve Liverpool A İndeks Pamuk Fiyat Karşılaştırması
2006 2007 2008
VIVIIIII.. HHAAMMMMAADDDDEE İİTTHHAALLAATTII
Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün uluslararası pazarlarda rekabetçi kalabilmek amacıyla, yerli üretimin yanısıra yurt dışından ithal edilmiş elyaf, iplik ve kumaş gibi tekstil materyallerini de kullanması sözkonusudur.
Dolayısıyla dünyanın bir çok bölgesinden ithalat yapılmaktadır. İthalatı yapılan tekstil ürünleri tekstil sanayii ya da konfeksiyon sanayii için hammadde ve ara malı niteliğindedir. Bu bakımdan ihracat performansında ithalatın etkisinin de mercek altına alınmasında fayda görülmektedir.
Dış Ticaret Müsteşarlığı Bilgi Sistemi’nden temin edilen TÜİK kaynaklı verilere göre 2008 yılının Ocak-Mayıs döneminde Türkiye’ye,
` 908 milyon dolar değerinde, 426,6 bin ton pamuk, yün ve sentetik-suni lif,
` 953,7 milyon dolar değerinde 278,1 bin ton pamuk, yün ve sentetik-suni iplik ve
` 829,8 milyon dolar değerinde 111 bin ton pamuklu, yünlü ve sentetik-suni liflerden mamul dokuma kumaş ithal edilmiştir.
Bu veriler ışığında, Türkiye’nin temel hammaddeler itibariyle 815,8 bin ton elyaf, iplik ve dokuma kumaş ithal ettiği ve bu ithalatın değer olarak 2,7 milyar doları bulduğu ifade edilebilir. Sözkonusu ithalatta, 2008 yılının Ocak-Mayıs döneminde, 2007 yılının aynı dönemine kıyasla miktar olarak
%19 oranında, dolar bazında ise %1 oranında düşüş olmuştur.
Temel hammaddeler itibarıyla ithalat istatistiklerine göre, 2008 yılının Ocak-Mayıs döneminde tekstil ithalatının miktar olarak %52’si elyaf, %34’ü iplik ve %14’ü dokuma kumaştır. Bu oranların 2007 yılında sırası ile elyaf için %58, iplik için %29 ve dokuma kumaş için %13 olduğu dikkate alındığında, 2008 yılının ilk beş ayı itibariyle Türkiye’nin miktar bazında elyaf ithalatının toplamda payının azaldığı, buna karşın iplik ithalatının payının arttığı ortaya çıkmaktadır. Dokuma kumaş ithalatının payı ise hemen hemen aynı kalmıştır.
Yılın ilk beş ayı içerisinde Türkiye’nin elyaf ithalatı miktar bazında %30 ve değer bazında %9 oranında azalmıştır. Miktar bazındaki düşüşün, değer bazındaki düşüşten daha yüksek olması, ithalat birim fiyatlarının arttığının bir göstergesidir.
Tablo 34.
Hammadde Niteliği İtibariyle Tekstil İthalatı 2007 - 2008
Kaynak : İTKİB / DTM Bilgi Sistemi / Temmuz 2008
Diğer yandan, iplik ithalatında miktar bazında %1 düşüş, dolar bazında %5 artış olmuştur ki; buradan da ithalat birim fiyatlarının da arttığı anlaşılmaktadır.
Dokuma kumaş ithalatında ise, 2008 yılının ilk beş ayı içerisinde miktar bazında %6 düşüş, dolar bazında sadece %1 artış olmuştur.
Tablo 35.
Hammadde Niteliği İtibariyle Tekstil İthalatı 2007 - 2008
Kaynak : İTKİB / DTM Bilgi Sistemi / Temmuz 2008
Dr. Türkan BAYRAKTAR Şube Şefi
İTKİB Genel Sekreterliği AR & GE ve Mevzuat Şubesi
İTKİB Genel Sekreterliği kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz.
EK 1: SEKTÖRLER VE BİRLİKLER BAZINDA TÜRKİYE İHRACAT