Fransua’nın ilk biyografisini yazan Tomas Celano’nun ifadesine göre İncil için yapmakta olduğu uzun yolculuklarında bir an bile soluk almayı kabul etmeyen, eyleme geçmeye her an hazır olan, sadık, aşırı gayretli ve soluk almaz birisi olan Fransua, Mesih İsa’nın İncil’ini tüm dünyaya duyurmak istiyordu. 1216 yılında Portiuncula’daki sunağın önünde diz çökmüş ve derinlere dalmış durumda iken, birden bire mütevazı kilisenin kararmış duvarlarına göz kamaştırıcı bir ışık görmüştü. Yoğun bir melekler kalabalığının kuşattığı, ışıltı bir tahtın üzerine oturmuş Mesih İsa ve Meryem Ana göründü. Aralarında şöyle bir diyalog geçti: -Fransua; İnsanların iyiliği için ne istersin?
-Ya Rab, tek bir şey istiyorum. Bu kiliseyi günahlarından pişman olarak ziyaret edenlerin, günahları sebebiyle çekmeleri gereken cezalarını affedilmesini diliyorum.
-İstediğin büyüktür, ama sen daha büyüklerine layıksın! Yeryüzündeki vekilime git, isteğimi onaylamasını iste!
Fransua zaman kaybetmeden yanına Rahip Masseo’yu alarak, Papa’nın bulunduğu Perugia’ya doğru yola çıktı. Kardinaller Meclisi’nin, Patriklerin, Episkoposların ve din adamlarının önünde Petrus’un Kürsüsünde Mesih İsa ve Meryem Ana’nın isteklerini ilan etti. Papa III. Onorius, Fransua’yı dikkatlice dinlemiş; Onun Portiuncula’nın durumunu ve bütün ruhları cennete götürme arzusunu anlamıştı. Fransua’ya: “Kaç yıl Endüljans114
istiyorsun?” diye sordu. Fransua: “Aziz Peder yılları değil ruhları istiyorum.” diye cevap verdi. Fransua’nın bu talebi alışılmış bir talep değildi. Endüljans, yalnızca Mesih İsa’nın kutsal yerlerini ziyaret edenlere veriliyordu. Divanın itirazlarına rağmen Endüljans Fransua’ya verildi. Fransua, Papa’nın huzurundan ayrılmak üzere iken Papa şöyle seslendi: “Saf adam, dur! Verdiğim Endüljans Belgesini bekle.”Fransua:
-Aziz Peder, sizin sözünüz benim için yeterlidir. Hiç bir belgeye ihtiyaç yoktur. Benim için parşömen Bakire Meryem Ana, noter ise Mesih İsa, tanıklar ise
114
Endüljans: Hristiyanlıkta para karşılığı günah bağışlama. Geniş Bilgi İçin Bk. Ş. Gündüz, Din ve İnanç Sözlüğü, s. 115.)
Meleklerdir.”diye cevap verdi. Aynı yılın Ağustos Ayında; Assisi, Perugia, Todi, Spoleto, Nocera, Gubbio ve Foligno episkoposlarının huzurunda kalabalık önünde Büyük Endüljansı resmen ilan etti.115
III. İnnocentius ile görüşmesinden sonra aynı yıl Fransua, yüksek rütbeli Romalı Rahip Kardinal Hugolin ile görüşmüş, bu görüşmeden sonra Fransisken Tarikatını tanıyan ve destekleyen116
söz konusu Kardinal, 1217 yılındaki Rahipler Meclisinde büyük ayini yönettiği sırada bu durumu da ilan etmiştir.117
Fransua hayallerini gerçekleştirme yolunda ilerlerken aklındaki düşüncelerinin altında ezilmeye başlamıştı. İdeallerini bu şekilde gerçekleştiremeyeceği düşüncesindeydi. Yine böyle bir günde yanındaki yakın müritlerinden Flippe ve Masseo’ya, Rahibe Klara’ ya giderek kendi adına akıl danışmalarını ve yol göstermesini söylemelerini istedi. Rahibe Klara Fransua’nın hayatı boyunca karşılaşıp ilgisini çeken nadir kadınlardan biriydi. Kendisi de bakirlik yemini etmiş olan Fransua118
iffetine yüksek derecede ilgi gösteren Rahibe Klara’nın bu tavrı Fransua tarafından da kabul ve yüksek saygı ile karşılandı. İlişkileri bu çerçevede ve dinsel temeller üzerinde şekillendi. Sık sık dinî fikir alışverişinde bulunurlardı.119
Rahibe Klara’nın Flippe ve Masseo’yu vaaz etmeye ve insanları aydınlatmaya teşvik ettiği bilgisi ulaşınca, iki müridiyle birlikte “Tanrı adına yolculuğa çıkalım” diyerek yollara düştüler. Fransisken tarikatının ve dolayısıyla Freres Mineur adını da alan120
XIII. Yüzyılın en büyük misyoner hareketi olan Fransiskenlerin büyük misyonları böyle başladı.121 Yanındaki ilk müritler ve aynı zamanda ilk rahipler olan bu kişiler, ileride daha net şekillenecek olan ve tarikatın temel niteliklerini oluşturması açısından bakıldığında, rahiplerin tarikata itaatkârlığının mecburî olduğu ve yönetimin itaatkârlık üzerine kurulduğu görülecektir.122
115
Aysun Canlı, Astrid İannitto, Aziz Fransua’nın Hayatı, s. 88. 116
Mehmet Aydın, “Fransiskenler”, Ansiklopedik Dinler Sözlüğü, s.236. 117
Renee Zeller, Aziz Fransua, s .51. 118
Astrid İannitto, Tanrı İçin Yaşanmış Bir Hayat-Assisili Fransua’nın Hayatı ve Öğretileri, s .101. 119
Astrid İannitto, a.g.e., s.105. 120
Mehmet Aydın, “Türkiye’ye Yönelik İki Eski ve Bir Yeni Misyoner Tarikatının Bugünkü Durumu”, Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, Konya, 2008, Sayı: 6, s. 9.
