Emniyet Eğitimi

Tüm personel emniyet sorumluluklarına uygun emniyet eğitimi alır ve verilen tüm eğitim kayıtları tutulması gerekir. Personelin, eğitim almasının en önemli sebebi yeterliliklerini korumak içindir. Buna, uygulanabilir düzenlemeler ve kurallar, şirket

45 prosedürleri ve emniyeti etkileyebilecek hususlarda (teknik, operasyonel, organizasyonel, işle ilgili vb.) herhangi bir değişiklik bildirimleri de dahildir.

Emniyet eğitimi programı, medya (bültenler, uçuş emniyeti dergileri), sınıf eğitimi, e-öğrenme veya eğitim hizmeti sağlayıcıları tarafından sağlanan benzeri eğitimler yoluyla kendi kendine oluşabilir. Şirketlerde harici eğitim hizmeti sağlayıcıları tarafından kullanılan emniyetle ilgili eğitim yöntemlerinin belirlenmesinde fayda vardır (EHEST, 2014: 22).

Tüm Havacılık Emniyeti ekibi üyelerine başlangıç ve tekrarlayan (yıllık) SMS eğitimi verilmelidir. Havacılık emniyetinden sorumlu kişi, bireyin sorumluluk seviyesine ve havayolunun emniyeti üzerindeki etkisine uygun olarak kabul edilebilir bir eğitim programının geliştirilmesinden ve uygulanmasından sorumludur. Aynı zamanda etkin bir kayıt tutma sistemi aracılığıyla eğitimleri kayıt altına alınmasını ve SMS’in çıktısından öğrenilen emniyet derslerinin geliştirilmesini sağlar. Bu dersler, emniyetin sürekli iyileştirilmesini teşvik etmek için kullanılacaktır.

Tüm çalışanlar havacılık emniyeti için sorumluluk paylaşır. Güçlü bir emniyet kültürü için eğitim çok önemlidir. Çalışanların ulusal ve uluslararası otoriteler tarafından belirlenen eğitim standartlarını karşılaması beklenir.

Havacılık emniyeti eğitimi yapı taşı yaklaşımını izlemektedir. Çalışanlar, kuruluş içindeki konumlarıyla orantılı bir eğitim alacak ve bu durum kuruluşun operasyonlarının emniyetini etkileyecektir. Havacılık bilincine sahip personel, eğitimlerinin güncel tutulmasını sağlamak için politika ve program rehberliğine uymak zorundadır. Tüm havacılık eğitimi, her çalışanın eğitim kaydında belgelenmelidir.

Personel, yalnızca amaçlı ve başarılı bir şekilde eğitilmiş oldukları etkinliklere atanmalıdır. Çalışanlar ve yöneticiler için oluşturulan eğitim hedeflerine ek olarak, eğitim hedefleri aşağıdakilere yönelik olacaktır:

a. SMS rolleri ve sorumlulukları,

b. Ajans doktrini, politika ve amaçlar,

46 c. Emniyet riski yönetimi,

d. Emniyet güvencesi.

Öğretim Sistemi: Ajans eğitim sistemi, öğrenmeyi teşvik etmek için kaynakların ve prosedürlerin bir düzenlemesidir. Öğretim tasarımı, öğretim sistemlerinin geliştirilmesi için sistematik bir süreçtir ve öğretim gelişimi, sistemi veya planı uygulama sürecidir (NASMSG, 2016: 55-56).

Acil ve orta düzeydeki çabalar sırasında bir emniyet kültürü geliştirmenin örgütsel ve yönetsel yönlerine değinmiş olan dikkat, şimdi özellikle özel çaba düzeyine odaklanmıştır. Bununla birlikte, proaktif bir emniyet kültürünün geliştirilmesinin en zor yanını ele almak için kullanılan yaklaşımlar, yani insanların kalplerini ve zihinlerini kazanmak, kuruluşun halihazırdaki veya orta düzeydeki çaba seviyelerinde yapmış olduğu her şeyi geliştirebilir veya baltalayabilir. Genel olarak iki tür yaklaşım vardır: pasif ve aktif. Birincisi, iletiyi desteklemek için kullanılan emniyet eğitimi ile birlikte insanların güvenli bir şekilde düşünmeleri ve davranmalarına yönelik genel heyecanlara güvenme eğilimindedir. İkincisi, bu çalışanları günlük emniyet çabası için gerçek sorumlulukla bu çalışanlara güç vermeye bağlıdır. Diğer bir deyişle, insanlara emniyet bilgilerinin pasif alıcısı olarak veya emniyet çabasında aktif görevliler olarak davranılır. Beklendiği gibi, bu iki yaklaşımın sonuçları farklı olacaktır. İnsanların gönlünü ve aklını kazanmada propaganda yaklaşımlarının (emniyet eğitimi dahil) kazanılması çok sınırlı olma eğilimindeyken, güçlendirme yaklaşımları aşırı başarısız olma eğilimindedir.

