ELEKTRON‹K ‹MZAYI NEREDEN ALAB‹L‹R‹Z ?

Kamu Sertifikasyon Merkezi görevi ise Türkiye Bilimsel ve Teknik Araflt›rma Kuru-mu’na ba¤l›, Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araflt›rma Enstitüsü Müdürlü¤ü’ne verilmifl-tir. Ülkemizdeki tüm Kamu Kurum ve Kurulufllar›, e-imzalar›n› (elektronik sertifikalar›-n›) KamuSM’den almak zorundad›rlar. Sivil kurulufl veya kiflilikler elektronik sertifikala-r›n›, Telekomünikasyon Kurumundan gerekli izinleri alm›fl olan ve nitelikli sertifikalar veren, e-Güven (www.e-guven.com) veya TürkTrust (www.turktrust.com.tr) flirketlerin-den alabilirler ayr›ca Tübitak-UEKAE, bu yetkiye haizdir.

ELEKTRON‹K ‹MZA BAfiVURUSU ‹Ç‹N NELER GEREKL‹D‹R ?

1. (Nitelikli) Elektronik Sertifika Baflvuru Formu 2. Sertifika Sahibi Taahhütnamesi

3. Kimlik Fotokopisi 4. Ödeme Belgesi

5. Ticaret Sicil Gazetesi Fotokopisi 6. ‹mza Sirküleri Fotokopisi

ELEKTRON‹K SÖZLEfiME (E-SÖZLEfiME)

E-Sözleflme: Internet üzerinden ve bilgisayar deste¤i ile telekomünikasyon teknolo-jisi kullan›larak mal üretilmesi ve hizmet sunulmas›, ürünlerin ve hizmetlerin tan›t›lmas›

ve bunlar›n ticari amaçlarla piyasaya arz edilmesi, sat›fllar›n yap›lmas› ve sat›fl bedelleri-nin tahsil edilmesidir.

E-Sözleflmenin yürürlülük tarihi; Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤› taraf›ndan haz›rla-nan Mesafeli sözleflmelerin Uygulama Usul ve Esaslar› Hakk›nda Yönetmelik 13.06.2003 tarihinde Resmi Gazete’de yay›nlanm›fl 14.06.2003 tarihinde de yürürlü¤e girmifltir.

E-‹mzan›n yürürlülük tarihi; Bir baflka yasal düzenleme de 5070 say›l› elektronik imza kanunu ile getirilmifltir. Kanun 15.01.2004 tarihinde kabul edilmifl, 23.01.2004 tari-hinde de yürürlü¤e girmifltir. Yasa da elektronik imzan›n ne oldu¤u, E- imzan›n olufltu-rulma biçimleri, sertifika servis sa¤lay›c›lar›n›n kuolufltu-rulmas› E-imzan›n ifllevleri ,sorumluk gibi hususlar düzenlenmifltir.

Elektronik sözleflmelerin kurulmas› ve hukuk taraf›ndan kabul görmesi için di¤er sözleflme tiplerinin sa¤lad›¤› hukuku güvenceyle ayn› hukuki konuma sahip olmas› ve usul hukukunda delil de¤eri olarak ayn› kuvvette olmas› gereklidir.

-Usul hukuku bak›m›ndan elektronik imza kanunu ile her ne kadar ispat huku-kunda ayn› kuvvette oldu¤u kabul edilse de elektronik sözleflmeler flu andaki konumu itibariyle hukuki güvenceden yoksun oldu¤u kabul edilmelidir. Borçlar Kanunu’nda her türlü sözleflmenin kurulmas›na olanak sa¤lad›¤› düflünülürse de mevcut düzenlemeler elektronik sözleflmelere hukuki bir güvence sa¤lam›fl de¤ildir.

-Ayr›ca elektronik sözleflmelerin yorum ve içtihadlar yoluyla geçerlilik kazanma-s› teorik olarak mümkün gözükmemektedir. Çünkü Türk yarg›kazanma-s›n›n yo¤un ifl yükü ne-deniyle ciddi düzeyde teknik bilgi gerektiren bu konuda derin bir inceleme ile elektro-nik sözleflmelerin önünü açacak olumlu bir içtihat yaratmas› çok zordur.

Tüm bu olumsuzluklar dikkate al›nd›¤›nda Borçlar hukuku anlam›nda elektronik sözleflmelerin geçerlili¤ine iliflkin olarak bir yasal düzenleme yap›lmas› gereklilik arz eder. Zaten yasal düzenleme yapan ülkeler dikkate al›nd›¤›nda öncelikle elektronik im-za konusunda bir hukuku düzenlemeye yer verilmifl daha sonra da elektronik sözlefl-meler ayr›ca düzenlenmifltir. Türkiye’deki yasama sürecindeki yavafll›k nedeniyle di¤er ülkelerde yap›lan yasal düzenlemelerin yap›l›fl fleklini dikkate almak yerine bir bütün olarak yasama paketi içinde yap›lmas› daha uygun olurdu. Bu sayede konuyla ilgili bir-birine tamam›yla uyumlu iki yasa sa¤lanm›fl olurdu.

2009 YILI ODA FAAL‹YET RAPORU

750

KOM‹TE RAPORLARI

751 -Öncelikle yap›lacak düzenlemenin teknik bir niteli¤e sahip oldu¤u aç›kt›r. Bu

nedenle bu konuda yap›lacak düzenlemelerde hukuk bilgisinin yan› s›ra teknik bilgiye de ihtiyaç vard›r. Teknik bilgi sayesinde hukuki düzenlemelerin belirli bir teknolojinin hedef al›nmas› ve yasan›n uzun dönem anlam›n› teknolojik geliflmeler ›fl›¤›nda yitirme-mesi ve yetersiz kalmamas› sa¤lanm›fl olur.

-Borçlar Hukuku bu türden sözleflmeleri metin olarak kabul görmez. Elektronik sözleflmelerin geçerli olarak meydana gelebilmesi için flekil bak›m›ndan bulundurmas›

gereken unsurlar vard›r. Bunlardan ilki metindir. Metne iliflkin olarak Borçlar kanunu ve Tüketicinin Korunmas›na Hakk›ndaki kanunda bir düzenleme yer almam›flt›r.

- fiu andaki mevcut flartlarda elektronik sözleflmelerde adi yaz›l› flekil flart›n› ger-çeklefltirdi¤ini söylemek mümkün de¤ildir. Borçlar kanuna getirilecek uncitral'in model kanunun 6. maddesindeki düzenlemeye benzer; nesnellefltirilmifl, kal›c› ve istenildi¤in-de tekrar görülebilir nitelikteki metinlerin adi yaz›l› flekil flart›n› yerine getirdi¤i fleklin-de bir hükümle sorun gifleklin-derilmifl, elektronik sözleflmelere fleklin-de hukuki güvence tan›nm›fl olur.

-Taraflar›n kanuna uygun ifllem yapma zorunlulu¤u olmas›na karfl›n elektronik söz-leflmelerin nas›l ve ne flekilde yap›laca¤›na dair Borçlar Kanununda bir hükme yer ve-rilmemesinden ötürü yap›lan ifllemlerin hukuki aç›dan geçerli oldu¤unu metin bak›m›n-dan söylemek mümkün de¤ildir. Bu yönden de bir düzenlemeye gidilmesi gerekmekte-dir.

-Elektronik ‹mza kanunun 5. maddesinde de güvenli imza elle at›lan imza ile efl de¤er oldu¤u aç›kça ifade edilmektedir.. Ancak sorun çözülmüfl gibi görünse de Borç-lar kanunu yada Tüketicinin Korunmas›na Hakk›ndaki kanundaki kanunda bir hüküm olmamas›ndan dolay› ispat aç›s›ndan kabul görse de maddi hukuk bak›m›ndan geçerli-lik arz etmeyecektir. Bu yönde her iki kanunda da düzenlemeye gidilmelidir.

-Web sayfas› arac›l›¤›yla kurulan elektronik sözleflmelerde sat›c› aktif rol alarak flartlar› belirler ve server a yükler. Al›c› ise pasif konumda belirlenen flartlar top yekun kabul ya da ret eder. Al›c›n›n flartlar hakk›nda müzakerede bulunmak ya da de¤ifltirmek hatta karfl› teklifte bulunma hakk› ve yetkisi yoktur. Bu konuda da yasal bir düzenleme sa¤lanmal›d›r.

-Ancak Internet üzerinden gönderilen kayd›n sürekli ve dayan›kl› bir flekilde sa-bitlenmesi ya da de¤ifltirilmesinin mümkün olmamas›, saklanabilir ve tekrar bak›labilir nitelikte kaydedilmesi halinde kanun olarak belirtilir, hukuki nitelik kazand›r›l›rsa metin unsuru bak›m›ndan elektronik sözleflmelerin önünde hiçbir engel kalmaz.

Sonuç olarak günümüz flartlar›nda metnin geçerlili¤ine iliflkin olarak bir yasal bofl-luk söz konusudur. Avrupa Birli¤ine uyum yasalar› çerçevesinde olsa da mutlaka dol-durulmal›d›r. Borçlar Kanunu tasar›s›nda bu bilinçle hareket edildi¤i ve gerekli düzen-lemelerin yer ald›¤› bilinmektedir.

2009 Mart ay› içerisinde, henüz tasar› halinde meclis gündeminde bulunan Borçlar Kanunu, bunca geçen süreye ra¤man TBMM Adalet Komisyonu, Türk Borçlar Kanunu Tasar›s›'n›n 649 maddesinden 82'sini daha kabul edilebilmifltir.Bürokrasinin a¤›r iflledi¤i ülkemizde bu düzenlemelerin sonuçlanmas›n›n y›llar alaca¤›n› tahmin etmekteyiz.‹lgili konularda kanunda tespit edilen aksakl›klar›n çözümü yasa haline gelmeden,yürürlü¤e girmeden, bu alanda yap›lacak düflünsel çal›flmalar,fakir olarak kalmaktan öteye gide-meyece¤i aflikard›r.