121
Renee Zeller, a.g.e., s .47 – 48. 122
Kardeş olan Flippe ve Masseo, bundan sonraki dönemde artık yeni rahiplerin eğitimlerinden ve yetiştirilmelerinden sorumlu olmuşlardı.123
Fransua, kendisine daha önceden hediye edilmiş olan Verna Dağını, rahiplerin eğitimi ve kendi içlerine kapatılmalarını sağlayıp, tanrı ile yüzleşecekleri bir bölge olarak kullandı.124
Müritleri giderek artan ve dinî ihtiyaçları hızla artan grubu kontrol eden Fransua bir gezi sonrasında döndüğü bu dağın mağara ve ormanlarında gezerken, o ana kadar kabul edip uyguladıkları125
İncil’in kendisinden ziyade126 açıklamalarına, yorumlamalarına, yeni bir bakış açısına ihtiyaç olduğuna kanaat getirdi.127
1218 yılında Yeni Papa III. Honorius, Kardinal Hugolin’i Fransisken Tarikatının resmî koruyuculuğuna atayınca, bu tarikatın dünyadaki, dindeki tanınmaları ve yerleşmeleri kesinleşmiş ve sabitlenmiş oldu.128
1223 yılında Fransua, Greccio’da canlı bir Noel tablosu sundu ve böylece sonraki yıllarda bu geleneğin popülerliğini artırdı.129
1207-1208 yıllraında etrafında on iki mürit toplayan Aziz Fransua, biraz tereddütten sonra, Fransisken Kurala, sözlü onay veren, III. Innocent’in karşısına çıktı. 16 Nisan 1209 yılında, Friars Minor (Ordo Fratrum Minorum), Fransisken Düzeni kuruldu. Fransua, rahiplerini İtalya'nın çeşitli semtlerinde görevlendirdi. Sayısı ve yayılması artmış olan müritlerini, 1217 yılında, il bakanları olarak atadı ve uzak diyarlara gönderdi. 1219 yılında ise misyonları yenilendi ve diğer rahipleri Fransa ve İspanya, Macaristan ve Doğu’ya gönderdi. Fransua, Mısır ve Doğu’yu ziyaret etti, ama bazıları rahipler tarafından onun yokluğu sırasında getirilen yenilikler, 1220 yılında hızlı dönüşüme neden oldu. Aynı yıl, Peter Cattaneo’ya tarikatın emanet edilmesine rağmen erken ölümü ile 10 Mart 1221 tarihinde Cortona’lı Elias atandı. Fransua ise, 3 Ekim 1226 tarihinde ölümüne kadar tarikat üzerinde üstün yönünü korudu.
123
Renee Zeller, Aziz Fransua s . 48. 124
Renee Zeller, a.g.e., s .50. 125
Mehmet Aydın, “Fransiskenler”, Ansiklopedik Dinler Sözlüğü, s. 236-237. 126
Orta çağda İncilin yetersiz kaldığını iddia ederek teolojik açıklamaların reddedilmesi ve Geleneksel Katolik İtikadının yaygınlaşması ve engellenmesi bağlamında Fransiskenler heretik akım
içerisinde de zikredilmiştir.( Demirci,“Hristiyanlık” DİA, c.17 s. 335.) 127
Renee Zeller, a.g.e., s .50. 128
Renee Zeller, a.g.e., s .52. 129