İnsanların emniyet davranışlarını ve tutumlarını emniyet eğitimi yoluyla değiştirmeye çalışmak, işyerinde emniyeti artırmak için en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Büyük ölçüde, eğitilmiş kişilerin, geçerli şartlar ne olursa olsun, uzun süre boyunca iş üzerinde otomatik olarak emniyetli bir şekilde çalışacakları varsayımına dayanarak, çoğu emniyet el kitabı kaza önleme aracı olarak önerme eğilimindedir. Gerçekten de, emniyet eğitimine verilen önem, işverenlerin uygun emniyet eğitimini sağlamalarına ilişkin yasal gerekliliklerle sınırlandırılmıştır.

Bununla birlikte, bazı yüksek kaliteli entegre iş ve emniyet eğitim programlarının çeşitli düşük kaza şirketlerinden ayırt edici özelliklerinden biri olduğunu göstermesine

47 rağmen, diğer araştırmalar, emniyet eğitiminin insanların emniyetle ilgili davranışlarında kalıcı değişiklikler getirmediğini göstermiştir (Cooper, 2001: 178-182).

ICAO’nun emniyet eğitimi hususunda yararlanabileceğimiz dokümanları numaraları ile birlikte şu şekilde sıralayabiliriz (bu dokümanlara ICAO’nun web sitesi https://www.icao.int/ üzerinden ulaşmak mümkündür) (Hernandez, 2005: 6) :

 Operasyon El Kitabı (Doc 9376),

 Devam eden bir uçuşa elverişlilik programının yürütülmesi için rehberlik sağlayan Uçuş El Kitabı (Doc 9760),

 Sertifikalı aerodromlar için el kitabında yer alacak bir emniyet yönetim sisteminin belirgin özelliklerini tanımlayan Aerodrom Sertifikasyonu El Kitabı (Doc 9774),

 Kaza önlemenin insan performansına yönelik temel yaklaşımın çoğunu daha ayrıntılı olarak açıklayan İnsan Faktörleri Eğitim Kılavuzu (Doc 9683),

 Emniyet lisanslarının, özellikle de lisanslama, hava operasyonları ve uçuşa elverişlilik konularında, sistematik emniyet denetimlerinin yürütülmesi için rehberlik sağlayan Emniyet Gözetim Denetim El Kitabı (Doc 9735),

 İnsan performansının ve sınırlamalarının dikkate alınmasını içeren bir emniyet gözetim denetimi hazırlayan veya yürüten herkes için bir kılavuz sağlayan İnsan Faktörleri Emniyet Denetimleri El Kitabı (Doc 9806),

 Uçak kazası araştırmalarında kullanılabilecek prosedürler, uygulamalar ve teknikler hakkında Devletlere bilgi ve rehberlik sağlayan Uçak Kazası ve Olay Soruşturma El Kitabı (Doc 9756),

 Ek 6’nın gerektirdiği kabin görevlileri için eğitim sağlayan Kabin Görevlilerinin Emniyet Eğitimi (Doc 7192),

 Hava Trafik Yönetimi (ATM) Sistemleri İçin İnsan Faktörleri Kuralları (Doc 9758),

 Uçak Bakım El Kitabı için İnsan Faktörleri İlkeleri (Doc 9824),

 Hat Operasyonları Emniyet Denetimi (LOSA) El Kitabı (Doc 9803) ve

 İnsan Faktörleri Sayı 16 - Havacılık Emniyetinde Kültürlerarası Faktörler (Circ 302).

48 Emniyet eğitiminde APEX’in ilgili tüm personelin her yönden emniyeti sağlabilmesi için yapı taşlarını aşağıdaki tabloda şu şekilde açıklamıştır (Silva, 2016: